LỐI THOÁT TẢN ĐÀ - Tạp bút Thạch Quỳ (Nghệ An)

LỐI THOÁT TẢN ĐÀ

*

(Tác giả Thạch Quỳ)

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi

Trần thế em nay chán lắm rồi

Cung Quế đã ai ngồi đó chửa?

Cành đa xin chị nhấc lên chơi!

Tản Đà nói rõ là: Em nay chán cái trần thế ấy lắm rồi. Chán lắm, chán đến mức cảm thấy không có lối thoát nào cả, không có cách gì hết, không có con đường nào hết để chạy cho khỏi cái buồn chán luôn ngự trị ở trong mình.

Cái "trần thế" của Tàn Đà là cái trần thế nào?

Ông không nói rõ ở trong bài thơ này.

Nhưng không hiếm lần chúng ta đã bắt gặp cái "chán buồn trần thế" ở trong thơ Tản Đà.

Cái "trần thế" chán buồn ấy cũng chẳng xa lạ gì với Tản Đà ở trong thơ các thời đại trước. Chẳng hạn, đây là bài thơ vịnh cái Đèn kéo quân:

Một lũ ăn mày, một lũ quan

Quanh đi, quẩn lại cũng một đoàn

Đến khi dầu hết, đèn không cháy

Chẳng thấy ăn mày, chẳng thấy quan...

Cái xã hội Việt Nam phong kiến luẩn quẩn, bế tắc, quanh đi, quẩn lại cũng chỉ thấy có 2 tầng lớp là quan lại và dân chúng đói rách như ăn mày, đuổi bắt lẫn nhau trong cái đèn kéo quân, đuổi bắt nhau, bóc lột lẫn nhau mà kiếm sống. Luẩn quẩn, bế tắc, nhàm chán, không lối thoát, không có ý nghĩa gì hết.

Kết cục của cuộc sống ù lì, không sáng tạo, không đổi mới ấy là một sự vô tăm tích. Quan hay dân gì rồi cũng vô nghĩa lý, vô tăm tích hết :

Đến khi dầu hết, đèn không cháy

Chẳng thấy ăn mày, chẳng thấy quan !

Sự buồn chán tăm tối, bế tắc, luẩn quẩn, dằng dai trong lịch sử dân tộc, kéo thời này qua thời khác, đến thời Tản Đà, nào đã sáng sủa gì hơn?

Dân hăm nhăm triệu ai người lớn?

Nước bốn nghìn năm vẫn trẻ con!

Vì vậy cho nên Tản Đà mới buồn chán. Buồn chán quá thì mong tìm một lối thoát. Không thoát được ở trong thực thì ông tìm lối thoát trong mơ. Ông mơ lên Cung Quế. Ông mơ đến chị Hằng Nga. Hẳn là cuộc sống trên ấy phải thanh bình lắm, trong sáng lắm, đẹp đẽ lắm, tiên cảnh lắm...

Ôi Hằng Nga! Hằng Nga! Nàng tiên Hằng Nga trong giấc mơ của thi sĩ Tản Đà!

Giấc mơ thi sĩ là giấc mơ về sự giải thoát cho tâm hồn con ngườì, chắp đôi cánh trắng cho nó để nó bay lên vượt khỏi mọi nỗi bế tắc, buồn chán, ù lì, quẩn quanh tăm tối ở trong vòng thế tục. Giấc mơ của thi sĩ Tản Đà là giấc mơ Hằng Nga, giấc mơ thật đẹp, đẹp đến tuyệt vời.

Nhưng Hằng Nga là ai vậy?

Thật là tàn nhẫn, nếu phải nói ra cái sự thật về cái tiểu sử của nàng tiên Hằng Nga này trong giấc mơ tuyệt đẹp của thi sĩ Tản Đà:

Hằng Nga là một cô gái ăn cắp. Cô không có phẩm hạnh tốt đẹp gì cả. Hằng Nga là cô gái đã lén lút ăn cắp thuốc trường sinh bất tử của Tây Vương Mẫu, bị bà này phát hiện nên bà ta đã đuổi cô gái ăn cắp này đến ở một mình cô đơn trên mặt trăng.

Ôi! Giấc mơ giải thoát, giấc mơ tươi đẹp của thi sĩ Tản Đà!

Tản Đà muốn thoát khỏi cuộc sống buồn chán, luẩn quẩn, bế tắc, tục tằn nơi trần thế để đến một chốn non nước thanh cao hơn, con người có phẩm hạnh hơn. Nhưng nhà thơ biết đâu, trên cao xanh kia, một Hằng Nga mang phẩm hạnh trộm cắp đang đón mình.

Nếu biết rõ sự thật thì hẳn là thi sĩ Tản Đà đương nhiên là cũng phải vỡ mộng.

Giấc mơ Tản Đà, kèm với cái sự thật nơi nhà nhà thơ mơ tới, có cái tên chung đầy hàm nghĩa, được gọi một cách ngắn gọn và cô đọng, đó chính là : LỐI THOÁT TẢN ĐÀ hoặc LỐI THOÁT HẰNG NGA vậy !

*

THẠCH QUỲ

Địa chỉ: 228 Phong Đình Cảng,

Thành phố Vinh, Nghệ An.

  ........................................................................................

- Cập nhật từ email: tranchicuong27@yahoo.com.vn ngày 28.06.2020

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến. 

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại. 

.