HỆ LỤY KHI THẦY UÔNG LÀ THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG SƠ KHẢO - Tác giả: Đặng Chương Ngạn ; Vũ Thị Hương Mai giới thiệu

Đặng Xuân Xuyến Thứ Ba, tháng 8 19, 2025 Leave a Comment

HỆ LỤY KHI THẦY UÔNG

LÀ THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG SƠ KHẢO

HÃY CHÍNH DANH VÀ THẲNG THẮN

Nhà văn Uông Triều vừa đăng một bài viết như trong hình chụp. Rất nhiều bạn gửi ảnh cho tôi, nhưng tôi bỏ qua vì nghĩ ông đang chửi ai đó, không phải tôi.

Tuy nhiên, sau đó, khi nhận được tin nhắn trực tiếp từ chính nhà văn Uông Triều, tôi mới biết hóa ra ông viết về tôi.

1- Tất cả các bài tôi viết về Cuộc thi truyện ngắn Báo Văn nghệ đều chính danh, trao đổi thẳng thắn, minh bạch về các vấn đề liên quan đến cuộc thi này. Tôi không giấu mặt, không “chửi xéo”. Nếu ai muốn trao đổi với tôi, xin hãy chính danh và thẳng thắn.

2- Tôi đã nhiều lần khẳng định: Tôi viết với tinh thần xây dựng, mong các cuộc thi sau này minh bạch hơn, để người nhận giải có thể ngẩng cao đầu, tự hào về giải thưởng được trao. Tôi không viết vì bức xúc cá nhân, không nhằm hạ uy tín hay tên tuổi của bất kỳ ai. Tôi phản đối những người không dám chính danh khi lên tiếng, phải núp sau các tài khoản Facebook ẩn danh để nói về các vụ tiêu cực trong việc trao giải thưởng của Hội Nhà văn và các cuộc thi.

3- Nếu đúng bài viết trên là nhà văn Uông Triều viết về tôi, tôi khẳng định những gì tôi đã viết đều rõ ràng, không hề vu khống. Tôi chịu trách nhiệm về những gì mình viết.

4- Nhà văn Uông Triều có thể kiện tôi nếu thấy tôi “vu khống” ông. Tôi sẵn sàng ra tòa. Dù không vui gì khi phải ra tòa, nhưng tôi hoàn toàn sẵn sàng. Vụ kiện này, nếu có, sẽ giúp các BAN TỔ CHỨC CÁC CUỘC THI VĂN CHƯƠNG ở Việt Nam ý thức rõ hơn về vấn đề xung đột lợi ích khi chấm thi. Họ không bao giờ được đưa vào Hội đồng giám khảo các thầy dạy viết văn chấm những cuộc thi có học trò của họ tham gia.

Các thầy dạy viết văn cũng sẽ ý thức rằng: KHÔNG BAO GIỜ ĐƯỢC THAM GIA BAN GIÁM KHẢO CÁC CUỘC THI MÀ HỌC TRÒ MÌNH ĐANG DẠY GỬI TÁC PHẨM DỰ THI.

Nếu được góp một phần nhỏ cho sự minh bạch, công bằng của các cuộc thi trong tương lai, tôi rất sẵn sàng.

Nhà văn Uông Triều, hãy kiện tôi thay vì nói những lời bức xúc, không hay!

HỆ LỤY THẦY UÔNG LÀ THÀNH VIÊN

HỘI ĐỒNG SƠ KHẢO KHI HỌC TRÒ THAM GIA

CUỘC THI VÀ TRUYỆN NGẮN TRĂM NGÀN

(Tác giả Đặng Chương Ngạn)

I - VỊ TRÍ TRUYỆN NGẮN TRĂM NGÀN TRONG 2700 TRUYỆN NGĂN DỰ THI

Khi đánh giá một truyện ngắn, Ban Giám khảo thường xem xét nhiều tiêu chí:

• Cốt truyện, cấu trúc;

• Ý tưởng, chủ đề;

• Xây dựng nhân vật;

• Ngôn ngữ, giọng điệu;

• Giá trị nghệ thuật, cảm xúc…

Ngay ở tiêu chí đầu tiên – cốt truyện

Truyện ngắn hiện đại có thể chia làm hai loại: có cốt truyện và không có cốt truyện. Trăm Ngàn là một truyện ngắn viết theo lối truyền thống, có cốt truyện rõ rệt:

Trăm Ngàn, đứa con rơi bị bỏ ngay từ khi mới lọt lòng, lớn lên trong sự khinh rẻ, cả đời lưu lạc theo gánh hát, với hành trình đi tìm mẹ. Nửa thế kỷ, Trăm Ngàn đi qua không biết bao nhiêu xóm nghèo để tìm người mẹ của mình, giữ nguyên cái tên Trăm Ngàn với hy vọng mẹ nhận ra. Khi lâm bệnh nặng, trên bờ sinh tử, anh mơ được gặp mẹ ở bến cuối cuộc đời, rồi chết trong vòng tay những người cùng gánh hát, trên đường trở về quê cũ.

Tuy nhiên, quá nhiều mâu thuẫn khiến cốt truyện của Trăm Ngàn sụp đổ:

1. Ở làng quê, hầu như gia đình nào cũng biết nhau. Bà Ba – người ở trong gia đình – hoặc người làng chắc chắn biết gia đình bà ngoại (mẹ) của Trăm Ngàn. Chỉ cần hỏi họ, Trăm Ngàn đã có thể tìm ra địa chỉ nhà mẹ, sao cứ phải đi tìm ở đâu. Đó là: Phi lý thứ nhất.

2. Bà ngoại vốn có gia thế lớn, nên mới chê Hai Bình “leo cao”. Nhà bà Hội đã thuộc hàng giàu có vì có người ở, thì gia đình bà ngoại phải là đại phú, đại địa chủ. Một gia thế như vậy, cả vùng đều biết tiếng. Thế nhưng Trăm Ngàn sao lại mải tìm trong các xóm nghèo. Đó là: Phi lý thứ hai.

3. Bà Ba từng tiết lộ: mẹ Trăm Ngàn đã đi Tây. Nếu vậy, hướng tìm hợp lý phải là qua nước Pháp, qua nước Anh, chứ không thể tiếp tục lần mò ở các xóm nghèo vùng quê trong nước. Đó là: Phi lý thứ ba.

Toàn bộ hành trình cốt lõi “đi tìm mẹ” không đứng vững về logic đời sống. Vì thế, cốt truyện trung tâm của Trăm Ngàn đã sụp đổ. Một truyện ngắn có cốt truyện mà cốt truyện sụp đổ thì bản thân truyện ngắn cũng sụp đổ – không thể đứng vững trên bình diện nghệ thuật.

Trong 2700 truyện dự thi, chắc sẽ có ít nhất 500 truyện ngắn có cốt truyện hợp lý. Như vậy, Trăm Ngàn không thể vượt qua 500 truyện này về thứ hạng.

Ở tiêu chí ý tưởng, chủ đề

Một thân phận bị ruồng bỏ, dưới đáy xã hội – mô típ này vốn rất quen thuộc trong các bản cải lương, trong các truyện thuộc dòng truyện hiện thực lãng mạn.

Mô típ đi tìm người thân cũng không mới, đặc biệt ở miền Tây Nam Bộ, đã có truyện Cải ơi của Nguyễn Ngọc Tư quá nổi tiếng và sâu sắc.

Về tiêu chí ý tưởng, chủ đề: có hàng trăm truyện dự thi có ý tưởng, chủ đề mới mẻ hơn Trăm Ngàn.

Ở tiêu chí ngôn ngữ, giọng điệu

Trăm Ngàn vướng phải một nhược điểm nghiêm trọng: pha trộn phương ngữ Bắc – Nam thiếu tự nhiên, làm mất tính chân thực của bối cảnh miền Tây.

Chắc chắn có hơn 100 truyện ngắn khác vượt trội hơn Trăm Ngàn về tiêu chí này.

…

Kết luận

Với những mâu thuẫn ngay từ cốt truyện, ý tưởng cũ mòn, và ngôn ngữ thiếu bản sắc, Trăm Ngàn không có cơ hội lọt vào Top 100 truyện ngắn dự thi, chứ chưa nói đến Top 30 hay Top 10. Việc đặt tác phẩm này ở vị trí cao nhất của cuộc thi là một điều phi lý, gây thất vọng cho đông đảo bạn đọc và bất công với hàng trăm tác giả xứng đáng hơn.

Thực ra, cái phi lý lớn nhất của câu chuyện này là việc bà nội hắt hủi đứa cháu đích tôn của gia đình. Theo lối sống truyền thống của người Việt, bà nội có thể chối bỏ con dâu, thậm chí có thể chối bỏ cả con trai, nhưng gần như không bao giờ chối bỏ cháu ruột, nhất là cháu đích tôn. Nghĩ ra một bi kịch như vậy quả thật rất khó.

II - CHÚNG TA NGẠC NHIÊN VỀ THẦY UÔNG

Tác giả Ngô Tú Ngân là học trò đang theo học lớp viết văn của thầy Uông. Trong thông báo tin mừng, thầy Uông còn viết rõ:

“Hai tác giả Vũ Ngọc Thư và Ngô Tú Ngân đều là học viên các lớp viết văn của chúng tôi. Ngô Tú Ngân là thành viên Ban quản trị và là người thiết kế tất cả logo, giấy khen thưởng các cuộc thi của Cộng đồng Văn Xuôi.”

Tôi tin rằng thầy Uông chắc chắn phải đọc truyện ngắn Trăm Ngàn của học trò mình, nhất là khi học trò gửi truyện này dự thi.

Dù bận rộn, thầy Uông có thể không chú ý đến một số chi tiết nhỏ, nhưng cốt truyện thì hẳn thầy không thể bỏ qua, vì đó là xương sống của một truyện ngắn.

Không hiểu sao thầy không trao đổi với học trò để điều chỉnh cốt truyện quá phi lý này!

Hơn nữa, nhiều chi tiết của truyện lại khá tương đồng với truyện ngắn nổi tiếng Cải ơi của Nguyễn Ngọc Tư, dễ khiến độc giả liên tưởng đến sự sao chép.

Có thể học trò của thầy chưa ý thức được điều đó.

Nhưng thầy Uông thì phải chỉ cho trò…

III - HỆ LỤY KHI THẦY UÔNG LÀ THÀNH VIÊN HỘI ĐỒNG SƠ KHẢO VÀ HỌC TRÒ THAM GIA CUỘC THI VỚI TRUYỆN NGẮN TRĂM NGÀN

Hội đồng Sơ khảo đã kết thúc công việc vào tháng 11/2024, lập ra danh sách 30 tác phẩm vào chung khảo (Top 30).

Tuy nhiên, đến nay, dù THƯ NGỎ đã yêu cầu: Ban Tổ chức cuộc thi vẫn không công bố danh sách này.

Theo các tin đồn đã được xác thực:

• Top 5 có Nguyễn Đình Tú, Phan Ngọc Chính, Tống Ngọc Hân, Đặng Chương Ngạn…

• Tất cả các tác phẩm trong Top 10 đều không có tên trong danh sách trao giải công bố ngày 24/7/2025.

• Tất nhiên, các tác phẩm đứng Top 5 cũng bay hơi trong Danh sách trao giải.

• Hai tác phẩm đoạt giải Nhì của học trò thầy Uông đều không nằm trong Top 10.

* *

Vẫn là dư luận, tin đồn, nhưng nhiều nhà văn tin đó là tin xác thực như các tin đồn khác do Ban Tổ chức vẫn không công bố thông tin theo THƯ NGỎ:

Các thành viên Hội đồng Sơ khảo chấm các bài thi độc lập. Khi kết thúc việc chấm thi, họ mới gặp nhau tổng hợp bảng điểm cuối cùng.

NGAY LẦN TỔNG HỢP ĐIỂM ĐẦU TIÊN TRUYỆN NGẮN TRĂM NGÀN KHÔNG NẰM TRONG TOP 30, KHÔNG CÓ TÊN TRONG CÁC TÁC PHẨM VÀO CHUNG KHẢO.

Chính thầy Uông – với tư cách thành viên Hội đồng Sơ khảo – đã “vớt” truyện này vào nhóm cuối Top 30. Dĩ nhiên, sẽ có một tác phẩm khác phải bị loại ra để nhường chỗ. Các nhà văn cũng nghi ngờ rằng với ví trí thành viên Hội đồng Sơ khảo, thầy Uông đã ưu ái cho học trò ông khi chấm điểm, và hạ điểm các tác phẩm đối thủ cạnh tranh.

* *

Nhà văn Uông Triều có thể bác bỏ dư luận này một cách dễ dàng bằng cách yêu cầu Ban Tổ chức công khai bảng điểm chấm Sơ khảo. Sự công khai này có thể minh oan cho ông, minh chứng cho sự vô tư không vụ lợi khi ông chấm thi.

* *

Trên thế giới, khi nói đến vấn đề xung đột lợi ích khi thầy giáo cũ chấm thi, trò tham gia cuộc thi, lập luận của dư luận và báo chí rất rõ ràng:

“Không ai yêu cầu chứng minh thầy có nâng điểm cho trò hay không. Chỉ cần người chấm từng là thầy dạy văn của thí sinh – thế là đủ để toàn bộ quy trình bị vô hiệu hóa về mặt đạo đức.”

Dư luận cho rằng thầy Uông không chỉ tham gia chấm bài của học trò đang theo học, mà còn ưu ái “vớt” truyện Trăm Ngàn vào vòng chung khảo. Nếu điều này đúng, rõ ràng nguyên tắc xung đột lợi ích đã bị vi phạm nghiêm trọng.

Nếu Ban Tổ chức quán triệt nguyên tắc này ngay từ đầu, không để thầy Uông vào Hội đồng Sơ khảo, hoặc thầy Uông chủ động từ chối, thì chắc chắn Trăm Ngàn đã không có cơ hội lọt vào chung khảo, để sau đấy, qua nhiều tháng, ai đó đã nâng lên thành tác phẩm được trao giải cao nhất cuộc thi.

“Thảm họa văn chương Trăm Ngàn” đã xảy ra.

* *

Sự việc này khiến ta liên tưởng đến vụ bê bối thi cử gần đây: kỳ thi vào lớp 10 năm học 2024–2025 tại Thanh Hóa.

Rất nhiều tựa báo đập vào mắt chúng ta thời gian qua:

“Nâng 15 điểm biến một thí sinh từ trượt thành thủ khoa”

“Vụ sửa bài thi lớp 10: hiệu trưởng và 5 giáo viên…”

“Từ trượt thành thủ khoa: Sở Giáo dục nói gì…”

Một học sinh thi trượt được nâng tới 15 điểm để trở thành thủ khoa đầu vào. Người ta bàng hoàng không hiểu sao thầy cô lại “quá tay” đến vậy: lẽ ra, nếu có ưu ái thì chỉ đủ cho học sinh ấy đậu (dù đã là sai phạm pháp luật), nhưng ở đây lại biến một học sinh học yếu thành thủ khoa, đứng trên đầu những học sinh giỏi thực sự.

Thật khủng khiếp!

IV - CHÚNG TA PHẢI THOÁT RA KHỎI SCANDAL NÀY

Một lời rất chân thành: có lẽ thầy Uông và những người liên quan nên vận động Ban Tổ chức hủy kết quả công bố ngày 24/7/2025.

Chúng ta có thể thoát ra êm đẹp nếu Trưởng Ban Giám khảo và Trưởng Ban Tổ chức ngồi lại, đưa ra một thông báo ngắn gọn:

THÔNG BÁO HỦY KẾT QUẢ CUỘC THI TRUYỆN NGẮN 2022–2024

Nhà văn Uông Triều (thầy Uông) có mở lớp dạy viết văn; nhiều học viên trong lớp đã gửi tác phẩm tham dự Cuộc thi truyện ngắn Báo Văn nghệ 2022–2024. Ban Tổ chức đã sơ suất khi bố trí nhà văn Uông Triều tham gia Hội đồng Sơ khảo.

Sự việc này đã dẫn đến xung đột lợi ích, khiến kết quả cuộc thi không còn giá trị và thiếu minh bạch. Vì vậy, Ban Tổ chức quyết định hủy kết quả cuộc thi truyện ngắn Báo Văn nghệ 2022–2024.

Một thông báo nhỏ, nhưng đủ để giải thoát chúng ta khỏi scandal văn chương tồi tệ này.

Dù vẫn không đảm bao đủ sự công bằng, minh bạch, nhưng chúng ta có thể chấp nhận…

Tôi sẽ không viết thêm gì nữa, ngoài việc nhắc đến tên thầy Uông, tôi hoàn toàn không phải nhắc đến tên bất kỳ nhà văn nào khác trong cuộc đấu tranh này…

Không phải viết, không nhắc thêm tên ai, tôi mong muốn như vậy!

* *

Nếu có thông báo trên, tôi cũng tuyên bố rút tất cả truyện ngắn dự thi đã được đăng báo Văn nghệ, gồm:

- Xe đêm;

- Kho báu;

- Chạy dưới mưa;

- Nước.

Tôi cũng sẽ không tham gia bất cứ cuộc thi, giải thưởng nào của Báo Văn nghệ trong tương lai. Tôi rút khỏi cuộc thi để khẳng định rằng: những gì tôi lên tiếng, tôi đấu tranh là vì sự trong sáng và vẻ đẹp của văn chương, vì sự công bằng cho các bạn văn chứ không phải vì bức xúc cá nhân…

Tôi mong vậy thay!

-----------

P/S: Hiện các giấy xác nhận giải thưởng đều không được đóng dấu. Điều này, trái với quy định: tất cả văn bản do một tổ chức phát hành phải có dấu mộc mới có giá trị, mới có thể sao y, công chứng.

Có thể đây là điềm báo trước về sự thay đổi, đã được định hình trong tiềm thức chăng?

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Các bài viết của (về) tác giả Tạ Duy Anh0

- Các bài viết của (về) tác giả Văn Thùy0

- Các bài viết của (về) tác giả Vũ Thị Hương Mai0

- Các bài viết của (về) tác giả Dương Thu Hương0

- Các bài viết của (về) tác giả Dương Ninh Ninh0

- Tâm sự về việc soạn sách “văn hóa tâm linh”l

- Những lưu ý khi xem tướng bàn tayl

- Chuyện của tôi và chị Nguyễn Thị Ngọc Diệpl

- Giải phẫu thẩm mỹ và kỳ vọng cải sốl

- Ca sĩ chuyển giới Lâm Chí Khanh và kỳ vọng giải phẫu để cải sốl