 |
| (Nhà thơ Trúc Thông, thứ 3 từ trái sang phải ; Nguồn ảnh: internet) |
ĐẾN VỚI BÀI THƠ: BỜ SÔNG VẪN GIÓ
CỦA NHÀ THƠ TRÚC
THÔNG
BỜ
SÔNG VẪN GIÓ
(Chị em con kính dâng hương hồn mẹ)
Lá ngô lay ở bờ sông
Bờ sông vẫn gió
người không thấy về
Xin người hãy trở về quê
một lần cuối ... một lần về cuối thôi.
Về thương lại bến sông trôi
Về buồn lại đã một đời tóc xanh
Lệ xin giọt cuối để dành
trên phần mộ mẹ nương hình bóng cha
Cây cau cũ giại hiên nhà
Còn nghe gió thổi sông xa một lần.
Con xin ngắn lại đường gần
một lần ... rồi mẹ hãy dần dần đi ...
*
TRÚC THÔNG
 |
| (Nhà thơ Đỗ Trọng Khơi) |
LỜI BÌNH:
Trong đời sống người dân miền châu thổ thì con sông là nguồn sữa phù sa
nuôi dưỡng cánh đồng, mùa vụ. Ấy là xét về giá trị thời gian. Còn từ độ nhìn
không gian thì hình ảnh con sông được xem là một điểm mốc hẹn mang giá trị lâu
dài, có khi thành vĩnh tồn. Vĩnh tồn ngay cả khi nó bị lấp đi! Cái con sông - “Bờ
sông” - xưa tiến đưa, nay đang mong đợi ở bài thơ
này được Trúc Thông sử dụng với cả hai yếu tố: không gian, thời gian và lồng
cộng với hai biểu tượng tinh thần là: lá ngô và làn gió. Một thời gian mang
niềm thương nhớ khôn khuây, một không gian không đổi dời, một thứ tiếng gọi
thao thiết đêm ngày của gió quê, và một thứ sinh thể mang cái màu sắc thiên thu
đã lay động lên, hoá thượng thanh khí lên là chiếc lá ngô - nơi cõi phần ký ức. Bốn thứ lực tác động tạo
hình ảnh, hình tượng này, chúng đã hoá thân vào nhau làm một - một niềm hướng
tưởng duy nhất: Miền cố hương.
Lá ngô lay ở bờ
sông
Bờ sông vẫn gió
người không thấy về
Xin người hãy trở
về quê
một lần cuối ...
một lần về cuối thôi.
Về thương lại bến
sông trôi
Về buồn lại đã một
đời tóc xanh...
Nỗi nhớ quê hương trong tâm tưởng người tha hương mặn mòi, da diết lắm.
Người ta xưa nay hằng “chiều chiều ra đứng
ngõ sau ...” khi nhìn sông thấy khói sóng lúc cuối ngày mà buồn, khi nhìn trăng
sáng đẹp mà nhớ. Vâng, còn biết nói thế nào, đến cả loài cầm thú cũng đã phải
“ba năm quay đầu về núi” kia mà.
Niềm tha hương ở bài thơ này, với người mẹ - người đã dành cả quãng ngày
xanh tuổi trẻ cho con cháu, nay da mồi, tóc bạc, tuổi đã vào cuối hoàng hôn mà
vẫn chưa thực hiện được nguyện ước cuối cùng, về thăm quê hương bản quán, mà
khoảng dặm đường nào có xa xôi: “Con xin ngắn lại
đường gần ...”. Lẽ thường người con đứng trước khoảng cách “đường xa dặm thẳng” mới phải mong cho “ngắn lại” chứ?! Chính từ cái “nghịch lý” này mới hoạ
rõ lên cái “nghịch phận”. Tình thơ bởi thế mới sâu nặng, mới ám ảnh. Và cũng
bởi thế mà không phải ngẫu nhiên, trong một bài thơ, nhà thơ đã sử dụng từ
“xin” tới ba lần: Xin người hãy trở
về quê; Lệ xin giọt cuối để dành; Con xin ngắn lại đường gần. Từ xin trong ngôn ngữ tiếng Việt mang đậm
tính thân phận, nhân tính, Phật tính như: cầu xin, xin ăn, xin học ... Vậy nên
từ này chỉ được dùng khi tấm lòng có việc chân thành hay ai cảm. Trúc Thông với
tâm thi thành và ai đã sử dụng ba lần từ xin. Qua đó niềm thân phận buồn
thương, lệ tình mẫu tử lung linh ngời sáng lên tính luân lý và đạo lý sâu
sắc.
Sự dụng công đầy tính kỹ thuật của bài thơ cũng là một thành công cần được
soi tỏ. Nếu ta thấy tổng lượng câu chữ của bài thơ là 12 câu với 84 chữ, một
bài thơ có số lượng câu chữ giản thiểu như vậy, nhưng ở phần phân lượng chữ lại
được nhà thơ sử dụng gia tăng, đẩy nhân đầy ắp lên. Tính cả cụm từ “một lần” thì bài thơ có những 6 chữ được
sử dụng lặp đi lặp lại thành 24 lần chữ. Lặp ngôn tới tỷ lệ như vậy mà khi thưởng
thức không phải người kỹ tính không dễ nhận ra. Ấy là bởi, trong một thi phẩm
khi tình thơ, hồn thơ đã toả sáng lên, động vang lên, tạo ra một trường xung
cảm mạnh mẽ giữa thi phẩm và người thưởng thức thì khi ấy tính hình thức, kỹ
thuật đã trở thành một phương diện cấu thành, biểu đạt của nội dung nghệ thuật;
tình thơ khi ấy cất cánh bay thoát ra khỏi cái “cốt - ngôn ngữ”, thơ đã đi từ cái cá thể - mang
dấu vết ngôn ngữ và thân phận - đến nhập vào hợp thể, đồng vang nơi tiếng nói
(thanh ngữ) chung. Đó là nơi ẩn cư truyền nối thiêng liêng của cõi phần tâm
tình, tâm linh; nơi mà kỹ thuật ngôn ngữ chỉ còn tồn tại như một lễ nghi trước
bàn thơ tinh thần: Hồn thơ màu nhiệm.
"Bờ sông vẫn gió" thực sự là một thi phẩm có giá trị nghệ
thuật của Trúc Thông góp cho kho tàng nghệ thuật thơ và thơ lục bát nước nhà.
*
ĐỖ TRỌNG KHƠI
Địa chỉ: Nhà số 10, ngõ 329, đường Nguyễn Trãi,
phường Phú Khánh, thành phố Thái Bình
Điện thoại: 0169.327.62.94
…………………………………………………………………………
- Cập nhật từ email quanboyman1992@yahoo.com.vn gửi ngày 21.07.2017.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang blog Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét