BẠN ĐỌC CẢM
NHẬN VỀ BÀI THƠ
‘QUÊ NGHÈO’ CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN
*
QUÊ
NGHÈO
Quê tôi nghèo lắm
Vẫn lác đác nhà tranh
Vẫn tiếng thở dài những chiều giáp hạt
Vẫn bát cơm chan mồ hôi mặn chát
Cha cả đời lam lũ
Mẹ một đời chắt chiu
Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ
Tuổi thơ tôi đói ngủ
Thương cánh cò bấu bíu lời ru.
Quê tôi nghèo lắm
Phiên chợ còn èo ợt nghèo hơn
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Mẹt sắn, mẹt ngô
Í ới mời chào cao hơn mời cỗ
Lèo tèo dăm người bán
Lẻ tẻ mấy người mua
Ế bán
Chán mua
Phiên chợ quê xác xơ già cỗi.
Quê tôi nghèo lắm
Lũ trẻ gầy như con cá mắm
Lũ trai mặt mũi mốc meo
Gặm nhấm nỗi đau nghèo khó
Nơm nớp âu lo đời như chiếu bạc
Thương con cò con vạc
Mỏi cổ chồn chân trên đồng đất của mình.
Quê tôi nghèo lắm
Nước mắt rơi từ thời chị Dậu
Tiếng oan khiên từ thời Giáo Thứ
Âm ỉ bủa quanh
Bám đeo đặc quánh
Chiếc cổng làng dựng lên thật đẹp
Sừng sững bê tông cốt thép
Ngạo nghễ tượng đài
Ngạo nghễ trần ai
Chiếc cổng làng thành tai hại
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ.
Quê tôi nghèo
Nghèo cả giấc mơ...
*.
Hưng Yên, chiều 29 tháng 12 năm 2014
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐỌC BÀI THƠ “QUÊ
NGHÈO”
CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Là người Việt Nam không
ai không biết tới cảnh nghèo, cái đói đã đeo bám dân tộc ta từ những ngàn đời.
Cảnh đói ăn, thiếu mặc, bán vợ, đợ con đã in đậm vào những trang văn, những bài
thơ từ thuở ông cha ta biết dùng chữ viết ghi lại cùng con cháu hôm nay. Nhiều
câu thơ, trang văn đã làm rơi lệ người đọc, thương cho số phận người xưa, lại
thương cho phận số của chính mình. Cuộc cách mạng năm 1945 giành lấy chính
quyền từ chế độ vua quan phong kiến, thực dân cai trị, người nghèo làm chủ lấy
vận mệnh của mình với bao hy vọng đẹp tươi, xây dựng một xã hội ấm no, công
bằng, người không còn bóc lột người… nhưng con đường ấy chưa biết bao giờ tới
đích. Sau những bộ mặt đô thị, thành phố tập trung được xây dựng khang trang
đẹp đẽ, vẫn còn những làng quê chưa thoát khỏi cảnh nghèo:
Vẫn lác đác nhà tranh
Vẫn tiếng thở dài những chiều giáp hạt
Vẫn bát cơm chan mồ hôi mặt chát
Cha cả đời lam lũ
Mẹ một đời chắt chiu
Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ…
Bộ mặt đời sống mỗi vùng
quê mỗi nơi tuy có khác nhau nhưng nhìn chung vẫn chưa nhấc nổi bàn chân thoát
khỏi cái vòng nghèo khó. Bây giờ không còn đói dài đói rạc, không còn quần mảnh
áo manh, sự nghèo khó lại mang bộ mặt khác.
Nhìn từ bên ngoài:
Chiếc cổng làng dựng lên thật đẹp
Sừng sững bê tông cốt thép
Ngạo nghễ tượng đài…
Chiếc cổng làng thành:
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ!
Còn đời sống thật bên
trong, văn hóa, hiểu biết, kiến thức, khoa học, tục lệ, lễ nghi… vẫn chưa nâng
con người thêm lên là bao. Thật buồn cười, hàng ngày qua đài báo ta cứ nghe ra
rả những lời nói đẹp: “cán bộ là đầy tớ của nhân dân!” nhưng nhìn vào anh chị
cán bộ nhỏ bé nhất của làng ai cũng quần là áo lượt, còn nhân dân thì áo đẫm mồ
hôi, quần quật nắng sương lại được tiếng là ông chủ của đất nước. Trong khi
mảnh đất hẹp của chính mình vẫn cày cuốc, người tà có thể lấy đi để mua bán đầu
từ cho những tập đoàn tư sản nước ngoài năm, bảy chục năm, lấy tiền bỏ túi nhà
nước thì ít, còn túi những ông bà đầy tớ, chỉ một hai khóa nắm quyền, là có thể
tậu nhà mặt phố, thị trấn, thành người của lớp giàu sang. Còn dân đen thì phải
rời nhà, rời cả mồ mả tổ tiên và được cái tiếng là người có quyền làm chủ…
Trong một bài thơ Đặng Xuân Xuyến khó nói hết điều này nên sau những câu thơ
khắc họa cái nghèo rất thực:
Quê tôi nghèo lắm
Lũ trẻ gầy như con cá mắm
Lũ trai mặt mũi mốc meo
Gặm nhấm nỗi đau nghèo khó
Mà cuộc sống khổ nghèo
trì trệ, tù đọng ấy cũng đâu yên ổn:
Nơm nớp âu lo
Đời như chiếu bạc
Nay hãy biết nay, còn
mai chưa biết thế nào.
Hình ảnh trong bài thơ của Đặng Xuân Xuyến
viết là những làng quê của vùng khoai lúa cây trồng nơi những vùng đồng bằng ít
biến động bởi thiên tai bão tố. Nước ta với hơn ba nghìn cây số biển dài còn
bao làng quê sống nghề chài lưới. Mỗi gia đình ở đây còn nơm nớp bao nhiêu khi
đặt cược đời mình nơi những chiếc phao nổi nênh mặt nước. Dù không giàu có
nhưng sống nhờ con tôm, con cá …qua ngày. Bỗng nhiên người ta bán đất đầu tư
cho nước ngoài gần cả trăm năm. Công nghiệp đem được lợi ích gì cho những người
dân chài lưới chưa thấy đâu, đã gây nên vụ ngộ độc suốt dải biển bắc miền Trung
cá chết, đã hơn hai tháng nay chưa tìm được nguyên nhân. Tuy được cho cơm gạo
cầm hơi để sống, để nhìn ra biển. Nỗi đau dân chài, tự dựng rơi lại vào cái bẫy
khó nghèo, so với nỗi sợ, nỗi lo ở những làng quê đời sống dân chài còn nơm nớp
bấp bênh hơn. Đúng là “Đời như chiếu bạc” mình không đánh bạc mà bị trắng tay…
Nỗi buồn lo đến vậy cả một dải đất miền biển, nhưng trên báo chí truyền thông ta
chỉ được đọc một hai bài thơ đồng cảm với biển, chứng tỏ còn một nỗi đáng sợ
hơn là lòng người bây giờ, tuy vẫn cười vẫn nói cùng nhau nhưng thứ tình nghĩa
quê kiểng xóm làng sống không còn ấm áp “Tắt lửa tối đèn” như xưa.
Giữa không khí thơ như
thế bài thơ của Đặng Xuân Xuyến như đốm lửa tình người vẫn còn lửa hồng than
đỏ, hàng ngày sống giữa những cạnh tranh giành giật phố phường mà còn gửi được
hồn mình ở nơi tình người và cảnh vật lẻ loi là thật đáng quý:
Phiên chợ quê còn ẽo ợt nghèo hơn
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Mẹt sắn mẹt ngô
Í ới mời chào…
Ế bán
Chán mua
Phiên chợ quê xác xơ già cỗi
Bài thơ “Quê
nghèo” của Đặng Xuân Xuyến cho ta cái tình, tình người muôn thuở.
Làng thơ Việt Nam bây giờ có nhiều người giàu
có, quyền tước ngất trời muốn mượn thêm thơ để làm phật đạo, rằng mình cũng
hiền, cũng triết, cũng thanh cao, đã mượn cả danh của hội nhà văn Việt Nam để
in sách, mời những nhà thơ có tiếng để hội thảo, in song ngữ, tam ngữ, quảng bá
rùm beng như đám rước hội làng, nhưng thơ nhạt thếch, bởi lòng họ còn đâu thứ
tình người lửa khói. Tình người đã cạn kiệt còn lấy gì để rung ngân… Trái tim
không còn nhói đau khi chạm phải “cái nghèo” cái bất công hàng ngày vây bủa thì
còn đâu thơ phú...
*.
Nhà thơ CHỬ
VĂN LONG
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Chử Văn Long0
Địa chỉ: Thôn 2, Vạn Phúc, Thanh Trì, Hà Nội.
Email: haicv08@gmail.com
“QUÊ NGHÈO” -
NGHÈO ĐẾN XÓT XA
CÕI LÒNG
Hơn 60
năm trước, khi trọ học ở Hà Nội, tôi thường được ông chủ nhà cho cùng ông nghe
buổi phát thanh ca nhạc của Đài phát thanh Pháp Á. Vì vậy, dần dà, tôi đã thuộc
được lời và âm điệu của những bài ca mà tôi yêu thích, trong đó có bài “Quê
nghèo” của Phạm Duy mà tôi có cảm giác như cái quê nghèo trong bản nhạc
ấy cũng chính là quê mình, cũng “không
xa kinh kỳ sáng chói”, cũng “có
lũy tre còm tả tơi”…
Sau ngày
giải phóng Thủ đô năm 1954, tôi vĩnh viễn không còn được nghe đài Pháp Á nữa,
không phải vì không còn trọ học mà vì dân chúng chỉ được nghe đài Hà Nội mà
thôi. Những bản nhạc bấy lâu đã thuộc trôi dần vào lãng quên trước nỗi vất vả
kiếm sống của một thời trai trẻ cùng sự cấm đoán hát những bản nhạc ấy. Lại
thêm khắp các làng quê được khơi dậy phong trào hợp tác xã, lòng người phơi
phới hát vang lời ca "Dân có
ruộng dập dìu hợp tác/ Lúa mượt đồng ấm áp làng quê/ Chiêm mùa cờ đỏ ven đê...". Vì
thế hai tiếng “Quê nghèo” cũng lặn mất tăm trong tâm trí của tôi.
Ai hay,
hôm nay hai tiếng “Quê nghèo” lại hiện lên rõ nét
trước mắt tôi. Không phải là nhạc phẩm “Quê nghèo” một thời vang bóng của
nhạc sĩ Phạm Duy mà là bài thơ “Quê nghèo” còn như mới tinh nét
chữ của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến!
Bài thơ Quê nghèo gồm 4 khổ chính, khổ nào
cũng cất lên câu mở đầu: Quê tôi
nghèo lắm nghe như một tiếng thở dài buồn thảm và dai dẳng không hòng
tìm thấy điểm ngừng. 4 khổ thơ chính và 2 câu thơ kết đã phô ra 5 cái nghèo
lắm:
Trước hết là cái nghèo
lắm về cảnh vật đến cuộc sống của người dân quê tôi:
Vẫn lác đác nhà
tranh
Vẫn tiếng thở dài những
chiều giáp hạt
Vẫn bát cơm chan mồ hôi
mặn chát
Cha cả đời lam lũ
Mẹ một đời chắt chiu
Khoai sắn vẫn len vào
giấc ngủ
Ba tiếng vẫn ở ba đầu ba câu thơ liên tiếp biểu thị sự tiếp
tục, tiếp diễn của trạng thái nghèo nàn mà không gì có thể thay đổi được qua
năm tháng.
Tuy nhiên, vẫn lác đác nhà
tranh thì phần nào còn hy vọng nhà tranh sẽ hết. Nhưng “Vẫn
tiếng thở dài những chiều giáp hạ t/ Vẫn bát cơm chan mồ hôi mặn
chát” thì không dễ gì thoát được khi mà người dân quê đã
lam lũ dốc kiệt sức vào việc kiếm ăn và đã phải một đời chắt chiu từ củ
khoai nắm thóc, vậy mà hạt gạo không đủ nấu cơm. Bởi thế, từ Vẫn thứ
tư phải tiếp nối:
Khoai sắn vẫn len vào
giấc ngủ
Và biết bao tuổi thơ lâm vào cảnh:
Tuổi thơ tôi đói ngủ
Thương cánh cò bấu bíu
lời ru.
Rất dễ hiểu ra, không phải là cánh cò bay lả bay la/ bay từ cửa phủ
bay ra cánh đồng hay những cánh
cò trắng phau phau/ ăn no tắm mát rủ nhau đi nằm; mà phải là
những cánh cò đi ăn đêm, những cánh cò lặn lội bờ sông…
Bài thơ Quê nghèo của Đặng Xuân Xuyến
hôm nay nhắc tôi nhớ lại bản nhạc Quê nghèo từ năm 1948 của Phạm
Duy với những cảnh mà từng ấy năm đã qua không một ai có thể vẽ lên hình ảnh
môt quê nghèo tuyệt vời đến vậy: lũy tre còm tả tơi, những ông già rách
vai cuốc đất bên đàn trẻ gầy... Rồi là một tiếng kêu thống thiết:
Chiều rơi thoi thóp trên
vài luống khoai
Hiu hắt tiếng bà mẹ cười
Vui vì nồi cơm ngô đầy
Nhưng trong tiếng kêu thống thiết ấy vẫn còn có
niềm vui là nồi cơm độn đầy ngô. Người mẹ trẻ nghèo khó dẫu cũng thở dài
nhưng trẻ thơ vẫn được đi vào giấc ngủ bằng sự vỗ về yêu thương của mẹ:
Có tiếng o nghèo thở dài
Vỗ về trẻ thơ bùi ngùi
Sau hơn 60 năm đi theo con đường của chủ nghĩa xã hội rồi
lại thực hiện đường lối đổi mới, những tưởng quê tôi sẽ đổi thay và phát triển
đầy ấm no, hạnh phúc. Ai ngờ Quê tôi của nhà thơ, một làng quê của
một tỉnh nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ, cách thủ đô Hà Nội chỉ hơn sáu chục
cây số, một vùng đất đã nổi danh từ 200 năm trước với Phố Hiến, một thương cảng
đô hội quan trọng bậc nhất ở Đàng Ngoài trong câu: “Thứ nhất Kinh Kỳ thứ nhì Phố Hiến” vẫn không thoát cảnh Quê nghèo, vẫn chỉ là nhà tranh, là
tiếng thở dài, là bát cơm mặn chát mồ hôi, là khoai sắn len vào giấc ngủ của
người lớn, là cánh cò bấu bíu lời ru trong giấc đói ngủ của con trẻ.
Quê tôi nghèo lắm còn được phơi bầy không giấu giếm trong cảnh chợ
làng:
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Mẹt sắn, mẹt ngô
Hàng hóa chỉ có thế, không thấy con tôm, con cá, con gà,
miếng thịt lợn…
Chợ quê không nhiều người và phong phú hàng hóa như chợ
huyện, chợ tỉnh nhưng từ nghìn đời nay chợ quê không chỉ là nơi đổi chác
mua bán mà đối với dân làng còn là một nơi gần gụi thân thương chung của mọi
người đồng thời cũng là một sắc thái riêng của văn hóa làng trong văn hóa chung
của dân tộc. Bởi thế từ nghìn đời nay, bao người ao ước: Muốn cho gần chợ mà chơi / Gần sông tắm mát,
gần nơi đi về
Nhưng bây giờ cái chợ quê của nhà thơ chỉ còn là một cái
chợ “èo ọt” với vài dăm món hàng rẻ tiền như nải chuối, mớ rau, mẹt
sắn mẹt ngô thì hiển nhiên cảnh họp chợ phải gần như vắng hoe:
Lèo tèo dăm người bán
Lẻ tẻ mấy người mua
Kẻ bán người mua, tất cả đều chung một tâm trạng buồn
chán trước một phiên chợ đang tàn tạ không còn chút sự sống:
Ế bán
Chán mua
Phiên chợ quê xác xơ già
cỗi.
Quê tôi nghèo lắm, nghèo đến xót xa cõi lòng khi thấy hình hài lũ
trẻ:
Lũ trẻ gầy như con cá
mắm
Lũ trai mặt mũi mốc meo
Nhìn lũ trẻ Quê nghèo trong thơ Đặng Xuân
Xuyến, bỗng dưng tôi nghe văng vẳng tiếng hát trẻ trung trong câu ca dao: Gió đưa gió đẩy… về rẫy ăn còng / Về
sông ăn cá, về đồng ăn cua…
Rồi lại ùa về thêm trong tôi những lời kể của nhà văn Tô
Hoài: “cái thuở bé sao mà lâu thế, dài thế. Bắt
châu chấu bán cho người chơi chim họa mi. Bán không hết thì vặt cánh, bóp bụng
cứt, rang khan với muối, ăn vã. Rồi thì kéo bọn đi hun chuột đồng, chuột luộc,
chuột rán đều ngon. Quả sấu, quả nhót dầm nước mắm ớt, bây giờ đến mùa vẫn nhớ
thèm và nói đến vẫn còn tứa nước rãi. Hôm nắng hanh thì lùng các bụi tre bắt
rắn ráo ra phơi mình, chúng nó là rắn, nhưng rắn ráo, rắn nước, rắn mỏng không
có nọc độc, thịt mềm như thịt gà con luộc..." (trích Chiều
chiều).
Bây giờ đâu còn dễ kiếm được con còng, con cá, con cua
đồng, đâu còn bắt được châu chấu, chuột đồng, rắn ráo, rắn nước rắn mòng, đâu
còn hái được quả sấu quả nhót nơi quê nhà…nên lũ trẻ mới ra cái hình hài, cá
mắm mốc meo đáng thương kia.
Những thân hình đói khổ ấy làm sao chứa đựng được những
tâm hồn lành mạnh mà trong họ chỉ có:
Nơm nớp âu lo đời như
chiếu bạc
Với sự sống quẩn quanh chật hẹp tù hãm như những:
con cò con vạc
Mỏi cổ chồn chân trên
đồng đất của mình
Quê tôi nghèo lắm. Vậy nguồn gốc của nông nỗi nghèo lắm ấy là từ đâu?
Hãy nghe nhà thơ cắt nghĩa:
Trước hết là nỗi khổ đau truyền đời chưa dứt:
Nước mắt rơi từ thời chị
Dậu
Tiếng oan khiên từ thời
Giáo Thứ
Âm ỉ bủa quanh
Bám đeo đặc quánh
Và giờ đây cộng thêm:
Chiếc cổng làng dựng lên
thật đẹp
Ô hay, sao lại là tội của chiếc cổng làng dựng lên
thật đẹp ấy?
Cổng làng có từ xa xưa ở làng quê
Việt Nam. Ngoài ranh giới phân chia, cổng làng thể hiện rõ hồn cốt của làng. Nó
được dựng lên để bảo vệ làng khi có giặc giã, trộm cướp và thường được dựng
bằng tre, nối liền với những lũy tre bao bọc quanh làng. Bên cạnh cổng làng có
điếm canh, ngày cổng mở để dân làng đi lại, đêm làng cử người canh ở điếm, kiểm
tra người lạ vào làng. Những chiếc cổng làng xưa cũ ấy đã đi vào thơ ca với
những nét đẹp giản đơn mà thơ mộng:
Ngày nay dù ở nơi xa
Nhưng khi về đến cây đa
đầu làng
Thì bao nhiêu cảnh mơ
màng
Hiện ra khi thoáng cổng
làng trong tre
(Bàng Bá Lân)
Giờ cổng làng xưa không còn nữa. Quê thì nghèo rớt mồng
tơi mà người ta lại xây cổng làng hoành tráng quá. Cổng làng không còn là nơi
thông báo cho người khác biết về địa giới hành chính của làng nữa mà dường như
chỉ để khoe mẽ:
Sừng sững bê tông cốt
thép
Ngạo nghễ tượng đài
Ngạo nghễ trần ai
Và chính vì thế, người ta đâu biết:
Chiếc cổng làng thành
tai hại
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ.
Bài thơ kết thúc với hai câu nhưng câu thứ nhất cũng đai
lại ba tiếng: Quê tôi nghèo. Và
trong mọi cái nghèo đã nói, xót xa hơn cả là cái nghèo trong câu kết thứ hai:
Nghèo cả giấc mơ
Đến giấc mơ cũng nghèo thì nói gì đến hoài bão ước mơ lớn
mà biết bao sự đổi thay tốt đẹp ở đời thì chỉ thuộc về những người có hoài bão,
biết ước mơ!
Trong muôn vạn bài thơ của các kiểu người người làm thơ,
nhà nhà làm thơ ngày nay với tràn ngập những bài thơ sáo mòn, nhạt thếch và cũ
rích, thậm chí có nhiều bài như cỏ dại và nấm độc, thì bài thơ Quê
nghèo của Đặng Xuân Xuyến là một bài thơ xứng đáng được những
người yêu thơ đích thực đón nhận. Trước sự nghèo khổ của Quê hương, nhà thơ đã
không câm lặng mà đã cất lên những tiếng thơ chân thật và đầy xúc động thể hiện
những nỗi xót lòng đối với làng quê, với người dân quê của mình. Những tiếng
thơ chân thật đến xót lòng ấy cũng là tiếng nói chung cho nhiều người đang còn
có những “Quê tôi” chưa thoát cảnh đói nghèo.
*
Sài Gòn 17-06-2016
Tác gia, Nhà giáo NGUYỄN BÀNG
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Nguyễn Bàng0
Địa chỉ: 17 đường 69, Tân Quy, Quận 7, Sài Gòn.
Email: bnguyen37@gmail.com
“QUÊ NGHÈO” -
XÓT XA NHỮNG TIẾNG LÒNG
Ngoài kia Ngâu đang rả
rích. Trong này, tôi cũng đang lặn lội “về” với Quê Nghèo của Đặng Xuân Xuyến!
Mà cũng lạ, cái quê này
ở đâu vậy nhỉ? Cố tìm một địa danh mà chẳng thấy. Thì ra ai đọc Quê Nghèo cũng liên tưởng đến quê
mình... củ khoai hạt lúa, chân chất mộc mạc, xa thương gần lại càng
thương.
Tác giả đã nói hộ mọi
người:
Quê tôi nghèo lắm
(…)
Cha cả đời lam lũ
Mẹ một đời chắt chiu ...
Đọc hai câu thơ này giống như vế đối, lặp từ
ĐỜI càng làm nặng thêm cái vất vả của bậc sinh thành. Tác giả có thể thay: cha
suốt ngày lam lũ ... để tránh lặp từ nhưng may quá tác giả đã không làm như
vậy! Đọc đến đây làm chúng con thấy chua xót mà cũng lăn tăn về trách nhiệm của
mình nhưng có ngờ đâu đó là định mệnh mà xã hội làm chưa trọn!
Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ ...
Trời ạ, khi đói chả ai
ngủ được, họ nằm trằn trọc, ước ao có được củ khoai, miếng sắn để quên đi bụng
réo cồn cào... một lối tư duy rất thơ mà rất thực, cái đói cứ len vào giấc ngủ
mà không làm gì được vì biết chắc chắn nhà mình chẳng còn gì cả, càng cố quên
đi nó càng luồn lách, len lỏi vào tận... dạ dày! Chả còn gì để mà tự an ủi nữa,
đến: Cánh cò (còn phải) bấu bíu
lời ru!
Câu thơ đến đây làm nghẹn lòng người đọc,
thương cho cánh cò rồi lại thương cái quê nghèo, thương cái thân phận của mình.
Có người nói: muốn biết
vùng ấy thế nào thì nhìn vào chợ. Thì đây: phiên chợ èo uột,
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Lèo tèo dăm người bán
Lẻ tẻ mấy người mua.
Ế bán
Chán mua
Lại một lần nữa cách
diễn tả như vế đối, cô đọng hết cỡ, ngữ điệu dân gian... làm ta nghe phảng phất
nhớ cụ Nguyễn Khuyến - Tú Xương. Thành công của bài thơ nằm ở đây. Tài thật,
tôi biết đây là ngẫu hứng, tưởng tượng thôi nhưng thật tuyệt vì tác giả đã hòa
hồn vào Quê Nghèo mới tinh chiết ra được như vậy.
Thương con cò con vạc
Mỏi cổ chồn chân trên đồng đất của mình.
Người nông dân thua trận
ngay trên quê mình, mỏi cổ chồn chân ... miết rồi vẫn vậy.
Đặng Xuân Xuyến ơi:
Ngoài thềm rơi cái lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng”
- (Trần Đăng Khoa)
Đặng Xuân Xuyến đã làm
tôi liên tưởng so sánh về sự hòa hồn với quê hương tới mức đồng thể!
Ngạc nhiên thật. Thơ
không giấu được về con người làm ra nó, có thế nào nó rải ra một cách vô tư và
công bằng.
Bẵng đi... đến thời nay
(mặc dù tạm quên đi chị Dậu, Giáo Thứ):
Chiếc cổng làng dựng nên thật đẹp
Ngạo nghễ tượng đài
Ngạo nghễ trần ai...
Để:
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ!
Quê tôi nghèo
Nghèo (đến) cả giấc mơ!
Đúng là hình ảnh làng
văn hoá, đổi mới hiện nay rồi nhưng sao ta vẫn nếm được vị chua chát, bất mãn
làm vậy. Rất may đây là cách chỉ ra gián tiếp nguyên do làm cho quê nghèo mãi
nghèo! Ta đã thấy manh nhà một tư tưởng mới, cách sống không cam chịu và chẳng
thèm thích nghi nữa.
Con cò: bấu víu lời ru
Con người: nghèo cả giấc mơ!
Mơ chả mất tiền, không
ai đánh thuế, bắt vạ... ấy mà cũng chả dám mơ ước đổi đời ......
Ngoài kia giọt mưa thu đã ngừng rơi
Còn trong lòng mưa vẫn rơi sùi sụt!
Thương cho những quê
nghèo với những xót xa tiếng lòng như trong Quê Nghèo của Đặng Xuân
Xuyến!
*.
Nhà Nghiên cứu Văn hóa BÙI ĐỒNG
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Bùi Đồng0
Địa chỉ: 3/176 Phan Đình Phùng,
t/p Nam Định.
Email: hatbuinhangian.db@gmail.com
ƯU ĐIỂM VỀ MẶT THI
PHÁP
CỦA “QUÊ NGHÈO”
-
Trích từ bài: BÌNH THƠ KHÔNG BÀN THI PHÁP -
Bài này (Quê Nghèo) nhà phê bình Nguyễn Bàng
đã viết lời bình với tựa Quê Nghèo -
Nghèo Đến Xót Xa Cõi Lòng. Còn ông Bùi Đồng cũng bình bài thơ nhưng
chọn cái tựa khác hơn một tý: Quê
Nghèo - Xót Xa Những Tiếng Lòng. Giống như Châu Thạch, hai ông cũng chỉ
bình tán ý tứ mà không bàn thi pháp.
1/ Nhịp điệu: Số câu trong bài không
bị bó buộc, viết hết ý thì thôi; số chữ trong câu tùy tiện, không theo một quy
luật nào nên nhịp điệu khác lạ, tránh được cảm giác đơn điệu, nhàm chán. Tốc độ
dòng chảy của tứ thơ khá nhanh, thay đổi theo cảm xúc, tạo mối giao cảm trực
tiếp với độc giả ngay trên từng con chữ. Thêm vào đó, cách phân bổ các con chữ,
câu, đoạn trong bài thơ biểu lộ một tâm thế, một phong thái tự do, thoải
mái.
2/ Vần: Tôi có cảm tưởng tác giả
không chủ ý gieo vần nhưng các con chữ tuôn ra trong lúc tình thương mến quê
dâng cao cứ tự động kết nối với nhau thành từng mảng trong đó đã có vần một
cách tự nhiên. Riêng đoạn 2 và phần đầu đoạn 4 không có vần nhưng đọc lên - nhờ
nhịp điệu - vẫn trơn tru thoải mái như ăn chè vừa đủ độ ngọt.
Quê tôi nghèo lắm
Phiên chợ còn èo ợt nghèo hơn
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Mẹt sắn, mẹt ngô
Í ới mời chào cao hơn mời cỗ
Lèo tèo dăm người bán
Lẻ tẻ mấy người mua
Ế bán
Chán mua
Phiên chợ quê xác xơ già cỗi.
Và:
Quê tôi nghèo lắm
Nước mắt rơi từ thời chị Dậu
Tiếng oan khiên từ thời Giáo Thứ
Âm ỉ bủa quanh
Bám đeo đặc quánh
Không biết do tác giả có
tài hay do may mắn. Tôi nghĩ có lẽ cả hai.
3/ Dòng chảy của tứ thơ: Hình ảnh,
sự kiện nối tiếp nhau chảy thành dòng trên con kênh mà lòng kênh là câu
thơ chủ đạo “Quê
tôi nghèo lắm”. Chính nhờ tứ thơ nhất khí liền mạch chảy thành dòng nên đã
có sóng sau dồn sóng trước để tạo cơ hội cho cảm xúc tầng 3 xuất hiện.
4/ Cảm xúc: Cảm xúc tầng 1 khá
mạnh toát ra từ câu chữ; cảm xúc tầng 2 cũng đáng kể do thế trận tuy chưa hoàn
toàn hợp lý, mạch lạc nhưng cũng không đến nỗi phân tán, rời rạc. Thêm vào đó,
nhờ nhịp điệu thơ nhanh nên đã có xuất hiện cảm xúc tầng 3 - thứ cảm xúc cao
cấp nhất trong thơ - nhưng chưa đủ mạnh để tạo hồn thơ. Lý do: tác giả không
tạo được cao trào, và do đó, đoạn kết thiếu ấn tượng.
Đôi Lời Với Tác Giả Bài Thơ “Quê Nghèo”
Tôi đã để ý đến “cách làm
thơ” của Đặng Xuân Xuyến từ khá lâu mặc dù đã có lần “đụng chạm” với anh rất
nặng. Về mặt thi pháp, anh (và vài nhà thơ khác) đã đi trước rất nhiều người
trong cái cộng đồng yêu thơ quy tụ quanh trang web của anh và một số trang web
lân cận. Muốn đem một bài thơ nào đó của anh ra mổ xẻ để “mách nước” cho anh
bứt phá chạy mau đến “bến bờ thi ca” nhưng hình như “không có duyên”; tôi
thường đi sau thiên hạ một bước.
Hôm nay, nhân dịp viết loạt bài về hồn thơ tôi để
ý đến bài Quê Nghèo của anh.
Thật tình, đây là bài thơ còn khá xa mới đến mức hoàn hảo. Có đến vài chỗ sai
phạm, hoặc nếu không sai phạm thì cũng chưa hoàn chỉnh, có thể o bế, trau chuốt
để bài thơ hay hơn. Nhưng rõ ràng với cách sắp xếp con chữ và sử dụng vần điệu
khá nhuyễn anh đã tạo cho bài thơ của mình cái vóc dáng của một lãng tử phiêu
du, không bị trói buộc bởi “gia quy, lệ làng, phép nước”; tứ thơ đã chảy thành
dòng, và cảm xúc có đôi chỗ mức gia tăng đã nhiều hơn cấp số cộng. Mặc dầu bài
thơ đã có (ít nhất) hai người bình nhưng cả hai (Nguyễn Bàng và Bùi Đồng) đều
không bàn thi pháp nên kỹ thuật thơ của anh, cái “tài thơ” của anh bị lãng
quên.
Theo tôi, riêng về phần kỹ thuật thơ, anh đã có
đủ điều kiện để viết bài thơ để đời của mình. So với Ngọc Mai - người tôi nói
đến ở bài 2 - anh có nhiều ưu điểm hơn, đặc biệt là thể thơ
và cách nhìn phóng khoáng về cuộc sống. Nói theo ngôn ngữ bóng đá anh cần để ý
thêm về đấu pháp toàn đội (thế trận), cách ghi bàn thắng thật đẹp (đoạn kết) và
gây hưng phấn cho cầu thủ của đội bóng (trạng thái cao hứng của thi sĩ). Nếu
anh tiếp tục “thai nghén” một tứ thơ đắc ý nào đó rồi gắng chờ đến lúc “óc
ách’, khó chịu, không “xì” ra không được. Lúc ấy mà “mở bầu tâm sự” thì với thi
pháp của anh cơ hội tặng cho đời một đứa con “sáng giá” sẽ rất cao.
*
Nhà Phê bình Văn học PHẠM ĐỨC NHÌ
Mời nhấp chuột
đọc: Các bài viết của (về) tác giả Phạm Đức Nhì0
Địa chỉ: League City, Hoa Kỳ.
Email: nhidpham@gmail.com
CHIẾC CỔNG LÀNG ĐẶC
BIỆT TRONG BÀI THƠ
“QUÊ NGHÈO” CỦA
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
-
Trích từ bài: THẾ THÁI NHÂN TÌNH TRONG THƠ ĐẶNG XUÂN XUYẾN -
Quê nghèo là một trong số những bài thơ hay của Đặng Xuân
Xuyến. Bài thơ là tiếng lòng đớn đau của người con khi phải chính kiến cảnh đói
nghèo, cơ cực trải dài qua bao năm tháng, qua bao thế hệ ở làng quê, nơi chôn
nhau cắt rốn của mình. Bài thơ chiếm được nhiều cảm tình của người đọc, được
nhiều tác giả viết lời bình nhưng chiếc cổng làng - hình tượng độc đáo trong Quê
nghèo - lại chỉ được bình thoảng qua, trong khi lẽ ra phải dành
cho chiếc cổng làng một lượng câu chữ nhiều hơn thế.
Tôi nghĩ chiếc cổng làng của Quê nghèo không còn là
cổng làng của riêng làng Đá nữa mà là biểu tượng của thể chế đã
giam hãm, trói buộc người dân trong đói nghèo, tù túnǵ... Đấy là tiếng
kêu nghẹn uất của nhà thơ về nỗi đau của chế độ đã đè nặng lên cuộc sống cơ
cực, khốn quẫn của người dân. Hình ảnh cái cổng làng “Sừng sững bê tông cốt thép/ Ngạo nghễ tượng đài/ Ngạo nghễ trần ai”
cũng khiến người đọc liên tưởng tới hiện tượng cả xã hội thi nhau xây dựng các
loại tượng đài để đục khoét ngân khố quốc gia, làm khổ thêm cuộc sống “trăm
đắng ngàn cay” của người dân. Thật đau xót khi biểu tượng chiếc cổng làng -
biểu tượng ngàn đời của văn hóa làng xã Việt Nam đã bị thể chế hóa, để không
chỉ “Giam hãm đời người/ Tù túng giấc mơ.”,
mà còn đầy đọa, đẩy cuộc sống người dân xót xa đến mức:
“Quê tôi nghèo
Nghèo cả giấc mơ.
*.
Nhà thơ ĐỖ ANH TUYẾN
Mời nhấp chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Đỗ Anh Tuyến0
Địa chỉ: Khu Cộng
Hòa, thị trấn Thanh Nê,
Huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình.
Email: dovantuyenbk@yahoo.com.vn
VÀI Ý KIẾN QUANH
VIỆC MỔ XẺ BÀI THƠ:
“QUÊ NGHÈO” CỦA
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Chưa bàn đến hay, không
hay nhưng tôi thích bài thơ ở chỗ nó chân thực nhưng tôi không thích tứ thơ
này:
“Chiếc cổng làng thành tai hại
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ.
Quê tôi nghèo
Nghèo cả giấc mơ...”
Đây là chủ quan của tác
giả. Tôi nghĩ hãy để cho nó tự nhiên như vốn có.
Cảnh quê nghèo này nó
nhang nhác các bài thơ tả cảnh đồng quê ở đâu đó cánh cò, cánh vạc, đói, rét.
Từ ngày cách mạng tháng 8 thành công, dân cũng còn nhiều người đói khổ, tuy
nhiên, những tá điền được xóa nợ, nhiều người nông dân đã đổi đời, con em họ
được đi học, thậm chí được giữ nhiều trọng trách trong xã hội. Tuy nhiên xã hội
nào cũng có mặt này mặt nọ, nên nhìn những mặt tích cực.
Với bác PHẠM ĐỨC NHÌ
Dù cho tôi không biết bác
là ai, nhưng qua lời góp ý, phê bình của bác tôi thấy bác là người thẳng thắn
và khá chân tình, tất nhiên kẻ sỹ Bắc Hà không ai tránh khỏi một chút kẻ cả khi
bác nói: “Muốn đem một bài thơ nào đó của
anh ra mổ xẻ để “mách nước” cho anh bứt phá chạy mau đến “bến bờ thi ca”.
Điều này chả ai giúp ai được bác ạ, vì nó tự nhiên như ánh trăng, như cảm xúc
lúc yêu đương phải không bác?
“Theo tôi, riêng về phần kỹ thuật thơ, anh đã có đủ điều kiện để viết
bài thơ để đời của mình.”. Bác ấy rất chân tình và thẳng thắn hơn nữa đưa
ra những nhận xét tích cực chứ hoàn toàn không hạ thấp người nghe.
Nếu nghe câu này chắc
chắn lúc đâu tác giả không tránh khỏi bị sốc vì có người chê đứa con của mình
ngay cả người đó là mẹ vợ mình đi nữa: “Thật
tình, đây là bài thơ còn khá xa mới đến mức hoàn hảo. Có đến vài chỗ sai phạm,
hoặc nếu không sai phạm thì cũng chưa hoàn chỉnh, có thể o bế, trau chuốt để
bài thơ hay hơn.”.
Điều này rất thẳng thắn,
tuy nhiên cũng là ý nghĩ chủ quan của bác PHẠM ĐỨC NHÌ vì thơ phú là cảm xúc
của từng người, nhất là thơ mới, không theo bất cứ một bó buộc, nguyên tắc gì.
Tuy nhiên bác vẫn thừa
nhận những điểm mạnh của bài thơ: “Nhưng
rõ ràng với cách sắp xếp con chữ và sử dụng vần điệu khá nhuyễn anh đã tạo cho
bài thơ của mình cái vóc dáng của một lãng tử phiêu du, không bị trói buộc bởi
“gia quy, lệ làng, phép nước”; tứ thơ đã chảy thành dòng, và cảm xúc có đôi chỗ
mức gia tăng đã nhiều hơn cấp số cộng.”
Nếu không thực sự yêu mến
nhà thơ thì bác ấy đã không mất công để mà ngồi bình làm gì, bác ấy góp ý như
là góp ý cho một đứa con trai.
“1/ Nhịp điệu: Số câu trong bài không bị bó buộc, viết hết ý thì thôi;
số chữ trong câu tùy tiện, không theo một quy luật nào nên nhịp điệu khác lạ,
tránh được cảm giác đơn điệu, nhàm chán. Tốc độ dòng chảy của tứ thơ khá nhanh,
thay đổi theo cảm xúc, tạo mối giao cảm trực tiếp với độc giả ngay trên từng
con chữ. Thêm vào đó, cách phân bổ các con chữ, câu, đoạn trong bài thơ biểu lộ
một tâm thế, một phong thái tự do, thoải mái.
2/ Vần: Tôi có cảm tưởng tác giả không chủ ý gieo vần nhưng các con chữ
tuôn ra trong lúc tình thương mến quê dâng cao cứ tự động kết nối với nhau
thành từng mảng trong đó đã có vần một cách tự nhiên. Riêng đoạn 2 và phần đầu
đoạn 4 không có vần nhưng đọc lên - nhờ nhịp điệu - vẫn trơn tru thoải mái như
ăn chè vừa đủ độ ngọt.
3/ Dòng chảy của tứ thơ: Hình ảnh, sự kiện nối tiếp nhau chảy thành dòng
trên con kênh mà lòng kênh là câu thơ chủ đạo “Quê tôi nghèo lắm”. Chính nhờ tứ
thơ nhất khí liền mạch chảy thành dòng nên đã có sóng sau dồn sóng trước để tạo
cơ hội cho cảm xúc tầng 3 xuất hiện.
4/ Cảm xúc: Cảm xúc tầng 1 khá mạnh toát ra từ câu chữ; cảm xúc tầng 2
cũng đáng kể do thế trận tuy chưa hoàn toàn hợp lý, mạch lạc nhưng cũng không đến
nỗi phân tán, rời rạc. Thêm vào đó, nhờ nhịp điệu nhanh nên đã có xuất hiện cảm
xúc tầng 3 - thứ cảm xúc cao cấp nhất trong thơ - nhưng chưa đủ mạnh để tạo hồn
thơ. Lý do: tác giả không tạo được cao trào, và do đó, đoạn kết thiếu ấn tượng.”
Dù muốn hay không muốn
bác ấy cũng đưa ra lời nhận xét rất chân tình: “Không biết do tác giả có tài hay do may mắn. Tôi nghĩ có lẽ cả hai.”
Tôi không hiểu nhiều về bóng đá, và cũng chưa có
nhiều kinh nghiệm sống nhưng tôi nghĩ là bác Phạm Đức Nhì có một nhận thúc khá
dày dặn về cuộc sống, khi ví thơ với bóng đá, cho dù đôi lúc vẫn còn giữ thói
quen của những nề nếp cũ: “anh có nhiều
ưu điểm hơn, đặc biệt là thể thơ và cách nhìn phóng khoáng về cuộc sống. Nói
theo ngôn ngữ bóng đá anh cần để ý thêm về đấu pháp toàn đội (thế trận), cách
ghi bàn thắng thật đẹp (đoạn kết) và gây hưng phấn cho cầu thủ của đội bóng
(trạng thái cao hứng của thi sĩ). Nếu anh tiếp tục “thai nghén” một tứ thơ đắc
ý nào đó rồi gắng chờ đến lúc “óc ách’, khó chịu, không “xì” ra không được. Lúc
ấy mà “mở bầu tâm sự” thì với thi pháp của anh cơ hội tặng cho đời một đứa con
“sáng giá” sẽ rất cao.”
Với CảnhThư Sg:
Người thực sự chấp nhận
được sự suy nghĩ khác với mình là người thực sự tự tin và bao dung, hiểu đời,
tôi không biết tác giả đã từng là một người lính, tác giả nghĩ thế nào?
Nhưng lời bình dù chỉ
trích của các nhà thơ đem lại giá trị cho bài thơ rất cao? Chắc chắn nhà thơ
hiểu được điều này nên không lên tiếng phản bác?
Theo như bạn viết: “có người đọc thơ cho là may rồi. Mà người
đọc thơ cũng chả ai được học và cần học Thi pháp, thích thì đọc; đọc xong thì
bảo hay, khá hay, chưa hay hoặc dở, quá dở, thế thôi! Nay bài thơ Quê Nghèo có
tới 3 người bình, thiết tưởng thế là rất đáng mừng cho nhà thơ và cho bài thơ
rồi”.
Bạn nói rất đúng, nếu
không yêu thì bình làm chi? Còn việc bạn cho rằng : “Ở một cường quốc thơ như Việt Nam”, không biết bạn có chủ quan hay
không?
Đành rằng bây giờ không
chỉ có kẻ sỹ hay người học chuyên văn, giới văn sỹ đọc thơ: “người đọc thơ cũng chả ai được học và cần
học Thi pháp, thích thì đọc; đọc xong thì bảo hay, khá hay, chưa hay hoặc dở,
quá dở, thế thôi!” tuy nhiên dù là một người ngoại đạo thì tôi nghĩ, ai
cũng có thể đọc thơ, cảm nhận thơ theo cách riêng của mình. Nhưng tùy theo
trình độ và chuyên môn mà người bình có thể đánh giá bài thơ đó theo cách riêng
của họ. Còn theo bản thân tôi một bài thơ có ý tứ hay người nghe cảm thụ, ngoài
ra còn có luật, do đó thơ Lục bát, thơ thất ngôn bát cú, thơ Đường Luật, thơ
thất ngôn trường thiên phải theo đúng luật. Cái hay, cái tài tình cái thông
minh của người làm thơ là ở chỗ đó? Ngoài ra qua thơ người ta có thể hiểu thấu
được tâm tính và khí phách của người làm thơ. Đố ai tìm được chỗ sai nào trong
bài thơ: Qua đèo ngang của bà Huyện Thanh Quan!!!
Vài ý kiến của một người
ngoại đạo. Ai thích thì like, ai không thích cứ việc ném đá, tôi ở xa, đá không
đến tận nơi.
*
Ngày 05 tháng 04 năm 2018
NGUYỄN BÍCH THỦY
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Nguyễn Bích Thủy0
facebook: Nguyen Bich Thuy
VỀ CHIẾC CỔNG LÀNG
TRONG BÀI THƠ
“QUÊ NGHÈO” CỦA
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Tôi vừa
hân hạnh đọc bài viết “Vài ý kiến quanh việc mổ xẻ bài thơ Quê
Nghèo của Đặng Xuân Xuyến” của tác giả Nguyễn Bích Thủy ở Bỉ.
Tôi thích bài viết nầy vì lời văn điềm đạm, dễ thương.
Trong bài chị Nguyễn Bích Thủy trích dẫn lại câu chữ của nhà thơ Phạm Đức Nhì
thì nhiều mà ý kiến của riêng chị thì lại ít. Không sao, đó là phong cách riêng
của mỗi cây bút. Tôi chỉ không thống nhất với đoạn đầu chị Nguyễn Bích Thủy đã
cho Đặng Xuân Xuyến chủ quan khi cho rằng chiếc cổng làng “Giam hãm đời người/ Tù túng giấc mơ”. Chị Nguyễn Bích Thủy cho rằng
“sau cách mạng tháng 8 nông dân đổi đời….”.
Nguyễn Bích Thủy quên rằng nông dân đổi đời nầy thì phải nhận lại đời khác mà
Đặng Xuân Xuyến là người lớn lên ngay trong làng, chứng kiến được sự đổi đời
mới đó lại làm cho “Giam hãm đời người/
Tù túng giấc mơ” có khi còn hơn trước. Điều Đặng Xuân Xuyến nói cũng giống
như Trần Dần nói: “Tôi bước đi/ Không
thấy phố không thấy phường/ Chỉ thấy mưa sa trên lá cờ đỏ” đã làm chế độ
tẩy chay ông, phải nhận chịu nhiều đau đớn suốt một đời văn.
Tôi nhất
trí với cách nhìn của nhà thơ Đỗ Anh Tuyến trong bài viết “Thế thái nhân tình qua thơ Đặng
Xuân Xuyến” khi cảm nhận về bài thơ Quê Nghèo:
“Quê nghèo là một trong số những bài thơ hay của Đặng Xuân
Xuyến. Bài thơ là tiếng lòng đớn đau của người con khi phải chính kiến cảnh đói
nghèo, cơ cực trải dài qua bao năm tháng, qua bao thế hệ ở làng quê, nơi chôn
nhau cắt rốn của mình. Bài thơ chiếm được nhiều cảm tình của người đọc, được
nhiều tác giả viết lời bình nhưng chiếc cổng làng - hình tượng độc đáo trong Quê nghèo - lại chỉ được bình thoảng qua, trong khi lẽ ra phải dành cho chiếc cổng làng
một lượng câu chữ nhiều hơn thế.”
Nhà thơ Đỗ Anh Tuyến cho rằng chiếc cổng làng của Quê
nghèo không còn là cổng làng của riêng làng Đá nữa mà là biểu tượng của
tình trạng đất nước hiện nay. Đây là tiếng kêu thương thảm thiết về nỗi đau đã
đè nặng lên cuộc sống của người dân. Hình ảnh cái cổng làng “sừng sững bê tông cốt thép/ Ngạo nghễ tượng đài/ Nghạo nghễ trần ai” cũng là một trong nhiều hiện tượng
gây hệ lụy cho người nông dân.
Với tôi
những hiện tượng đó khó mà nói hết được trong một bài thơ hay trong một vài
trang giấy.
Xin nhờ
Đặng Xuân Xuyến gởi đến chị Nguyễn Bích Thủy bài góp ý nầy với một phần trong
bài bình luận “Đọc Thơ Đặng Xuân Xuyến” của tôi có một đoạn nói về bài thơ Quê
Nghèo:
“Bài thơ “Quê Nghèo” không có sự bạo miệng của kẻ ngất ngưởng say, ngược lại
là những giọt lệ rơi vào, là tiếng khóc nghẹn ngào trong tâm tình thổ lộ. Tôi
lại mạn phép tóm gọn bài thơ dài 41 câu bằng 7 câu thơ của chính nó:
Quê tôi nghèo lắm
Nước mắt rơi từ thời chị Dậu
Âm ỉ bủa quanh
Bám đeo đặc quánh
Chiếc cổng làng dựng lên thật đẹp
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ.
Bài thơ cho ta thấy một nỗi đau truyền kiếp từ thế kỷ 19
đến nay. Nỗi đau đó do đâu, nhà thơ không nói rõ nhưng nó đã “giam hãm đời
người” ngay “từ trong giấc mơ”. Như thế nỗi đau nầy không chỉ là nỗi đau vật
chất mà còn là nỗi đau tinh thần. Ngày xưa chị Dậu nghèo lắm về vật chất nhưng
không ai cấm ước mơ. Bây giờ “Giam hãm đời người / Tù túng giấc mơ”, nghĩa là
có thêm cái “nghèo lắm” tinh thần.
Bài thơ làm thức tỉnh cơn mê của những người nhìn vào mặt
phải mà không thấy mặt trái bao giờ.”
Đây chỉ
là những lời thảo luận thân tình với nhau vì tôi thấy mến bút pháp của Nguyễn
Bích Thủy chớ không phải là tranh biện.
Thân ái
chúc nhà thơ Đặng Xuân Xuyến và tác giả Nguyễn Bích Thủy bình an trong đời,
thăng tiến và viết mỗi ngày thêm hay./.
*.
Nhà Phê bình Văn học CHÂU THẠCH
Mời nhấp chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Châu Thạch0
Địa
chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
Email: truongvantran@hotmail.com
TRAO ĐỔI VỀ “QUÊ
NGHÈO”
VỚI CÔ NGUYỄN BÍCH
THỦY
Với bài viết Vài Ý Kiến Quanh Việc Mổ Xẻ
Bài Thơ “Quê Nghèo” Của Đặng Xuân Xuyến cô Nguyễn Bích Thủy đã có
nhã hứng ghi lại một số nhận xét về Mục thứ 5 - Ưu Điểm Về Mặt Thi Pháp
Trong Bài Thơ “Quê Nghèo” - trong bài viết Bình Thơ Không
Bàn Thi Pháp của tôi. Nhận xét của cô
thiên về cảm tính nên dù có nhiều chỗ cô phân tích rất sâu sắc, nhiều tính
thuyết phục, vẫn còn vài điểm tôi thấy cần trao đổi với cô để làm rõ vấn đề.
Bài viết này chỉ nhắm vào những điểm cần thiết đó.
Nguyễn Bích Thủy:
Chưa bàn đến hay, không
hay nhưng tôi thích bài thơ ở chỗ nó chân thực nhưng tôi không thích tứ thơ
này:
“Chiếc cổng làng
thành tai hại
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ.
Quê tôi nghèo
Nghèo cả giấc
mơ...”
Đây là chủ quan của tác
giả. Tôi nghĩ hãy để cho nó tự nhiên như vốn có.
Phạm Đức Nhì:
Nếu cô Nguyễn Bích Thủy
chỉ nói “nhưng tôi không thích tứ thơ này” thì chẳng ai dám có ý kiến
gì. Vì thích hay không thích cái gì đó là quyền riêng tư của mỗi người. Cái sai
của cô là ở câu “Đây là chủ quan của tác giả”. Nếu cái gì trong thơ cũng
là “thực tế khách quan”, cũng “phải đạo”, cũng hợp với lẽ đời thì
cái loại thơ ấy không đáng để ý, không phải là thứ thơ mà nhân loại đang hướng
tới.
Dĩ nhiên trong thơ cũng
có những nhân tố khách quan, nhưng những ý nghĩ, cảm giác chủ quan của tác giả
là chính. Nhiều khi những cái khách quan được đưa vào bài thơ chỉ để làm nổi
bật những ý nghĩ, cảm giác chủ quan của tác giả. Chính “chủ quan của tác giả”
mới làm bài thơ có cá tính (không chỉ viết về những cái ai cũng biết rồi), mới
làm nên giá trị của bài thơ, miễn là những “chủ quan của tác giả” hợp lý
hợp tình và những sự kiện khách quan cũng hợp tình hợp lý.
Câu nói của cô
Nguyễn Bích Thủy có hai phần; phần đầu đúng, còn phần sau thì sai nặng.
Nguyễn Bích Thủy:
Dù cho tôi không biết
bác là ai, nhưng qua lời góp ý, phê bình của bác tôi thấy bác là người thẳng
thắn và khá chân tình, tất nhiên kẻ sỹ Bắc Hà không ai tránh khỏi một chút kẻ
cả khi bác nói: “Muốn đem một bài thơ nào đó của anh ra mổ xẻ để ‘mách nước’
cho anh bứt phá chạy mau đến ‘bến bờ thi ca’”. Điều này chả ai giúp ai được bác
ạ, vì nó tự nhiên như ánh trăng, như cảm xúc lúc yêu đương phải không bác?
Phạm Đức Nhì:
Thích bóng đá nên có một thời gian ngắn tôi
được một người bạn mời đi xem những trận đấu của các đội tuyển xã tranh vô địch
cấp huyện. Mục đích của anh bạn là muốn nhờ tôi “xem giò, xem cẳng” những cầu
thủ trẻ. Nếu thấy em nào “đá có nét”, có triển vọng anh sẽ tìm cách rủ rê, mời
gọi về làm lực lượng trừ bị cho đội tuyển của một ngành công nghiệp. Anh cho
tôi biết hãy chú trọng vào cách giữ bóng, che bóng, đi bóng, lừa bóng, khả năng
sút bóng xa của các em, còn những kỹ thuật khác khi tuyển về sẽ huấn luyện
thêm.
Trong thơ cũng
vậy. Có thể nói ngoại trừ cảm xúc ở tầng 3 - thứ cảm xúc mà nếu lên đến đỉnh
điểm khi bài thơ có cao trào sẽ thành hồn thơ - là không ai có thể dạy ai đưa
nó vào bài thơ được. Còn thì - đặc biệt ở phần thi pháp, mang tính kỹ thuật -
cái gì cũng có thể học hỏi được. Dĩ nhiên, học là học lý thuyết. Bước vào thực
hành, mỗi người một vẻ, kẻ thất bại, người thành công, chẳng ai dám nói mạnh.
Riêng với Đặng Xuân
Xuyến, tôi đã “xem giò, xem cẳng”, đọc thơ của anh khá nhiều và đã “chấm” sự
đột phá trong thi pháp của anh. Trong bài Quê Nghèo, về hình
thức anh đã đạp đổ truyền thống, vượt qua thơ mới, đang trụ ở thơ mới biến thể
mà những sợi dây níu kéo đang đứt dần để vươn tới một thể thơ “chưa có tên” -
vần vừa độ ngọt, tứ thơ thông thoáng, nhịp độ thay đổi theo cảm xúc đang chảy
thành dòng ... - nếu viết trong tâm thế cực kỳ phấn khích có thể thẳng hướng “Bến
Bờ Thi Ca”.
Những khuyết điểm, sai phạm về mặt câu chữ,
ngay cả thế trận cũng có thể sửa chữa không mấy khó khăn, nhưng cái tay nghề
vững vàng đã trở thành thói quen trong thi pháp của anh không thể một sớm một
chiều mà có được. Nếu Đặng Xuân Xuyến nghe lời “mách nước” của tôi, nhận ra khả
năng và thế mạnh của mình, anh sẽ tự tin hơn khi viết những bài thơ kế tiếp.
Với thơ thì không nói chắc được, nhưng anh Đặng Xuân Xuyến còn trẻ, thời gian
dành cho thơ còn dài, việc để lại cho đời một đôi bài thơ sáng giá không phải
là điều không tưởng.
Cô Nguyễn Bích Thủy cho
rằng: “Điều này chả ai giúp
ai được bác ạ, vì nó tự nhiên như ánh trăng, như cảm xúc lúc yêu đương” là
do cô đọc thơ chỉ như người “cỡi ngựa xem hoa”, chưa đi sâu nên chưa hiểu, chưa
biết.
Nguyễn Bích Thủy:
Nếu nghe câu này chắc
chắn lúc đầu tác giả không tránh khỏi bị sốc vì có người chê đứa con của mình
ngay cả người đó là mẹ vợ mình đi nữa: “Thật tình, đây là bài thơ còn khá xa
mới đến mức hoàn hảo. Có đến vài chỗ sai phạm, hoặc nếu không sai phạm thì cũng
chưa hoàn chỉnh, có thể o bế, trau chuốt để bài thơ hay hơn.”.
Điều này rất thẳng thắn,
tuy nhiên cũng là ý nghĩ chủ quan của bác PHẠM ĐỨC NHÌ vì thơ phú là cảm xúc
của từng người, nhất là thơ mới, không theo bất cứ một bó buộc, nguyên tắc gì.
Phạm Đức Nhì:
Bình thơ là công việc
nặng tính chủ quan. Người bình đem kiến thức về thơ, cách đánh giá thơ ca của
mình để thẩm định giá trị nghệ thuật của bài thơ. Dĩ nhiên, ngoài một số rất ít
những tác phẩm hoàn hảo, mỗi bài thơ - “dù là cảm xúc của từng người” -
đều có chỗ hay, chỗ dở, có khi có cả những chỗ sai phạm. Nhiệm vụ của người
bình là chỉ ra những chỗ hay, vạch ra những chỗ dở, chỗ sai phạm để cuối cùng
cân nhắc, khen, chê bài thơ cho đúng mức.
Thí dụ bài Quê
Nghèo của Đặng Xuân Xuyến, tác giả đã có mấy câu nói về “Lũ trẻ”
trong làng:
Lũ trẻ gầy như con
cá mắm
Và “Lũ Trai”:
Lũ trai mặt mũi mốc
meo
Gặm nhấm nỗi đau
nghèo khó
Nơm nớp âu lo đời
như chiếu bạc
Còn “lũ con gái” thì
sao? Đặng Xuân Xuyến đã quên nên để độc giả vừa đọc vừa mỏi cổ ngóng chờ. Đây
cũng là một chỗ sai phạm.
Câu thơ: “Tù túng giấc mơ” trong đoạn: Chiếc cổng làng thành tai hại/ Giam hãm đời người/ Tù túng giấc mơ.
theo tôi, thật tuyệt vời. Nhưng đã làm 2 câu: Quê tôi nghèo/ Nghèo cả giấc mơ. mất tính bất ngờ và nhạt hẳn đi về mặt ý nghĩa. Vụng về trong sử dụng điệp
ngữ đã làm hỏng 2 câu kết. Có thể nói trong Quê Nghèo đội
của Đặng Xuân Xuyến đi bóng, lừa bóng, chuyền bóng rất điệu nghệ nhưng khi đến
sát cầu môn đối phương thay vì ghi bàn thắng lại đá ra ngoài.
Tôi, ở đây không bình
thơ mà chỉ bàn đôi chút về thi pháp nên không đi sâu thêm nữa. Còn nói như
cô Nguyễn Bích Thủy “nhất là thơ mới, không theo bất cứ một bó buộc,
nguyên tắc gì” thì đúng là một phát biểu kiểu “điếc không sợ súng”.
Cô chỉ cần tìm đọc kỹ vài bài thơ mới thì sẽ nhận ra là mình ngây ngô đến cỡ
nào.
Nguyễn Bích Thủy:
“người đọc thơ
cũng chả ai được học và cần học Thi pháp, thích thì đọc; đọc xong thì bảo hay,
khá hay, chưa hay hoặc dở, quá dở, thế thôi!”
Phạm Đức Nhì:
Những người đã lỡ yêu
thích thơ, nếu có cơ hội, đều muốn tìm học để nâng cao trình độ hiểu biết,
trình độ thưởng thức thơ của mình. Trong những lúc họp mặt bạn bè, đám tiệc,
nói chung là trà dư tửu hậu, có nói đến bài thơ tình này, bài thơ thế sự kia
thì cũng biết đôi điều góp chuyện. Chứ cứ như cô Nguyễn Bích Thủy “thích
thì đọc; đọc xong thì bảo hay, khá hay, chưa hay hoặc dở, quá dở, thế thôi!”
lỡ nguời ta hỏi “Hay ở chỗ nào? Tại sao hay? Dở ở chỗ nào? Tại sao dở”
lại ngớ mặt ra im lặng thì ngượng chết.
Thưởng thức thơ có nhiều
trình độ. Muốn nâng cao trình độ của mình không gì bằng tìm hiểu thi pháp. Chữ
thì hơi cao siêu nhưng nghĩa thì lại đơn giản - chỉ là kỹ thuật thơ hoặc hình
thức, vóc dáng của bài thơ.
Tôi nhớ hình như đã viết
ở đâu đó:
Có tý hiểu biết về kỹ thuật, các tiêu chí để thẩm
định giá trị thi ca, người đọc sẽ không còn ù ù cạc cạc khi đọc, khi nghe hoặc
ngâm nga những vần thơ ưa thích mà sẽ tự tin hơn, sảng khoái hơn thả hồn vào
dòng thơ. Đọc thơ bằng trí sẽ không thấy được hơi nóng cảm xúc, sẽ không cảm
được cái hay trọn vẹn của thơ, không “bắt” được hồn thơ (nếu có). Còn nếu chỉ
đọc thơ bằng hồn, không có sự soi sáng của kiến thức thì một là, có khi gặp
tuyệt tác thi ca thì lại dè bỉu, chê bai, hai là, suốt đời “tự sướng”, sướng mà
không biết vì sao mình sướng, miệng ngâm nga những vần thơ “cả đẩn” mà mắt cứ
sáng long lanh, mặt cứ rạng rỡ như đóa hoa xuân. Đó là cái sướng của những kẻ
“ngây ngô hưởng thái bình” rất tội nghiệp, rất đáng thương.
Trong quân đội người ta thường nói “Nhìn
quân phục biết tư cách”. Thi pháp quan trọng đến mức trong thơ, theo tôi,
câu tương tự sẽ là: “Nhìn thi pháp biết đẳng cấp của thi sĩ”
Nguyễn Bích Thủy:
Vài ý kiến
riêng của một người ngoại đạo. Ai thích thì like, ai không thích cứ việc ném
đá, tôi ở xa, đá không đến tận nơi.
Phạm Đức Nhì:
Cô Nguyễn Bích Thủy đừng
lo. Trong tranh luận văn chương, nếu cứ nhắm vào đối tượng tranh luận mà bàn
cãi thì dù đúng hay sai cũng được độc giả hoan nghênh, vì bất cứ cuộc tranh
luận văn chương lành mạnh nào cũng đem lợi ích đến cho văn chương, cho độc giả
và cho cả đôi bên tranh luận. Miễn là đừng nhắm vào “chủ thể đối luận” mà
phang, mà bửa - nghĩa là đừng chơi trò bỏ bóng đá người. Chơi kiểu đó thì dù ở
Bỉ hay chui vào hang sâu hố thẳm nào đó ở Thái Bình Dương người ta vẫn ném đá.
Và đã ném là trúng đích.
Kết Luận
Qua bài viết Vài
Ý Kiến Quanh Việc Mổ Xẻ Bài Thơ “Quê Nghèo” Của Đặng Xuân Xuyến cô
Nguyễn Bích Thủy đã bộc lộ khá rõ một điều. Những gì cô cảm nhận - về mặt tình
- rất chính xác và sâu sắc, chứng tỏ cô có một tâm hồn nhạy bén và có nhiều
trải nghiệm về mặt tình cảm trong cuộc sống. Nhưng những phát biểu của cô liên
quan đến mặt lý - ở đây là sự hiểu biết về thơ - thì lại mắc nhiều sai sót. Chỉ
cần có thêm chút ít nội lực ở phần này những “góp ý” của cô không những sẽ được
độc giả đặc biệt hoan nghênh mà, đối với thơ, lại còn là những đóng góp rất hữu
ích nữa.
*
Nhà Phê bình Văn học PHẠM ĐỨC NHÌ
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Phạm Đức Nhì0
Địa chỉ: League City, Hoa Kỳ.
Email: nhidpham@gmail.com
TÔI THỰC SỰ
RUNG CẢM KHI ĐỌC BÀI THƠ
‘QUÊ NGHÈO’ CỦA
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Ta từng biết
đến cái nghèo cùng cực vô vọng của người nông dân ở những vùng quê, khoảng những
năm 1936 đến 1940, thời còn thực dân Pháp đô hộ: Chị Dậu trong tác phẩm "Tắt Đèn" của Ngô Tất Tố, gia
cảnh nghèo, túng quẫn, chồng đau ốm, đã phải bán cả đàn chó và núm ruột của
mình là đứa con gái bé bỏng ngoan ngoãn hiếu thảo cho vợ chồng lão nghị Quế lấy
hai đồng nộp sưu thuế; Lão Hạc trong truyện ngắn của Nam Cao vì mất mùa đau ốm
phải bán đi người bạn thân thiết nhất của mình, chú chó có tên là VÀNG. Những
hình ảnh ấy tưởng xa xưa lắm rồi vì cách đây đã gần 80 năm, nhưng chao ôi, ở
thế kỷ 21 ta lại thấu cảm cái nghèo trong bài thơ QUÊ NGHÈO của Đặng Xuân
Xuyến.
Cái nghèo
vẫn đang hiện hữu ở vùng sâu, vùng xa, miền núi, không lạ nhưng ở đây cái nghèo
đánh đu, đeo bám người dân ở vùng quê cách Hà Nội có vài chục km. "Quê tôi nghèo lắm / Vẫn lác đác nhà tranh /
Vẫn tiếng thở dài những chiều giáp hạt / Vẫn bát cơm chan mồ hôi mặn chát".
Không còn cảnh cơ hàn như thời của chị Dậu, của Lão Hạc phải bán con bán chó nhưng
cái nghèo trong QUÊ NGHÈO khiến ta day dứt đắng chát khi "Cha cả đời lam lũ / Mẹ một đời chắt chiu"
mà không có nổi thóc gạo (loại lương thực truyền thống của người Việt) nấu cơm
ăn, để rồi "Khoai sắn vẫn len vào
giấc ngủ / Tuổi thơ tôi đói ngủ / Thương cánh cò bấu bíu lời ru". Hình
tượng thơ đẹp và buồn khi tuổi thơ biết thương cả cánh cò "bấu bíu lời ru". Không phải là
những cánh cò sải cánh trên đồng lúa xanh rờn hay là những chú cò giang cánh
chụm mỏ rỉa lông, mà là cánh cò mệt mỏi buồn bã “bấu bíu lời ru”.
Ca dao từng
có bài ca ngợi cuộc sống đủ đầy của người dân qua những hình ảnh của phiên chợ Thành
Nam:
"Chợ tỉnh Nam vui lắm ai ơi
Quanh năm tứ thời thiên hạ mua bán
Đủ hàng thịt, gạo rau dưa
Đủ loại tôm cá, ốc cua thịt gà
Bao nhiêu vải vóc lụa là
Áo quần khăn mũ bầy ra thiếu gì
Hàng quà chẳng thiếu thứ chi
Bún thang, bún chả, kẹo bi, kẹo vừng”
Còn chợ quê
trong Quê Nghèo của Đặng Xuân
Xuyến được phết phủ bộ mặt buồn thảm đìu hiu èo uột "Dăm ba nải chuối / Vài mớ rau tươi / Mẹt sắn mẹt ngô” / “ Lèo tèo dăm
người bán / Lẻ tẻ mấy người mua / Ế bán / Chán mua / Phiên chợ quê xác xơ già
cỗi". Cái nghèo còn tạc sự mốc meo, xấu xí, khẳng khiu vào khuôn mặt,
dáng hình, len lỏi vào tâm hồn lũ trẻ và lớp trai làng: "Lũ trẻ gầy như con cá mắm / Lũ trai mặt mũi
mốc meo / Gặm nhấm nỗi đau nghèo khó / Nơm nớp lo đời như chiếu bạc".
Vâng! Cái nghèo đeo đẳng, dai dẳng bám theo, vậy còn gì ở tương lai nhỉ? cuộc
đời sẽ như canh bạc mà thôi. Thật tủi phận! "Thương con cò, con vạc / Mỏi cổ chồn chân trên đồng đất quê mình”. Một
hình tượng hay về người nông dân bươn trải, lam lũ cực nhọc trên đồng đất quê
mình mà nghèo vẫn nghèo.
"Quê tôi nghèo lắm"! Điệp ngữ này
được nhắc đi, nhắc lại nhiều lần chính là tiếng than, tiếng kêu nghẹn đắng
trong tim tác giả, làm ta thấy rưng rưng buốt giá. "Chiếc cổng làng dựng lên thật đẹp / Sừng sững bê tông cốt thép / Ngạo
Nghễ tượng đài / Ngạo nghễ trần ai". Suốt độ dài bài thơ là sự nghèo
khó của người dân, là phiên chợ quê xơ xác, đối lập với phần cuối là chiếc cổng
làng: "Sừng sững bê tông cốt thép /
Ngạo nghễ tượng đài / Ngạo nghễ trần ai". Hình ảnh rất đắt. Thật
nghịch cảnh!.
Những năm
gần đây các tỉnh thành đua nhau xây tượng đài tốn cả ngàn tỷ. Ngay cả tỉnh còn
thiếu ăn phải xin trung ương hỗ trợ lương thực và kinh phí vẫn "hăm hở"
xây tượng đài. Bởi sổ tiền khổng lồ ấy là tiền thuế của dân, sẽ có phần trăm
chảy vào túi các ngài quan. Không thể không làm phép tính sơ đẳng cấp tiểu học,
với đồng lương công chức, sao họ có biệt phủ, xe hơi sang trọng, con cái du học
nước ngoài. Ăn chơi tiêu sài khủng. Mới đây truyền thông nước ngoài có đưa tin
một sếp bự của Việt Nam là thực khách trong bữa đại tiệc bò dát vàng ở London.
Một xuất như vậy có giá 850 bảng Anh khoảng 2000usd, chưa kể 15% phí phục vụ và
các món ăn kèm. Nhưng đấy là chuyện nhỏ, rất nhỏ so với vụ kit test đang bùng
lên trong bối cảnh dịch covid đang hoành hành trên cả nước. Công ty sản xuất
kit test Việt Á này thu lợi 4000 tỷ đồng (theo báo Tuổi Trẻ). Người dân đặt câu
hỏi phải chăng? một mình công ty Việt Á làm được việc động trời như vậy?. Và
4000 tỷ đồng này chẳng ai khác chính là người dân phải gánh chịu. Trong khi
người dân nghèo "Vẫn bát cơm chan mồ
hôi mặn chát / Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ" hàng đêm.
Bài thơ của
tác giả Đặng Xuân Xuyến sáng tác vào năm 2014, cách đây gần 8 năm. Mặc dù vào
thời điểm này, mức sống của người dân trong xã hội đã phần nào được nâng lên,
được cải thiện, song về cơ bản, vẫn giữ được tính thời sự của nó. Dù cái nghèo
có mang bộ mặt khác, hình thái khác, khi những người dân bị lấy đất với giá trị
bồi thường rẻ mạt, thậm chí bị cưỡng chiếm, tiếng kêu than ngút trời. Họ bỏ quê
lên thành phố đầu tắt mặt tối mưu sinh. Khi dịch covid bùng phát dữ dội mấy
chục ngàn người chết. Hàng ngàn người dân ban đầu đã chạy trối chết khỏi Sài
Gòn với phương tiện của mình: xe máy, xe đạp, thậm chí đi bộ vượt hàng trăm km
để quay lại quê nhà với cuộc sống đắp đổi qua ngày. Rồi những trẻ em mồ côi cả
cha mẹ, những người già không nơi nương tựa, về bản chất, đấy chính là cái
nghèo. Tác giả Đặng Xuân Xuyến rất chuẩn xác khi nói đã nghèo: "Nghèo cả giấc mơ". Bởi khi con
người phải vật lộn cơ cực với cuộc sống hàng ngày đâu còn dám ước mơ. Bài thơ
thật sâu sắc!
*.
TRỊNH
THỊ NHÂM
Mời nhấp
chuột đọc: Các bài viết của (về) tác giả Trịnh Thị Nhâm0
Địa chỉ: Tổ 9 khu 3, số 14/04 tòa A
chung
cư Trần Hưng Đạo Plaza
thành
phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh
Email: trinhnham52@gmail.com
.
BÌNH LUẬN CỦA BẠN ĐỌC FACEBOOK
VỀ BÀI THƠ QUÊ NGHÈO VÀ NHỮNG CẢM NHẬN
(Cập nhật từ nick facebook của Đặng Xuân
Xuyến)
Chỉ biết thưởng một bài thơ hay trong cách dùng con chữ
lạ lẫm không khuôn phép.
Lão đốc thấy hay khi mà cái thể thơ tự do này Lão chưa
bao giờ thích..!
Bài thơ như một bức tranh tả cảnh thực đến không ngờ, quê
nghèo đến độ chợ lèo tèo, ế kẻ mua, nhưng lại càng nghèo khi cái cổng làng sừng
sững mọc lên,“ngạo nghễ tượng đài, ngạo nghễ trần ai”. Đọc thấy nao lòng.
"Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ"
Chỉ mỗi một câu này cũng đủ nói lên cảnh "quê nghèo"
rồi. Câu thơ thật độc đáo và sáng tạo.
Quê Nghèo và Bạn Quan đủ làm cho Đặng Xuân Xuyến
thành danh trong làng thơ Việt Nam.
Về bài thơ Quê Nghèo anh Đặng Xuân Xuyến viết:
"Tiếng oan khiên từ THỜI Giáo Thứ" nên không sai. Nếu anh Xuyến viết:
"CỦA Giáo Thứ" thì mới sai.
Có thể bác Nguyễn Bàng không để ý kỹ nên mới góp ý như
thế nhưng đó là góp ý xuất phát từ tấm lòng quý mến tác giả bài thơ, từ sự tử
tế của bác ấy. Cháu nghĩ chú Phạm Đức Nhì đã hiểu rất sai về bác Nguyễn Bàng
Thật sự là em suýt bật khóc khi đọc những câu thơ:
“Lũ trai mặt mũi mốc meo
Gặm nhấm nỗi đau nghèo khó
Nơm nớp âu lo đời như chiếu bạc
Thương con cò con vạc
Mỏi cổ chồn chân trên đồng đất của mình.”
Rất khái quát đời sống khốn cùng của người dân dưới chế
độ xã hội chủ nghĩa. Mấy câu: “Nơm nớp âu lo đời như chiếu bạc”, “Mỏi cổ chồn
chân trên đồng đất của mình” đau xót và ám ảnh quá
Nghèo đến mức chua xót vậy sao? Vậy mà cổng làng lại sừng
sững... Còn nữa ngạo nghễ tượng đài... Vậy mà đổi lập với cái ngạo nghễ, sừng
sững kia là nước mắt rơi từ thời chị Dậu và tiếng oan khiên từ thời giáo thứ
vẫn âm ỉ bủa quanh và đeo bám đặc quánh...
Đọc bài thơ mà thấy nhói ở trong tim...
Thương lắm quê nghèo ơi!
“Chiếc cổng làng giam hãm”
“Quê tôi nghèo, nghèo cả giấc mơ...”
Ám ảnh quá...
Bài thơ như tả thực và lời kêu của cái nghèo mà bao đời
chưa dứt. Ôi người viết đã rời quê lên thành phố mà nhà thì từ xưa cũng chẳng
phải diện nghèo thế mà viết rất mang tính hiện thực. Hay
Làm thơ mà không có người bình thơ thì chỉ có bán giấy
cân.
Thật sự bài thơ Quê Nghèo của anh quá hay. Bài thơ mộc
mạc, thực tế, gần gúi với đời thường của một làng quê nghèo. Đọc xong em hình
dung quê em ngày xưa cũng giống thế. Hay, sâu sắc và ý nghĩa hơn nữa là lời
bình từng câu, từng đoạn thơ của chị Vũ Thị Hương Mai.
Cám ơn Anh và chị Vũ Thị Hương Mai đã đưa em về thăm quê
bằng những câu thơ.
Mỗi người có một cách cảm nhận thơ văn khác nhau nhưng
cháu vẫn thích cách bình thơ của bác Bùi Đồng dù bác ấy không bàn về thi pháp
nhưng lại phát hiện ra nghệ thuật dùng câu chữ độc đáo, tài tình của tác giả và
bình cũng rất thấu đáo. Bác ấy không lên giọng dạy đời, cũng không bốc thơm tác
giả mà chỉ viết ra những cảm nhận của mình nên lời bình chân thực, hấp dẫn
người đọc. Đoạn bác Bùi Đồng bình về bài thơ Quê Nghèo này cháu đặc biệt là rất
thích:
"Cha cả đời lam lũ
Mẹ một đời chắt chiu ...
Đọc hai câu thơ này giống như vế đối, lặp từ ĐỜI càng làm
nặng thêm cái vất vả của bậc sinh thành. Tác giả có thể thay: cha suốt ngày lam
lũ ... để tránh lặp từ nhưng may quá tác giả đã không làm như vậy! Đọc đến đây
làm chúng con thấy chua xót mà cũng lăn tăn về trách nhiệm của mình nhưng có
ngờ đâu đó là định mệnh mà xã hội làm chưa trọn!
Khoai sắn vẫn len vào giấc ngủ ...
Trời ạ, khi đói chả ai ngủ được, họ nằm trằn trọc, ước ao
có được củ khoai, miếng sắn để quên đi bụng réo cồn cào... một lối tư duy rất
thơ mà rất thực, cái đói cứ len vào giấc ngủ mà không làm gì được vì biết chắc
chắn nhà mình chẳng còn gì cả, càng cố quên đi nó càng luồn lách, len lỏi vào
tận... dạ dày! Chả còn gì để mà tự an ủi nữa, đến: Cánh cò (còn phải) bấu bíu
lời ru!
Câu thơ đến đây làm nghẹn lòng người đọc, thương cho cánh
cò rồi lại thương cái quê nghèo, thương cái thân phận của mình.
Có người nói: muốn biết vùng ấy thế nào thì nhìn vào chợ.
Thì đây: phiên chợ èo uột,
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau tươi
Lèo tèo dăm người bán
Lẻ tẻ mấy người mua.
Ế bán
Chán mua
Lại một lần nữa cách diễn tả như vế đối, cô đọng hết cỡ,
ngữ điệu dân gian... làm ta nghe phảng phất nhớ cụ Nguyễn Khuyến - Tú Xương.
Thành công của bài thơ nằm ở đây. Tài thật, tôi biết đây là ngẫu hứng, tưởng
tượng thôi nhưng thật tuyệt vì tác giả đã hòa hồn vào Quê Nghèo mới tinh chiết
ra được như vậy."
Quê Nghèo hay quá anh ơi! Viết rất mới, rất hiện đại, phá
bỏ mọi luật lệ của thi ca mà gây được ám ảnh ghê gớm với bạn đọc. Ôi hình tượng
cái cổng làng sâu sắc và tuyệt quá anh ạ.
Bác thích đọc thơ của chú vì thơ chú viết bằng cảm
xúc thật, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc mà rất độc đáo. Bác không thích đọc thơ của
các tác giả làm thơ theo lối cách tân, hậu hiện đại, đọc không có hồn vì cảm
xúc vay mượn giả tạo, không có được những cảm xúc như khi đọc các bài thơ Quê
nghèo, Bạn quan, Tôi nghe… của chú.
Nguyễn Tuân đã để lại cho đời câu nói trứ danh: "Bao
giờ tao chết, nhớ chôn theo với tao một thằng phê bình". Những thằng phê
bình thơ chưa bị chôn tỏ ra đây ta có nhiều lý luận thường vơ cào vơ cấu mấy
thuật ngữ mòn vẹt cộng với những mớ lý luận sặc mùi sách vở và giáo điều chẳng
hạn như cái Thi pháp được đề cao trong bài này để rồi phán bài thơ này không có
ưu điểm về thư pháp, bài bình này không bàn thư pháp...
Thử hỏi nhà thơ Đặng Xuân Xuyến, khi ông viết Quê nghèo,
ông có nghĩ đến thư pháp, có tính trước phải viết bao nhiêu khổ, bao nhiêu câu,
sẽ gieo những vần gì, sẽ dùng các biện pháp tu từ gì...không? Hay là một hôm
nào đó ông chợt cảm thấy có xúc cảm trước một điều gì đó rồi đâm nhớ tới quê
mình, thấy quê mình nghèo quá nên ông bật ra những tiếng lòng ấy!
Thời Nguyễn Trãi, Nguyễn Du, các cụ làm gì có sách Thi
pháp, có phải không nhà thơ Đặng Xuân Xuyến?! Các cụ làm thơ hay trong đó yếu
tố Trời cho là số một.
Ở một cường quốc thơ như Việt Nam ngày nay, có người đọc
thơ cho là may rồi. Mà người đọc thơ cũng chả ai được học và cần học Thi pháp,
thích thì đọc; đọc xong thì bảo hay, khá hay, chưa hay hoặc dở, quá dở, thế
thôi! Nay bài thơ Quê Nghèo có tới 3 người bình, thiết tưởng thế là rất đáng
mừng cho nhà thơ và cho bài thơ rồi.
Tôi chỉ sợ, làm thơ xong, nhà thơ đưa cho vợ sẽ bị con vợ
nó “dí l... vào thơ”
Và một ngày nào đó nhà phê bình bàn về thi pháp với vợ sẽ
bị con vợ nó bảo: “Thi pháp cái l...”
Em bật cười khi đọc những lời bình của chú Phạm Đức Nhì:
“Thí dụ bài Quê Nghèo của Đặng Xuân Xuyến, tác giả đã có
mấy câu nói về “Lũ trẻ” trong làng:
Lũ trẻ gầy như con cá mắm
Và “Lũ Trai”:
Lũ trai mặt mũi mốc meo
Gặm nhấm nỗi đau nghèo khó
Nơm nớp âu lo đời như chiếu bạc
Còn “lũ con gái” thì sao? Đặng Xuân Xuyến đã quên nên để
độc giả vừa đọc vừa mỏi cổ ngóng chờ. Đây cũng là một chỗ sai phạm.”
Nếu làm như chú Phạm Đức Nhì thì không còn là thơ nữa mà
là bài báo cáo tổng kết các thành phần trong thôn xóm
Ngùi ngùi thương cảm cuộc sống của người dân thôn quê.
Bài thơ rất hay.
Điệp khúc Quê tôi nghèo lắm cứ lặp lại như muốn tự sự về
cái Nghèo. Nhưng nghèo không phải quê tôi không có gì. Có đủ điều, tuy lèo tèo,
nho nhỏ, tuy xác xơ, tiêu điều một chút nhưng nặng tình cha nghĩa mẹ, xóm giềng
tối lửa tắt đèn. Đọc bài thơ nhớ cái nghèo mà dưng dưng. Tuy không muốn quay
lại nữa nhưng nó là một phần kỷ niệm làm giàu tâm hồn mình.
Chị yêu những tứ thơ mộc mạc. Phản ảnh hiện thực
khách quan cuộc sống của em.
Đọc bài thơ mà thấu tận tâm can.
Tâm đắc nhất khổ thơ cuối.
Cảm ơn em Đặng Xuân Xuyến
đã cho mọi người thưởng thức một tác phẩm tuyệt vời.
Hay và rất dân gian. Ngôn ngữ phong cách dân gian.
Tôi cũng không thích những câu thơ này: “Chiếc cổng làng
thành tai hại - Giam hãm đời người - Tù túng giấc mơ.”
Không ổn chút nào.
Tôi thích câu thơ này: “Chiếc cổng làng thành tai hại -
Giam hãm đời người - Tù túng giấc mơ.”
Rất nhiều hình tượng, thơ hiểu theo nghĩa
"bóng".....
Hay và độc đáo lắm!
Hình tượng cái cổng làng trong bài thơ còn là hình ảnh
những tượng đài, những cổng chào... đang được ồ ạt xây dụng trên khắp đất nước
đã tàn phá đất nước làm tù túng cuộc sống của người dân. 2 câu kết “Quê tôi
nghèo / Nghèo cả giấc mơ…” có sức ám ảnh lớn.
Đúng nhà thơ ạ! Muốn có ước mơ phải ngay đầu tiên phá cái
cổng làng.
Bây giờ, sau thời kỳ phá cổng lại đua nhau xây cổng, vừa
tốn tiền của, vừa vướng víu, vừa ngăn cản ước mơ.
Bài thơ viết rất thoáng ''nhất khí quán hạ'' tuy không
vần mà ''ý liền ý, mạch liền mạch khiến người ta phải đọc một hơi cho cạn bài
Bài thơ nhẹ nhàng như 1 clip tua nhanh gửi sau câu chữ
những ý tưởng hóm hỉnh:
- Chiếc cổng làng dựng lên thật đẹp
Sừng sững bê tông....?
Quê tôi nghèo, vẫn lác đác nhà tranh.
Vẫn tiếng thở dài những chiều giáp hạt
Vẫn bát cơm chan mồ hôi mặn chát....
Phiên chợ còn èo ẹt nghèo hơn
Dăm ba nải chuối
Vài mớ rau thơm....
Hay lắm
Nhưng như thế thì quả là nghèo thật rùi chú ạ
Bài này nghe vào lắm! Sâu và hay nhưng chả lẽ quê mình
nghèo đến thế?
Câu hỏi bung ra sau khi đọc hết bài thơ nhưng chả có ai
trả lời cả ... Hỏi tre, tre bần thần rũ tóc - Hỏi cò, cò mải lặn lội đầu mom -
Hỏi sông, sông oằn mình giữ cát.... Hỏi người, người lầm lũi bước đi. Hỏi
trưởng thôn, trưởng thôn trả lời: Mày muốn vào tù vì chống lại người thi hành
luật pháp à.....
Đành quay ra tán phét dưới gốc đa cùng giáo Thứ, chị Dậu,
anh Pha nhưng Bá Kiến cứ lảng vảng, nghe trộm!
Cả 3 bài đều hay. Quê Nghèo thì tôi đã có dịp đề cập tới
nhiều lần. Hai bài Bạn Quan và Tôi Nghe lần này sắc nước và hoàn chỉnh hơn.
Hình thức thơ mới lạ nhưng giọng thơ rất tự tin. Cả 2 đoạn kết đều “ấn tượng”.
Tác giả đã nói được điều muốn nói một cách sinh động và đầy tính thuyết phục.
Bài Bạn Quan còn mấy chỗ chưa rạch ròi giữa câu nói trực
tiếp và câu kể - sửa lại cũng dễ dàng. Bài Tôi Nghe thật và bạo.
Tôi chỉ muốn chạm đến chút tài thơ của Đặng Xuân Xuyến,
không muốn bàn chuyện chính trị.
Cái nghèo trong thơ của Đặng Đặng Xuân Xuyến nó
thấm đẫm trong từng câu, từng chữ; cách ngắt nhịp cũng khiến cho người đọc cảm
nhận được từng tiếng thở dài của người dân quê ta lúc bấy giờ.
Bài thơ viết theo phong cách tự sự rất hay. Tác giả đã
nhìn được cái mà mọi người không nhìn thấy và đã nói lên một cách rất thực...
Quê nghèo nghèo cả giấc mơ
Vần thơ sung sức vươn tầm vang xa
Thơ hay giọng đọc truyền cảm lạ thương đã hay lại càng
hay
Quê nghèo, thì... cứ việc nghèo
Tượng đài ngạo nghễ... có đèo bòng đâu.
Cổng làng đẹp... dân làng giàu
Câu ca muôn nỗi... giết nhau... lấy quà!
Thơ anh đầy nỗi xót xa
Ai? ... thương thân phận dân ta mãi nghèo...
Cái nghèo của làng quê mà chỉ lứa tuổi trung niên trở về
trước mới nếm trải nay được nhà thơ khắc họa lại sao mà mộc mạc, chân tình, gần
gũi pha lẫn chút xót xa, niềm nỗi đầy uẩn khúc đến như thế!
Tôi yêu và thấm thía cái nghèo đó, một sự nghèo đã trôi
vào dĩ vãng của một thời trăn trở.
Cảm ơn nhà thơ đã cho tôi trở lại xóm nghèo xưa đáng nhớ!
Cả bài thơ của bạn đã phản ánh cái khó nghèo của quê rất
chua chát cuộc người.
Theo mình không cần cái câu "Quê tôi nghèo lắm"
lặp lại cả bốn khổ thấy thừa lời than vãn. Chỉ những hình ảnh, tâm trạng bạn
thể hiện là quá đủ cái nghèo rồi. Chỉ nên để ở khổ kết "Quê tôi nghèo" như một
khẳng định cuối cùng thì gọn mà có điểm nhấn đậm sâu.
Bài thơ hay lắm!
"Quê tôi nghèo
nghèo cả giấc mơ"
Kết hay quá! Đúng là nghèo mãi, mơ mãi không thành nên
cạn cả giấc mơ!
Cái nghèo bám mãi quê xưa
Bữa ăn chẳng có mây mưa đói lòng
Từ thời chị Dậu long đong
Đến thời giáo Thứ chẳng mong thoát nghèo
Quê xưa đói khổ gieo neo
Nghĩ lại xa xót miền thương tội tình
Bài thơ bạn viết rất hay
Đọc rồi lại thấy lắt lay cõi lòng
Anh trai! Em là người miền Tây phương Nam, em ở 1 huyện
nhỏ cùa Cần Thơ. Nơi em đang ở không có cổng làng, không có tượng đài...
Đọc bài thơ “Quê Nghèo” của anh, em như thấy 1 làng quê
nghèo Bắc Bộ hiện ra trước mắt mình. Em đồng cảm và xót xa cùng những bức xúc
trong lòng của 1 người dân quê giống như anh, bởi quê em cũng nghèo... vậy mà 1
khu tưởng niệm cho 1 soạn giả cải lương được dựng lên rất bề thế, hoành tráng,
rộng lớn hàng chục hec-ta đất cùng với đó là hàng chục tỷ đồng (vẫn biết ông có
công lớn góp phần vào nền nghệ thuật cải lương Nam Bộ và để đời những vở tuồng
đặc sắc... rất đáng được vinh danh... nhưng xây dựng khu tưởng niệm có thật sự
là việc làm cấp bách hay không? khi cuộc sống dân quê còn quá bấp bênh, kinh tế
eo hẹp, trẻ em mồ côi, người già cơ nhỡ rất nhiều...). Và đâu đó ở những vùng
quê nghèo, vùng sâu, vùng xa của miền Tây Nam Bộ cũng xảy ra thực trạng giống
như ờ làng quê của anh vậy... Ôi.. nghĩ mà ngán ngẫm cho việc làm của "các
quan" anh nhỉ!..
Ta không thể cản ngăn, vì chính bản thân ta cũng mong
muốn làng quê trở mình thay đổi và phát triển, nhưng an sinh của người dân còn
quá đói khổ, thiếu thốn thì thử hỏi những "tượng đài hiên ngang ngạo nghễ,
chiếc cổng làng to đẹp uy nghiêm sừng sững bê tông cốt thép" hàng trăm tỷ
đồng kia có mang lại sự no ấm hãnh diện cho người dân quê không? hay đây chỉ là
thói đua đòi học làm sang, muốn phô trương chạy theo thành tích của các quan sở
tại? những công trình ấy thật sự rất đẹp và khang trang nhưng nó quá đối lập và
kệch cỡm với 1 vùng quê "lác đác nhà tranh" với những "phiên chợ
còn èo ợt, dăm ba nải chuối, vài mớ rau tươi, mẹt sắn, mẹt ngô... lèo tèo dăm
người bán, lẻ tẻ mấy người mua" thì thử hỏi những công trình kia có thật
sự cần thiết thực thi cấp bách hay không? nếu không muốn nói là phí phạm trong
khi người dân quê cái mặc chưa ấm, cái ăn chưa no "khoai sắn len vào giấc
ngủ" cái đói khát khiến "lũ trẻ gầy như con cá mắm, lũ trai mặt mũi
mốc meo, con cò con vạc mỏi cổ chồn chân trên đồng đất của mình" dù rằng
người dân quê rất cần cù, "lam lũ" luôn dành dụm "chắt
chiu" những gì làm ra, nhưng cái nghèo khó vẫn "bám đeo đặc
quánh" phải chăng do họ bị giam hãm, tù túng trong 1 phạm vi nhất định không
được hội nhập với thế giới ngoài kia nên không thể thực hiện được những ước mơ,
cũng như sự nghiệp để phát triển, để đổi đời, đổi vận của mình?
Thiết nghĩ "các quan lớn" và những ngài đứng
đầu thôn làng khi ra quyết định xây dựng những công trình liệu họ có đi khảo
sát cuộc sống người dân không? có trưng cầu ý kiến của người dân hay không? hay
chỉ nghe báo cáo khống của cấp dưới xu nịnh, tham ô.... hay do là "quan
to" quyền cao chức trọng, 1 tay che trời, ăn trên ngồi trước, sống trong
ấm êm, mưa không tới mặt, nắng không tới đầu nên "quan" không nhìn
thấy nỗi khốn cùng của dân nghèo hay "quan" cho rằng người quê dân
trí thấp nên luôn tự quyết định theo suy tính của quan mà không cần thảo luận ý
kiến người dân.?
Thật lòng nói ra thì ngại, không nói thì ấm ức vì quá
chán ngán nhiều việc làm của "các quan" bởi phận là những dân nghèo
nên đành câm nín... nhưng sâu tận đáy lòng luôn nghĩ: Dù thời cuộc nào, dù là "Quan
To"... dẫu có đưa tay che mặt khi nhìn xuống, thì cũng đừng nghĩ là
"Sông" bất biến. "Nước" vẫn xanh, những rì rào cũng vẫn không
thôi ra "Biển". "Sông" nhìn thấy tất cả mà vẫn dìu đi trong
nhẫn nại, bao dung, bởi tha thứ luôn là phẩm chất của những tâm hồn trác tuyệt.
Nhưng để có được phút giây thái hòa, thì không thể không lội xuống để biết
nóng, lạnh từ đáy sâu, rồi từ đó mà sọi lại mình, nương theo "Nước"
mà đi, Khúc hoan ca sẽ hiển lộ, độc tố sẽ được tẩy trừ. Lúc đó hoa trái sẽ thêm
hương, "Đất" lành trở dạ, thiên hạ thái bình. "Đạo Trời" đó
cũng là đạo của Người cầm cương trị quốc, chỉ một lẽ "yên dân", người
người ấm no, hạnh phúc..
Nhưng buồn và tiếc thay chẳng có được mấy Quan chịu lội
xuống đề nghe "tiếng nói người dân" anh trai nhỉ!..
* Bài thơ hay lắm ạ.
Mến chúc anh buổi chiều an vui.
(Nguyễn Thị Xuân Thảo - Thao Hieu)
Bài thơ hay... cảnh nghèo hiện hữu (cái cổng làng...!!!
Thơm mùi khoai, sắn...
Đọc Quê Nghèo khiến chị rưng rưng nghèn nghẹn không nói
lên lời.
Cảm ơn em đã chia sẻ với bạn bè về bài thơ rât hay.
Quê nghèo! Không thể có quê nào nghèo hơn thế!
Nhưng tình yêu quê thì không thể nghèo!
Tình yêu ấy thấm vào máu thịt của mỗi người xa quê.
Bài thơ tả cảnh quê nghèo rất thực tế. Chân chất đi vào
lòng người một cách tự nhiên. Rất nội tâm. Đọc ta thấy có gì đó rất thân thương
rất nghĩa tình sâu lắng.
Xin chúc mừng tác giả có bài thơ hay!
Lợi Đinh bài
thơ em Xuyến Xuân Đặng hay
nhỉ, thích 4 câu thơ này mà nhớ quê hương mình?
"...ngạo nghễ trần ai
Chiếc cổng làng thành tai hại
Giam hãm đời người
Tù túng giấc mơ..."
Rất hay, tôi rất thích tứ thơ này. Cái nghèo quê tôi ngày
xưa, với những mái tranh nghèo, vanh đất tre nứa, những con đường làng đất đá
nhão nhẹt sau cơn mưa, những buổi chiều đông học về thơm thoảng mùi mật mía từ
lò ép tỏa ra, nước miếng như chực rơi ra khỏi miệng, rồi mùa hạ lại đến, nhưng
buổi trưa hè oi ả, gió Nam Lào thổi rát chân quê, thổi sấp mặt cùng dàn âm
thanh tiếng ve đồng loạt kêu nhức tai nhức óc. Bụng sôi ùng ục thật đói meo,
mong rảo bước nhanh về nhà, tuy bủn rủn chân tay sau giờ tan học tiết 5, nhưng
lũ bạn vẫn tia mắt sang những cây ổi, cây na bên đường sẵn sang nhảy qua bờ rào
dâm bụt, đột nhập hái liền mấy quả xanh chín nếu chủ nhà đi vắng...
Thế đấy quê tôi Nghệ An ngày xưa đẹp lắm, luôn in sâu
thấp thoáng ẩn hiện trong tâm trí tôi. Giờ đây ngày đó đã xa xăm lắm rồi, hơn
nửa cuộc đời rồi chứ còn gì?. Giờ còn đâu lũy tre làng bên đường có đàn cò về
làm tổ mùa di cư, cánh đồng đường quê còn đâu bóng mát cây đa, cây đề, trâu
nhai bỏm bẻm nghỉ ngơi sau 1 buổi đi cày, để ta đánh đáo, chơi bài tam cúc, thả
diều...
Để hôm nay mỗi lần về quê, nghỉ về quê là những cổng ngõ
khép kín, với các bờ tường bao kín mít bức bối như thị thành... ngày ấy qua
rồi, không bao giờ trở lại để được tắm mát sông quê...
Đặng Xuân Xuyến, bài
thơ này của em hồn thơ, vần điệu rất buồn, em đã lột tả, nói giùm cho bao số
phận con người nơi thôn quê nghèo thời xưa, một kiếp người, một đời người bán
mặt cho đất, bán lưng cho trời, ẩn chứa sâu thẳm nhiều ý...? Nhưng theo anh
đoạn cuối, em phải Kết lại cho không gian, thời gian toàn cảnh làng quê tươi
sáng, lạc quan hơn thì theo anh nghỉ bài thơ em có chất Thép hơn, dù sao so với
ngày xưa thì nông thôn ngày nay đã trù phú, thịnh vượng hơn nhiều rồi em ạ.
Bài thơ em rất hay lời thơ mộc mạc chân thành và rất đúng
với thực tế của ngày xưa còn ngày nay thì đa số là nhà quê được đổi mới nhiều
rồi em nhỉ cảm ơn em với bài thơ hay nhé
Giọng đọc làm bài thơ thấm đẫm tình cảm yêu thương.
Sự nghèo khó được bộc lộ qua tả lũ trẻ thân gầy guộc, làm
người đọc đến nao lòng, tả mẹ bán rau mới xót xa làm sao
Tất cả cảnh vật và con người trong thơ đều thấy thương
cảm quá nhờ giọng đoc trầm buồn, khắc vào lòng tôi nỗi buồn man mác.
Cảm ơn Xuyến nhé
Hay quá bài thơ giúp tôi thêm yêu thương quê hương mình
và những con người lam lũ.
Chúc mừng tác giả thân mến nhé.
Tôi là một người lính từ cõi chết trở về, bây giờ là một
ngư dân làm nghề đi biển, tuổi cũng đã 63, đã sang bên kia đỉnh dốc, cũng chứng
kiến nhiều thực trạng của những miền quê, của xã hội, nhưng sao lòng tôi cứ bức
xúc, ngột ngạt như không thể thở được khi nghe hết tất cả bài thơ mà Xuyến đọc,
cũng không biết Xuyến bao nhiêu tuổi để tiện xưng hô, tương tác, mặc dù tôi đã
vào trang cá nhân của Xuyến và đọc hết lời giới thiệu, nhưng cũng không có. Bài
thơ QUÊ TÔI NGHÈO với giọng đọc rất truyền cảm của Xuyến đã thể hiện một vùng
quê thời chị Dậu, bây giờ xã hội đi lên, tôi không đồng ý với những suy nghĩ
của Xuyến viết về vùng quê mình như thế, tôi không tin vì bây giờ nông thôn đổi
mới, xã hội đã công nghệ mà còn có một miền quê bần hàn xơ xác đến vậy, trong
khi cổng làng thì sừng sững, ngạo nghễ, được cái gì, mất cái gì, cán bộ, nhân
dân sẽ ra sao?
Nghe xong bài thơ bức xúc nhiều xen lẫn nỗi hoài nghi
xuyên suốt cả bài thơ, tôi không thể tin và không tin vì thời đại 4.0 mà vẫn
còn tồn tại một miền quê như vậy
Xuyến có thêu dệt đơm đặt cường điệu và tiêu cực quá
không, nếu không đúng như vậy thì Xuyến là kẻ có tội với bà con và quê hương
mình đấy.
Tôi không khen bài thơ hay mà tôi chỉ viết lên cảm nghĩ
của lòng mình.
Mà có khen thì khen giọng đọc của Xuyến, rất truyền cảm
và cảm xúc
Chúc vui, khỏe, an lành nhé Xuyến
Mình không biết dùng ngôn từ nào để lột tả hết được bài
thơ Quê Nghèo của Đặng Xuân Xuyến ... Thật sự là một bài thơ rất hay và sâu sắc,mang tính thời
sự cao .
Chúc mừng Đặng Xuân Xuyến
MỜI NGHE ĐẶNG XUẪN
XUYẾN ĐỌC
BÀI THƠ “QUÊ NGHÈO”
- 27/01/2018:
Mời
nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài phê bình,
cảm nhận thơ0
- Đặng Xuân Xuyến -
Cảm nhận thơ văn 1l
- Đặng Xuân Xuyến -
Cảm nhận thơ văn 2l
Cập nhật ngày 18 tháng 2 năm 2022
0 comments:
Đăng nhận xét