LÊNH ĐÊNH ĐI TÌM CÁI TÔI LÊNH ĐÊNH - Tác giả: Nguyễn Hữu Quý (Quảng Bình)

Đặng Xuân Xuyến Thứ Tư, tháng 8 29, 2018 1 comment

(Nhà thơ, nhà ứng dụng Kinh dịch: Nguyễn Thanh Lâm)

LÊNH ĐÊNH ĐI TÌM

CÁI TÔI LÊNH ĐÊNH

(Cảm nhận đọc Rừng xanh mưa của Nguyễn Thanh Lâm)

(Tác giả Nguyễn Hữu Quý)

Mình là ai, là gì trong thế giới này?

Câu hỏi ấy, băn khoăn ấy, tự vấn ấy, có lẽ không chỉ riêng mỗi mình anh, riêng của một người làm thơ Nguyễn Thanh Lâm. Nhưng đấy là anh, câu thơ của anh viết ra trong ngày sinh nhật tặng bạn trên facebook. Cái facebooc ấy là thế giới mạng, thế giới ảo nhưng những con người say mê, đôi lúc đắm chìm trong nó là con người thật, có cuộc đời thật, bĩ cực thái lai thật. Chúng ta đang ngụp lặn trong thời 4.0, thời của những con robot có thể mang cảm xúc, dẫu chỉ là cảm xúc lập trình vẫn chưa thoát ra khỏi câu hỏi Mình là ai, là gì trong thế giới này?

Nguyễn Thanh Lâm, tôi biết anh là nhà thơ nhưng cũng là nhà Kinh dịch, thạo chuyện bấm quẻ, coi tử vi. Chẳng biết cái đặc điểm đó có tác động vào thế giới thơ của anh không nhưng tôi thấy sáng tạo thi ca của Nguyễn Thanh Lâm đa chiều, đa tầng và mang đựng những suy ngẫm về cõi người. Anh đặt mình trong mối liên hệ với trời đất, cây cỏ bằng sự hoán đổi, giao hòa, cảm thông:

Lênh đênh đi tìm cái tôi đã mất

Tìm cả kiếp bèo

Cái tôi lênh đênh không tôi

(Cánh bèo).

Không chỉ có kiếp người đâu nhé, bèo cũng là một sinh linh đáng kể, cũng thân phận lênh đênh. Trong lênh đênh kiếp bèo có lênh đênh kiếp người hay ngược lại; cái đã mất và cái hiện hữu hình như đang song hành, đang cùng trộn lẫn vào nhau. Tìm ra cái đã mất để thấu tỏ hơn cái đang hiện hữu cũng là để chọn cho mình cách ửng xử với đời cho hợp nhẽ tự nhiên, không nhiều than oán phàn nàn, không nhiều ham hố tham lam.

Anh đã chọn, tôi tin thế, chọn một cách sống “cân bằng” giữa muôn vàn xô bồ, hỗn tạp của cuộc sống. Trong hành trình đi tìm câu luận giải về con người, trước hết cho chủ thể mang danh tính mình, anh đã chọn cho mình một nhân sinh quan:

Tôi ẩn cư và nhập thế

Trong những xôn xao trắc ẩn cuộc đời.

Có vẻ như là mâu thuẫn, trái chiều khi con người ấy vừa ẩn cư vừa nhập thế. Lánh xa và hòa nhập đều có ở trong con người anh. Cần biết tránh né những thứ không cần thiết, những tham sân si dễ khiến con người ta quay cuồng đeo đuổi và cũng phải kết nối với bè bạn, người thân trong phận sự và tình cảm của mình. Không có sự cực đoan, tách biệt ở đây, đạo có trong đời, đời cũng là hành đạo như ứng xử của bậc minh quân sáng lập ra Trúc Lâm thiền phái thời Trần lừng lẫy.

Thơ Nguyễn Thanh Lâm trong tập Rừng xanh mưa này có một mạch được tô đậm mà tôi quan tâm nhất không gì khác chính là những suy tư, ngẫm nghĩ của anh về con người và cuộc đời. Anh đi tìm cái bản thể chung có ở trong sinh vật mang tên người ấy và thể hiện nó qua thơ. Và, anh đã phát hiện ra một phần của nó; đó là căn bệnh tổ tông truyền đời có lẽ muôn đời muôn kiếp không chữa được:

Buồn là căn bệnh của loài người không thuốc chữa

Nỗi buồn thi nhân thường nở hoa

(Nụ cười của nỗi buồn)

Lấp ló phạm trù chung riêng trong câu thơ mang ý khái quát đó. Cũng chẳng có gì lạ lẫm quá, đời vốn là bể khổ mà nỗi buồn chính là hệ quả của nó. Là con người không ai không mang trong mình những nỗi buồn nào đó, chẳng ít thì nhiều. Tuy nhiên, với nhà thơ thì nỗi buồn là nguồn cơn, hứng cảm của thi ca. Thơ buồn nhiều hơn thơ vui. Thơ gần với nước mắt hơn nụ cười. Những đóa hoa nở từ nỗi buồn thi nhân chắc cũng mang vẻ đẹp ưu tư, lắng đọng.

Nguyễn Thanh Lâm nhìn ra nỗi sợ hãi truyền kiếp của con người từ những sự vật cụ thể, bình thường trong cuộc sống thường ngày. Nói thơ anh mang nhiều suy ngẫm, triết luận về con người cũng vì lẽ đó. Cuộc sống mang nhiều màu sắc, trạng thái, cung bậc trong thơ anh. Tôi thực sự ấn tượng với những câu thơ này:

Con người sợ sự mong manh, chóng tàn

Sản xuất những bông hoa nhựa

Tồn tại không hương

Và biết bao tình yêu không hương tồn tại

(Hoa tỏa hương và không hương)

Chỉ là một tấm áo mới, đơn giản vậy, anh cũng tìm ra được những điều để nói, để gửi gắm thông điệp của nhà thơ vào cuộc sống bao la:

Gió mới tìm chi trong lòng tôi tràn đầy rỗng không

Các cảnh cửa hồn tôi mở toang cho thế giới ngập tràn

Áo ước mơ hòa bình gió mặc có vừa không

Ước mơ đang bay dừng chân ở chốn nào

(Áo mới)

Sự liên tưởng được mở ra nhiều hướng, khá bất ngờ mang lại thú vị cho người đọc. Cái thực cái ảo đan xen vào nhau của những câu thơ trên làm tôi nghĩ đến sự thăng hoa của người viết. Ý thơ được mở rộng, thoáng đãng. Hình tượng thơ liên tiếp xuất hiện nhưng không làm rối người đọc trái lại làm cho dung lượng câu thơ nở nang, đầy đặn và rất gợi cảm.

Con người cần phải hồn nhiên hay nói cách khác hồn nhiên là vẻ đẹp tinh khôi của cuộc sống. Sống trong sạch, phải chăng đấy cũng là một thông điệp cần thiết với con người. Khi con người “khôn” lên với muôn vàn đua tranh, tính toán cùng những mục tiêu, mục đích để vượt trội thì những câu thơ này có thể xem là lời nhắc nhở chăng:

Hồn nhiên - bản năng

như chim hót không mục đích gì

Không mục đích rất cần cho sự sống

(Thơ ngày sinh nhật tặng bạn trên Facebook)

Tạo hóa ban cho mỗi người một hình hài, tâm hồn và cũng an bài cho họ một định mệnh, một thân phận. Hoàn hảo hay khiếm khuyết cũng chỉ là tương đối. Thánh thần, vua quan hay lính tráng, thường dân cũng không bao giờ là mãi mãi. Nhận thức ra cái tạm bợ, sự tương đối của vị thế mình đang có chính là sự giác ngộ quan trọng nhất về con người, về cuộc đời. Mỗi khoảng khắc trôi qua là một hiển hiện đổi thay không cưỡng lại được, là hành trình sinh, già, bệnh, chết mà ai cũng phải trải nếm và sau đó nữa không biết còn những gì trong thế giới bên kia, Thiên đường hay địa ngục, cõi Niết bàn hay chốn đọa đày...Tôi đã nghĩ tới những điều vừa nói khi đọc thơ Nguyễn Thanh Lâm:

Kẻ được tôn Thánh, Thần vẫn chỉ là tương đối

Tương đối trong tuyệt đối của ước mơ

(Sự hoàn hảo tương đối)

Và đây nữa:

Trong đời, cuộc chơi nào cũng mệt

Cuộc chơi làm vua mệt mỏi hơn nhiều

(Ngồi trên ghế vua sòng bạc và suy ngẫm)

Quả là những chiêm nghiệm đáng nhớ của nhà thơ. Với cách nghĩ, cách cảm và thể hiện như thế tôi thấy thơ Nguyễn Thanh Lâm có chiều sâu và nó luôn gắn bó với thế sự, với nhân tình. Dù gắng giữ an nhiên anh vẫn không ít xót xa khi nhận ra những ứng xử tệ bạc trong cõi người hỗn tạp:

Chỉ khi đóng nắp ván thiên

Đời mới nhận ra người ấy là ai

Và có khi quên lãng

(Cánh bèo)

Đấy cũng lý do để anh trân trọng cái đẹp của cuộc sống, quý mến bạn bè, người thân. Thơ Nguyễn Thanh Lâm viết cho vợ thật và sâu nặng biết mấy:

Trời cho anh tình yêu rồi lại lấy đi

Chỉ em thôi. Trời cho không đòi lại

(Ngày Valentin viết tiếp vào trang sử tình yêu)

Câu thơ về tình yêu của anh cũng huyền ảo và bay bổng làm sao:

Em tặng ta nhụy hoa thời gian

Ta ăn nhụy hoa ngấu nghiến

(Đi chơi trong tâm tưởng)

Hay:

Em ơi

Ta ơi

Chúng mình chết trong nhau thành Hoàng hoa tửu

(Hoàng hoa tửu)

Rốt cuộc là sao? Nguyễn Thanh Lâm có tìm thấy cái tôi lênh đênh của mình không? Tôi nghĩ, cái tôi ấy đang vừa cư trú trong anh và vừa nhập thế vào cuộc sống. Như anh tự nhận đấy thôi. Thơ cũng chỉ là cuộc tìm vô tận. Mỗi bài thơ chỉ là những lát cắt mỏng mảnh của tâm hồn anh, đọc và nhớ và yêu:

Tiếng nhạc trời như tình yêu thăng hoa âm vang giao hưởng

Réo rắt độc huyền cầm nhớ mong

Chìm sâu trong nỗi sầu nhân thế

Bay nghiêng và vỗ cánh lên trời...

(Rừng xanh mưa)

Mời thư giãn với nhạc phẩm CÁT BỤI

của Trịnh Công Sơn, qua tiếng hát Khánh Ly:

Đồng Xa, sắp sang Thu 2018

NGUYỄN HỮU QUÝ

Địa chỉ: Phòng 201, Chung cư M5, 56 Trần Vỹ,

quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội

Email: nguyenhuuquy56@yahoo.com.vn

Điện thoại: 0982055454

…………………………………………………………………………

- Cập nhật từ email: thanhlam.tho@gmail.com gửi ngày 21.08.2018

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.

LÊNH ĐÊNH ĐI TÌM CÁI TÔI LÊNH ĐÊNH - Tác giả: Nguyễn Hữu Quý (Quảng Bình)

1 nhận xét: