 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
BẢN HIẾN CHƯƠNG
CÁC
NHÀ GIÁO
- Đăng trong Giáo Dục Việt Nam
 |
| (Giáo sư Dương Quốc Việt) |
Ngay từ những năm
tháng mới cắp sách đến trường, ấn tượng của lũ trẻ chúng tôi đối với ngày 20/11
đã vô cùng sâu đậm. Mỗi lần gặp lại, thăm lại các thầy, dường như người ta có
dịp kiểm tra lại bản thân, sau những năm, tháng
rời xa trường xưa, bến cũ. Rồi mặc dù ngay cả mới ngày hôm qua vừa học
thầy ở trường, nhưng hôm sau 20/11, gặp lại thầy thì cảm giác đã như rất mới, rất thiêng liêng. Quả thật chúng tôi
vui, bởi những ngày đó, được tụ tập cùng nhau đến nhà thầy, được thầy tiếp như
khách quý, như thể bù đắp cho những tháng ngày nghiêm trang nơi lớp học. Trò
nhìn thầy với ánh mắt ân hận và thầm hứa-vì đã
có lần mắc lỗi, còn cái nhìn của thầy thì đầy khoan dung-tha thứ!
Ấy là những ngày một
đi không trở lại, cách đây đã nửa thế kỷ. Cái ngày mà thuở ấy thầy trò chúng
tôi đón nhận hàng năm gọi là ngày “Quốc tế Hiến chương các nhà giáo”-20/11. Mặc
dù cũng không ai được nhìn thấy cái bản hiến chương đó. Năm nay, những ngày
này, trong một tâm trạng khác lạ, tôi bất chợt nhận ra rằng, mãi đến bây giờ
tôi vẫn không biết nội dung của hiến chương này! Tức tốc tìm kiếm, như một sự
thể quá muộn mằn, và may thay tôi đã tìm thấy. Đọc nó, tôi càng ngạc nhiên hơn,
không hiểu vì sao, hình như người ta đã và đang như bỏ quên một văn kiện quan
trọng nhất đối với các nhà giáo tiến bộ trên toàn thế giới.
Năm 1946, ở Paris
HIẾN CHƯƠNG CÁC NHÀ GIÁO
MỞ
ĐẦU
Các nhà giáo thực hiện một chức trách quan
trọng trong xã hội, vì giáo dục trẻ em là một vấn đề
cốt tử, không chỉ cần cho sự phát triển cá nhân, mà còn
cho sự tiến bộ của toàn xã hội. Nghề dạy học đặt cho người thày
những trách nhiệm, và những trách nhiệm này đòi hỏi những quyền tương
ứng. Các nhà giáo cần có quyền thực hiện một cách tự
do toàn bộ những quyền dân sự và nghề nghiệp.
Thừa nhận việc phát triển tính cách cá
nhân của trẻ như mục tiêu của giáo dục, nhà giáo phải tôn trọng quyền tự
do tư tưởng của học sinh và khuyến khích học sinh phát triển tư
duy độc lập.
Điều 1. Nhiệm vụ thiết yếu của nhà giáo là phải tôn
trọng tính cá thể của trẻ, khám phá và phát triển khả năng, chăm lo
quá trình giáo dục và đào tạo, luôn hướng tới việc hình thành ý
thức đạo đức của con người và công dân tương lai, giáo dục trẻ trong
tinh thần dân chủ, hòa bình và hữu nghị giữa con người với nhau.
Điều 2. Quyền của nhà giáo không phụ thuộc vào giới
tính, chủng tộc, màu da, không phụ thuộc vào niềm tin và định kiến cá nhân,
miễn là họ không áp đặt niềm tin và định kiến của mình cho trẻ.
Nhà giáo không bị phạt nếu việc giáo dục học sinh
tuân thủ các quy định ở Điều 1.
Điều 3. Nhà giáo có quyền có các thỏa thuận về các biện
pháp bảo vệ họ chống lại quyết định tùy tiện ảnh hưởng đến nhiệm kỳ công việc
và nghề nghiệp của họ. Cụ thể, các biện pháp bảo vệ cần được thực thi để chống
lại các quyết định tùy tiện về tuyển dụng, tập sự, bổ nhiệm, đề bạt, hay các
biện pháp kỷ luật bãi nhiệm.
Điều 4. Liên quan đến chương trình học và thực hành giáo
dục, sự tự do sư phạm và tự do chuyên môn của nhà giáo phải được tôn trọng, các
sáng kiến cần được khuyến khích, đặc biệt trong việc lựa chọn phương pháp
giảng dạy và sách giáo khoa, cũng như trong việc nghiên cứu các vấn đề sư phạm
và chuyên môn, thông qua đại diện nhà giáo.
Điều 5. Nhà giáo phải có quyền tự do tham gia tổ chức
nghề nghiệp và các tổ chức ấy phải có quyền đại diện cho nhà giáo trong mọi
hoàn cảnh.
Điều 6. Tất cả các nhà giáo phải có quyền được đào tạo
về mặt học thuật và chuyên môn theo các tiêu chuẩn cao nhất có thể, bao gồm cả
những yêu cầu về giáo dục để có thể theo học ở bậc đại học. Hoàn cảnh xã hội và
tài chính không được trở thành một rào cản để ngăn cấm một sinh viên theo học
để trở thành nhà giáo.
Điều 7. Nhà giáo cần được tạo cơ hội để tiếp tục học
nâng cao trình độ chuyên môn. Họ có quyền tham gia các khóa học bổ trợ với sự
hỗ trợ tài chính ở mức cần thiết, kể cả việc tạo điều kiện đặc biệt để họ
có thể tham quan, trao đổi ở nước ngoài, nhằm giúp họ có kiến thức thực tế về
cuộc sống của chính họ ở trong nước cũng như ở nước ngoài.
Điều 8. Nhà giáo được hưởng tiền lương phù hợp với tầm
quan trọng của chức năng xã hội và giáo dục mà họ đảm nhận, để có thể cống hiến
hoàn toàn cho nghề nghiệp mà không phải lo lắng về tài chính.
Đối với những nhà giáo có trình độ và thâm niên
công tác ngang nhau, cần áp dụng nguyên tắc trả lương công bằng, công việc như
nhau thì lương cũng như nhau, không phân biệt.
Điều 9. Nhà giáo được nghỉ có lương trong toàn bộ thời
gian nghỉ của trường học, được nghỉ ốm có lương và hưởng chế độ trợ cấp đầy đủ,
kể cả trợ cấp cho góa phụ, trẻ em và người phụ thuộc.
Điều 10. Nhà giáo
có quyền được làm việc trong điều kiện thích hợp, với các trang thiết bị cần
thiết và quy mô các lớp học đủ nhỏ để giảng dạy hiệu quả.
Điều 11. Trang thiết bị trường học không nên phụ
thuộc vào địa vị xã hội của học sinh cũng như thể loại trường mà chỉ phụ thuộc
vào mục đích hay nhu cầu giáo dục.
Các trường cần được cung cấp nơi ăn ở phù hợp để
tạo điều kiện cho đội ngũ nhân viên đủ trình độ, có thể đảm đương các dịch vụ
chuyên biệt được giao như chăm sóc y tế và nha khoa, cung cấp bữa ăn tại trường
và giáo dục thể chất. Trường học cũng cần có các phòng thí nghiệm, phòng
hội thảo và thư viện.
Điều 12. Nhà trường cần đóng góp vào sự phát triển nhân
cách. Một nguyên tắc nhân đạo, phù hợp với lòng tự trọng của cả học sinh
và nhà giáo, là phải loại trừ áp bức và bạo lực.
Điều 13. Trẻ em lệch lạc về hành vi cần được giảng dạy
trong các lớp học đặc biệt nhằm điều chỉnh càng sớm càng tốt để các em có thể
vào lớp học bình thường và có cuộc sống bình thường.
Trẻ khuyết tật về thể chất không thể tham gia vào
hoạt động học đường bình thường cần được giáo dục trong các trường đặc biệt,
bằng các phương pháp phù hợp với đặc điểm và tình trạng khuyết tật của các em.
Điều 14. Cần hỗ trợ các nghiên cứu giáo dục tại các
cơ sở giáo dục, nơi mà các thực nghiệm về phương pháp có thể được tiến hành
trong điều kiện thích hợp, nhằm có thể đẩy mạnh tiến bộ của lý thuyết và
thực hành về giáo dục. Cần có dịch vụ thông tin để công bố các kết quả nghiên
cứu.
Điều 15. Thông qua đại diện do mình bầu, nhà giáo cần có cơ hội để xây dựng các chính sách nhằm
cải thiện hoạt động quản lý các trường học và thực thi nghề nghiệp của mình.
Cũng cần nhấn mạnh
rằng, Công đoàn giáo dục Việt Nam
Hiến chương các nhà
giáo, hiển hiện như một trong những văn bản tinh hoa, được soạn thảo bởi những
cá nhân ưu việt, thấm nhuần những tư tưởng giáo dục tiến bộ, những giá trị vĩnh
hằng, được sản sinh ra từ các nền giáo dục văn minh và từng trải. Nó không phụ
thuộc vào thể chế chính trị, hay tôn giáo, sắc tộc nào cả. Chắc chắn nó như một
ngọn hải đăng, soi sáng, hướng đạo cho mọi nền giáo dục, nhất là những nền giáo
dục còn đang trưởng thành.
Không biết các nhà
giáo và giáo dục Việt Nam đã làm những gì để đáp ứng một trong những tiêu chí
được đề ra trong bản hiến chương: “Thừa nhận việc phát triển tính
cách cá nhân của trẻ như mục tiêu của giáo dục, nhà giáo phải tôn trọng
quyền tự do tư tưởng của học sinh và khuyến khích học sinh phát
triển tư duy độc lập.”
Hay không biết Điều 8 đến bao giờ
mới trở thành hiện thực!? Và còn một loạt điều khác nữa, hy vọng tiến trình
giáo dục nước nhà là, một lộ trình luôn tương thích với mọi tiêu chí của bản
hiến chương mang tính phổ quát này!
Đã qua 2/3 thế kỷ-ngày
ra đời của bản hiến chương, cũng như những năm dài đằng đẵng đất nước oằn mình
trăn trở với giáo dục, có lẽ nên chăng tất cả hãy bình tâm suy ngẫm về mọi khía
cạnh của bản hiến chương này! Và vì nội dung của nó như đã nói thay ước vọng
của biết bao thế hệ học trò cũng như các nhà giáo trên toàn thế giới, nên người
viết xét thấy không cần phải bình luận gì thêm. Cuối cùng tác giả bài viết mong
muốn bản hiến chương này, cần phải được coi là một trong những văn bản quan
trọng nhất, và cần được phổ biến sâu rộng ở mọi cơ sở giáo dục.
Mời thư giãn với nhạc phẩm BÀI CA NGƯỜI GIÁO VIÊN NHÂN DÂN
của Hoàng Vân qua tiếng hát Đăng Dương:
*
DƯƠNG QUỐC VIỆT
Địa chỉ: Ngách 31/2 phố Phan Đình Giót,
quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.
Email: duongquocviet@fmail.vnn.vn
....................................................................................................
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả
gửi qua email ngày 12.11.2017.
- Bài viết không thể hiện quan điểm
của trang Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ
nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
0 comments:
Đăng nhận xét