 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
- MỘT BÀI THƠ LẠ VỀ
CẤU TỨ
Chấp chới
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
*.
Làng
Đá, 21 tháng 04.2017
ĐẶNG
XUÂN XUYẾN
LỜI BÌNH:
Mới làm thơ nhưng thơ của Đặng Xuân Xuyến đã tạo được nét
riêng, thường ngắn gọn, súc tích, tiết tấu nhanh, tứ thơ mới, khẩu khí mạnh, ngôn
ngữ giàu hình ảnh so sánh và dễ cảm, nhất là ở thể thơ tự do. Thế nhưng ở bài
thơ này những nét đặc trưng đó hầu như đã biến mất, thay vào đó là sự khác lạ, hư
hư ảo ảo, khó hiểu.
 |
| (Tác giả Đỗ Anh Tuyến) |
Khổ thơ thứ nhất:
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Mở đầu khổ thơ, tác giả bâng quơ kể: “Có
người líu ríu theo chồng”, sang câu 2, câu 3, rồi đến câu 4, vẫn tiếp dòng
tự thán, tự kể, rất bâng quơ... tuy vậy, tác giả cũng vẽ nên một bức tranh đẹp,
với những hình ảnh gợi cảm và giàu nhạc điệu. Hình ảnh người con gái “líu ríu”, “buông lơi lời hát”, bỏ lại “ngày
xuân ngăn ngắt” vội sớm lấy chồng được phác họa với tiết tấu nhanh, thái độ
bâng quơ, và sự không rõ ràng về đại từ nhân xưng khiến người đọc tuy “cảm”
được thơ nhưng không hiểu được cấu tứ thơ nên chưa thật sự “khoái”, chưa thật
sự “thích”.
Sang khổ thứ 2:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Vẫn là những lời bâng quơ, tự thán, tự kể về mối tình trai gái, không đẩy cảm
xúc thành cao trào, cứ hờ hững, trôi xuôi mà cũng chẳng mấy ăn nhập với tâm
trạng ở khổ thơ đầu. Tiết tấu thơ chậm, dàn trải, không rõ đại từ nhân xưng, dẫu
khiến tâm trạng người đọc bảng lảng, buồn mang mác đấy nhưng vẫn “không khoái”,
“không thích” vì khó “bắt” tứ thơ.
Sang khổ 3, khổ kết của bài:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Nhịp thơ trầm, lắng, cảm xúc dâng trào, được đẩy lên với sự thúc giục,
thảng thốt, của nghẹn ngào nước mắt, của “chấp
chới cánh diều” giữa “trời mưa” nặng hạt, “gió gằn”... nhưng người đọc vẫn khó “nắm” được tứ thơ dù khổ 3 có
cái kết như một triết lý sống, như một mệnh đề để kết thúc bài thơ như vẫn
thường thấy. Đến đây, dù đã đọc xong bài thơ, vẫn thấy mơ hồ, vẫn chưa thể nhận
rõ ra “ai” với “ai” và tác giả “gửi gắm” những gì ở bài thơ này. Vì thế, bài
thơ tạo cảm giác hư hư ảo ảo, lâng lâng, khó hiểu.
Mới đọc, dễ có cảm giác Chấp Chới
như được ghép thành từ 3 bài thơ, với 3 cách nhìn ở 3 tâm trạng khác nhau,
không có sự liên kết hoặc sự liên kết lỏng lẻo vì khó “bắt” được tứ thơ. Người
không tinh sẽ bảo bài thơ bị tản vì tứ thơ bảng lảng như sương mù, không (có)
rõ, thậm chí nếu khó tính còn hạ bút phê là thơ viết vội, không có tứ, nhưng
thực ra bài thơ này viết theo lối mới, hiện đại: dùng tâm trạng và nhạc điệu để
vẽ lên tứ thơ (tứ kín) nên tứ tập trung vào từng khổ thơ, tứ chỉ để phục vụ cái
tâm trạng của nhà thơ, của người đàn ông đang đau khổ trước sự đổ vỡ của tình
yêu đôi lứa. Đây là cách viết táo bạo, hơi liều, bởi nếu viết không khéo sẽ dễ
bị “cảm” là viết ẩu, viết không tới. Là cây bút mới (về thơ), không nên dại dột
thử sức như thế này, cho dù như anh tâm sự trên trang facebook là “mượn thơ chỉ để giãi bày tâm sự”.
Tóm lại, Chấp Chới là bài thơ có tâm trạng, có hình tượng, có nhạc điệu, chuyển cấu tứ rất nhanh
nhưng đọc Chấp Chới phải thật tĩnh tâm, nhắm mắt để thả hồn theo ý thơ,
nương theo mạch thơ thì mới cảm được hồn thơ. Nếu đọc Chấp Chới theo lối truyền
thống, có vào đề, đến nội dung, rồi kết thúc như xưa nay thì khó “cảm” được bài
thơ này.
Vài lời cảm nhận cá nhân khi đọc bài thơ Chấp Chới, có gì bất cập
mong được bạn đọc, nhất là các nhà thơ, nhà phê bình văn học chiếu cố, đại xá
cho kẻ
hậu sinh “múa rìu qua mắt thợ”.
Mời nghe nhạc phẩm GẶP NHAU TRONG RỪNG MƠ của
Bảo Chung qua tiếng hát Tân Nhàn - Trọng Tấn:
*.
Thanh Nê, chiều 26 tháng 04.2017
ĐỖ ANH TUYẾN
Địa chỉ: Khu Cộng Hòa, thị trấn Thanh Nê,
huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình
Email: dovantuyenbk@yahoo.com.vn
...................................................................................................................
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi qua email ngày 26.04.2017
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
0 comments:
Đăng nhận xét