VÀI SUY NGHĨ VỀ PHIM TRUNG QUỐC
TRÊN KHUNG GIỜ VÀNG CỦA VTV
*
VÀ CÔNG TÁC TUYÊN GIÁO CHO THANH NIÊN
Dân ta phải biết sử ta…
TRUYỀN HÌNH VÀ HỌC SỬ
Học sử qua phim ảnh trên truyền hình là
phương thức hữu hiệu thuộc hàng bậc nhất. Lo lắng thay, phim dã sử nước ngoài
đang thống trị trong các khung giờ vàng của truyền hình nước ta.
Nhân dư luận đang quan tâm đến vấn đề học sử,
xin đăng bức thư dưới đây để rõ thêm vai trò của truyền hình trong dạy và học
sử. Bức thư được gửi đi ngày 15/10/2021, và đã nhận được phản hồi tích cực.
Nhưng tiếc thay, chưa ghi nhận được sự thay đổi nào trên thực tế. Phim dã sử
nước ngoài vẫn tiếp tục thống trị trong các khung giờ vàng của truyền hình nước
ta.
Thuốc kháng sinh thừa không được cố uống hết,
vì càng thêm có hại. Không có phim tốt để chiếu thì không chiếu. Còn hơn chiếu
các phim mang lại độc hại hay bất lợi cho quốc gia.
Hà Nội, ngày
15/10/2021
(Tác giả Nguyễn Ngọc Chu)
Kính gửi:
- Ông Nguyễn
Trọng Nghĩa, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương;
- Ông Nguyễn Đắc
Vinh, Chủ Nhiệm Uỷ Ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng
của Quốc Hội.
Trong sứ mệnh
tuyên truyền và giáo dục, truyền hình giữ một vai trò cực kỳ quan trọng, ít có
phương tiện nào sánh kịp. Bởi thế, mỗi chương trình phát trên Đài Truyền hình
Nhà nước Việt Nam sẽ tác động đến nhận thức của toàn thể gần 100 triệu người
dân, trong đó có hàng chục triệu học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên và nhi
đồng – là lực lượng quyết định sự thịnh vượng của Việt Nam trong tương lai.
Mấy năm gần đây,
không hiểu vì những lý do gì mà có sự thay đổi lớn về thời lượng chiếu phim
nước ngoài vào khung giờ vàng trên các kênh của Đài Truyên hình Việt Nam (VTV).
Trong số đó là ghi nhận sự xuất hiện áp đảo, có lúc gần như tuyệt đối, của phim
Trung Quốc. Chẳng hạn suốt gần 2 năm, từ 25/02/2020 cho đến hiện tại
(15/10/2021), trên khung giờ vàng 19h45-20h15 của kênh Khoa Giáo VTV2 chỉ chiếu
phim kiếm hiệp, dã sử, và tâm lý xã hội của Trung Quốc. Trong các khung giờ
vàng khác như 12h-14h, 18h-19h45 thì phim Trung Quốc cũng chiếm vị trí số 1 với
thời lượng áp đảo trên các kênh của VTV, sau đó là Hàn Quốc, Hồng Kông, Đài
Loan và các nước khác. Sự thay đổi này, cụ thể như trên kênh Khoa Giáo VTV2,
không phù hợp với mục đích Khoa Giáo. Hơn thế nữa, còn có những tác động tiêu
cực lên thanh niên, học sinh và sinh viên Việt Nam.
Bởi thế, tôi xin
gửi tới Ông Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và Ông Chủ Nhiệm Uỷ Ban Văn hoá,
Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc Hội những ý kiến và đề
xuất sau đây.
VÀI SUY NGHĨ VỀ
PHIM TRUNG QUỐC TRÊN KHUNG GIỜ VÀNG CỦA VTV VÀ CÔNG TÁC TUYÊN GIÁO CHO THANH
NIÊN
1. KHUNG GIỜ VÀNG
KHÔNG DÀNH CHO CHƯƠNG TRÌNH KHOA GIÁO
Kênh VTV2 là kênh
truyền hình Nhà nước dành cho Khoa Giáo. Các khung giờ vàng, đặc biệt là khung
giờ từ 19h – 20h15 phải dành cho những chương trình đặc sắc của Khoa Giáo.
Nhưng suốt mấy năm gần đây, khung giờ vàng 19h – 20h15 của kênh Khoa Giáo VTV2
lại ưu tiên dành cho quảng bá phim Trung Quốc là chủ yếu. Để dẫn chứng, xin
điểm lại thực tiễn của chương trình VTV2 và VTV3 trong mấy tháng qua.
VTV2, khung giờ
19h-19h45:
1/. Độc thân
không phải ế (TQ), 24 tập. Chiếu từ 29/6/2021-22/7/2021.
2/. Dương lăng
truyện (TQ), 40 tập. Chiếu từ 23/7/2021- 31/8/2021.
3/. Thuỷ hử (TQ),
86 tập. Chiếu từ 01/9/2021 - 25/11/2021 (dự báo).
VTV2, khung giờ
19h45-20h15:
1/. Ỷ thiên đồ
long ký (TQ), 86 tập. Chiếu từ 25/2/2020 -20/5/2020.
2/. Địch Nhân
Kiệt (TQ), 79 tập. Chiếu từ 21/5/2020-08/8/2020.
3/. Truyền thuyết
phi đao (TQ), 69 tập. Chiếu từ 09/8/2020-21/10/2020.
4/. Phượng hoàng
vô song (TQ), 92 tập. Chiếu từ ngày 22/10/2020-31/01/2021.
5/. Hoa mẫu
thiên, 108 tập (TQ). Chiếu từ 01/02/2021-23/5/2021.
6/. Liệt như ca
(TQ), 85 tập. Chiếu từ 24/5/2021- 17/8/2021.
7/. Phượng hoàng
truyện (TQ), 88 tập. Chiếu từ 18/8/2021 - 13/11/2021 (dự báo).
VTV3, khung giờ
18h10-19h:
1/. Bí mật lứa
đôi (HQ), 92 tập. Chiếu từ 23/4/2021-23/7/2021.
2/. Tô mạt như
truyền kỳ (TQ), 40 tập. Chiếu từ 24/7/2021-01/9/2021.
3/. Nha môn bí ẩn
(TQ), 28 tập. Chiếu từ 02/9/2021-29/9/2021.
4/. Nắm tay nhau
trọn đời (TQ), 60 tập. Chiếu từ 30/9/2021- 28/11/2021 (dự báo).
Không đủ kiên
nhẫn để liệt kê hết toàn bộ chương trình của các kênh của VTV trong hai năm gần
đây. Nhưng những gì đã nêu ra ở trên cũng đủ để kết luận. Khung giờ vàng từ
19h45-20h15 của VTV2 trong suốt gần 2 năm 2020-2021 chỉ dành riêng để chiếu
phim Trung Quốc. Khung giờ vàng 19h-19h45 của VTV2 cũng tuyệt đại đa số là phim
Trung Quốc.
Các khung giờ
vàng của VTV3 từ 12h – 13h và từ 18h10 -19h cũng đa phần là phim Trung Quốc.
Kênh VTV1 khung giờ vàng 13h 10 – 14h phim Trung Quốc cũng chiếm ưu thế so với
phim của các nước khác. Các phim đã được chọn chiếu trên VTV1, VTV2, VTV3 phần
lớn được chiếu lại trên các kênh khác của VTV như VTV4, VTV6, VTV7, VTV9…Tóm
lại, phim Trung Quốc áp đảo tuyệt đối trên các kênh của VTV và các kênh truyền
hình địa phương.
2. CẠNH TRANH
KHÁN GIẢ CỦA CHƯƠNG TRÌNH THỜI SỰ VTV1
Chương trình thời
sự chính trong ngày của VTV1 nằm trong khung giờ 19h-20h. Đây là chương trình
thời sự đưa tin về đường lối chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước, cũng
như các hoạt động của lãnh đạo quốc gia, cùng các sự kiện quốc tế quan trong.
Chương trình thời sự lúc 19h của VTV1 quan trọng đến mức, cả chương trình VTV3
và tất cả các đài địa phương đều phải dành khung giờ này để truyền sóng bản tin
thời sự lúc 19h hàng ngày của VTV1.
Việc VTV2 vào
khung giờ bản tin thời sự 19h của VTV1, thay vì đưa chương trình về Khoa Giáo,
lại chiếu các phim kiếm hiệp, phim dã sử và phim tình cảm xã hội đang ăn khách
của Trung Quốc, chắc chắn sẽ lấy đi một lượng không nhỏ khán giả của VTV1,
trong số đó có thanh niên, học sinh, sinh viên. Trong tình trạng “nhạt Đảng khô
Đoàn” như TBT Nguyễn Phú Trọng đang lo lắng, thì việc làm một bộ phận thanh
niên không tiếp cận với các chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước là điều
bất lợi, gây thêm khó khăn cho công tác Tuyên giáo trong học sinh, sinh viên và
thanh niên.
3. MANG NHIỀU NỘI
DUNG CÓ TÁC ĐỘNG TIÊU CỰC
Về nội dung, một
cách tổng thể, các phim chiếu trong khung giờ 19h – 20h15 hàng ngày của VTV2
không ủng hộ cho mục đích Khoa Giáo.
3.1. Vô tình
quảng bá cho bạo lực
Mảng nội dung chủ
đạo thứ nhất của các phim chiếu trong khung giờ 19h – 20h15 của VTV2, một cách
vô tình, đang quảng bá cho bạo lực. Phía sau những màn võ thuật đẹp, được hư
cấu và dàn dựng, là điệp trùng nội dung bạo lực, đẫm máu.
Chẳng hạn như
phim “Thuỷ hử”. “Thuỷ hử” là một trong 4 kiệt tác văn học được ưa thích của
Trung Quốc (cùng với “Tam quốc diễn nghĩa”, “Tây du ký”, “Hồng lâu mộng”),
nhưng khi được đưa lên màn ảnh, khác với trong truyện chữ, thì ngập tràn các
hình ảnh bạo lực, giết người cướp của. Những nhân vật trong “Thuỷ hử”, đôi khi
được Thi Nại Am khoác cho chiếc áo “hảo hán”, nhưng thực chất là các tội phạm
giết người cướp của, lẩn trốn pháp luật. Dù được Thi Nại Am bào chữa bằng cách
phóng tác ra các hoàn cảnh éo le dẫn đến phạm tội, thì Lương Sơn bạc vẫn là nơi
tụ tập của những kẻ giết người cướp của.
Lương Sơn bạc là
tụ hợp các thảo khấu. Hành động của thảo khấu Lương Sơn bạc xa lạ với đẳng cấp
của Spartacus khởi nghĩa để tiêu diệt chế độ nô lệ, càng không thể bén mảng đến
nghĩa cử cao đẹp của Tụ nghĩa Lam Sơn - đánh đuổi giặc ngoại xâm cứu nước.
Trong mọi hoàn cảnh, thảo khấu Lương Sơn bạc không thể là hình mẫu để cho học
sinh, sinh viên, thanh thiếu niên và nhi đồng Việt Nam học tập.
Thế mà, “Thuỷ hử”
(71 tập) đã được trình chiếu bởi VTV vào khoảng năm 2000. Tưởng thế là đủ,
nhưng không ngờ phiên bản mới (2010) gồm 86 tập được VTV chiếu vào giai đoạn
tháng 10/2018. Còn ngạc nhiên hơn, chỉ mới 3 năm, VTV lại chiếu lại “Thuỷ hử”.
Một cách vô tình, đã không ngừng quảng bá cho bộ phim sặc mùi giết người cướp
của.
Mới gần đây
(14/9/2021), theo lời ông Chủ nhiệm Uỷ ban An ninh và Quốc phòng của Quốc Hội
là thiếu tướng Lê Tấn Tới, sau khi VTV1 chiếu phim phim “Người phán xử” của
Việt Nam, thì “tội phạm xã hội đen xảy ra nhiều”. Mức độ bạo lực của “Người
phán xử” không thể nào so sánh được với “Thuỷ hử”. Vậy sau nhiều lần chiếu
“Thuỷ hử” và hàng loạt phim kiếm hiệp và dã sử của Trung Quốc trong liên tục
nhiều năm thì “tội phạm xã hội đen” ở Việt Nam tăng ở mức nào?
3.2. Lôi kéo
thanh niên, học sinh, sinh viên xa rời mục đích chính
Mảng nội dung thứ
2 liên quan đến các câu chuyện tình éo le, li kỳ, với những hoạt cảnh hấp dẫn.
Đây là nội dung có sức hút ma lực đối với lớp khán giả bước vào tuổi vị thành
niên và ở độ tuổi thanh niên. Đó cũng là giai đoạn tương ứng với tuổi học sinh
Trung học Phổ thông và sinh viên đại học.
Nếu chỉ xem một
vài phim với thời gian cách quãng thì không sao, nhưng xem liên tục hết ngày
này qua tháng khác trong nhiều năm – như trong khung giờ vàng của VTV đã trình
chiếu – thì vô cùng độc hại. Một cách nhẹ nhàng ‘mưa dầm thấm lâu’ mà trở thành
“thuốc nghiện”, mảng nội dung này đã làm cho một bộ phận học sinh và sinh viên
để tâm quá mức cần thiết cho yêu đương, mà sao nhãng mục tiêu học tập, làm
nguội lạnh đam mê hiến dâng cho khoa học, công nghệ, và sự nghiệp.
3.3. Truyền bá
tiểu xảo, làm lu mờ khát vọng về phát kiến lớn
Mảng bội dung
tiêu cực thứ 3 liên quan đến các mưu mô thủ đoạn. Đây là mảng nội dung luôn
chiếm phần nổi trội trong phim Trung Quốc. Mảng nội dung này gắn liền với những
tình huống bất ngờ không thể đoán trước, có sức hút lớn vì thức tỉnh sự ngac
nhiên và khêu gợi sự tò mò của người xem. Mảng nội dung này thể hiện tài năng
và trí tuệ không đoán trước của những nhà viết văn, viết kịch và đạo diễn Trung
Quốc. Đó là con dao hai lưỡi. Nó cho thấy mưu mô khó đoán định của những người
đã làm nên phim. Nhưng nó cũng ảnh hưởng lên người xem về tiểu kỹ, mưu hèn kế
bẩn, và những cuộc chơi không sòng phẳng. Và như vậy, nó làm vơi đi trong người
xem, nhất là tầng lớp thanh thiếu niên - tình nhân ái, lòng đại lượng, và tính
sòng phẳng. Nó không cổ vũ cho lớp trẻ tập trung trí tuệ cho những phát minh
lớn, mà lại co cụm trí tuệ vào những tiểu xảo. “Gần mực thì đen, gần đèn thì
rạng”.
3.4. Tạo nên hội
chứng thần tượng với lợi ích thiết thực thấp
Mảng tác động
tiêu cực thứ 4 là bỗng dưng biến một bộ phận đông đảo thanh niên Việt Nam thành
người hâm mộ cho các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc, Hàn Quốc; đưa đến tình thế
dễ dãi trong lựa chọn thần tượng nước ngoài. Hơn nữa, khiến cho nhiều thanh
niên lâm vào trạng thái cuồng mộ thần tượng. Ở mặt khác, là sự lựa chọn thần
tượng ít mang lại lợi ích thiết thực, xa vời cho tiến bộ xã hội.
Cụ thể, chỉ sau 1
bộ phim dài tập, các diễn viên điện ảnh Trung Quốc và Hàn Quốc bỗng dưng có
hàng vạn thanh niên Việt Nam hâm mộ, có khi đến mất ăn, mất ngủ. Hâm mộ các
thần tượng là điều bình thường. Nhưng hâm mộ đến mất ăn mất ngủ chỉ vì một hành
động nhỏ nào đó của thần tượng, là điều có hại. Chọn thần tượng dễ dãi thì niềm
tin vào thần tượng cũng chóng đổ vỡ.
Ở đây động chạm
đến một vấn đề rất quan trọng là công tác Tuyên giáo trong thanh niên. Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (TNCS HCM) rất không dễ dàng khi xây dựng được
một điển hình. Trong nhiều trường hợp, tuy mang danh điển hình nhưng không có
mấy người học tập. Đó là thực tế.
Trong khi đó thì
các diễn viên điện ảnh Trung Quốc và Hàn Quốc chỉ sau 1 vai diễn trong 1 bộ
phim truyền hình dài tập được công chiếu bởi VTV đã có hàng chục ngàn thanh
niên Việt Nam hâm mộ. Một cách không chủ ý, VTV đã vô tình giúp cho các diễn
viên Trung Quốc và Hàn Quốc nhanh chóng có một đội ngũ đông đảo thanh niên Việt
Nam là các fan hâm mộ chỉ sau vài tháng, điều mà VTV khó giúp được cho Đoàn
Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh sau nhiều năm. Đó là vấn đề mà Ban Tuyên giáo
Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh phải tìm ra lời giải.
Còn có mặt tiêu
cực khác nữa. Nó được tạo ra từ các câu hỏi: Hâm mộ ai? Và việc hâm mộ đưa lại
ích lợi gì?
Chiếu nhiều phim
ảnh Trung Quốc thì các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc càng có cơ hội lớn để trở
thành thần tượng. Vì thời gian và tâm trí dành cho thần tượng của mỗi người có
hạn, nên đã hâm mộ người này đồng nghĩa với đánh mất cơ hội hâm mộ người khác.
Chẳng hạn như diễn viên Triệu Vy có 10 vạn thanh niên Việt Nam hâm mộ, thì điều
đó cũng đồng nghĩa với hầu hết 10 vạn thanh niên này mất đi cơ hội hâm mộ người
khác, thí dụ là tỷ phú Elon Musk, hay như nữ bác học vật lý Canada Donna
Strickland được trao giải Nobel năm 2018 vì những phát minh đột phá trong lĩnh
vực laser. Nói một cách tương đối, nếu các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc có được
1 triệu thanh nhiên Việt Nam hâm mộ, thì các thần tượng ở các lĩnh vực khác,
chẳng hạn các nhà tỷ phú công nghệ, hay các nhà khoa học được giải thưởng
Nobel, sẽ mất đi khả năng lôi kéo 1 triệu thanh niên Việt Nam này trở thành
người hâm mộ.
Rõ ràng, 1 triệu
thanh niên Việt Nam hâm mộ các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc, 1 triệu thanh niên
Việt Nam hâm mộ các nhà tỷ phú công nghệ Mỹ, 1 triệu thanh niên Việt Nam hâm mộ
các nhà khoa học đạt giải Nobel - sẽ có tác động rất khác nhau lên tiến bộ xã
hội Việt Nam. Trong số 1 triệu thanh niên Việt Nam hâm mộ các ngôi sao điện ảnh
Trung Quốc, có mấy người trở thành ngôi sao điện ảnh và phần còn lại thu được
lợi gì cho “sự nghiệp hâm mộ các ngôi sao điện ảnh Trung Quốc”? Tương tự như
vậy, trong số 1 triệu thanh niên Việt Nam hâm mộ các tỷ phú công nghệ Mỹ, có
bao nhiêu người trở thành tỷ phú công nghệ và phần còn lại thu được lợi gì cho
“sự nghiệp hâm mộ các tỷ phú công nghệ Mỹ”? Và trong số 1 triệu thanh niên Việt
Nam hâm mộ các nhà khoa học đạt giải Nobel, ai sẽ đạt giải Nobel trong tương
lai, bao nhiêu người trở thành các nhà khoa học danh tiếng, có bao nhiêu phát
minh sáng chế, và phần còn lại thu được lợi gì cho “sự nghiệp hâm mộ các nhà khoa
học đạt giải Nobel”?
Cho nên, Ban
Tuyên giáo Trung ương, Uỷ Ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi
đồng của Quốc hội, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đài Truyền hình Trung
ương VTV - không thể không tìm cách giúp cho thanh niên thiếu niên và nhi đồng
Việt Nam nên hâm mộ ai và hâm mộ theo cách nào.
Các ngôi sao
trong làng giải trí dễ dàng có được hàng triệu thanh niên Việt Nam hâm mộ,
nhưng các nhà tỷ phú công nghệ, các nhà khoa học nổi tiếng không dễ gì để mỗi
người có được vài chục ngàn thanh niên Việt Nam chọn làm thần tượng. Đó là bài
toán cần câu trả lời từ nhiều phía, trong đó rất quan trọng là từ những người
chịu trách nhiệm về công tác Tuyên giáo cho thanh niên, học sinh và sinh viên.
Lấy một trường
hợp thực tiễn để thêm sáng tỏ. Cho đến thời điểm hiện tại, trong lịch sử 76 năm
kể từ khi nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hoà ra đời ngày 2/9/1945, rất ít khi có
Chủ tịch Hội Toán học Quốc tế đến thăm Việt Nam. Chẳng hạn như chuyến thăm Việt
Nam của Chủ tịch Hội Toán học Quốc tế vào năm 2009. Đó là nhà toán học Hungary
nổi tiếng László Lovász. Nhưng ở Việt Nam chỉ có vài trăm người biết đến chuyến
thăm Việt Nam của Chủ tịch Hội Toán học Quốc tế László Lovász. Không có người
hâm mộ tụ tập chờ đón Ông tại phi trường, ngoài những người có trách nhiệm.
Trong chiều hướng
ngược lại, tối ngày 10/1/2020 hàng ngàn thanh niên Việt Nam đã xếp hàng dài
nhiều giờ tại sân bay Nội Bài để chào đón thần tượng là 2 ca sĩ Hàn Quốc thuộc
nhóm EXO đến Hà Nội. Trước đó không lâu, vào ngày 10/9/2019 hàng ngàn người hâm
mộ là giới trẻ cũng đã tập trung nhiều giờ tại sân bay Tân Sơn Nhất để đón chào
thần tượng là ngôi sao điện ảnh Hàn Quốc Ji Chang Wook. Điều gây sốc hơn là
ngày 11/9/2019, nhiều ngàn người hâm mộ chờ đón đến mức khiến Ji Chang Wook sợ
hãi, huỷ bỏ sự kiện và trở về Hàn Quốc ngay trong đêm.
Sự đối nghịch của
các thí dụ vừa dẫn trên không thể không đặt ra những vấn đề nghiêm túc về công
tác Tuyên giáo cho thanh niên. Trong đó có công tác Tuyên giáo bằng phương tiện
truyền hình mà VTV giữ vai trò rất quan trọng.
3.5. Tiêu phí một
lượng lớn thời gian quý giá cho một lợi ích thực tế nhỏ
Không bàn về tính
giải trí và nghệ thuật dàn dựng của các phim Trung Quốc nhiều tập, được công
chiếu lại nhiều lần trên truyền hình Việt Nam. Muốn đề cập thêm đến một tác động
không tích cực khác. Đó là hiệu quả vận dụng thực tế thấp.
Các phim võ thuật
của Trung Quốc, với những màn võ thuật bịa đặt được dàn dựng ma mị, đã đưa các
võ sư Trung Quốc, đặc biệt là Thiếu Lâm lên hàng vô đối. Biết là hư cấu, hư cấu
để giải trí, nhưng bốc phét lên tận mây xanh. Trên thực tế, các cao thủ của
Thiếu Lâm đã gục ngã nhanh chóng dưới chân của các võ sĩ MMA và Muay Thái trong
các trận thách đấu trên võ đài quốc tế qua mấy năm gần đây. Võ thuật trong phim
Trung Quốc là sự thổi phồng đến mức hoang tưởng, với hiệu quả vận dụng thực tế
không nhiều.
Cũng như vậy là
về các câu chuyện tình éo le li kỳ dài tập, cuộc sống cung đình hàng thế kỷ xa
xưa? Từ chúng, vận dụng được gì tích cực cho cuộc sống thời internet toàn cầu
mà phải mất thời gian theo dõi liên tục nhiều ngày nhiều tháng, nhiều năm?
Sẽ có người nói
rằng, không thích thì đừng xem, chuyển sang kênh khác. Nhưng chuyển sang kênh
nào vào giờ vàng, đa số đều dính phim Trung Quốc. Có bao nhiêu người phạm tội
về ma tuý và cưỡng dâm là vì sự mời chào? Tại sao nói phim bạo lực thúc đẩy tội
phạm? Tại sao phê phán phim khiêu dâm? Nếu không trưng bày thì không có để xem.
Nhưng đã có trưng bày, trưng bày nhiều ngày liên tục trước mắt vào thời điểm
thích hợp thì kẻ nào cũng phải liếc nhìn. Cho nên, thà không có còn hơn có mà
nguy hại.
Cuối cùng, những
người tinh thông sẽ ngẫm ra bài học sâu sắc. Rằng tiêu phí nhiều thời gian cho
phim Trung Quốc, chỉ với mục tiêu giải trí, thì sẽ nhanh chóng bị ngấm các tác
động tiêu cực nguy hiểm, còn lợi ích thực tế cho đời sống hiện tại thì vô cùng
ít ỏi.
Nêu vấn đề này ra
là vì lợi ích thanh niên, học sinh, sinh viên Việt Nam. Năm tháng qua đi rất
nhanh. Thời gian không lấy lại. Thanh niên, học sinh, sinh viên phải dành thời
gian quý báu cho các công việc hữu ích, giúp mang lại nhiều lợi ích thiết thực
cho sự nghiệp và cuộc sống, mà không lãng phí nhiều thời gian cho sự giải trí
vô bổ.
Trên đây chỉ là
một số khía cạnh tiêu cực mà các phim kiếm hiệp, dã sử, tâm lý xã hội của Trung
Quốc đang chiếu trên các kênh truyền hình Việt Nam có thể ảnh hưởng đến một bộ
phận học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên và nhi đồng Việt Nam. Còn những khía
cạnh tiêu cực khác nữa chưa thể trình bày ở đây do hạn chế về dung lượng bài
viết.
Nhưng chỉ từ
những điều trên cũng đã đủ cấp bách để đi tìm lời giải cho bài toán: Đài Truyền
hình Việt Nam, là phương tiện Tuyên giáo lợi hại, phải chiếu phim gì, phải có
những chương trình gì vào khung giờ vàng để phục vụ cho học sinh, sinh viên,
thanh niên?
4. THANH THIẾU
NIÊN VÀ NHI ĐỒNG VIỆT NAM CÓ BỊ THIỆT THÒI KHI KHÔNG XEM CÁC PHIM TRUNG QUỐC
ĐANG CHIẾU TRÊN KHUNG GIỜ VÀNG CỦA VTV2?
Mỗi dân tộc có
nền văn hoá riêng của mình. Thanh thiếu niên và nhi đồng các nước Âu Mỹ không
biết đến “Thuỷ hử”, “Tam quốc diễn nghĩa”, “Tây du ký”, “Hồng lâu mộng”, cũng
như các phim kiếm hiệp và các chuyện tình của Trung Quốc. Nhưng họ có nhiều
giải thưởng Nobel về khoa học. Họ chế tạo ra bom nguyên tử và tên lửa đạn đạo
trước khi người Trung Quốc học theo. Điều đó khẳng định rằng - thiếu các phim
ảnh của Trung Quốc đang chiếu trên khung giờ vàng của VTV2 không hề làm giảm
khả năng sáng tạo của họ. Cũng như vậy, không xem các phim Trung Quốc đang
chiếu trong khung giờ vàng của VTV2 không làm giảm khả năng sáng tạo của thanh
thiếu niên và nhi đồng Việt Nam.
Nói như thế không
có nghĩa là phản đối trao đổi phim ảnh. Mà muốn nói đến cách thức trao đổi phim
ảnh.
5. BIẾT SỬ TÀU
NHIỀU HƠN SỬ TA
Việc VTV và các
đài truyền hình địa phương triền miên chiếu phim kiếm hiệp, dã sử và phim tâm
lý xã hội của Trung Quốc vào khung giờ vàng hết ngày này qua tháng khác, hết
năm này sang năm khác - đã dẫn đến một thực tế chua xót, là một bộ phận lớn
thanh thiếu niên Việt Nam biết sử tàu nhiều hơn sử Việt Nam.
Tất cả các triều
đại của Trung Quốc, từ Nghiêu Thuấn, Hạ, Thương, Chu, qua Thời Xuân Thu - Chiến
Quốc, đến Tần, Hán, Tấn, Nam - Bắc Triều, rồi Tuỳ, Đường, Tống Nguyên, Minh,
Thanh - không sót một triều đại nào - tất cả đều xuất hiện nhiều lần trên các
kênh của VTV. Có quá nhiều vua chúa và quan tướng Trung Quốc được các kênh của
VTV chiếu đi chiếu lại nhiều lần vào các khung giờ vàng. Ai cũng biết, trình
chiếu trong khung giờ vàng có lượng người xem nhiều lần đông hơn các khung giờ
khác. Thế mới gọi là giờ vàng.
Mỗi giờ VTV chiếu
phim các vua chúa Trung Quốc, phim dã sử Trung Quốc, phim kiếm hiệp Trung Quốc,
phim hình sự Trung Quốc, phim tâm lý xã hội Trung Quốc… là mỗi giờ “giảng dạy”
về lịch sử Trung Quốc, về địa lý Trung Quốc, về văn hoá Trung Quốc.
Ngày này qua ngày
khác, quanh năm suốt tháng VTV2 và các kênh khác của VTV chiếu phim Trung Quốc
thì đó chính là quanh năm suốt tháng đài truyền hình “giảng dạy” về lịch sử,
địa lý, văn hoá của Trung Quốc.
Bởi chính vì thế
mà thanh thiếu niên Việt Nam thuộc sử tàu hơn sử ta.
6. ĐÂU RỒI HÀO
KHÍ VIỆT NAM?
Cuộc trốn chạy
pháp luật của những kẻ giết người cướp của trong “Thuỷ hử”- được nguỵ trang bởi
những màn võ thuật khoác lác bịa đặt, cũng như sự nghiệp các hoàng đế Trung
Quốc nhiều lần mang quân xâm chiếm nước ta - lại được Truyền hình Việt Nam
chiếu đi chiếu lại nhiều lần ở khung giờ vàng!
Đâu rồi điệp
trùng các cuộc hội tụ của các anh hùng hào kiệt Việt Nam vì mục đích thiêng
liêng chống giặc ngoại xâm cứu nước - như Hai Bà Trưng, Triệu Thị Trinh, Triệu
Việt Vương, Mai Hắc Đế, Phan Đình Phùng, Nguyễn Xuân Ôn, Hoàng Hoa Thám…? Đâu
rồi những truyền thuyết li kỳ về các tài năng cầm quân xuất chúng của Ngô
Quyền, Đinh Bộ Lĩnh, Lý Thường Kiệt, Lê Hoàn, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Nguyễn
Huệ…? Đâu rồi các tướng tài lừng lẫy, các bậc quân sư thông tuệ, các sứ thần
vang danh Lý Ông Trọng, Lê Chân, Phùng Hưng, Yết Kiêu, Dã Tượng, Phạm Ngũ Lão,
Nguyễn Trãi, Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Trung Ngạn, Nguyễn Biểu, Phùng Khắc Khoan,
Nguyễn Đăng Đạo, Hồ Phi Tích, Lê Quý Đôn, Ngô Thì Nhậm…? Sao các câu chuyện về
những bậc hào kiệt của Việt Nam không xuất hiện trên khung giờ vàng của VTV từ
18h-20h15?
Lịch sử Việt Nam
không thiếu gì các câu chuyện kỳ thú về các vị vua, các tướng tài “cùng Hán,
Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh hùng cứ một phương” cho VTV khai thác vào các
khung giờ vàng. Qua truyền hình, vào khung giờ vàng, phải truyền cho thanh
thiếu niên và nhi đồng Việt Nam hào khí của cha ông, lịch sử oai hùng của dân
tộc, chứ không phải quảng bá cho lịch sử và văn hoá Trung Quốc. Điều đó phụ
thuộc rất nhiều vào tầm nhìn của lãnh đạo VTV.
7. BÌNH ĐẲNG
TRONG TRAO ĐỔI PHIM ẢNH TRUYỀN HÌNH
Hàng ngày ở Việt
Nam có hàng chục kênh truyền hình chiếu phim Trung Quốc. Trong khi đó, 1 năm ở
Trung Quốc, rất khó tìm được 1 lần ở 1 kênh truyền hình nào đó của Trung Quốc
chiếu 1 phim Việt Nam.
Không có nước nào
có phim được chiếu ở Việt Nam nhiều như Trung Quốc, và cũng không có nước nào
chiếu nhiều phim Trung Quốc như Việt Nam. Đó là một thực tế cần suy nghĩ.
Quan hệ quốc tế
là bình đẳng. Tiếp cận phim và trao đổi phim cũng bình đẳng. Không vì nước bé,
nước yếu, nước nghèo mà phải chiếu nhiều phim của nước lớn, nước mạnh, nước
giàu.
Chiếu phim của
nước nào là quảng bá cho nước đó. Chiếu phim của nước nào là chịu ảnh hưởng có
mức độ của nước đó. Phim ảnh là một phương tiện “xâm lược mềm”. Cho nên không
thể dễ dãi trong chiếu phim ảnh của nước ngoài. Có trường hợp cho không cũng
không chiếu. Có trường hợp biếu thêm tiền cũng không chiếu. Đó là những điều sơ
đẳng hiển nhiên.
Nói những điều
trên không phải chỉ nhìn thấy mặt tiêu cực mà không biết đến các ưu điểm đã tạo
nên lực hút khán giả của “Thuỷ hử” và các phim khác của của Trung Quốc được
chiếu trong khung giờ vàng của VTV.
Đơn giản, bởi vì
nội dung các phim đó, về cơ bản, không đi chung đường với mục đích Khoa Giáo.
Chúng cổ vũ cho bạo lực qua những màn võ thuật bịa đặt. Chúng lưu vào trí nhớ
thanh thiếu niên Việt Nam những “hảo hán” bịa đặt thổi phồng của Trung Quốc,
rồi quên đi các hào kiệt Việt Nam. Chúng lôi kéo một bộ phận thanh thiếu niên Việt
Nam sa lâỳ vào những chuyện tình hư cấu. Chúng làm lạc hướng sự nghiệp của một
bộ phận thanh thiếu niên Việt Nam, làm xa rời mục tiêu học tập và nghiên cứu
khoa học, làm nhạt đi khát vọng dấn thân cho thành tựu công nghệ mang lại tiến
bộ cho dân tộc và nhân loại.
Đó là những nguy
hại to lớn không nhận biết của loạt phim Trung Quốc hết tháng này qua năm khác
đang “ngự trị” trên khung giờ vàng VTV2 và các kênh khác của truyền hình Nhà
nước Việt Nam.
Không bài trừ,
không tẩy chay, không ngăn cấm phim Trung Quốc. Những người yêu thích phim
Trung Quốc có thể dễ dàng xem được trên internet, mà Nhà nước Việt Nam không
phải mất tiền bạc và dành khung giờ vàng của truyền hình để quảng bá cho họ.
Cũng nhân tiện
nói về bình đẳng trong quan hệ quốc tế, xin lưu ý rằng mấy năm gần đây có sự
hợp tác giữ Đài Truyền hình Việt Nam và Đài Phát thanh Truyền hình Quảng Tây,
Trung Quốc. Trong khi Đài Truyền hình Việt Nam là cấp quốc gia thì Đài Phát
thanh Truyền hình Quảng Tây là cấp tỉnh. Để hợp tác với Đài Phát thanh Truyền
hình Quảng Tây thì chọn Đài Truyền hình của một tỉnh Việt Nam có biên giới với
Quảng Tây, chẳng hạn Đài Truyền hình Lạng Sơn, là phù hợp. Hợp tác là điều cần
thiết. Nhưng hợp tác đối ngoại cần phải bình đẳng, đồng cấp.
8. TẠI SAO?
Tại sao phim
Trung Quốc lại áp đảo trên các khung giờ vàng của Truyền hình Việt Nam?
Có phải VTV2 dành
khung giờ vàng 19h-20h15 chiếu phim kiếm hiệp, phim dã sử và phim tình cảm xã
hội của Trung Quốc liên tục là vì mục đích thu hút khán giả nhằm tăng nguồn thu
quảng cáo để tồn tại?
Nếu quả đúng như
vậy thì nên có chính sách điều phối tài chính để VTV2 chuyên tâm phục vụ mục
tiêu Khoa Giáo, đồng thời từng bước sản xuất được các chương trình Khoa Giáo
đặc sắc, hay mua bản quyền một số chương trình Khoa Giáo tốt của nước ngoài, để
có thể thu hút được khán giả cùng quảng cáo.
Trong trường hợp
khác, vì thiếu các chương trình có sức hấp dẫn để chiếu cho khán giả, thì hoặc
cắt giảm chương trình, hoặc giảm bớt các kênh truyền hình.
Thực tế phim
Trung Quốc “ngự trị” trong khung giờ vàng 19h45-20h15 của VTV2 trong suốt gần 2
năm ( 25/2/2020-13/11/2021) mà không phim nước nào lọt vào được, kể cả phim Hàn
Quốc - là một hiện tượng bất thường. Hiện tượng bất thường này khó giải thích
được bằng những nguyên do bình thường.
Có hay không các
nhóm lợi ích trong thúc đẩy chiếu phim Trung Quốc? Lợi ích ở đây hiểu theo
nghĩa rộng, bao gồm lợi ích kinh tế, lợi ích quyền lực, lợi ích chính trị.
Truyền hình Việt
Nam, theo thống kê chưa đầy đủ, hiện có 131 kênh do nguồn đầu tư từ Nhà nước.
Ngoại trừ Trung Quốc, không có nước nào, kể cả các cường quốc dẫn đầu như Mỹ,
Nga, Anh, Pháp, Đức, Nhật - có nhiều kênh truyền hình như Việt Nam. Nhiều quốc
gia thậm chí không có Truyền hình Nhà nước. Nguồn kinh phí Nhà nước Việt Nam
hàng năm để nuôi 131 kênh truyền hình này là con số không hề nhỏ.
Nêu ra các điều
trên, không phải để làm tổn hại VTV, mà là để ủng hộ VTV phát triển mạnh mẽ
đúng hướng. Nêu ra những điều trên là để VTV mỗi ngày có thêm nhiều chương
trình hay, bổ ích, do chính VTV tự sản xuất, bớt đi sự phụ thuộc vào phim ảnh
và chương trình của nước ngoài. Là người Việt Nam, ai cũng mong có một Đài
Truyền hình Quốc gia danh giá.
9. ĐỀ XUẤT
Từ những điều nêu
trên, xin đề xuất một số điểm sau đây nhằm nâng cao hiệu quả công tác Tuyên
giáo trên VTV phục vụ cho học sinh, sinh viên, thanh thiếu niên và nhi đồng
Việt Nam.
9.1. Trả lại
khung giờ vàng của VTV2 từ 19h-20h15 cho các chương trình Khoa Giáo đặc sắc. Có
chính sách điều phối tài chính để VTV2 tồn tại, sản xuất được và sở hữu các
chương trình Khoa Giáo đặc sắc.
9.2. Đưa thời
lượng phim các nước chiếu trên các kênh của VTV về tỷ lệ bình đẳng. Thời lượng
dành cho phim nước ngoài phải hợp lý. Cắt giảm mạnh mẽ lượng phim Trung Quốc
trên các kênh của VTV, đặc biệt là khung giờ vàng. Không đủ chương trình thì
cắt giảm chương trình, giảm bớt các kênh.
9.3. Đẩy mạnh
quảng bá văn hoá Việt Nam. Nuôi dưỡng thanh thiếu niên và nhi đồng Việt Nam
bằng văn hoá Việt Nam, chứ không phải bằng văn hoá nước ngoài. Không để văn hoá
nước ngoài thông qua các chương trình và phim ảnh trên truyền hình xâm nhập vào
trí não các thế hệ trẻ Việt Nam đến mức áp đảo cả văn hoá Việt Nam, đến nỗi học
sinh Việt Nam biết sử nước ngoài giỏi hơn biết sử Việt Nam.
9.4. Chọn lọc các
phim và xây dựng các chương trình phát trên VTV nhằm khuyến khích học sinh,
sinh viên, thanh niên dâng hiến cho các mục tiêu tốt đẹp làm đất nước giàu
mạnh, trong đó có khát vọng làm giàu bằng sản xuất, bằng phát minh khoa học và
sáng chế công nghệ.
9.5. Thúc đẩy sự
hợp tác giữa Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Đài Truyền hình Việt Nam
xây dựng các chương trình hay, bổ ích, phục vụ công tác Tuyên giáo cho thanh
niên, học sinh và sinh viên.
9.6. Thúc đẩy Đài
Truyền hình Việt Nam mạnh dạn đầu tư tự lực xây dựng các chương trình hấp dẫn,
bổ ích cho khán giả trong nước, bớt phụ thuộc vào phim ảnh nước ngoài. Cắt giảm
dần các chương trình phải mua đắt tiền của nước ngoài. Phát huy trí tuệ người
Việt trong sản xuất chương trình cho Truyền hình Việt Nam.
10. CHIA SẺ
Những người lớn
tuổi, đã nhiều năm làm việc liên quan đến Khoa học và Giáo dục, đều mong muốn
các thế hệ trẻ Việt Nam được sống trong một môi trường Khoa Giáo lành mạnh,
không bị chi phối bởi các nhân tố tiêu cực, để toàn tâm toàn lực dâng hiến cho
sự nghiệp cá nhân, cho sự cường thịnh của đất nước. Nhưng hiện có quá nhiều
nhân tố tiêu cực, trong đó là tác động của phim ảnh nước ngoài - đang làm giảm
sút ham muốn học tập, làm nguội dần đam mê khoa học và công nghệ của một bộ
phận học sinh, sinh viên, thanh niên Việt Nam. Chúng ta cần tạo ra một môi
trường lành mạnh nuôi dưỡng thanh niên Việt Nam không ngừng dấn thân cho sản
xuất, cho đam mê khoa học và công nghệ - giúp cho đất nước nhanh chóng giàu
mạnh, tiến kịp cùng các cường quốc hàng đầu; hơn là để họ bị ảnh hưởng bởi các
phim ảnh nước ngoài cổ suý cho bạo lực, cho những tình yêu uỷ mị, cho các thú
vui hưởng lạc cung đình.
Phim ảnh là
phương tiện “xâm lược mềm”. Tinh lực sáng tạo của quốc gia đang bị tê liệt dần
- ngày qua ngày - từ những hoạt cảnh hấp dẫn trên màn hình mà nhiều khi chúng
ta không hề nhận thấy.
Những điều viết
ra trên đây là suy nghĩ cá nhân, không tránh được tính chủ quan, còn có khiếm
khuyết, chưa thấu đáo mọi bề, nên không áp đặt quan điểm và không cạnh tranh về
tính đúng đắn. Nhưng tôi tin rằng, không phải tất cả thì ít ra trong số đó sẽ
có vài điều mà ở đó Ông Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và Ông Chủ nhiệm Uỷ
ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội sẽ tìm
được tiếng nói đồng thuận với cách nhìn của tôi.
Bởi thế, tôi mạo
muội đề nghị Ông Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương và Ông Chủ nhiệm Uỷ ban Văn
hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, trong quyền hạn
và trách nhiệm của mình, có những quyết định phù hợp vì lợi ích của học sinh,
sinh viên, thanh thiếu niên và nhi đồng Việt Nam.
Mời nghe ca khúc TRUYỀN THUYẾT HOÀNG SA - TRƯỜNG SA
của Công Quế, Qua tiếng hát Lê Anh Dũng:
*
NGUYỄN NGỌC CHU
Địa chỉ: Viện
Toán Học-A5/18 Hoàng Quốc Việt
quận Cầu Giấy,
thành phố Hà Nội.
.............................................................................................................
- Cập nhật từ messenger facebook Đinh Dũng ngày 27.05.2022.
- Ảnh dùng minh họa cho bài viết được sưu tầm từ
nguồn: internet.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng
Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
0 comments:
Đăng nhận xét