 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
“VỌNG KHÚC CHIỀU”,
THƠ LƯƠNG MINH VŨ:
TIẾNG HÁT TRÔI VỀ QUÁ KHỨ BƠ VƠ
VỌNG KHÚC CHIỀU
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Rừng đổ chiều cây
lá ngủ mang mang
Ngày buông cánh,
chim về non bạt gió
Bài ca buồn từng
phiên khúc gian nan
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Ngày sẽ qua, ngày
sẽ đến... bao giờ?
Nhớ cố quận nước bỏ
nguồn đi mãi
Trôi lời ca theo
sầu khúc bơ vơ
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Dáng ai về, cơn
quặn thắt từ bi
Áo xưa mộng nhuộm
rừng chiều đỏ nhớ
Cho lời ca thành
tình khúc sinh ly
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Lời thương rừng mãi
khóc lá, trơ cây
Người thương người
một đời đau phí phạm
Xui bài ca bao điệp
khúc hao gầy
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Lời vỗ về theo nước
mỏi mòn trôi
Lời đong đưa trao
mây về phương tận
Ôi! Lời ca những
vọng khúc quy hồi.
*.
LƯƠNG MINH VŨ
 |
| (Tác giả Châu Thạch) |
LỜI
BÌNH:
Đêm nay tôi không
làm được gì ngoài việc đọc bài thơ “Vọng
Khúc Chiều” của Lương Minh Vũ rồi nghe đi nghe lại bản nhạc “Hát Bên Bờ Suối” của nhạc sĩ Nguyễn
Xuân Mai phổ nhạc từ bài thơ nầy qua giọng hát của ca sĩ Huỳnh Lợi. Cả ba người
nầy tôi không hề biết nhưng sao tôi thấy mình quá gần với họ. Thấy quá gần với
họ vì cả ba (thơ, nhạc và tiếng ca) khiến hồn tôi dậy lên biết bao cảm xúc. Bài
thơ đã hay, bài hát xáo từng câu rồi ghép lại, phối thành âm thanh tuyệt vời,
và giọng ca thì vang vọng như tiếng gió trong rừng vi vu bao lời kể lể. Tôi
không rành âm nhạc, chỉ biết nghe, không biết phân tích nên xin chỉ nói về thơ,
cảm ơn thơ đã đưa tôi vào hưởng thụ những hương hoa của nhạc.
Đầu đề bài thơ là “Vọng Khúc Chiều” đã được nhạc sĩ phổ
vào bản nhạc có tên là “Hát bên Bờ Suối”. Tôi thích đầu đề
nầy hơn vì chỉ nghe cái cụm từ nầy ta đã thấy ngay tính cách lãng mạn và nên thơ
của nó.
Khổ thơ đầu đẹp làm
sao khi cho ta hình ảnh một người ngồi hát bên bờ suối:
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Rừng đổ chiều cây lá
ngủ mang mang
Ngày buông cánh,
chim về non bạt gió
Bài ca buồn từng
phiên khúc gian nan
Câu thơ “Ta ngồi hát bên bờ suối” đã cho ta hình
dung được sự thơ mộng. Những câu thơ kế tiếp lại càng cho ta hình ảnh buổi
chiều đại ngàn với những xao động vô cùng thi vị. Nhà thơ viết “bài thơ buồn từng phiên khúc gian nan”
làm ta liên nghĩ đên một người ngồi bên bờ suối hát đi hát lại suốt buổi chiều
một bài ca u uẩn cùng với âm thanh của núi rừng trong buổi hoàng hôn. Những
hình ảnh trong thơ đẹp đến bút màu cũng không vẽ nổi: “cây lá ngủ mang mang”, “chim
về non bạt gió” và những tứ thơ “rừng
đổ chiều”, “ngày buông cánh” đượm
ngát một thứ hương trầm của cái thú đau thương, cái thú mang nỗi sầu le lói
trong tim.
Vế thứ hai của bài
thơ kéo nỗi sầu dài ra từ quá khứ đến tương lai:
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Ngày sẽ qua, ngày
sẽ đến... bao giờ?
Nhớ cố quận nước bỏ
nguồn đi mãi
Trôi lời ca theo
sầu khúc bơ vơ
Khổ thơ cho ta thấy
tác giả hát đên quên cả thời gian. Hình ảnh sự triền miên hiện ra trong câu “Ngày sẽ qua, ngày sẽ đên…bao giờ?”, hình
ảnh quê hương hiện ra trong câu “nhớ cô quận nước bỏ nguồn đi mãi” và kỷ niệm
và ký ức hiện ra trong câu “trôi lời ca
theo sầu khúc bơ vơ”. Khổ thơ như hòa nhập tiếng hát cùng dòng nước, như
hòa nhập sự trôi của nước của thời gian và của tiếng hát vào cùng một thể để “bỏ nguồn đi mãi” không về.
Khổ thứ ba của bài
thơ tác giả đêm hình ảnh người xưa nhuộm cả rừng chiều:
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Dáng ai về, cơn
quặn thắt từ bi
Áo xưa mộng nhuộm
rừng chiều đỏ nhớ
Cho lời ca thành
tình khúc sinh ly
“Cơn quặn thắt từ bi” là một cơn đau cao
thượng. Cơn đau ấy chỉ có thi sĩ mới hiểu được nó thấm thía như thế nào, còn
người thường không biết, tu sĩ cũng chẳng biết đâu. Không biết được nhưng có lẽ
cũng cảm thông được nỗi khổ vừa yêu vừa đau của thi sĩ khi “Dáng ai” ngày ấy theo tiếng hát về trong
trí nhớ của mình. “Áo xưa mộng nhuộm rừng
chiều đỏ nhớ” làm cho áo xưa đẹp quá, nỗi nhớ đẹp quá và rừng chiều nay
cũng đẹp quá. “Cho lời ca thành tình khúc
sinh ly” khiến bài ca sầu tê tái, khiến cho tiếng hát đau niềm đau ly tán
của tình.
Khổ thứ tư của bài
thơ tác giả muốn ôm cả thế giới vào nỗi đau của mình khi khóc cho lá, khóc cho
cây và khóc cả cho người:
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Lời thương rừng mãi
khóc lá, trơ cây
Người thương người
một đời đau phí phạm
Xui bài ca bao điệp
khúc hao gầy
Qua bốn khổ thơ ta
thấy nỗi sầu từ nội tâm đã truyền ra cho cả vạn vật. Đầu tiên tác giả chỉ hát “một bài ca buồn”, rồi bài ca đưa tác giả
nhớ về “cố quận”, rồi từ nỗi nhớ đó
hình ảnh “dáng ai về” làm cho “áo xưa mộng” nhuộm đỏ cả rừng chiều.
Cuối cùng niềm đau trùm cả lên vạn vật khi rừng và tha nhân cũng được hình
tượng trong “Điệp khúc hao gầy”.
Và khổ thơ cuối
cùng cho ta biết lời ca như nước chảy, như mây trôi, như sự mòn mõi triền miên
là để hát về quá khứ, là những vọng khúc cho tâm hồn quay về đầu nguồn của dòng
sông ký ức:
Ta ngồi hát bên bờ
suối
Lời vỗ về theo nước
mỏi mòn trôi
Lời đong đưa trao
mây về phương tận
Ôi! Lời ca những
vọng khúc quy hồi.
Tất cả năm khổ thơ
của “Vọng Khúc Chiều” là trình
tự tâm lý khi thi nhân ngồi hát bên suối. Mỗi khổ thơ đều được khởi đầu bởi
điệp khúc “Ta ngồi hát bên bời suối”
cho ta hình ảnh nước chảy không ngừng, tiếng hát không ngừng, và rừng chiều đỏ,
và lá trơ cây, và nước bỏ nguồn…, tất cả chuyên chở hồn ta trôi theo “vọng khúc quy hồi” của tác giả để cảm
xúc, để rung động cùng sự “mang mang”
của chiều, sự âm u của rừng, sự triền miên của suối và nỗi đau của tình trong
lời ca trôi theo sầu khúc bơ vơ. Suối của rừng thì trôi về biển mênh mông, suối
trong hồn thì trôi ngược về quá khứ bơ vơ./.
*
Mời nghe nhạc phẩm HÁT BÊN BỜ SUỐI của Nguyễn Xuân Mai
phổ thơ Lương Minh Vũ qua tiếng hát Huỳnh Lợi:
*
CHÂU THẠCH
(Tên thật: Trương Văn Trạn)
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
.
…………………………………………………………………………
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 26.09.2017
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét