VŨ TRỌNG PHỤNG TỪNG BỊ RA TÒA
Vũ Trọng Phụng là một cái tên đình đám trên bầu
trời văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX. Dù chỉ “rong chơi” trên trần gian chưa đầy
30 năm, nhưng ông đã kịp để lại gia tài đồ sộ với nhưng tác phẩm kiệt xuất trên
văn đàn. Tuy nhiên, ẩn sau cuộc đời ngắn ngủi của ông có những góc khuất bị
thời gian phủ mờ. Một trong những chuyện mà hậu thế ít được biết đến là việc Vũ
Trọng Phụng đã từng phải ra hầu tòa.
Qua những trang tư liệu xưa cũ, chúng ta cùng lật
lại những lần rắc rối với pháp luật của văn sĩ được mệnh danh là “Ông vua phóng
sự Bắc Kỳ” này.
Ra tòa lần thứ nhất:
Vụ án văn chương “bại hoại phong hóa”
Tờ Trung Hòa Nhật Báo số 1147 ra ngày 16-1-1932
đưa tin: sáng thứ tư ngày 13-1-1932, nhà văn Vũ Trọng Phụng và ông Nguyễn Văn
Thìn - chủ tờ báo Tiếng Chuông - bị ra tòa Trừng trị với tội danh “Bại hoại
phong hóa”. Theo cáo trạng của nhà cầm quyền, Vũ Trọng Phụng, kế toán của nhà
in Viễn Đông (IDEO -Viễn Đông ấn quán) đã viết đoản thiên tiểu thuyết (truyện
ngắn) có tên “Con hay bố” đăng từ số 1 trên tập văn Tiếng Chuông. Theo quan
tòa, Vũ Trọng Phụng bị kết tội viết câu chuyện loạn luân mang tính “chửi phong
hóa” (phong tục và giáo hóa - outrage aux bonnes moeurs). Còn Nguyễn Văn Thìn,
quản lý tờ Tiếng Chuông thì bị kết đồng tội với văn sĩ họ Vũ. Ngoài ra ông Thìn
thêm tội nữa là xuất bản báo mà không xin phép.
Khi đăng truyện ngắn “Con hay bố”, Vũ Trọng Phụng
không lấy tên thật. Ông dùng bút danh Ống Ảnh như một dự cảm bất trắc có thể
xảy ra. Đúng như vậy, “Con hay bố” đã kích nổ làm tung tóe quả bom dư luận thời
đó. Truyện ngắn này có nội dung thế nào khiến Vũ Trọng Phụng phải ra tòa với
tội danh “chửi phong hóa” ?
“Con hay bố” kể về gia đình “cụ” Toàn, biệt danh
“Đèn Giời”, thủ chỉ làng Tri Xá, có ba con trai là ông Phán, ông Nghị, ông Hàn.
“Cụ” hồi hưu, vợ đã chết, không có người đấm bóp
nên ba ông con bàn nhau cưới nàng hầu cho bố, nhưng toan tính sao đó nên cuối
cùng theo kế ông Nghị, bề ngoài là thuê người ở mà bề trong bố vẫn có người đấm
bóp. Thế là trong nhà có một cô người ở xinh xắn.
“Cụ” bắt cô này làm nàng hầu thật sự, nhưng rồi
có khi nửa đêm chợt thức giấc, “cụ” lại thấy cô này đang ngủ với ai đó ở giường
bên, nhìn kỹ thì ra ông Nghị. “Cụ” bỗng hiểu tại sao thằng con không cưới nàng
hầu cho bố: nó thuê cô này làm con ở “để nó giở thủ đoạn… công ty với bố”!
Ba tháng sau cô này có chửa; bố con cật vấn “mày
chửa với ai?”, nhưng cả “cụ”, cả ông Nghị, cả cô ta không ai có thể trả lời rõ
ra được. Mấy bà con dâu can hai bố con: “Dù nó chửa với thầy hay với con thầy
thì cũng là máu mủ họ Lê nhà ta…” và đưa ra giải pháp: bảo cô ta nếu bị giới
chức làng xã cật vấn thì cứ khai trót ngủ với một người trên tỉnh, rồi vì
chuyện đó mà cô làm xấu mặt nhà này nên bị đuổi đi, nhưng nhà này sẽ ngầm giúp
cho mẹ con cô một cái vốn để được mẹ tròn con vuông. (1)
Tại phiên tòa Trừng trị, Vũ Trọng Phụng bào chữa
hết sức kịch liệt. Ông cho rằng mình bị oan vì chỉ viết loại văn tả chân (một
phong cách viết văn rất thịnh hành ở Pháp thời bấy giờ với các nhà văn nổi
tiếng như Flaubert, Maupassant hoặc Zola). Vũ Trọng Phụng cũng cho rằng cả
người viết (Vũ Trọng Phụng) và người in (Nguyễn Văn Thìn) đều đang hết sức
“bênh vực cho phong hóa cả”.
Bác bỏ những lời bào chữa trên, Tòa xử phạt Vũ
Trọng Phụng 50 quan tiền (tương đương 10 đồng bạc Đông Dương). Còn ông Nguyễn
Văn Thìn bị phạt 50 quan tiền và 6 ngày ngồi tù. Tuy nhiên, ông Thìn đúng là
gặp “họa vô đơn chí”. Khi điều tra vụ án này, Mật thám Pháp còn phát hiện ông
này cũng xuất bản chui một tờ báo nữa không xin phép, tên là Tụi hề. Căn cứ
Điều 2, chỉ dụ ngày 4-10-1927, ông Nguyễn Văn Thìn thêm một lần phạt nữa.
Sau khi bị kết án, Vũ Trọng Phụng và Nguyễn Văn
Thìn đều chống án. Mấy tháng sau, ngày 23-3-1932, tòa Thượng thẩm họp do quan
Morché làm Chánh án, các ông Verron, Rozé làm Tham thẩm, ông Joyeux ngồi ghế
biện lý để xét lại bản án mà tòa Trừng trị đã xử trước đó. Sau khi hỏi các bị
cáo, Tòa Thượng Thẩm tuyên giữ nguyên án phạt với Vũ Trọng Phụng và Nguyễn Văn
Thìn.
Đây chính là vụ án văn chương xôn xao một thời
được dư luận rất quan tâm. Thậm chí ông G.Lebourdais - Chủ nhiệm tờ Trung Hòa
Nhật Báo - với bút danh Đông Bích, đã viết bài xã luận rất dài có tựa đề “Cảm
tưởng về một vụ án văn chương” đăng trên 5 số báo liên tiếp (từ số 1150 đến
1154). Dĩ nhiên là bài xã luận này phê phán kịch liệt “văn chương tả chân” của
Vũ Trọng Phụng.
Mẩu tin trên Trung Hòa Nhật Báo về chuyện Vũ
Trọng Phụng phải ra hầu tòa vì tác phẩm của mình cũng đưa đến khẳng định chắc
chắn rằng tác phẩm đó là truyện ngắn “Con hay bố” đăng trên Tiếng Chuông chứ
không phải truyện “Thủ đoạn” đăng 3 kỳ trên tờ Hà Thành Ngọ Báo như một số tư
liệu lâu nay vẫn dẫn.
Cũng sau vụ án văn chương này, Vũ Trọng Phụng bị
chủ Tây đuổi việc ở nhà in Viễn Đông. Trong cái rủi, có cái may. Để kiếm sống
Vũ Trọng Phụng đã viết rất nhiều, đủ các thể loại: tiểu thuyết, truyện ngắn.
Ông đặc biệt nổi tiếng ở mảng phóng sự và tên tuổi ông trở nên lừng lẫy, được
coi là “Ông vua phóng sự Bắc Kỳ”.
Ra tòa lần thứ hai:
Cáo buộc xung quanh việc giả mạo giấy tờ để biển
thủ tiền
Ở lần hầu tòa thứ hai, Vũ Trọng Phụng đối diện
với cáo buộc khiến những người yêu mến ông phải sửng sốt: giả mạo giấy tờ và
chiếm đoạt tiền của ông chủ.
Thông tin từ Hà Thành Ngọ Báo ngày 26-2-1933 cho
hay, chủ hiệu kim hoàn Chấn Hưng ở số 86 Hàng Bạc - một hiệu kim hoàn lớn nhất
Hà Thành thời bây giờ - đã ra Sở Mật Thám tố cáo Vũ Trọng Phụng biển thủ số
tiền gần 600p, chính xác là 543p62 (p là ký hiệu của piaster- đơn vị tiền tệ
thời bấy giờ, có thể dịch là đồng).
