Trang Đặng Xuân Xuyến: BÀI THƠ 'BÀN TAY EM' CỦA NGUYỄN THỊ MAI

BÀI THƠ BÀN TAY EM -

NGUYỄN THỊ MAI

BÀN TAY EM

Lọt trời rơi xuống tay em

Mệnh hoả thì tưới, mệnh kim thì mài

Đã từng ngang dọc thời trai

Khơi sông đắp bể, kề vai nghiêng đồng

Giờ về như giọt sương đông

Đậu vào tay ấm ngón hồng búp hoa

Đường đời dài rộng gần xa

Vẫn lòng tay ấy mở ra, nắm vào

Nẻo vòng tìm nỗi khát khao

Cũng không đi hết tường rào ngón xinh

Lọt ai mà xuống tay mình

Đường danh, đường phúc, đường tình có nhau

Thuyền về gối mộng bến dâu

Sóng xanh giờ đã bạc đầu trùng dương

Có gan bứt khỏi cũ thường

Tay em cũng đủ nẻo đường anh đi.

NGUYỄN THỊ MAI

LỜI BÌNH:

(Tác giả Nguyễn Xuân Dương)

Tôi coi BÀN TAY EM của Nguyễn Thị Mai là một bài thơ lớn viết về người phụ nữ Việt Nam. Sức níu giữ của đôi bàn tay người phụ nữ hay nói đúng hơn đôi bàn tay người vợ hội tụ được sức mạnh vừa kì diệu, vừa siêu phàm. Ta nghĩ gì, ta trăn trở và suy ngẫm thế nào đây khi mở đầu Nguyễn Thị Mai đã có một cặp lục bát rất đa nghĩa mà có lẽ chỉ nhà thơ mới hiểu được cặn kẽ chị gửi gắm những thông điệp gì trong đó còn chúng ta vẫn chỉ có thể là võ đoán:

“Lọt trời rơi xuống tay em

Mệnh hoả thì tưới, mệnh kim thì mài”

Sao lại là lọt trời rơi xuống tay em? ai rơi, cái gì rơi thì với từ EM ta đã hiểu có em tức là phải có ANH. Của trời cho hay anh đã từng ngược xuôi ngang dọc trên bầu trời và rồi tự nhiên rơi vào tay em ? Hình như Nguyễn Thị Mai không quan tâm gì nhiều. Của trời ban hay của vô tình đã rơi vào tay em thì em cứ nhận cứ nâng níu gìn giữ và có phần an bài chịu đựng. Nếu anh thuộc về mệnh hỏa thì em sẽ tưới cho anh bớt nóng rồi dịu lại để cùng em yêu thương vun đắp. Nếu anh là mệnh kim thì em sẽ mài dũa cho nó trơn tru và cả cho nó cứng rắn và cũng để xây đắp vun xới cho tình yêu cho gia đình. Sự quyết tâm và bao dung cao thượng của người phụ nữ ở đây đáng cho ta phải nể trọng.

“Đã từng ngang dọc thời trai

Khơi sông đắp bể, kề vai nghiêng đồng

Giờ về như giọt sương đông

Đậu vào tay ấm ngón hồng búp hoa”

Hai cặp lục bát này Nguyễn Thị Mai đã gần như tóm đủ cả cuộc đời anh từ trẻ đến già. Anh đã từng ngang dọc khi còn trai trẻ để dựng xây và để mưu sinh giờ đã đến lúc anh như “giọt sương đông”. Ba chữ ấy thật tài hoa để nói về cái già nua bất lực và yếu đuối của anh, dẫu vậy đôi bàn tay ấm áp của em vẫn là chỗ để cho giọt sương đông anh neo đậu. Cả cuộc đời anh đã dành cho sự nghiệp cho tình yêu cho gia đình thì em phải có nghĩa vụ chăm sóc anh là một điều phải đạo phu thê, phải nghĩa vợ chồng. Ôi đôi bàn tay em thật diệu kì thật ấm áp biết bao nhiêu để sưởi cho giọt sương đông ấm lại rồi tan hòa vào tay em, vào đời em...

