VUA QUANG TRUNG ĐÁNH BẠI
29 VẠN QUÂN THANH CHỈ TRONG 6 NGÀY
*
Chỉ trong 6 ngày, quân Tây Sơn đánh
tan 290.000 quân Thanh. Đúng trưa mùng 5 Tết Kỷ Dậu (1789), vua Quang Trung
tiến vào thành Thăng Long trong sự vui mừng chào đón của nhân dân.
Vua Lê Chiêu Thống cầu lụy nhà Thanh
Sau khi Nguyễn Huệ rút quân về Nam, tình
hình Bắc Hà rối loạn. Vua Lê Chiêu Thống bất tài, dựa vào Nguyễn Hữu Chỉnh để
đánh dẹp họ Trịnh, nhưng lại bị Chỉnh sau đó thao túng, biến thành bù nhìn
trong tay Chỉnh.
Năm 1787, Nguyễn Huệ cử tướng Vũ Văn Nhậm ra
diệt Chỉnh. Lê Chiêu Thống trong cơn sợ hãi đã bỏ trốn. Vũ Văn Nhậm tự ý đưa Lê
Duy Cẩn – một con cháu nhà Lê - lên làm chức Giám quốc bù nhìn. Nhậm vốn là
tướng của chúa Nguyễn bị Tây Sơn bắt được rồi lại dùng, nay được dịp ra Bắc
thao túng mọi việc, rất mất lòng dân.
Để ổn định tình hình Bắc Hà, tháng 5/1787,
Nguyễn Huệ đích thân đem quân ra Bắc, vào thẳng dinh Bắc Trấn, trị tội Vũ Văn
Nhậm. Lòng dân Thăng Long lại tạm thời được ổn định. Đây là lần thứ hai, Nguyễn
Huệ ra Thăng Long. Là người biết trọng dụng nhân tài, Nguyễn Huệ đã tỏ thái độ
trân trọng đối với giới sĩ phu Bắc Hà. Nhiều người được yết kiến người anh hùng
áo vải, thực lòng ngưỡng mộ, tự nguyện hợp tác với Tây Sơn để lo việc dân việc
nước. Ngô Thì Nhậm, Phan Huy Ích, Võ Huy Tấn, Đặng Tiến Đông là những người như
vậy.
Cũng năm 1787 sau khi bỏ chạy khỏi Thăng
Long, Lê Chiêu Thống đã trốn thoát sang Trung Quốc. Trên bước đường cùng, vì
quyền lợi cá nhân ích kỷ, Chiêu Thống đã phản bội tổ quốc, cầu cứu nhà Mãn
Thanh để chúng được dịp lấy danh nghĩa phò Lê đưa quân sang xâm lược nước ta
với 29 vạn quân, chia làm 3 đạo ồ ạt tiến vào miền Bắc.
Ngô Thì Nhậm nghĩ ra kế chủ động rút khỏi Thăng Long đưa quân
bộ về đóng ở Tam Điệp (Ninh Bình), quân thủy về đóng ở Biện Sơn (Thanh Hóa) lập
thành phòng tuyến bảo toàn được lực lượng, đưa tin cấp báo vào Phú Xuyên, đợi
lệnh quyết định của Nguyễn Huệ.
Ngày 26/12/1788, quân Thanh vào thành Thăng
Long, đóng đại bản doanh tại Cung Tây Long và bố trí một hệ thống phòng thủ dày
đặc: Phía Nam là một hệ thống đồn lũy mà cứ điểm then chốt là đồn Ngọc Hồi, số
quân đóng có 3 vạn, do Hứa Thế Hanh, Phó tướng của Tôn Sĩ Nghị chỉ huy.
Phía Tây Nam, một đạo quân khác do Thái thú
Điền Châu là Sầm Nghi Đống chỉ huy, đóng đồn chính ở Khương Thượng (nay thuộc
quận Đống Đa). Sau khi chiếm được Thăng Long, Tôn Sĩ Nghị kiêu căng tự mãn, cho
quân mặc sức cướp bóc, hãm hiếp. Cả kinh thành náo loạn.
Lê Chiêu Thống ươn hèn, ngày ngày đến chờ
trước đại bản doanh của Tôn Sĩ Nghị ở Cung Tây Long (nay là khu vực Ngân hàng
Nhà nước) để chờ nghe lệnh truyền bảo của tướng giặc. Sách Hoàng Lê Nhất Thống
chí còn chép cảnh: “Nước Nam ta từ khi có đế vương đến nay, chưa thấy bao giờ
có ông vua luồn cúi đê hèn như thế. Tiếng là làm vua, nhưng niên hiệu thì ghi
Càn Long, việc gì cũng do viên Tổng đốc, có khác gì đã phụ thuộc vào Trung
Quốc”…
Bộ mặt xâm lược của quân Thanh và bộ mặt
phản dân hại nước của Lê Chiêu Thống và bè lũ đã lộ rõ. Sĩ phu và nhân dân Bắc
Hà vô cùng thất vọng và căm phẫn, chỉ chờ dịp được lãnh đạo nổi dậy.
Ngày 21/12/1788 (tức 24 tháng 11 âm lịch Mậu
Thân) đô đốc Tuyết, tướng lĩnh quân Tây Sơn - tức Nguyễn Văn Tuyết vào cấp báo,
đến Phú Xuân (Huế ngày nay).
Ngay ngày hôm sau, 22/12/1788 (tức 25 tháng
11 Mậu Thân), chỉ có 6 ngày sau khi quân Thanh vào chiếm Thăng Long, tại Phú
Xuân (Huế) Nguyễn Huệ đã làm lễ lên ngôi Hoàng Đế, lấy hiệu là Quang Trung, lập
tức chỉnh đốn binh mã lên đường ra Bắc tiêu diệt quân ngoại xâm.
Người hiến kế giúp vua Quang Trung phá quân
Thanh
Ngày 29 tháng 11 năm Mậu Thân (26 tháng 12
năm 1788), đại quân của hoàng đế Quang Trung tới Nghệ An, dừng quân tại đó hơn
10 ngày để tuyển quân và củng cố lực lượng.
Khi tranh thủ tuyển quân ở Nghệ An, vua
Quang Trung mời La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp tới hội kiến, bàn kế đánh giặc. Tại
đây, Nguyễn Thiếp đã hiến những mưu kế, giúp vua Quang Trung có cái nhìn đúng
đắn về tình hình quân địch, cũng như chiến lược đại phá quân Thanh.
Nguyễn Thiếp nhận định số quân của vua Quang Trung kéo từ
miền trong ra chưa đủ để chống đối với giặc, mà trở lại chiêu mộ thêm binh lính
thì thời gian không cho phép. Vậy, vua phải tuyển mộ ngay quân lính ở đất Thanh
Nghệ, “vì nơi đây là đất thượng võ xưa nay, anh hùng nhiều, mà hảo hán cũng
nhiều”.
Bàn về chiến thuật đánh quân Thanh, Nguyễn
Thiếp cho rằng: “Người Thanh ở xa tới mệt nhọc không biết tình hình khó dễ thế
nào. Nó có bụng khinh địch. Nếu đánh gấp thì không ngoài mười ngày sẽ phá tan.
Nếu trì hoãn một chút khó lòng mà được”.
Những ý kiến của Nguyễn Thiếp đều được vua
Quang Trung đánh giá cao, với khẳng định “lời tiên sinh nói rất hợp ý trẫm”.
Những ý kiến nhận xét của La Sơn phu tử giúp vua Quang Trung củng cố niềm tin
chắc thắng vào chiến thuật đánh thần tốc của mình.
Để có thêm quân đánh Thanh, vua Quang Trung
thi hành chính sách tòng quân. Trong 10 ngày tuyển quân, Quang Trung đã có thêm
khoảng mấy vạn quân, nâng tổng quân số lên tới 10 vạn.
Theo Đại Nam chính biên liệt truyện, số quân
cũ và mới của Quang Trung là 10 vạn, được tổ chức thành 5 đạo: tiền, hậu, tả,
hữu và trung quân, ngoài ra còn có một đội tượng binh gồm 200 voi chiến.
Quang Trung còn tổ chức lễ duyệt binh ngay
tại Nghệ An để khích lệ tinh thần và ý chí quyết chiến, quyết thắng của tướng
sĩ đối với quân xâm lược Mãn Thanh. Ngay sau lễ duyệt binh, Quang Trung tiến
quân ra Bắc Hà.
Các giáo sỹ phương Tây ghi rằng quân của
Quang Trung “tiến nhanh như vũ bão… từ Thanh Hoá ra Ninh Bình chỉ mất có một
ngày, không quản đường xa khó nhọc đã làm chết nhiều ngựa voi của ông, trong
khi người khác phải mất ba bốn ngày”.
Đại phá quân Thanh giải phóng Thăng Long
Ngày 20 tháng 12 năm Mậu Thân (tứ 15 tháng 1
năm 1789), đại quân của Quang Trung đã ra đến Tam Điệp. Sau khi xem xét tình
hình, Quang Trung hẹn ba quân ngày mồng 7 Tết sẽ quét sạch quân Thanh, vào ăn
Tết ở Thăng Long.
Quang Trung chia quân làm 5 đạo. Một cánh do
đô đốc Long (tức Nguyễn Tăng Long) chỉ huy từ làng Nhân Mục tập kích đồn Khương
Thượng và phía tây Thăng Long. Cánh đô đốc Bảo (tức Đặng Xuân Bảo) tiến đánh
các đồn phía nam Thăng Long. Trung quân do đích thân Quang Trung chỉ huy, phối
hợp với đô đốc Bảo đánh diệt các đồn phía nam Thăng Long.
Cánh đô đốc Tuyết (tức tướng Nguyễn Văn
Tuyết) và đô đốc Lộc (tức Nguyễn Văn Lộc- ông và đô đốc Tuyết được mệnh danh là
Tây Sơn thất hổ tướng) theo đường biển ra Bắc, chặn đường lui của địch ở phía
bắc sông Nhị Hà và huyện Phượng Nhãn.
Đêm 30 tháng Chạp âm lịch, quân Tây Sơn đánh
diệt đồn Gián Khẩu của các tướng Lê Chiêu Thống. Sau đó Quang Trung đánh diệt
các đồn Nguyệt Quyết, Nhật Tảo, dụ hàng được đồn Hà Hồi.
Đêm mồng 4 Tết, Quang Trung tiến đến trước
đồn lớn nhất của quân Thanh là Ngọc Hồi nhưng dừng lại chưa đánh khiến quân
Thanh lo sợ, phần bị động không dám đánh trước nhưng cũng không biết bị đánh
lúc nào. Trong khi đó cánh quân của đô đốc Long bất ngờ tập kích đồn Khương
Thượng khiến quân Thanh không kịp trở tay, hàng vạn lính bỏ mạng. Chủ tướng Sầm
Nghi Đống tự vẫn. Xác quân Thanh chết sau xếp thành 13 gò đống lớn, có đa mọc
um tùm nên gọi là gò Đống Đa.
Đô đốc Long tiến vào đánh phá quân địch phòng thủ ở Tây Long.
Sáng mồng 5, Quang Trung mới cùng đô đốc Bảo tổng tấn công vào đồn Ngọc Hồi.
Trước sức tấn công mãnh liệt của Tây Sơn, quân Thanh bị động thua chết hàng
vạn, phần lớn các tướng bị giết.
Trong khi Quang Trung chưa đánh Ngọc Hồi thì
Tôn Sĩ Nghị nghe tin đô đốc Long đánh vào Thăng Long, cuống cuồng sợ hãi đã bỏ
chạy trước. Đến sông Nhị Hà, sợ quân Tây sơn đuổi theo, Tôn Sĩ Nghị hạ lệnh cắt
cầu khiến quân Thanh rơi xuống sông chết rất nhiều. Trên đường tháo chạy, Tôn
Sĩ Nghị bị hai cánh quân Tây Sơn của đô đốc Tuyết và đô đốc Lộc chặn đánh, tơi
tả chạy về.
Lê Chiêu Thống hớt hải chạy theo Nghị thoát
sang bên kia biên giới. Quân Tây Sơn đuổi theo và rao lên rằng sẽ đuổi qua biên
giới đến khi bắt được Tôn Sĩ Nghị và Chiêu Thống mới thôi. Bởi thế dân Trung
Quốc ở biên giới dắt nhau chạy làm cho suốt vài chục dặm không có người.
Cuối cùng, sớm hơn dự kiến, chỉ trong vòng 6
ngày, quân Tây Sơn đã đánh tan 290.000 quân Thanh. Trưa mùng 5 Tết, Quang Trung
tiến quân vào thành Thăng Long trong sự chào đón của nhân dân.
Thắng lợi đại phá quân Thanh có ý nghĩa lịch
sử vô cùng to lớn, không những giải phóng đất nước, giữ vững nền độc lập dân
tộc mà còn thêm một lần nữa đập tan cuồng vọng xâm lược của các đế chế quân chủ
phương Bắc.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết về
Chuyện làng văn0
- Các bài viết về
Kiến thức cuộc sống0
Mời thư giãn với nhạc phẩm ĐẤT NƯỚC LỜI RU
của Văn Thành Nho, qua tiếng hát Nghệ sĩ Nhân dân Thu Hiền:
Trần Chí Cường giới thiệu
Tác giả: Khải Minh - Nguồn: danviet.com
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn:
internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét