TẾT NÀY CHƯA CHẮC
EM VỀ ĐƯỢC...
Đã từ lâu rồi, tôi yêu và thuộc rất nhiều
thơ của Nguyễn Bính. Yêu thơ ông, bởi hồn thơ dung dị, chân thành mà câu chữ vô
cùng giản đơn như những lời ăn, tiếng nói trong cuộc sống đời thường.
Yêu cái không gian Bắc Bộ với thôn Đông,
thôn Đoài, với những bãi mía, nương dâu. Yêu cả những cái ghen vô cớ, những cái
nhớ vô tình. Yêu từ dậu mùng tơi trước nhà, bông hoa cỏ may, chú bướm vàng,
cánh diều lững lơ bay …
Đặc biệt, đối với những người như tôi đang
công tác xa quê hương,
mỗi khi Tết đến, xuân về không thể về quê được thì tôi lại nhớ đến bài thơ Xuân
tha phương của ông.
Cái tình và nỗi lòng của Nguyễn Bính đã
vượt qua được không gian, thời gian để hòa vào trong nỗi lòng của bao kẻ xa quê
nên bài thơ đã lay động được tâm can của nhiều thế hệ bạn đọc suốt hơn nửa thế
kỷ qua.
Xa quê - nỗi buồn đã luôn bủa vây ngày
tháng, thế nhưng, nỗi buồn ấy còn được nhân lên gấp bội phần khi nhìn những
cành hoa mai của
đất trời phương Nam bắt đầu khoe sắc vàng rực rỡ trước nắng.
Nỗi lòng của những người xa quê sẽ không
bao giờ nguôi ngoai về nỗi nhớ quê hương của mình nơi xứ Bắc.
Nơi ấy, có biết bao người thân yêu của
mình đang chờ đợi, nơi ấy có biết bao những kỷ niệm thân yêu của thuở thiếu
thời. Những hạt mưa xuân vương vương trong ký ức, những cành đào nghiêng
nghiêng chớm nở phơn phớt hồng trong cái lạnh chiều đông.
Càng nhớ quê hương trong những ngày cận
Tết thì càng yêu bài thơ Xuân tha phương của Nguyễn Bính. Lúc này đây, đọc bài
thơ của ông như thấm thía từng cầu chữ vậy.
Tết
này chưa chắc em về được
Em gửi
về đây một tấm lòng
Mặc dù bài thơ này tác giả gửi về cho chị
Trúc - một người chị mà Nguyễn Bính đã nhắc đến nhiều lần trong những sáng tác
của mình. Dù vậy, đọc bài thơ này ta vẫn cảm thấy đồng điệu vô cùng với những
người xa quê.
Mở đầu bài thơ, thi sĩ nói rằng “chưa chắc em về được” thế nhưng ngay câu
kế tiếp là sự thông báo về một thông điệp “em
gửi về đây một tấm lòng”.
Nhớ chị, nhớ quê hương nhưng và chắc chắn
sẽ buồn lắm khi đón mùa xuân nơi xứ người, bởi: “Chén rượu tha hương, trời: đắng lắm” nhưng biết làm sao được?
Cuộc đời
Nguyễn Bính chứa nhiều đau khổ, lận đận, lớn lên lại tha phương khắp nơi nên
những vần thơ của ông cũng luôn sầu não, cô đơn và nhiều nỗi niềm.
Chỉ còn vài ngày nữa là hết mùa đông, nhìn
mọi người sắm Tết mà lòng bâng khuâng quá đỗi.
Này đây: những câu đối, giấy hồng, phiên chợ Tết…
khiến cho tác giả chạnh lòng thương cảm cho hoàn cảnh của chính mình nơi xứ
người bằng những lời cảm thán, buồn tênh:
Thiên
hạ đua nhau mà sắm Tết
Một
mình em vẫn cứ tay không
Vườn
nhà Tết đến hoa còn nở
Chị
gửi cho em một cánh hồng
(Tha
hương chẳng gặp người tri kỷ
Một
cánh hoa tươi đã lạnh lòng)
Đọc thơ Nguyễn Bính, người đọc thường thấy
cái nghèo luôn đeo bám và ta còn thấy cả sự cô đơn luôn ẩn nấp trong từng câu
chữ của thơ ông.
Sự so sánh của tác giả khiến ta cảm thấy
một nỗi buồn gần như luôn thường trực bởi khi mà "Thiên hạ đua nhau mà sắm Tết" còn đối với Nguyễn Bính vẫn đang
trong cảnh "Một mình em vẫn cứ tay
không” nó chất chứa rất nhiều nỗi niềm riêng.
Sự đối lập này cho ta thấy tác giả như
đang rơi vào trạng thái cô đơn bởi cảnh “tha
hương chẳng gặp người tri kỷ” khiến cho ông như đang thu mình lại để sống
để vui buồn nơi xứ lạ.
Tiếp theo những câu thơ về sau ta lại bắt
gặp câu thơ cảm thán khi nhớ về Tết quê nhà một cách quay quắt. Hình như những
cái Tết quê đã ám vào ức của bao người xa quê vậy. Tết đến mà xa quê tâm trạng
càng não nề, càng nhớ về quê hương da diết và Nguyễn Bính cũng không phải là
trường hợp ngoại lệ:
Chao
ơi, Tết đến em không được
Trông
thấy quê hương thật não nùng
Rồi Nguyễn Bính như tự trách mình, trách
cuộc đời đã “mắc duyên” cùng bút mực
mà có lần ông đã từng viết trong một bài thơ khác: “Mẹ hiền mất sớm trời đàu làm thơ” nên cuộc đời nhiều long đong,
sóng gió.
Những nhà thơ từ xưa đến thời Nguyễn Bính
có ai giàu có gì đâu, cái nghèo như đã vận vào đời những thi nhân của chúng ta
rồi nên ta thấy tác giả như đang tự trách mình:
Ai bảo
mắc duyên vào bút mực
Suốt
đời mang lấy số long đong
Người
ta đi kiếm giàu sang cả
Mình
chỉ mơ hoài chuyện viễn vông
Sự tự trách
mình của Nguyễn Bính cũng vô cùng đáng yêu.
Ông đưa ra nguyên nhân lựa chọn của mình
trước rồi mới dẫn đến kết quả bây giờ sau.
Tại vì cuộc đời thi nhân đã “mắc vào duyên bút mực” nên giờ đây phải
mang “số long đong” âu cũng là lẽ
thường tình...
Ông lại so sánh khi mọi người đi tìm kiếm
“giàu sang” còn mình chỉ mơ toàn
những “chuyện viễn vông” cho nên khi
Tết đến nơi xứ người tác giả như tự an ủi chính mình.
Tết
này, ồ thế mà vui chán
Những
một mình em uống rượu nồng
Nhà thơ thì uống rượu với bạn bè mới thú,
mới tức cảnh sinh tình, mới hàn huyên câu chữ. Vậy mà Nguyễn Bính uống rượu một
mình, tự giễu cợt mình…
Tuy nhiên, ta thấy từ trong cõi lòng,
Nguyễn Bính đang cô đơn, hình như ông đang muốn mượn những chén rượu giải sầu,
để đẩy đưa câu chuyện:
Chị
ơi, Tết đến em mua rượu
Em
uống cho say đến não lòng
Ta thấy tác giả không chỉ có nỗi buồn tha
phương mà nỗi buồn trong ông như đã luôn có sẵn. Ở đây, hình như không chỉ buồn
nhớ Tết quê nhà mà còn có cả những tình duyên dang dở. Bởi trong bài thơ Xuân
tha phương này ta vẫn bắt gặp loáng thoáng hình ảnh một người con gái
nào đó trong thơ:
Thôi
em chẳng dám đa mang nữa
Chẳng
buộc vào chân sợi chỉ hồng
Nàng
bèo bọt quá, em lăn lóc
Chắp
nối nhau hoài cũng uổng công!
Trong men rượu, trong rất nhiều nỗi niềm
riêng tư đó, ta thấy bật lên cả những câu thơ chua chát đến tận cùng nỗi đau
của ông:
Hàng
trăm con gái đời nay ấy
Đừng
nói ân tình với thủy chung
Một nỗi thất vọng và hình như cả mất niềm
tin, sự trách móc người con gái mình yêu nữa. Nhưng tác giả Nguyễn Bính lại trở
lại chính mình. Cứng rắn, bản lĩnh để tự tin nhìn về phía trước và hy vọng:
Xuân
đến cho em thêm một tuổi
Thế
nào em cũng phải thành công
Và, ta thấy tác giả như đang tự hứa với
chính mình để tự khẳng định bản thân. Buồn đó nhưng bản lĩnh đối diện, bản lĩnh
để vui cùng cái vui thiên hạ. Cho nên sự so sánh tiếp theo của Nguyễn Bính vô
cùng ngộ nghĩnh, đáng yêu.
Xa nhà
xa chị tuy buồn thật
Cũng
cố vui ngang gái được chồng
Thời Nguyễn Bính sống tất nhiên có những
khó khăn riêng bởi đói nghèo, sự dịch chuyển của xã hội cũ sang xã hội mới, rồi
có những lúc đất nước chia đôi. Chính hoàn cảnh như vậy, cộng thêm những trắc
ẩn của cuộc đời nên thơ ông thường thấm đẫm một nỗi buồn rất riêng.
Song, điều mà nhiều nhà thơ cùng thời
không có được là dù cho đến bây giờ, xã hội đã có nhiều thay đổi nhưng người ta
vẫn yêu da diết những vần thơ chân quê chất phác của ông.
Ở đó, không chỉ là sự thật thà đáng yêu mà
dù ở đâu đi chăng nữa thì bao giờ Nguyễn Bính cũng luôn dành trọn nỗi nhớ của
mình cho quê hương thân yêu của mình.
Chính vì thế, bài thơ Xuân tha phương của Nguyễn Bính đã đi vào lòng người đọc một cách rất đời thường bởi nó đã đồng cảm được mọi tâm trạng của những người xa quê trong dịp Tết.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết về
Chuyện làng văn0
- Đặng Xuân Xuyến
- Cảm nhận thơ văn 1l
- Đặng Xuân Xuyến
- Cảm nhận thơ văn 2l
- Bạn đọc cảm nhận
về thơ của Đặng Xuân Xuyếnl
- Bạn đọc cảm nhận
về một số tác phẩm của Đặng Xuân Xuyếnl
Mời nghe ca khúc NỖI LÒNG NGƯỜI THA HƯƠNG
của Duy Mạnh, qua tiếng hát Duy Mạnh:
Đinh Như Quang giới thiệu
Tác giả: Nguyễn Văn Khánh - nguồn:
giaoduc
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn:
internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét