Trang Đặng Xuân Xuyến: BÀI THƠ ‘NGỦ Ở QUÊ’ CỦA THAI SẮC

BÀI THƠ ‘NGỦ Ở QUÊ’

CỦA THAI SẮC

NGỦ Ở QUÊ

Về quê ngủ giấc trong veo

Đêm gột sạch những bọt bèo cặn tâm

Vườn khuya như một xứ câm

Ôm ta lặng giữa âm thầm đất xưa

Về quê ngủ mấy cho bưa

Bờ sông nghiêng sóng nhặt thưa ru về

Ta nằm lọt giữa bốn bề

Thiêng liêng tiếng vọng hồn quê dâng đầy

Về quê ngủ dưới tình cây

Lá hiền thanh lọc tháng ngày bụi chan

Vạc sành gọi vách đêm tan

Ta nghe giai điệu thời gian rụng buồn

Về quê ngủ phía cội nguồn

Tóc phai từng phiến lặng tuôn sáng bừng

Giường bên nhiều tiếng lật lưng

Mẹ nằm trong cõi vô chừng thực hư

Về quê ngủ thực đó ư

Mà sao mắt cứ thức như sao trời

Đất hiền trọn những kiếp người

Từng đêm ru nặng đầy vơi nỗi niềm.

THAI SẮC

LỜI BÌNH

(Tác giả Hà Huy Hoàng)

Lần đầu tiên tôi được biết đến người thi sĩ với bút danh Thai Sắc, và được đọc thơ của ông trên Tuần báo Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh là năm 1993 khi tôi hành nghề... bán hủ tíu gõ ở Sài Gòn. Chùm thơ với 3 bài khá hay và ấn tượng: "Khúc Luân Vũ", "Hoa Vùng Vằng" và "Thi Sĩ Chí Phèo".

Mãi sau này tôi mới được biết thi sĩ là Chuyên viên của Sở Giáo dục Đào tạo Đồng Tháp, là Thầy của các bạn thơ tôi tại xứ sở thơm ngát hương sen này.

Và hôm nay, tình cờ qua một nữ nhà thơ xinh đẹp, bạn tôi, tôi lại được đọc bài thơ "Ngủ Ở Quê" của ông. Bài thơ được viết ở thể thơ lục bát thật hay và điêu luyện.

"Ngủ Ở Quê" đã làm cho tôi... mất ngủ một đêm vì xúc động. Và tôi lặng lẽ cảm thấu, trải nghiệm cùng thi nhân về một đêm "ngủ ở quê" sau bao ngày xa cách, cảm giác của ta nó sẽ thế nào:

"Về quê ngủ giấc trong veo

Đêm gột sạch những bọt bèo cặn tâm

Vườn khuya như một xứ câm

Ôm ta lặng giữa âm thầm đất xưa"

Vâng, là người con của quê hương Quảng Bình yêu dấu, sau bao năm sống ly hương, lập nghiệp tại vùng đất phương Nam, thi sĩ đã có một chuyến hành hương về thăm quê, và quê hương yêu thương đã ban tặng cho đứa con ở xa những giấc ngủ "trong veo" không muộn phiền, vẩn đục. Những giấc ngủ được gột rửa mọi bụi bặm, thị phi và sân si bởi cuộc làm người. Mà những bụi bặm, sân si và thị phi nếu không là "cặn tâm" thì sẽ là gì?

Hỏi như thế để chúng ta thấy rằng thi sĩ dùng từ "cặn tâm" ở đây sao mà hay, sao mà đắc địa đến không ngờ.

Ngủ ở quê là ngủ trong vòng tay của mẹ, của quê hương. Đêm lặng lẽ, thanh vắng "như một xứ câm" còn gì thích, còn gì sướng bằng nào:

"Về quê ngủ mấy cho bưa

Bờ sông nghiêng sóng nhặt thưa ru về

Ta nằm lọt giữa bốn bề

Thiêng liêng vọng tiếng hồn quê dâng đầy"

Con sông Nhật Lệ huyền thoại đã chảy vào thơ, đã lưu dấu và để lại trong ta biết bao vần thơ mê đắm, yêu thương đến nghẹn ngào của bao thi nhân, bao đứa con của vùng đất thiêng liêng này: Hàn Mặc Tử, Lâm Thị Mỹ Dạ, Đỗ Hoàng, Trần Quang Đạo, Hoàng Vũ Thuật..., và một Thai Sắc rất đỗi tài hoa.

Cái "bờ sông nghiêng sóng" cũng khiến cho ta liên tưởng đến con sông Đuống nghiêng nghiêng trong thơ của thi sĩ Hoàng Cầm. Chỉ có thi sĩ mới nhìn, mới cảm nhận được sông nghiêng, sóng nghiêng chứ một nhà doanh nghiệp, một tỉ phú tầm cỡ như ông Phạm Nhật Vượng kia cũng chả thế nào nhìn thấy được.

Với thơ, có vô vàn cái vô lý nhưng bỗng dưng có lý, đầy thuyết phục, là như thế!

Kể ra, được làm thi sĩ dẫu có nghèo đi chăng nữa cũng thú vị, cũng phê quá đi chứ, phải không nào?

Ngủ ở quê, trong tâm thức của thi nhân nghe tiếng vọng của hồn quê xao xác, nghe tiếng vạc sành khắc khoải trong khuya, nghe tiếng lật lưng ở những giường bên của những người thân yêu, ruột thịt. Và mẹ, mẹ ơi sao con dường như thấy mẹ cứ hư hư thực thực trong cõi đời này. Phải chăng, dù mẹ đang còn hiện hữu ở trần gian hay mai kia mốt nọ mẹ về bên kia thế giới, con vẫn luôn thấy mẹ trong đời, hồn mẹ cứ âm thầm lẩn quất bên con?

"Mẹ nằm trong cõi vô chừng thực hư" - câu thơ không hề có từ "thương" từ "yêu"... gì cả, nhưng ta vẫn dễ dàng cảm nhận thi sĩ thương mẹ biết nhường nào. Lòng ta bỗng xúc động cùng người con đang "ngủ ở quê".

Khổ kết của bài thơ, tứ thơ bỗng dưng đảo chiều đột ngột, tạo hiệu ứng nghệ thuật thật ngoạn mục, bất ngờ:

"Về quê ngủ thực đó ư

Mà sao mắt cứ thức như sao trời

Đất hiền trọn những kiếp người

Từng đêm ru nặng đầy vơi nỗi niềm"

Thì ra, mặc dù "ngủ ở quê" nhưng thi nhân nào có ngủ được đâu, mắt người vẫn cứ "thức như sao trời", lạ nhỉ? Dù người thơ không nói ra, nhưng dường như ta thấy rõ mồn một đôi mắt người đang nhòa lệ. Người lặng lẽ nghe "điệu thời gian rụng buồn" trong bao nỗi nhớ thương...

Vì sao người thi sĩ yêu dấu của chúng ta "ngủ ở quê" mà hồn vẫn thức, vẫn nghe được bao thanh âm thực thực hư hư?

À phải rồi, đơn giản vì thi nhân là người nặng lòng với quê và yêu quê da diết. Ôi, những ngày "ngủ ở quê", quê hương ơi cho con được thức trọn bên Người: thức cùng con sông Nhật Lệ, thức cùng mẹ, thức với Mai Thủy, Lệ Thủy, thức với Quảng Bình ngàn năm thương nhớ khôn nguôi...

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Các bài phê bình, cảm nhận thơ0

- Các bài viết về Chuyện làng văn0

- Đặng Xuân Xuyến - Cảm nhận thơ văn 1l

- Đặng Xuân Xuyến - Cảm nhận thơ văn 2l

Mời nghe Khề Khà Truyện đọc truyện ngắn

"CÔ" SƯỚNG CƯỚI VỢ của Đặng Xuân Xuyến: