 |
| (Nguồn ảnh: Internet) |
VÀI Ý KIẾN VỀ BÀI VIẾT
CỦA TÁC GIẢ NGUYỄN
PHÚC VĨNH BA
Gần đây tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba đăng trên Facebook của mình và trên
nguyenphucvinhba.blogspot.com một bài viết với đầu đề “Người
Lái Đò Là Ai?” (Xem: /nguoi-lai-o-la-ai.html#more). Đại ý bài viết tác giả chê trách việc văn
chương dùng cụm từ “người lái đò để chỉ các giáo viên,giáo sư… những người làm
nghề sư phạm”. Tác giả cho rằng trình độ học vấn và nghề nghiệp thấp hèn cúa
người lái đò không xứng đáng để mang hình ảnh cao quý của người thầy giáo. Bài
viết của tác giả có tác động đên một số ít thầy giáo đã nghe theo và lên tiếng
từ chối mang hình ảnh người lái đò, là hình ảnh cao đẹp mà văn chương đã dùng để
tôn vinh họ. Châu Thạch tôi nghĩ cần phải lên tiếng chỉ ra cái sai trái của lập
luận nầy.
Tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba viết: “Cụm
từ này được dùng theo nghĩa bóng, nghĩa là dùng một tính chất nào đó của ông
lái đò để cường điệu lên, nhằm làm nổi bật một tính chất tiêu biểu của người
giáo viên.
Buồn thay, người viết suy nghĩ hoài mà không
tìm thấy tính chất nào hết. Hãy làm một bảng so sánh hoạt động của hai loại
nghề này xem sao.”
Nói thế nhưng ở bảng so sánh dưới đây, ta thấy tác giả Nguyễn Phúc
Vĩnh Ba lại
đem nghĩa đen hoàn toàn để so sánh công việc giữa người lái đò và thầy giáo rồi
kết luận rằng họ khác nhau hoàn toàn. Tôi xin mạn phép chép lại những so sánh
rất nghĩa đen giữa người lái đò và thầy giáo của tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba.
Sau những câu so sánh nghĩa đen ấy tôi xin được phản biện lại để chỉ ra cái
nghĩa bóng của nó hầu xin mạo muội chứng tỏ được hai nghề nầy có những điều quý
trọng rất giống nhau. Phần ngoài dấu ngoặc là phần khẳng định của Nguyễn Phúc
Vĩnh Ba. Phần trong dấu ngoặc là phần trả lời phản biện của Châu Thạch.
 |
| (Tác giả Châu Thạch) |
1- Người lái đò lao động chân tay còn thầy giáo lao động trí óc. (Như thế cả hai đều lao động cần cù.)
2- Người lái đò làm việc tùy điều
kiện bản thân, khỏe làm mệt nghỉ còn thầy giáo làm theo quy định của ngành
chuyên môn theo các nguyên lý cao cả. (Tuy
điều kiện làm việc khác nhau nhưng cả hai đều làm nhiệm vụ đưa người vượt qua
chướng ngại, với người lái đò là dòng sông, với thầy là sự dốt. Hai người đều
có nghề làm việc cao cả nhưng có cao cả hay không là tùy ở đạo đức của mỗi
người.)
3- Người lái đò không quan tâm đên nhân thân của đối tượng hành khách còn
thầy giáo quan tâm sâu sắc đến thái độ, nhân cách tâm lý… của đối tượng giảng
dạy. (Người lái đò tuy không quan tâm đên
nhân thân người qua sông nhưng lại quan tâm đền thời tiết, con nước chảy, hành
lý, giờ giấc của khách qua lại. Nói chung cả hai đều quan tâm đền đối tượng mà
mình bảo vệ qua một đoạn đường.)
4- Người lái đò không cần trình độ văn hóa cao còn thầy cần trình độ văn
hóa, nghiệp vụ cao. (Nói về nghiệp vụ cao
thì ai cung phải cần như nhau. Người lái đò còn cần hơn thầy giáo vì đưa người
qua sông nguy hiểm đến tính mạng hơn. Còn văn hóa thì người lái đò không cần
phải học cao nhưng văn hóa “là giá trị chân lý chuẩn mực” thì cả hai đều phải
cần có mới sống ở đời đúng nghĩa con người.)
5- Người lái đò thu nhập trực tiếp từ khách hàng còn thầy giáo nhận lương
qua nhà trường. (Nhận lương từ đâu không
quan trọng. Quan trọng là cả hai đều nhận lương qua công sức lao động chân
chính của mình và đồng tiền trong sạch. Điều nầy người lái đò và thầy giáo
giống y nhau.)
5- Người lái đò lấy việc thu nhập tiền công làm thước đo hiệu quả công việc
còn thầy giáo lấy sự tiến bộ trí tụê, nhân cách của đối tượng làm thước đo hiệu
quả công việc. (Tiền công thì người lái
đò hay thầy giáo đều được nhận theo năng lực làm việc của mình. Nhưng thước đo
hiệu quả công việc cúa người lái đò không phải là tiền mà số lượng hành khách
và hàng hóa, súc vật qua đò. Nói chung hiệu quả công việc của cả hai người đều
được tính kết quả trên những gì mà họ giúp ích cho đời chớ không phải ở cách
nhận tiền trả công.)
6- Người lái đò không cần đầu tư, cải tiến văn hóa nghiệp vụ của bản thân
còn thầy giáo thì cần đầu tư cải tiến liên tục. (Thầy giáo làm nghề văn hóa thì phải đầu tư cải tiến văn hóa. Người lái
đò chèo thuyền thì cũng phải đầu tư cải tiến cho thuyền to hơn lớn hơn và chắc
chắn hơn Vậy cả hai đều phải cần đầu tư
cải tiến cho tay nghề của mình cao hơn.)
7- Người lái đò có đối tượng khách hàng qua sông là xong việc còn thầy giáo
giảng dạy xử dụng kết quả việc học về sau. (Cái
này không liên quan đền họ. Miễn là cả hai đều làm tròn bổn phận đưa người qua
sông an toàn còn họ xuống đò rồi là phần việc của cuộc đời, của định mệnh)
8- Người lái đò giúp đối tượng giải quyết một nhu cầu vật chất trong trong
một giại đoạn ngắn còn thầy giáo giúp đối tượng giải quyết một nhu cầu tinh
thần trong một giai đoạn tương đối dài.
(Giúp gì cũng có ơn. Cả hai đều có nghĩa cử cao lớn là giúp con người giải
quyết nhu cầu của con người.)
9- Người lái đò - khách là mối quan hệ mua bán nhất thởi còn thầy - trò là
mối quan hê tình nghĩa thâm giao. (Trên
thực tê người thầy chịu sự phủ phàng không khác chi người lái đò. Đa số khách
của hai người đều bỏ đi không hề quay lại. Điều nầy văn thơ viết rất nhiều)
Qua những phản biện trên Châu Thạch xác nhận rằng những hoạt động của người
lái đò và thầy giáo mà tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba nêu ra ở trên về nghĩa đen
thì nó khác nhau nhưng về nghĩa bóng thì giống nhau hoàn toàn. Nghĩa là người
lái đò và người thầy giáo đều có hình ảnh phục vụ tha nhân giống nhau, chịu sự
thiệt thòi và nỗi khó nhọc giống nhau. Sự quan trọng của công việc thì khác
nhau nhưng phẩm chất nghề giống nhau, còn nhân cách thì tùy theo mỗi cá nhân
đối xử với đời mà phân biệt ai cao ai trọng.
Ta hãy nghe tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh ba viết: “Trước hết, ta hãy xem người lái đò làm gì, cư xử, sinh hoạt ra sao mà
được so sánh với các bậc thầy, người khai tâm, truyền kiến thức và uốn nắn tâm
hồn, trí tuệ, nhân cách cho thế hệ đời sau.”. “Khi dùng cụm từ “người lái đò”
để ám chỉ người thầy, chúng ta vô tình đã hạ thấp vai trò, chức năng và giá trị
của người thầy.”
Có lẽ tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba cho rằng vì người lái đò nghèo hèn, ít
học, lam lũ nên không xứng đáng để lấy họ làm hình ảnh cho người thầy vốn cao
trọng. Suy nghĩ như thế thì quá sai lệch. Đạo phật lấy con Sư Tử làm hình ảnh
cho Bồ Tát, ví tiếng rống của con sư tử như tiếng Phật thuyết pháp (Simhanada).
Đạo Thiên Chúa lấy hình ảnh Chúa Jêsus là một người Chằn Chiên vác con chiên
què trên lưng. Người xưa dùng hình ảnh con rồng để tôn cao vẽ đẹp của mặt vua (long nhan). Vì sao thế? Vì hình ảnh
con vật hay con người ở đây đã được thánh hóa phẩm chất của nó. Người lái đò
cũng vậy, hình ảnh chèo thuyền của họ để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp trong cuộc
sống, vì vậy người đời đem hình ảnh của họ để gắn với người thầy. Nói rằng “dùng hình ảnh họ cho người thầy làm hạ giá
trị của người thầy” là cách suy nghĩ lạc hậu, giống ở nông thôn thời phong
kiến xưa kia không cho Thằng Mõ ngồi chung mâm với hội làng.
Hình ảnh thầy cô được ví như những
người lái đò thầm lặng, người lái đò tận tụy, người lái đò tuyệt vời trên dòng
sông cuộc đời không biết có tự lúc nào. Hình ảnh đó tuyệt đẹp đã được văn
chương chắt lọc qua nhiều thế hệ và được chấp nhận bởi trí tuệ và văn hóa dân
tộc chớ không phải chỉ là “Một người nói,
vài người khác bắt chước theo. Thế là thành một cụm từ quen thuộc, nghe đọc mãi
khắp mọi nơi.” Và cũng không phải là “cụm
từ này nó khôi hài, châm biếm biết bao bởi nó là một ví von ngô nghê, một
ẩn dụ khập khiễng” như tác giả Nguyễn Phúc Vĩnh Ba đã viết.
Đành rằng không phải cái gì xưa để lại cũng tốt. Có cái ta cần phải bỏ
nhưng không phải vì thế mà dùng lời ngụy biện kết tội vu vơ, oan uổng để bôi
xấu những điều tốt đẹp, mà dầu có muốn bôi xấu nó cũng không bao giờ xấu được
vì nó đã là tinh túy rồi./.
*
CHÂU THẠCH
(Tên thật:
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
.
…………………………………………………………………………
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản của tác giả gửi qua email ngày 23.10.2016
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
0 comments:
Đăng nhận xét