“Đường đời dài rộng gần xa

Vẫn lòng tay ấy mở ra, nắm vào

Nẻo vòng tìm nỗi khát khao

Cũng không đi hết tường rào ngón xinh”

Sự cao thượng bao dung của người phụ nữ trong hai cặp lục bát này đã được đẩy lên một mức cao hơn. Em vẫn biết rằng trên mọi nẻo đường đời anh đã đi qua tránh sao khỏi có lúc anh đã khát khao với những người đàn bà khác...Nhưng rồi anh vẫn không thể thoát ra khỏi đôi bàn tay em níu giữ chở che và tha thứ. Phải chăng anh là của trời ban hay với suy nghĩ đánh kẻ chạy đi không ai đánh kẻ chạy lại khi anh vẫn nhớ đến em một bến đậu bình yên để mà trở về. Mười ngón tay nhỏ xinh của em đã là một bức tường rào mà anh không thể vượt qua. Những câu thơ vẫn rất ấm áp và có sức mạnh níu giữ đến vô cùng. Qua những cặp lục bát này ta thấy được dưới con mắt, trong suy nghĩ của Nguyễn Thị Mai người đàn ông, người chồng ở đây bé nhỏ và bất lực biết chừng nào trước sức mạnh của tình yêu đã được hình tượng hóa là bàn tay của em...

“Lọt ai mà xuống tay mình

Đường danh, đường phúc, đường tình có nhau”

Điệp ngữ của sự tình cờ của duyên, của phận có điều gì đó vừa da diết vừa cam chịu nhưng với bàn tay mềm mại biết níu giữ, biết vun vén của em thì chúng ta vẫn có một cuộc sống không thể nói là hạnh phúc nhưng đủ đầy trọn vẹn . Hình như Nguyễn Thị Mai không muốn đưa vào đây khái niệm về hạnh phúc. Phải chăng đó là điều khó vươn tới, khó đạt được. Quan niệm về cuộc sống gia đình của chị thuộc về định mệnh. Những danh, những phúc, những tình luôn là thứ lọt trời rơi xuống tay em, nhưng không vì thế mà em không thấy bình yên khi ta bên nhau. Hay đây chính là quan niệm về hạnh phúc của Nguyễn Thị Mai?

"Thuyền về gối mộng bến dâu

Sóng xanh giờ đã bạc đầu trùng dương

Có gan bứt khỏi cũ thường

Tay em cũng đủ nẻo đường anh đi.”

Hai cặp lục bát thôi mà đã nói được rất nhiều về một tổ ấm, một bến đợi cho con thuyền tình yêu. Không những thế nó còn hàm chứa một sự thách thức, một sức níu giữ mạnh liệt. Giờ thì em đã cũ càng, đã già nua với thân gầy tóc bạc. Nhưng liệu anh có cái gan để bứt khỏi cái cũ thường ấy không? Anh hãy nhớ rằng bàn tay của em tuy bé nhỏ thật đấy nhưng đủ sức vươn xa vươn dài để níu giữ anh trên mọi nẻo đường mà anh đang ham muốn vươn ra.

Ta mới hiểu đối với những người đàn bà chân chính thủy chung, đảm đang, trung hậu, bất khuất có sức mạnh siêu phàm như thế nào qua thơ Nguyễn Thị Mai. Thì ra hạnh phúc và mái ấm gia đình lệ thuộc vào người phụ nữ chứ không phải là người đàn ông .

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Bạn đọc cảm nhận về thơ của Đặng Xuân Xuyếnl

- Bạn đọc cảm nhận bài thơ “Quê Nghèo” của Đặng Xuân Xuyếnl

- Bạn đọc cảm nhận về một số tác phẩm của Đặng Xuân Xuyếnl

Mời nghe LIÊN KHÚC BOLERO ACOUSTIC GUITAR

qua tiếng hát của Quán quân Bolero 2022 Nguyễn Lê Bá Thắng,

với sự phụ diễn của diễn viên Đặng Tuấn Hưng: