 |
| (Nguồn ảnh: Internet) |
ÔNG ĐỒ
VÀ ĐẰNG VƯƠNG CÁC TỰ
Nhắc đến “tuyệt chiêu” thi hóa thân thành họa của Ông Đồ tôi lại nhớ đến
hai câu thơ chữ Hán mà thời còn ở trung học, một vị giáo sư của tôi đã cho là
hai câu thơ tả cảnh tuyệt vời của văn chương Trung Hoa:
Lạc hà dữ cô vụ tề phi
Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc
Trần Trọng San dịch:
Ráng
chiều rơi xuống, với cánh cò đơn chiếc cùng bay
Làn
nước sông thu với bầu trời kéo dài một sắc.
 |
| Tác giả Phạm Đức Nhì |
Sau này đi tù, có dịp gần gũi với nhiều bậc thức giả, kiến văn rộng, tôi
lại nhiều lần được nghe họ trầm trồ khen ngợi hai câu thơ “độc nhất, vô nhị” đó
nữa. Chính tôi, vừa đọc, vừa thả hồn vào cái cảnh trời mà hai câu thơ ấy vẽ
nên, cũng thấy đẹp và hay thật; chữ nghĩa đã hoàn toàn tan biến, hóa thân thành
một bức tranh thơ tuyệt tác. Và sau đây là hoàn cảnh ra đời của hai câu thơ ấy.
Con vua Đường Cao Tổ là Nguyên Anh được phong là Đằng Vương, khi nhậm
chức thứ sử tại Tô Châu đã sai đô đốc Hồng Châu xây cất một ngôi gác để làm chỗ
ở. Ngôi gác tọa lạc tại quận Nam Xương, bên sông Tầm Dương, được đặt tên là
Đằng Vương các. Năm Hàm Thuần thứ hai, sau khi hoàn tất công việc trùng tu Đằng
Vương các, đô đốc Hồng Châu lúc ấy là Diêm Bá Tự mở đại yến mời tao nhân mặc
khách đến sáng tác thơ văn để ghi nhớ.
Vương Bột bấy giờ 19 tuổi, nổi tiếng là văn hay, thơ phú giỏi, đã giong
thuyền trên 100 dặm để đến dự bữa đại yến này. Khi được đưa giấy bút mời trổ
tài thơ, chàng trai họ Vương khẳng khái đón nhận và ngay tại buổi tiệc đã sáng
tác trọn vẹn bài Đằng Vương Các Tự.
Bài tự khá dài (hơn 760 chữ) có thể chia làm 5 phần:
-
Địa lý và con người ở quận Nam Xương, nơi xây
Đằng Vương các.
-
Ngợi ca chủ và khách tham dự bữa tiệc.
-
Tả phong cảnh xung quanh (từ Đằng Vương các
nhìn ra).
-
Cảm tưởng của riêng tác giả.
-
Đoạn kết là bài thơ thất ngôn bát cú cổ phong
tuyệt bút.
Hai câu thơ được đời sau nhắc đến và ca tụng hết lời, nằm ở phần tả phong
cảnh xung quanh.
Tôi hơi dài dòng về nguồn cội, xuất xứ của hai câu thơ là để có thể đưa ra
mấy lời nhận xét như sau:
1/ Không còn nghi ngờ gì nữa, Đằng Vương Các Tự là một bài tự hay, một áng
văn đẹp, được viết bởi một chàng trai trẻ tuổi, ngay từ thuở thiếu nhi đã nổi
tiếng có tài văn thơ. Lời văn trong bài tự rất văn hoa, bóng bẩy, đẹp một cách
hào nhoáng, lộng lẫy, được viết bằng lối văn biền ngẫu nên đọc lên nghe rất cân
đối, nhịp nhàng, trơn tuột như một bài thơ.
2/ Vương Bột lặn lội đường xa đến dự yến với mục đích biểu diễn, phô trương
kiến thức uyên bác, văn tài điêu luyện của mình nên bài tự chữ dùng nhiều chỗ
cầu kỳ, nhiều điển cố khó hiểu.
3/ Ông viết bài tự để tặng người chủ bữa tiệc nên nhiều chỗ chữ nghĩa không
thật sự phát xuất từ lòng mình, từ tấm chân tình của mình, nhiều câu có tính
đãi bôi, đầy cung cách xã giao, nghe rất sáo.
4/ Trong đám rừng hoa chữ nghĩa ấy nổi bật lên một cụm hoa thật đẹp, thật
tươi thắm, đứng lẻ loi như một bức tranh thơ riêng biệt, có ma lực hớp hồn
những người thưởng ngoạn. Đó chính là hai câu:
Lạc hà dữ cô vụ tề phi
Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc.
5/ Nhưng cây hoa ấy, bức tranh thơ tuyệt đẹp ấy, lại được đặt ở rất xa, mãi
tận góc vườn, lẫn lộn với nhiều đồ vật trang trí khác, góp một phần rất khiêm
tốn, điểm tô cho Đằng Vương các.
Trong khi đó, Ông Đồ của Vũ Đình Liên, ngôn ngữ bình dị hơn, là cả một bộ
truyện bằng tranh thơ sinh động. Người đọc không phải “đãi cát tìm vàng” như
khi đọc Đằng Vương Các Tự, mà, với Ông Đồ, họ có thể thấy ngay trước mắt mình
cả một hàng những thỏi vàng óng ánh.
*
PHẠM ĐỨC NHÌ
Địa chỉ: League
City
Email: nhidpham@gmail.com
...................................................................................................................
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi qua email ngày 17.07.2016
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại..
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét