TÌM BÓNG NÚI THẤY BÓNG MÌNH - Tác giả: Nguyễn Vũ Tiềm (Hà Nội)

 

TÌM BÓNG NÚI

THẤY BÓNG MÌNH

*

(Tác giả Nguyễn Vũ Tiềm)

Tôi chưa gặp cô giáo dạy toán Phạm Quỳnh Loan (bút danh Hoa Cau) ở Yên Bái, mà qua Email, cô chuyển đến bản thảo tập thơ này. Đây là tập thơ thứ hai của cô. Tuy tiếp cận chưa nhiều với lao động nghệ thuật thơ ca nhưng đã thấp thoáng một bút pháp thi ca khá chững chạc tinh tế giàu nữ tính:

Áo trắng sân trường mỏng mảnh tiễn heo may.

(Xửa xưa ơi nẻo cũ đợi người về)

Tinh tế và có chiều sâu:

Mẹ cô giáo, 

mẹ tảo tần

Bảng đen 

lên cả 

trầm luân phận nghèo

(Mẹ tôi cô giáo)

Rất nhiều tác phẩm viết về bảng đen, nhưng cái màu đen vận vào “trầm luân phận nghèo” thì đây là lần đầu tôi gặp. Thơ Phạm Quỳnh Loan không quá thật thà mà giàu liên tưởng đó là thế mạnh của cô, nhờ thế mạnh này mà phẩm chất thi nhân của cô đã sớm hiển lộ.

Cô sinh trưởng ở miền núi Yên Bái, những hình ảnh quen thuôc:

lũ gà rừng cao giọng gáy lưng nương

ông mặt trời ngủ nướng

chiếc cọn xoay trần thay cha cõng nước

(Hương vị núi rừng)

Cô sử dụng ngôn ngữ miền núi khá tự nhiên không làm bộ ra vẻ “ngô nghê” như đôi khi ta vẫn gặp. Điều này mang lại chất “duyên thơ” rất cần thiết mà không ít người cố tình tạo ra cũng không thành.

Phạm Quỳnh Loan chấm phá cảnh sắc mùa xuân:

Mỏng mảnh hạt mưa gầy

Rơi trên từng lối cỏ

(Xuân gõ cửa)

Mùa đông vừa qua, xuân mới gõ cửa, còn mỏng manh yếu ớt lắm, nên “hạt mưa gầy” là nhận xét thật tinh tế, chính xác và giàu chất thơ.

Cũng trong khung cảnh mùa xuân, bài thơ có ý vị tình yêu:

Ô cửa tháng hai thẳm sâu lời chất chứa

Muốn vá chiều xé toạc áng mây trôi..

(Ô cửa tháng hai)

Câu thứ nhất với những từ “thẳm sâu”, “chất chứa” khá nặng đô để dẫn tới câu thứ hai khá mạnh mẽ với “vá chiều”, “xé toạc”, một tiến trình cảm xúc rất logic. Qua mấy dẫn chứng, ta thấy Phạm Quỳnh Loan đã rất chú trọng đến chọn lọc ngôn từ công phu để viết nên những dòng thơ khá ấn tượng. Một nhà thơ lớn từng nói đại ý: phải chọn lọc trong hàng tấn quặng chữ mới được vài gram ngôn từ thơ ca. Tôi rất vui nhận thấy Phạm Quỳnh Loan sớm có ý thức trong việc tạo dựng ngôn ngữ thơ. Nhưng điều quan trọng hơn nữa là làm mới những ngôn ngữ đã quen thuộc đến xưa cũ bằng cách tạo nên những tương quan mới trong kết cấu ngôn từ.

Giêng hai ô cửa khép hờ

Lộc ngoan tí tách nảy bờ môi xuân

“Giêng hai” và “ô cửa” đều là những từ quen thuộc, nhưng đặt bên nhau, tạo cho nó một tương quan mới, ta hiểu là ô cửa của giêng hai, lập tức hai từ ấy trở nên lấp lánh, mới mẻ. Ở câu dưới, “lộc ngoan”, “bờ môi xuân” cũng vậy.

Thơ Phạm Quỳnh Loan cũng mở rộng sang những đề tài có tầm khái quát cao rộng hơn:

Sinh ta vương kiếp đọa đày

Mai rồi chạy đủ trả vay cuộc người

Thang nào chạy tít lên trời

Cao chân, thấp gối... vợi vời ấy ư ?

(Chạy)

Đề tài này mở rộng khái quát đến cả kiếp nhân sinh với những khái niệm mang ý nghĩa triết học, tôn giáo: cái sự nợ vay của kiếp người. Tuy đề cập đến những lĩnh vực rộng, trừu tượng, nhưng cô vẫn viết một cách khá tự nhiên bằng thơ lục bát rất thanh thoát.

Vẫn trong bài thơ này, ở một đoạn khác:

Sân si trong cõi ta bà

Lò đang nóng, khéo ra tro bụi trần

Nữa không ? chạy tới đường âm

Mới hay.. thì đã.. lửa gần nước xa.

Ở đây Phạm Quỳnh Loan lại thể hiện khả năng viết về đề tài chính trị xã hội thời sự rất sinh động và khéo léo.

Trong bài “Đi tìm bóng núi” có đoạn rất đáng chú ý:

Khát tôi một ánh trăng suông

Tìm trong bóng núi một vuông vắn mình

Chim kêu vỡ ánh bình minh

Núi vờn bóng núi, tôi hình hài tôi.

Những cụm từ “một vuông vắn mình”, “tôi hình hài tôi” cho thấy một khả năng điều khiển chữ nghĩa tương đối có tay nghề, chứng tỏ đã có sự luyện bút công phu. Nói chung bước vào con đường sáng tạo thi ca ai cũng phải khổ luyện cả nhưng thành công rất ít. Ở Phạm Quỳnh Loan, chắc cũng mới là giai đoạn đầu, đó đây vẫn còn vương lại một số chữ cũ, cô nên cẩn thận sàng lọc kỹ lưỡng hơn nữa.

Núi vờn bóng núi, tôi hình hài tôi. 

Phải chăng tình cờ nhưng cũng phải lẽ thôi, đi tìm bóng núi, nhưng cô đã tìm thấy mình trong thơ. (Thiếu gì trường hợp viết hoài, có khi cả đời mà chả tìm thấy bóng mình ở đâu). Chúc Phạm Quỳnh Loan sẽ gặt hái được nhiều thành công trên con đường thi ca sương khói nhọc nhằn này.

*

NGUYỄN VŨ TIỀM

Địa chỉ: số nhà 49A/22 phố Phan Đăng Lưu,

quận Phú Nhuận, thành phố Sài Gòn.

Email: vutiemnguyen@yahoo.com.vn

Điện thoại: 0909.450.871

 

 

 

…………………………………………………………………………

- Cập nhật từ email: dovantuyenbk@yahoo.com.vn ngày 03.08.2021.

- Ảnh dùng minh họa cho bài viết được sưu tầm từ nguồn: internet.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến. 

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.

.