VĂN HỌC VỀ ĐỀ TÀI LGBT+
CỞI BỎ NHỮNG ĐỊNH KIẾN
Nếu cách đây chừng 25 năm về trước, văn học viết về đời sống của
những người đồng tính (nay khái niệm được mở rộng hơn gọi là cộng đồng LGBT+)
dường như là một đề tài cấm kị, thì đến nay, cái nhìn của bạn đọc đã thay đổi
rất nhiều.
Bên cạnh sự nỗ lực của các tổ chức xã hội đứng ra bảo vệ quyền
lợi cho cộng đồng LGBT+ đang phát huy hiệu quả tích cực, sự ra đời của các tác
phẩm văn học viết về cộng đồng LGBT+ đã góp phần quan trọng vào việc cởi bỏ
những định kiến, để cộng đồng LGBT+ có được cái nhìn thiện cảm, nhân văn hơn...
Nhiều hoạt động xã hội
cởi mở và nhân văn
Vừa qua, NXB Phụ nữ Việt Nam đã tổ chức buổi tọa đàm “LGBT+ và
góc nhìn của giới trẻ hiện nay” với sự tham gia của diễn giả Huỳnh Minh Thảo -
người được biết đến với nickname Sas Ri - là nhà hoạt động xã hội chuyên làm về
thúc đẩy quyền cho cộng đồng LGBT+ tại Việt Nam.
Đây là một hoạt động nằm trong chuỗi sự kiện booktour “Người trẻ
và Giới” do Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam tổ chức, bao gồm nhiều hoạt động đa
dạng, có cả học thuật chuyên sâu lẫn phổ cập kiến thức như: bài giảng công
cộng, bàn tròn thảo luận và không gian tương tác giữa các bạn trẻ, học sinh,
sinh viên với chuyên gia về các vấn đề giới và nữ quyền đang được quan tâm hiện
nay.
Thông qua các sự kiện, các bạn trẻ được nói lên những trăn trở,
băn khoăn về bản thân, gia đình và xã hội, để cùng nhau tìm ra câu trả lời.
Ngoài ra, chuỗi chương trình mong muốn góp phần thúc đẩy sự trao đổi và thực
hành về bình đẳng giới, ủng hộ văn hóa đọc trong người trẻ cũng như độc giả
trên toàn quốc.
Diễn giả Huỳnh Minh Thảo tốt nghiệp đại học chuyên ngành Luật,
được đào tạo về phát triển, truyền thông xã hội, giới và tính dục. Đồng thời,
anh có chuyên môn hơn 15 năm trong lĩnh vực truyền thông lẫn các tổ chức phi
chính phủ như Hiểu về trái tim, Viện nghiên cứu iSEE, Trung tâm ICS...). Huỳnh
Minh Thảo cũng tham gia phát động và tổ chức nhiều chiến dịch xã hội như
Flashmob “Yêu là yêu” (2012, thúc đẩy cho sự hiện diện của cộng đồng LGBT+),
chiến dịch “Tôi đồng ý” (2013, cho hôn nhân cùng giới), chiến dịch “Đừng bỏ
sót” (2015, thúc đẩy cho Luật chuyển giới).
Từ năm 2013, diễn giả Huỳnh Minh Thảo là người phát động và tham
gia, hỗ trợ tổ chức sự kiện VietPride (Tự hào LGBT+ Việt Nam), sự kiện sau đó
đã diễn ra trên hơn 35 tỉnh, thành tại Việt Nam. Từ năm 2020, anh Huỳnh Minh
Thảo sáng lập mạng xã hội LOMO, đây cũng là ứng dụng điện thoại đầu tiên tại
Việt Nam dành riêng cho cộng đồng LGBT+. Đến nay, anh đã đoạt giải thưởng Tiên
phong dành cho dự án cộng đồng xuất sắc nhất của Đài Truyền hình Việt Nam năm
2014 và là một trong những đại sứ của We Choice Awards 2018.
Tại Việt Nam, từ “LGBT” trở nên phổ biến hơn vào giữa năm 2015
và được sử dụng rộng rãi trên các phương tiện truyền thông. Những phong trào
của cộng đồng LGBT dần nhận được sự ủng hộ của xã hội. Thuật ngữ “LGBT” được
thêm dấu “+” để cho thấy sự đa dạng giới, sự khám phá bản thân không ngừng của
loài người với sự tồn tại của: đồng tính nam, đồng tính nữ, song tính, chuyển
giới, vô tính, liên giới tính.
Trong nhiều năm, “LGBT+” chưa thực sự được nhiều người, kể cả
người trẻ, hiểu một cách đầy đủ. Vì thế, trong khoảng 20 năm qua, tại Việt Nam
cùng với đại diện tổ chức quốc tế hoạt động tích cực, là các tổ chức xã hội
trong nước, sự hỗ trợ của một số cơ quan đoàn thể về văn hóa - truyền thông và
các cá nhân. Nhờ đó, đã có sự ra đời của khá nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật
ở các hình thức: truyện ngắn, tiểu thuyết, phim truyền hình, phim điện ảnh, tác
phẩm sân khấu...
Điều này đã góp một tiếng nói quan trọng cho cộng đồng “LGBT+”.
Trong đó, sự ghi nhận đầu tiên đối với các tác phẩm văn học nghệ thuật về đề
tài “LGBT+” phải kể đến đó là “Hội thảo văn học - nghệ thuật và LGBT” do CSAGA
(Trung tâm Nghiên cứu & Ứng dụng khoa học về Giới - Gia đình - Phụ nữ và Vị
thành niên) tổ chức để ghi nhận sơ lược về các sáng tác nghệ thuật tiêu biểu ở
mảng đề tài này và những đóng góp của nó trong việc thay đổi nhận thức của xã
hội đối với cộng đồng LGBT+.
Văn học góp phần xóa bỏ
định kiến
Ở Việt Nam, từ khi Hội thảo văn học - nghệ thuật và LGBT do
CSAGA tổ chức, đến nay có lẽ cũng chưa có một tài liệu nào tổng kết hay thống
kê cụ thể về mốc thời gian xuất hiện cũng như vị trí, vai trò, những đóng góp
của văn học nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng về đề tài LGBT. Không
giống như 25 năm trước, hiện nay, đề tài về người đồng tính hay LGBT+ đã trở
thành một đề tài văn chương phổ biến, có thể là mối quan tâm của bất kỳ nhà văn
nào. Nhà văn Bùi Anh Tấn hiện vẫn được cho là người đi tiên phong với đề tài
LGBT của văn chương Việt Nam sau đổi mới với 4 tiểu thuyết “Một thế giới không
có đàn bà”, “Les-vòng tay không đàn ông”, “Phương pháp của A.C.Kinsey”, “Bí mật
hậu cung” và 2 tập truyện ngắn “Cô đơn”, “Bướm đêm”. Trong đó, tác phẩm “Một
thế giới không có đàn bà” đã đoạt giải A cuộc thi viết tiểu thuyết, truyện và
ký về đề tài “Vì an ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống (1999-2022) do Bộ Công
an và Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức. Sau đó, tiểu thuyết này được chuyển thể
thành bộ phim truyền hình cùng tên do Hãng phim Truyền hình Đài Truyền hình
Việt Nam sản xuất.
Nhà văn Nguyễn Đình Tú có 2 tiểu thuyết “Nháp” và “Kín” về đề
tài này, nhưng anh chia sẻ rằng chỉ coi đồng tính là một trong những đề tài của
cách viết tiểu thuyết "đa đề tài" mà anh đang theo đuổi. Một số tác
giả khá cởi mở với đề tài này như Vũ Đình Giang có “Song song”, “Ngôi nhà Mondrian”,
“Cây rắn lục”; Trang Hạ có “Những đống lửa trên vịnh Tây Tử”; “Lạc giới” của
Thủy Anna; “Đời callboy” của Nguyễn Ngọc Thạch, tập truyện ngắn “Dị bản” của
Keng,...
Ngoài ra, còn có một số tác phẩm phi hư cấu tiêu biểu như:“Không
lạc loài” - tự truyện Thành Trung (Lê Anh Hoài chấp bút), “Bóng” - tự truyện
của Nguyễn Văn Dũng (Hoàng Nguyên, Đoan Trang chấp bút)... Trong những tác phẩm
này, độc giả nhận ra sự chân thật trong nhiều câu chuyện, tình tiết đã tạo nên
sự tò mò, cuốn hút nhất định cho người đọc. Một số tác phẩm vì vậy đã tạo được
thiện cảm, sự cảm thông, chia sẻ của độc giả đối với những số phận con người
thuộc cộng đồng LGBT.
Ngoài ra, tiểu thuyết lịch sử “Bí mật hậu cung” của Bùi Anh Tấn
cũng gây tranh cãi khi xây dựng mối tình giữa Ngô Thuấn (sau này là Lý Thường
Kiệt) và Thái tử Nhật Tông - vốn là khía cạnh khá nhạy cảm trong khi đề cập đến
nhân vật là danh nhân lịch sử. Bên cạnh những tác phẩm đã được cấp phép xuất
bản công khai, in thành sách lưu hành trên thị trường đã qua các khâu kiểm
duyệt trước khi xuất bản, còn có không ít các tác phẩm văn học về đề tài đồng
tính được xuất bản tự phát trên không gian mạng. Sự tồn tại song hành này đã
tạo nên một đời sống văn học khá sôi động về mảng đề tài LGBT. Sự đa sắc màu ấy
đã góp phần quan trọng, tích cực làm thay đổi nhận thức, hạn chế tối đa sự kỳ
thị, phân biệt đối xử với cộng đồng LGBT trong vòng 2 thập niên qua.
Hiện nay, cộng đồng LGBT+ rất đa dạng, bao gồm đồng tính nam,
đồng tính nữ, song tính, chuyển giới, vô tính, liên giới tính... Nỗi trăn trở
về việc cộng đồng LGBT+ có được một không gian an toàn để tìm hiểu bản thân và
được gia đình, xã hội đón nhận vẫn là một câu hỏi lớn được thế giới quan tâm
hiện nay, bởi những hiểu biết chưa đủ, chưa đúng có thể vô tình tạo ra những
tổn thương cho những người trong cộng đồng LGBT+.
Dù còn có nhiều quan điểm trái chiều về những tác phẩm văn học
viết về đề tài LGBT+, tuy nhiên đến nay độc giả và cả các nhà nghiên cứu đã
“chấp nhận” sự có mặt của đề tài này trong đời sống văn chương như một sự tất
nhiên. Điều quan trọng là, làm sao để có thể có được những tác phẩm văn học
đúng nghĩa, được viết ra để “vì con người” và chứa đựng những sáng tạo nghệ
thuật. Văn học nghệ thuật, trong đó chủ đạo là văn học, không thể chỉ đề cập
đến đề tài LGBT như cách bứt phá để gây/thu hút chú ý, mà phải chứa đựng những
thông điệp nhân văn, hướng đến xóa bỏ sự kỳ thị, giải phóng con người khỏi
những áp đặt, định kiến và có được hạnh phúc cá nhân.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết về
khoa Phong Thủy0
- Các bài viết về
khoa Tướng thuật0
- Các bài phê
bình, cảm nhận thơ0
- Các bài viết về
chăm sóc sức khỏe0
- Các bài viết về
Kiến thức cuộc sống0
- Các bài viết về
Chuyện làng văn0
Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc
bài thơ RƯỢU ĐÊM NAY:
Trần Văn Tình giới thiệu
Tác giả: Nguyệt Hà
- nguồn: cand.com.vn
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn: internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
0 comments:
Đăng nhận xét