 |
| (Nhà thơ Hà Nhữ Uyên) |
ĐỌC “GIẤC MƠ TÔI LÀ SỢI KHÓI”,
thơ HÀ NHỮ UYÊN
GIẤC MƠ TÔI LÀ SỢI
KHÓI
Chợt hãi sợ bước
thời gian nghiệt ngã
vụt qua như ánh
chớp rạch ngang trời
thân ngựa chạy
bạc bờm khan tiếng hí
đêm mơ thành sợi
khói lửng lơ trôi.
Tôi con nhện đu
đời bên vách tối
âm thầm đan
chăng nghìn sợi tơ buồn
ngoài vườn cũ
con ve sầu hấp hối
một đêm nào rã
giọng rũ đau thương.
Ai vắt kiệt cả
chiều rơi lay lắt
đêm cong môi lời
muối xát cay gừng
không lể được
gai dằm đâm nhọn sắc
thuở yêu người
hời hợt lỏng tay buông.
Tôi vớt được
mảnh trăng non chết đuối
tình muộn màng
mang đốt lửa hong khô
vớt giấc mơ tôi
cũng là sợi khói
bay dập dờn tan
lạc giữa hư vô.
*.
- Hà Nhữ Uyên
-
LỜI BÌNH:
Đời có nhiều cơn mơ, những cơn mơ đẹp người ta gọi là
mộng, những cơn mơ xấu người ta gọi là ác mộng. Bài thơ “Giấc mơ tôilà sợi
khói” của Hà Nhữ Uyên không là mộng mà cũng không là ác mộng nhưng có thể làm
cho người đọc uống cái đắng cay có pha lắm hương vị ngọt ngào để cho mình hiểu
được cái gọi là “thú đau thương” nó như thế nào.
Vào vế đầu của bài thơ ta đã thấy ngay những bức tranh
sống động như nổi trên màn ảnh với dồn đập âm thanh:
Chợt hãi sợ bước
thời gian nghiệt ngã
vụt qua như ánh
chớp rạch ngang trời
thân ngựa chạy
bạc bờm khan tiếng hí
đêm mơ thành sợi
khói lửng lơ trôi.
Thời gian của Hà Nhữ Uyên không như ngựa chạy, tên bay
hay bóng chiều qua cửa sổ mà nó nghiệt
ngã hơn nhiều. nó như “ánhchớp rạch ngang trời”. Chính cái ánh chớp đó làm con
người hoảng loạn. hét lên và chạy giữa cuộc đời như con ngựa “bạc bờm khan
tiếng hí”. Ba câu thơ trên Hà Nhữ Uyên đã ví cuộc đờinhư là một cơn ác mộng, và
độc đáo thay giấc mộng về đêm có thể đó là hiện thực vì nó là thực chất của một
đời người chỉ là sợikhói mong manh. Ba câu thơ đầu là sự biến động, câu thơ sau
lắng đọng xuống. Biến chuyển đó của âm thơ tác động vào lòng người cảm nhận
được hết những vô thường, phù du trong cuộc sống. “Đêm mơ thành sợi khói lửng
lờ trôi” không phải là sự yênnghĩ đâu mà là sự mệt mỏi buông trôi trong kiếp
người. “Sợi khói” biểu hiện suy tư, biểu hiện nỗi buồn, biểu hiện nhớ
thương,biểu hiện phân vân. “Mơ thành sợi khói lửng lờ trôi” là một giấc mơ êm
đềm nhưng cũng lột tả hết nối cô đơn và sự da diết trong hồn.
Với bốn câu thơ đầu Hà Nhữ Uyên đã cho ta một giấc mơ
chạy và ngơi nghĩ, mà dầu chạy hay ngơi nghĩ thì cái hình ảnh của nó vẫn đẹp
nhờ cái tứ thơ mà tác giả kết cấu vào thơ tạo nên sự dồn đập sống động rồi u
buồn êm ái.
Vế thư hai của bài thơ tác giả thổ lộ cái tôi của mình,
một cái tôi thật là bi đát nhưng cũng là một cái tôi vô cùng cao thượng:
Tôi con nhện đu
đời bên vách tối
âm thầm đan
chăng nghìn sợi tơ buồn
ngoài vườn cũ
con ve sầu hấp hối
một đêm nào rã
giọng rũ đau thương.
Khác với “con nhện đu đời bên vách tối/ âm thầm đan chen
nghìn sợi tơ buồn” để tìm mồi cho mình thì nhà thơ cũng như nhện nhưng để cống
hiến cho đời những sợi tơ thiêng liêng ấy của mình, những sợi tơ trong trẻo vô
biên. Nhà thơ sẽ như “ con ve sầu hấp hối”, sẽ “một đêm nào rã giọng rũ đau
thương” nhưngtiếng ve sầu thì tắt ngấm mà tiếng lòng thi sĩ thì có khi còn vọng
đến thiên thu. Nếu đời có quên tiếng của thi nhân thì tiếng ấy cũng hoà vào
trong tiếng thi ca nhân loại để tư duy loài người phát triển thêm lên.
Bốn câu thơ là một tiếng than van buồn thảm nhưng nó
không tuyệt vọng, ngược lại nó đề cao sự hy sinh của người làm thơ, khiến liên
tưởng đến bao nhiêu sự chết âm thầm nhưng vinh hiểngiữa đời của nhưng vĩ nhân
không cần bia đá.
Bốn câu thơ kế tiếp tác giả đưa tình yêu vào thơ. Tình
yêu trong thơ là tình yêu nam nữ hay tình yêu tha nhân ta không biết được,
nhưng ta biết được đó là thứ tình yêu tan vỡ, để lại “vết dằm đâmnhọn sắc” con
tim:
Ai vắt kiệt cả
chiều rơi lay lắt
đêm cong môi lời
muối xát cay gừng
không lể được
gai dằm đâm nhọn sắc
thuở yêu người
hời hợt lỏng tay buông.
“ Chiều rơi lay lắt, muối xát cay gừng, dằm đâm nhọn sắc”
và cuối cùng “thưở yêu người hời hợt lỏng tay buông” là những tứ thơ dồn đập
thổ lộ hết sự thua lỗ của mình. Người thơ là người vừa đa tình vừa thâm thuý
thì không thể “hời hợt” để “lỏng tay buông”. Chữ “hời hợt” ở đây phải hiểu là
thật thà. Nhà thơ cứ kếttội cho mình hời hợt nhưng thật ra là vì thật thà nên
bị đời cướp mất phải thua thiệt mà thôi. Buổi chiều cũng bị vắt kiệt, bóng đêm
cũng bị xát cay, nhức nhối của chiếc gai dầm đâm không lể được là nỗi đau xót
triền miên trong cuộc đời tác giả, chỉ vì một thuở yêu người để lỏng tay buông.
Bốn câu thơ xác nhận tính thuỷ chung và mối tình yêu rất lớn, và cũng chính nhờ
tình yêu lớn đó mà trong tiếng thơ cho ta cảm xúc của “đêm cong môi vì lời
muối”, của niềm đau “chiếc gai dầm nhọn sắc”
và nối ân hận suốt đời vì “hời hợt lỏng tay buông”.
Vế chót của bài thơ chứa sự lãng mạn trong trăng, niềm
vui nhỏ nhoi đốt lửa hong khô tình muộn, nhưng tất cả chỉ là ảo tưởng, ảo vọng
đau thương hơn:
Tôi vớt được
mảnh trăng non chết đuối
tình muộn màng
mang đốt lửa hong khô
vớt giấc mơ tôi
cũng là sợi khói
bay dập dờn tan
lạc giữa hư vô.
“Mảnh trăng non chết đuối” chỉ là bóng trăng soi xuống nước
không là trăng thật. Tình mà phải “đốt lửa hong khô” là tình đã nguội lạnh lâu
rồi. Tình nguội lạnh là đối với tha nhân nhưng đối với thi nhân thì tình thành
khối bi thương nuôi ảo vọng suốt đời, như người điên đi vớt bao nhiêu ảo ảnh để
thành thơ. Tất cả hìnhảnh tươi đẹp kia
chỉ là “vớt” lại trong giấc mơ. Vì ảo vọng nhập tâm nên ảo vọng đi vào trong
giấc mơ. Giấc mơ sẽ nhoè đi và tanra như “sợi khói”. Sợi khói chớ không phải
làn khói, nó “tan lạc giữa hư vô” rất mau nên rất phủ phàng. Bốn câu thơ bày tỏ
một chút hy vọng hảo huyền, hảo huyền nhưng vẫn cứ nuôi hy vọng vì người thơ đã
yêu, đã đau và còn muốn yêu, muốn đau như thế vì mong có những “giấc mơ như sợi
khói/ bay dập dờn tan lạc giữa hư vô .Vì sao điên như thế? Vì Hàn Mạc Tử có tập
“Thơ Điên” thì ai cấm được Hà Nhữ Uyên cũng có bài thơ điên như Hàn mạc Tử.
Đọc thơ Hà Nhữ Uyên tôi liên nghĩ đến những bài thơ đau
thương của Hàn Mạc Tử, những bài thơ để lại cho đời thú vị mà khóc, khoái lạc
mà khóc, hít nhiều hương vị trong nỗi đau hằn lên xác thịt, hằn lên linh hồn.
Tất nhiên Hà Nhữ Uyên có phong cách khác, chỉ là tiếng thơ cho tôi liên nghĩ
đến người xưa, một người xưa mà ai cũng vô vàn yêu mến./.
*
CHÂU THẠCH
(Tên thật:
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
.
…………………………………………………………………………
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên
bản của tác giả gửi qua email ngày 04.03.2016
- Vui lòng ghi rõ
nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét