THƯ GỬI ĐẢNG CỘNG SẢN LIÊN XÔ CỦA NHÀ VĂN ALEXANDER FADEEV - Tác giả: Phùng Hoài Ngọc (Hà Tây)

 

THƯ GỬI ĐẢNG CỘNG SẢN LIÊN XÔ

CỦA NHÀ VĂN ALEXANDER FADEEV

*

TIỀN NGÔN 

(Tác giả Phùng Hoài Ngọc)

Hồi nhỏ đã đọc “Thanh Niên Cận Vệ Đội” của Alexander Fadeev nhà văn Liên Xô, xuất bản lần đầu tiên ở Việt Nam, bản dịch phải qua cầu tiếng Trung (nay không nhớ tên người dịch). Tên các nhân vật phiên âm ra tên Hán Việt hết, vì dịch giả không biết tiếng Nga, nghe buồn cười, cứ như đọc truyện bên Tàu... Hồi đó các Hiệu sách nhân dân tràn ngập sách văn học dịch Liên Xô và Trung Quốc, có rất ít sách phương Tây. Ngày nay, những tấm biển “hiệu sách nhân dân” (nghe rất sến) đã biến mất, đặt tên lại là “Nhà sách XYZ” như thời Pháp thuộc và như miền Nam trước 1975…

Khi biên soạn Tài liệu Đề cương bài giảng “Văn học Nga- Xô viết”, đến phần II Xô viết (Liên Xô) tôi chỉ viết vài dòng về nhà văn này, nhắc đến cái chết của ông, và dành phần lớn cho M.Gorki (chọn phần trước Cách mạng tháng Mười Nga, còn phần theo cách mạng - bỏ qua) và M. Sholokhov (chủ yếu tiểu thuyết Sông Đông Êm đềm), ngoài ra bỏ hết…

Xin đăng lại bản dịch bức thư tuyệt mệnh của nhà văn đứng đầu Hội nhà văn Liên Xô gửi Đảng Cộng Sản Liên Xô trước khi tự sát bằng súng ngắn.

Tiếc rằng, nhà văn qua đời từ 1956, đến quãng 1990 bức thư tuyệt mệnh mới lọt vào Việt Nam để nhiều người biết hơn (thực ra có những người du học Nga đã biết sớm hơn nhưng không thể / không dám phổ biến rộng, mặt khác hồi đó cũng thiếu phương tiện truyền thông, cùng lắm rỉ tai nhau). Như thế là khá muộn và ít tác dụng. Bây giờ chỉ ai yêu lịch sử thì đọc bức thư thôi.

Sau đây là bản dịch từ tiếng Nga của thầy La Khắc Hòa, Đại học Sư phạm Hà Nội.

 

“THƯ GỬI ĐẢNG CỘNG SẢN LIÊN XÔ 

Ngày 13.05.1956. 

(Nhà văn Alexander Fadeev) 

PEREDENKINO 

Tôi không thấy khả năng tiếp tục sống, vì nền nghệ thuật mà tôi hiến dâng đời mình cho nó đã bị hủy hoại bởi sự lãnh đạo ngạo mạn đầy ngu xuẩn của Đảng và giờ đây không thể cứu vãn được nữa. Những cán bộ văn học ưu tú, trong đó có những tài năng mà vua chúa thời các Sa hoàng không dám mơ ước, đã bỏ mình hoặc bị giết do sự thao túng tội ác của những kẻ cầm quyền. Những tài năng kiệt xuất của văn học đã chết yểu, số còn lại có ít nhiều khả năng sáng tạo nên những giá trị thực sự thì cũng bị chết ở độ tuổi 40-50.

Văn chương - lãnh địa thiêng liêng của những điều thiêng liêng - bị đem ra cho đám quan liêu, những phần tử dân chúng lạc hậu nhất xâu xé, thóa mạ, và từ trên các diễn đàn “cao quí” như Đại hội đại biểu toàn Moskva hay Đại hội Đảng lần thứ XX thấy vang lên khẩu hiệu mới: “Xích cổ nó lại!”. Cái cách mà người ta định sử dụng để cải thiện tình hình gây nên sự phẫn nộ: tập hợp một đám ngu dốt, cũng có một vài người trung thực nhưng luôn luôn bị o ép nên không dám mở mồm nói lên sự thật, các kết luận trái ngược hoàn toàn với tư tưởng Lênin bởi bắt nguồn từ thói quen quan liêu đều kèm theo sự dọa dẫm, giống như dùng “dùi cui” để đe nẹt.

Thế hệ của tôi đến với văn học dưới thời Lênin bằng bao tình cảm tự do, cởi mở, tâm hồn ngập tràn sức mạnh vô bờ bến, chúng tôi đã sáng tạo ra bao nhiêu tác phẩm tuyệt vời mà mình có thể sáng tạo!

Nhưng sau khi Lênin qua đời, người ta đã đẩy chúng tôi xuống vị thế của đám trẻ ranh, hủy diệt chúng tôi, đe dọa chúng tôi về lập trường tư tưởng và gọi đó là “Tính Đảng”. Giờ đây, khi có thể sửa chữa tất cả những thứ đó thì lại thấy lộ ra sự thô thiển, dốt nát, kiêu căng hợm hĩnh tới mức độ đáng phẫn nộ của những kẻ nhẽ ra phải thực hiện công việc chỉnh đốn này.

Văn học được trao vào tay của những kẻ bất tài, nhỏ mọn, thù dai. Chỉ còn lại một số ít văn sĩ giữ được trong tâm hồn ngọn lửa thiêng, nhưng lại bị cô lập hoặc theo tuổi tác đã gần đất xa trời. Hoàn toàn không có một chút động lực nào trong tâm hồn để sáng tạo…

Được sinh ra để làm công việc sáng tạo lớn lao vì chủ nghĩa cộng sản, từ năm mười sáu tuổi, tôi đã gắn bó với Đảng, với giai cấp Công-Nông, được trời ban cho tài năng nổi trội, tâm hồn tôi tràn đầy những ý tưởng và tình cảm cao cả mà chỉ có thể có được từ cuộc sống của nhân dân gắn với những tư tưởng tuyệt vời của chủ nghĩa Cộng Sản.

Nhưng, người ta đã biến tôi thành một con ngựa kéo cỗ xe chở phế liệu, cả đời phải lê bước dưới áp lực của vô số những công việc quan liêu, vụng về, phi lí mà bất cứ ai cũng có thể làm được. Thậm chí cho đến bây giờ ngồi tổng kết đời mình, tôi thật không thể chịu nổi khi nhớ lại đống công việc được giao, những lời mắng mỏ, khiển trách, hay chỉ đơn giản là sai lầm về vấn đề ý thức hệ… đã trút xuống đầu tôi, người mà nhân dân tuyệt vời hoàn toàn có quyền tự hào vì sự chân thật và khiêm tốn của tài năng cộng sản sâu sắc trong tôi.

Văn học - thành quả cao nhất của chế độ mới - bị hạ nhục, truy sát và chà đạp. Sự tự mãn của những kẻ mới phất lên nhờ học thuyết vĩ đại của Lênin đã khiến tôi mất hết niềm tin vào họ cho dù họ thề thốt sùng bái học thuyết này, bởi vì chỉ có thể chờ đợi từ đám người ấy những điều còn tồi tệ hơn cả những gì ông vua Stalin đã gây ra. Ông này dẫu sao vẫn còn có học, còn đám kia chỉ là một lũ ngu si.

Cuộc sống của tôi với tư cách là một nhà văn đã mất hết ý nghĩa, nên tôi rời bỏ cuộc đời này với niềm vui vô bờ bến như sự giải thoát khỏi sự tồn tại ô nhục, nơi mà chỉ có sự dối trá, hèn mạt và vu khống đổ xuống đầu tôi.

Hy vọng cuối cùng của tôi chỉ là bộc lộ những điều này cho những người đang điều hành quốc gia, nhưng suốt ba năm trời, dù tôi đã thỉnh cầu, họ thậm chí không thèm tiếp tôi.

Tôi mong được chôn cất bên cạnh mẹ tôi.

13.05.1956

Alexander Fadeev.”.

*.

PHÙNG HOÀI NGỌC

Quê quán: Đông La, Hoài Đức, Hà Tây.

Thường trú: Long Xuyên, An Giang.

 

 

 

 

…………………………………………………………………………

- - Cập nhật từ messenger Ngô Thanh Tuấn ngày 13.04.2020.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến. 

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.