THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI ĐỊA NGỤC THI CA KHÚC XXIII - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

Đặng Xuân Xuyến Thứ Ba, tháng 7 14, 2020 Leave a Comment

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI

ĐỊA NGỤC

THI CA KHÚC XXIII

Vòng thứ tám, ngục thứ sáu . Ké đạo đức giả mặc áo choàng sợi vàng bằng chì

Im lặng, lẽ loi chẳng tháp tùng.

Chúng tôi đi kẻ trước cùng người sau.

Ruổi rong như hai thầy tu,

Vì quỷ lục đục quậy thù đánh nhau.

Thơ ngụ ngôn Esope nhớ nào,*

Kể chuyện chuột ếch cột nhau dính chùm.

“Có” và “vâng” một nghĩa chung.*

Chuyện này sánh với giống cùng chuyện kia.

Tinh thần đầu cuối chẳng lìa,

Ý này ý khác như khơi mạch cùng, 10

Cứ thế ý sau phát sinh,

Lớn gấp đôi trước, hoảng kinh rụng rời.

Nghĩ rằng lũ quỷ tanh hôi,

Tức mình vì bị nhất thời chơi khăm,

Hẳn là còn tức giận mình,

Căm giận thôi thúc với lòng ác nhân,

Chúng sẽ rượt ráo riết thêm,

Như chó săn thỏ muốn mang miếng mồi.

Dựng ngược lông tóc, nghĩ rồi.

Sợ hơn tôi lại thụt lùi nghe trông. 20

Thầy ơi nếu không tìm nhanh,

Một nơi ẩn náo, con càng sợ hơn.

Bọn quỷ đuổi theo trên đường,

Con nghe thấy chúng như đang sắp gần.

Thầy rằng : Nếu ta là gương.

Cũng không phản chiếu nhanh hơn ảnh hình,

Bằng sự tiếp nhận tâm hồn,

Vì ý con đến với cùng ý ta.

Giống nhau cử chỉ mặt da,

Vì hai ta một ý mà ấy thôi. 30

Bên phải đê thoai thoải bờ,

Chuyển sang chổ đường vô khác vòng.

Ta sẽ thoát quỷ đuổi săn.

Thầy tôi chưa giảng giải xong kế mình.

Lũ quỷ bay tới cánh giăng,

Không xa gì bắt đến gần ta thôi.

Thầy tôi lập tức ôm tôi,

Như bà mẹ thức tỉnh nguôi giấc nồng.

Thấy ngọn lửa cháy bên mình.

Vùng lên bế đứa con cùng trốn ngay. 40

Lo con hơn cả thân này,

Chỉ kịp khoát áo ngắn tay mặc vào.

Tức thì trên đỉnh dốc cao,

Thầy tôi trượt xuống lưng theo dốc ngồi.

Xuống mé vòng ngục khác rồi.

Như chưa từng thấy nước nơi đổ vào.

Chảy vào kinh tựa tát gầu,

Để làm cho bánh xe mau chạy vòng.

Bánh xe nước, cối xay nhanh,

Như Thầy tôi trượt nhanh bằng bánh lăn. 50

Sườn đá dốc ngược thẳng tăm,

Như ôm con, cứu nguy nan đồng hành.

Khi chân vừa chạm đáy vòng,

Đỉnh mõm đá lũ quỷ quanh trên đầu,

Đấng tối cao phân chia giao,

Ngục thứ năm một vòng rào quản cai.

Chúng không quyền đến khác nơi.

Ngục sáu người tựa vẽ chơi nơi này.

Bước chân chậm chạp vòng quay,

Rên than, suy sụp, hao gầy, mõi mê. 60

Mắt trùm kín, áo choàng che,

Như áo tu sĩ đi về dành riêng.

Kiểu Cluny cho thầy dòng,*

Bên ngoài chỉ giát vàng thêu rực màu.

Trong bằng chì nặng nề sao !

Áo Fédéric sánh nào cỏ rơm.*

Ôi áo nặng mãi luôn luôn,

Rẽ bên trái họ tôi còn đi chung.

Nên vẫn nghe tiếng khóc rên,

Như vì gánh nặng mệt thêm linh hồn. 70

Bước chậm chạp tôi chuyển vòng,

Chúng tôi lại có cùng hàng bạn thêm.

Tôi rằng : Thầy thử tìm thêm,

Một ai tên tuổi Thầy quen biết rồi.

Đi và nhìn phía Thầy tôi,

Tôi nghe giọng nói một người Toscan.

Kêu phía sau, Thầy dừng chân.

Hỡi hai người khách đi vùng tối tăm.

Anh hãy hỏi điều anh cần.

Rồi Thầy quay lại bảo rằng : Chờ ta. 80

Rồi cùng theo nhịp bước qua,

Tôi nhìn hai kẻ trông xa vẻ gì.

Thật vội vã, muốn tôi chi.

Nhưng dưới sức nặng, lối đi hẹp đường.

Bước đến gần, nhìn lặng thinh.

Thật lâu bên cạnh, nhìn gần chăm chăm.

Quay người bên cạnh nói rằng :

Anh ta còn sống, thở căng yết hầu.

Nếu đã chết, đặc ân sâu.

Tại sao chẳng phải mang đâu áo chì ? 90

Họ rằng : Bạn Toscan ơi !

Ngục kẻ giả nhân nghĩa, thần thời bán buôn.

Anh là ai ? chẳng ngại lòng.

Tôi rằng: Tôi vốn sinh thành lớn lên,

Sông xinh Arno, kinh thành.

Thân thể còn sống chưa từng rời xa.

Còn các người là ai mà,

Nước mắt đau khổ nhỏ sa đầm đìa.

Hình phạt áo lấp lánh tia.

Một người : Rằng áo vàng kia khoát người. 100

Thêu vàng rất nặng, bằng chì.

Lên bàn cân cũng ầm ì két ken.

Chúng tôi thầy dòng Bologne.*

Tôi tên Catalono, hắn tên Loderingo.

Đã được thành phố bầu cho.

Lệ thường chỉ có bầu vô một người.

Cai quản an ninh, giúp đời,

Gardingo vẫn còn lời nhắc ơn.

Bắt đầu điều xấu cấp trên.

Nhưng rồi ngừng nói. Tôi còn thấy ra : 110

Một người ba cọc căng ra,

Thấy tôi ông bỗng vặn qua thân mình.

Thở dài lay động râu cằm,

Thầy Catalano, tôi nhìn nhận ra.

Tội vì bảo : Kẻ bị đóng đinh là.

Khuyên Pharisiens chẳng thực thà lời khuyên.

Vì nhân loại, một kẻ hy sinh,

Đặt trần truồng giữa con đường đi qua.

Ông chẳng có cảm nhận là,

Mỗi người qua nỗi xót xa nặng lòng. 120

Bố vợ hắn, một ngục cùng.

Hội đồng xét xử tội cùng nơi theo,

Dân Do Thái mầm họa gieo.

Virgile kinh ngạc biết bao sự tình.

Sinh trước Chúa Thập tự đóng đinh:

Rất ư hèn hạ cõi trần dương gian

Rồi thì, Thầy hỏi thầy dòng:

Xin cho tôi biết, nếu không phiền gì.

Phía tay phải, có lối chi ?

Liệu có thể thoát ra đi ngoài vòng. 130

Không cần đợi các Hắc thần,*

Đến đây kéo chúng tôi trong hố này.

Ông rằng : Điều thật mắn may,

Có tảng đá lớn ra ngay khỏi vòng.

Xuyên qua thung lũng rợn kinh,

Nhưng đây đá đổ con đường sụp lăn.

Nơi đổ nát thì trèo lên,

Men bờ dốc đứng, cạnh thềm đáy sâu.

Thầy tôi suy nghĩ cúi đầu.

Nó làm ta nhận ra điều ác tâm. 140

Bị móc thầy dòng lỗi lầm,

Ta từng nghe nói ở vùng Bologna.

Có nhiều tật thật xấu xa,

Ở đó nói dối là cha trò lừa.

Nghe, Thầy tôi tiếp chân đưa,

Mắt không dấu nỗi lòng vừa giận căm.

Rời lũ khốn khổ tội nhân,

Theo Thầy yêu dấu, tôi chân không rời. 148

CHÚ THÍCH

5. Thơ ngụ ngôn Esope; được dạy dỗ trong các trường học thời Trung Cổ:

Con ếch chỡ con chuột trên lưng muốn làm chết đuối con chuột bàn chuyện cột sợi dây dính liền nhau, một con cú bay ngang bắt hết cả hai.

7. ‘Có’ và ‘vâng’ nguyên tác tiếng Ý là ‘mo’ và ‘issa’ tiếng cổ địa phương vùng firenze đều có nghĩa là vâng.

63. Cluniy tu viện dòng Bénedictin

66. Áo choàng vua Fédéric II sánh với áo chì chỉ nặng như cỏ rơm.

103. Thầy dòng Bologne: tu sĩ dòng Chiến sĩ Đức Bà Maria lập ở Bologne năm 1261 nhằm xoa dịu những khác biệt gia đình và xã hội, bảo vệ người yếu đuối.

104. Catalono gia đình phe Guelfe des Malavotti ở Bologne ảnh hưởng đến các thành phố khác.

Loderingo phe Gibelin ở Bologne hợp tác với Catalano ở Firenze, được bầu lên trong mục đích giảm đi những mâu thuẩn, nhưng họ trốn đi bị kết án theo Giáo Hoàng Clément IV. Phái Gibelin bị đuổi khỏi Firenze, nhà các lãnh tụ bị đốt.

115. Người bị đóng đinh : Caïfa Đại Giáo sĩ Do Thái ủng hộ việc đóng đinh Chúa Jésus.(Jean XI,50)

121 Bố vợ hắn : Anne phán xét xử tội.(Jean, XVIII,13)

124. Virgile kinh ngạc: Virgile sinh trước Jésus nên không biết việc Jésus bị đóng đinh.

PHẠM TRỌNG CHÁNH

Tiến sĩ Khoa Học Giáo Dục

Địa chỉ:, Viện Đại Học Paris V Sorbonne.

Email: phamtrongchanh@free.fr

…………………………………………………………………………

- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 28.06.2020.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI ĐỊA NGỤC THI CA KHÚC XXIII - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

0 comments:

Đăng nhận xét