Nhân đây cũng nói thêm về lai lịch của chủ hiệu
kim hoàn nổi tiếng này.
Chủ hiệu kim hoàn Chấn Hưng là nhà tư sản Phạm
Chấn Hưng, người gốc Hưng Yên, rất thành đạt ở lĩnh vực kinh doanh vàng bạc.
Hiệu kim hoàn Chấn Hưng là hiệu vàng bạc lớn nhất Hà Thành lúc đó, thậm chí nổi
tiếng cả Đông Dương. Năm 1930, ông Chấn Hưng cho xuất bản tờ Nông Công Thương,
lấy hiệu kim hoàn ở số 86 Hàng Bạc làm trụ sở tòa báo. Thời gian này, nhà văn
Vũ Trọng Phụng về làm việc và được giao phụ trách bài vở cho tờ Nông Công
Thương.
Theo ông Chấn Hưng, Vũ Trọng Phụng đã làm giả
fature (biên lai) đi thu tiền rồi chiếm đoạt luôn số tiền đó. Cũng theo trình
báo của nhà tư sản Chấn Hưng, sau khi làm giả biên lai và thu được số tiền
trên, Vũ Trọng Phụng trốn biệt không đến tòa báo làm việc nữa.
Theo điều tra của Mật thám, một số người tại hiệu
kim hoàn kể rằng Vũ Trọng Phụng vào làm cho ông chủ Chấn Hưng, được ông này
giao nhiệm vụ trông coi tờ Nông Công Thương kiêm luôn một số việc của hiệu kim
hoàn. Dù ông Chấn Hưng không làm giấy ủy quyền cho Vũ Trọng Phụng trong việc đi
thu tiền hay trả tiền công nhưng bút tích để lại cho thấy ông Chấn Hưng giao Vũ
Trọng Phụng trả tiền lương cho người làm. Tuy nhiên ông Chấn Hưng phủ nhận
thông tin này, khẳng định Vũ Trọng Phụng lợi dụng lòng tin của ông để chiếm
đoạt tiền. Bởi vậy ông Chấn Hưng phát đơn kiện Vũ Trọng Phụng tội giả mạo và
bội tín. Ngoài ra, ông Chấn Hưng còn cáo buộc Vũ Trọng Phụng chiếm đoạt cả tiền
lương của hai người làm công trong tiệm kim hoàn.
Mấy ngày sau tường trình của ông Chấn Hưng, Sở
Mật thám đã bắt được Vũ Trọng Phụng. Tại Sở Mật Thám, nhà văn họ Vũ đã thừa
nhận cáo buộc và khai rằng sử dụng số tiền ấy chi tiêu vào việc của tờ Nông
Công Thương, ngoài ra còn cho hai người bạn khác vay. Ngày hôm sau, Vũ Trọng
Phụng bị xét hỏi trên tòa Dự thẩm, sau đó được tạm tha chờ Sở Mật thám điều tra
tiếp những gì mà ông Phụng đã khai tại tòa.
Đối với vụ án này còn rất nhiều câu hỏi đến nay
chưa tìm được lời giải đáp. Chẳng hạn tòa xử vụ này thế nào? Số phận pháp lý
của Vũ Trọng Phụng ra sao? Ngoài ra, có thông tin cũng khiến bạn đọc tò mò là
danh tính của hai người bạn Vũ Trọng Phụng cho vay tiền là ai cũng chưa được
rõ. Những câu hỏi bỏ ngỏ này dành cho những ai tiếp tục muốn tìm hiểu về góc
khuất trong cuộc đời của nhà văn, nhà báo Vũ Trọng Phụng.
Thế mới biết, đằng sau ánh hào quang của một văn
sĩ nổi tiếng thì ở Vũ Trọng Phụng cũng tồn tại những tính cách rất đời thường
như bao người khác.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết về
Chuyện làng văn0
- Các bài viết về
khoa Phong Thủy0
- Các bài viết về
khoa Tướng thuật0
- Các bài viết về
Kiến thức cuộc sống0
Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc bài thơ HỒN QUÊ:
Vũ Thị Hương Mai giới thiệu
Tác giả: Tạ Thu Phong - nguồn: vannghe
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn: internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét