KHĂN PIÊU DÍNH MÁU - Truyện ngắn Nguyễn Anh Tuấn (Hà Nội)

KHĂN PIÊU DÍNH MÁU

(Tác giả Nguyễn Anh Tuấn)

Hắn lơ mơ tỉnh dậy lúc gà gáy sáng lần thứ hai. Đầu choáng váng, hậu quả của cuộc rượu tối qua. Lâu lắm hắn mới có một trận say không còn biết trời đất là gì như thế, từ 15 năm trước, trong một cuộc kỷ niệm của cựu sinh viên trường cũ.

Loáng thoáng giấc mơ quái dị đêm qua: chiếc khăn Piêu hắn vẫn treo một góc giá sách chẳng hiểu sao bỗng dưng ướt đẫm, ép dẹp vào trong, màu đỏ hồn nhiên chủ đạo của khăn lại có vẻ nghẹn ngào. Hắn kéo chiếc khăn, hóa ra nó dính vào mấy cuốn sách bằng máu chưa khô tạo ra những hình thù tựa dòng chữ cổ xưa khắc trên đá…

Trong ánh sáng đèn đường lọt qua khe cửa, hắn nhìn thấy một tờ giấy với những dòng nguệch ngoạc của em gài vội ở đầu giường… Hắn không dám động đến tờ giấy vội như sợ bỏng tay.

Đây là lá thư thứ ba… 5 năm trước, hắn nhận được lá thư đầu tiên em gửi về Hà Nội, em thổ lộ là đã thầm yêu hắn từ ngày ấy…

Đó là những ngày hắn lên một Thị xã xa xôi miền núi phía Bắc làm một phim tài liệu dài về rừng đầu nguồn, theo yêu cầu của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh, qua sự giới thiệu của Lò Trung bạn hắn, cán bộ cơ quan này, người đã có vài công trình nghiên cứu in sách. Ngày quay thứ hai đúng vào Chủ nhật, em đưa học sinh lớp Ba của em đi tham quan ngoại vi Thị xã. Ống kính phim tài liệu đã ghi lại được hình ảnh học trò nhỏ cùng một cô giáo trẻ đứng quây quanh nhà Thái học Lò Trung, bên một vũng nước sâu, chăm chú nghe anh kể chuyện nơi trú ngụ của thần thuồng luồng - chúa tể suối Tông… Ngày trước, từ đây dọc theo con suối Tông về phía đầu nguồn là một cánh rừng nguyên sinh rậm rạp. Vũng nước sâu này từng trong xanh đến rợn người, có tiếng linh thiêng, không ai dám đi qua đây một mình. Có việc cần đi qua, ai cũng phải cúi lạy, cả phìa - tạo (chủ mường chủ bản) cũng phải xuống ngựa đi bộ. Phụ nữ qua đây đều phải bỏ khăn piêu xuống và lặng lẽ bước. Tương truyền, có một tốp con gái lên rừng hái lá dong, cô xinh nhất đã trượt chân rơi xuống hang sâu và mất tích. Hôm sau, một gánh lá dong nổi lên tại vũng nước này. Người ta nói, cô gái kia đã bị thuồng luồng bắt về làm vợ… Người dân vùng này đều coi đây là rừng thiêng vào bậc nhất, vì vậy không ai dám vào để hái măng kiếm củi khô chứ đừng nói đến việc chặt cây phá rừng! Suối Tông chảy ra dòng Nậm Lung tận Thị xã rất nhiều cá nhưng không ai dám đánh bắt. Luật tục Thái quy định rõ: Đây là rừng thiêng thờ cúng thần linh, ai xâm phạm sẽ bị phạt nặng… Em chủ động hỏi thêm Lò Trung mấy điều, rồi tranh luận sôi nổi với anh, toàn bằng tiếng địa phương. Sau đó Lò Trung cho biết: anh với cô giáo Lay đều là người Thái đen nhưng quê ở hai vùng cách xa nửa ngày đường ô tô. Không chỉ giáo viên trường em mà cả giáo viên dạy văn dạy sử cấp Phổ thông trung học toàn tỉnh đều coi anh như người thầy về văn hóa Thái của mình… Những lúc đoàn phim nghỉ ngơi tại khách sạn Công đoàn, Lay thường tới thăm, trò chuyện với hắn có buổi tới khuya, hắn phải nhắc khéo ngày mai phải quay sớm, em mới tạm biệt vẻ lưu luyến khó rời… Sau một lần giảng cho Lay một đoạn thơ Kiều trong chương trình bổ túc, em đề nghị Ban Giám hiệu mời hắn tới trường phụ đạo miễn phí cho thầy trò một buổi về Nguyễn Du và Truyện Kiều…

Trong lá thư đầu ấy, em tâm sự: “…Lúc nhìn anh mồ hôi ướt đẫm chỉ cho cậu quay phim đặt góc máy và giải thích về ý nghĩa cảnh quay đó em hiểu là anh đã yêu văn hóa dân tộc em đến thế nào… Buổi anh nói chuyện về Kiều, em và mấy cô giáo trẻ đã ứa nước mắt trước cảnh một người con gái trong trắng dịu dàng bị đẩy ra trước một thằng đàn ông xa lạ thô bỉ, một mụ đàn bà trơ trẽn, để chúng xem xét mặc cả như một món hàng… Anh ạ, em đã có một gia đình, có một trai một gái ngoan ngoãn đang là học trò của em… Nhưng chồng của em chẳng may lại là một kẻ vũ phu nghiện rượu, chẳng bao giờ em có thể “khắp” (hát Thái) nổi một bài dân ca em yêu thích hay hát được một bài hát quen thuộc nào khi có anh ta kể cả lúc đã “máu lẩu” (say rượu) hay không có giọt rượu nào trên môi… Tối qua, đi uống say đâu về, anh ta đã bạt tai em dúi dụi vì nghe kể em đã đi theo đoàn làm phim, đã trò chuyện thân thiết với anh… Nếu anh ta thương em, yêu em thật lòng như nhiều đàn ông Thái khác, thì dù anh ta ít học, em cũng cảm thông được với sự ghen tuông! Đằng này… Em đã chạy vào phòng ôm đứa con gái đang ngủ say và khóc một mình, nhớ về anh… Em chợt yêu thương anh quá… Đừng trách giận em nhé, em thực lòng đó anh, em dám vứt bỏ tất cả để theo anh cùng trời cuối đất! Người Thái em có câu: “Yêu quý người nào thì muốn bồng muốn cõng người đó trên lưng” mà… Anh chẳng có chút gì giống với kiểu đàn ông mà dân tộc em rung mõ báo động: “Anh lội suối - đục suối, bước lên sàn - người lạ chạy run, vào bản - gái bản hết hồn… Người thế thương được a?”. Qua một người trong đoàn phim, em biết anh cũng không có hạnh phúc, vợ anh bỏ đi Tây xuất khẩu lao động hơn 10 năm, con gái thì bên ông ngoại nuôi, anh chỉ lao đầu vào đọc sách và làm phim… Chúng ta cùng cảnh ngộ anh ơi! Nhưng anh đừng lo, em không có đòi hỏi gì cao xa, không dám mong anh sẽ gắn bó với đời em… Em chỉ hy vọng được gặp lại anh trên Thị xã buồn chảy ngập rượu này, cái Thị xã đang bắt đầu tìm mọi cách phá bỏ rừng thiêng để kiếm cái ăn này, để được khóc trên vai anh, dù chỉ một lần nếm vị ngọt của tình yêu mà em không hề được biết từ khi học trung học tới khi về nhà chồng, cho đến tận đêm nay viết cho anh trong nước mắt…”

Lá thư của một phụ nữ Thái đã “tằng cẩu” (búi tóc cao, tức có chồng), có hai con, làm cô giáo gần 10 năm cùng ấn tượng sau bốn lần gặp gỡ giúp hắn có ấn tượng rõ nét về một tâm hồn nhiều mơ mộng, yêu thơ văn, hay đọc sách, thích ca hát, ham hoạt động xã hội, nhưng bị đè nén nhiều năm tháng bởi cuộc sống gia đình có người chồng gia trưởng thừa rượu thiếu học vấn, nhiều sức lực ít tình yêu thương, đủ lời cay nghiệt mà không chút cảm thông, và càng đè nén sức bật càng sôi sục… Cuộc gặp hắn tình cờ quả là giọt nước làm đầy tràn cốc nước, với bản tính hồn hậu của người miền núi, em đã bày tỏ tình cảm hết sức chân thật. Còn hắn, ngờ đâu lại là một thứ “tình yêu sét đánh” đối với người con gái vốn khao khát tình yêu nhưng không có tình yêu, cả trước lẫn trong một cuộc hôn nhân giờ chỉ còn có ý nghĩa trên pháp lý!

Hắn định viết thư trả lời ngay, hay gọi điện thoại tức thì để em khỏi chờ mong. Nhưng hắn sẽ phải viết gì, nói gì đây? Hắn còn ngỡ ngàng trước tình cảm của em, và chưa có thời gian lẫn sự tĩnh tại cần thiết để lý giải cảm xúc của bản thân trước sự kiện này... Thế là hắn nén cảm xúc lại để tập trung hoàn thiện hậu kỳ bộ phim suốt gần tháng trời, và quyết định sẽ tìm gặp em vào dịp lên thanh lý hợp đồng phim. Biết đâu tới lúc đó, với sự im lặng khó hiểu của hắn, em sẽ coi “những dòng thư nước mắt” kia chỉ là sản phẩm của tâm trạng nhất thời và dại dột?

Tròn một tháng sau, hắn ngược Tây Bắc để trả phim, và đến với nơi có một người chẳng biết có còn chờ mong mình như hứa hẹn hay không… Trên chuyến xe đêm ngập bóng tối đường trường, hắn bồi hồi với kỷ niệm tuổi trẻ giờ quấn quýt thêm chiếc khăn Piêu của một người con gái có đôi mắt buồn thăm thẳm trên gương mặt tươi vui tinh nghịch tựa thiếu nữ… Hắn nhớ lại những lời em nói về rừng thiêng quê em, trộn lẫn lời của nhà Thái học bạn hắn: Người Thái từ xưa cho rằng rừng thiêng là nơi ngự trị của thần linh… Trước đây cứ vài năm một lần, người ta phải tổ chức lễ cúng trâu tại những cánh rừng thiêng. Nhiều nơi tin rằng: những con thú rừng bị thương trong một cuộc đi săn khi chạy trốn vào rừng thiêng sẽ được thần linh bảo vệ, người đi săn thấy con thú đã chạy vào rừng thiêng thì không dám truy đuổi nữa... Rừng thiêng nghiễm nhiên trở thành nơi trú ngụ an toàn của nhiều loài động thực vật quý hiếm. Bao đời rồi, người Thái vẫn sống bình yên như vậy và truyền nhau lưu giữ những điều cấm kỵ, để họ còn có được một cánh rừng già hiếm hoi, quý giá như chính sự sùng kính tổ tông và những điều thiêng liêng nhất. Luật tục Thái quy định: rừng phòng hộ ở đầu nguồn nước, tuyệt đối cấm khai thác; rừng dành cho việc khai thác tre, gỗ để dựng nhà, phục vụ cho các nhu cầu của cuộc sống thì tuyệt đối không được chặt đốt làm nương… Ở mỗi Mường đều có "minh bản nen mương" (hồn thiêng bản mường), có nơi chôn "đắc mương" (cột hồn mương). Đầu mường có "rừng hồn chiềng" gọi là "tu xen", cuối mường có "rừng hồn chiềng" gọi là "tu pọng", cạnh mường có khu rừng mang tên "chiềng kẻo" là khu rừng chôn cất người quá cố. Các rừng này đều là rừng kiêng cấm, không được chặt phá... Mỗi bản cũng đều có những cánh rừng cấm, đó là rừng đầu nguồn, rừng ma... Nhiều bản còn có những khu rừng tre, rừng vầu cấm chặt phá gọi là "pá nó hảm" (rừng măng cấm). Sau những trận mưa đầu mùa, măng mọc rộ, người ta mới tổ chức cho cả bản vào rừng hái măng. Sau đó lại “đóng cửa” đợi đến đợt măng sau hoặc mùa măng sau. Các bản xưa còn có những cánh rừng nguyên sinh dành cho dân bản săn thú, không ai được vào đó đẵn cây đốt cỏ. Những khu rừng "đon khuông" được coi là rừng của thần linh trú ngụ, thì tuyệt đối không được chặt phá dù chỉ mảy may, nếu ai xâm phạm thì sẽ gặp hậu quả khôn lường...

Trong buổi chiếu trình duyệt phim tại Sở Khoa học và Công nghệ có mấy lãnh đạo Tỉnh dự, em cũng được Lò Trung mời đến. Em mặc áo cóm mới màu cà tím quấn cạp xanh nõn chuối dường lấp lánh muôn vụn ngọc dưới ánh đèn tựa bà Chúa hoa rừng khiến hắn ngây ngất hồi lâu. Sau phần giới thiệu của bạn hắn, thấy không nhắc đến em, hắn chủ động đứng lên: “Thưa các nhà khoa học, các nhà Thái học, thưa đồng chí Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy! Thay mặt đoàn làm phim, tôi xin bày tỏ lòng cám ơn tới tất cả mọi người có mặt ở đây, tới đồng bào vùng Nậm Tông đã giúp chúng tôi ghi được nhiều tư liệu sinh động chân thật về rừng thiêng, và tới cô giáo Lay đây, người đã cùng nhà Thái học Lò Trung cung cấp những kiến thức quý báu về phong tục tập quán địa phương, về Luật tục Thái để bộ phim được hoàn thành hôm nay…”. Tiếng vỗ tay rào rào. Em đỏ bừng mặt. Vì xấu hổ hay tự hào vui sướng? Chắc cả hai. Cơ quan Lò Trung yêu cầu hắn làm thêm mấy bản phim lồng tiếng Thái, tiếng Mông, tiếng Mường, và Lò Trung tiến cử luôn em sẽ là người đọc thuyết minh tiếng Thái…

Sau hôm đó, hắn với em đã sống trong “Tuần trăng mật” của một tình yêu mà em bảo là “Yêu trộm” nói theo phong tục người Thái… Em đưa hắn về thăm ngôi nhà cấp 4 gần trường, xa bản em 7 cây số mà em thuê để nghỉ ngơi sau giờ dạy học và soạn giáo án, ngôi nhà đồ đạc sơ sài, có giá sách nhỏ, độc đáo nhất là chiếc giường tầng cá nhân em xin được từ trường nội trú dân tộc thải ra… Một đêm, bên con suối đầu nguồn Nậm Tông, sau cái hôn dài đắm đuối mà cả em lẫn hắn chưa từng có trong đời, em ngậm ngùi: “Anh ơi! Người con gái Thái có chồng rồi thì không được chơi bời ngoài bản, nhưng họ vẫn thầm yêu trộm nhớ... Họ giống như con trâu cái, cứ mỗi lần cỏ mọc lại muốn đạp bỏ cái chuồng chật chội để đi hoang, đi thật xa vào các thung lũng ẩm ướt ngập hương cỏ mật… Nhưng gái đã có chồng như bị trói, gái có con như nhựa dính... Em cũng muốn làm theo lời ông em: đi suối nào phải đến tận ngọn của suối ấy! Nhưng em đang ở cái cảnh: cúi xuống cũng sai, ngẩng lên cũng trái, lỗi chỉ bằng con muỗi, quay phắt lại thành con trâu mất rồi! Tình yêu của em đã hại anh, hại cả em! Luật tục quê em nghiêm khắc với việc “Yêu trộm” chẳng kém việc phá Rừng thiêng đâu anh…”

Hắn nhẹ hôn lên đôi môi vừa thốt lên lời xót xa ân hận như tìm cách cảm nhận hết nỗi đau lòng của em để lựa lời an ủi.

- Nhưng đó là sự an phận của người con gái Thái xưa kia! Em là một cô giáo của thời công nghệ điện tử cơ mà! Anh biết em đã sống ly thân hai năm nay… Dù không gặp được anh hay một người đàn ông nào xứng đáng, em cũng không thể kéo dài cái cuộc sống địa ngục ấy thêm ngày nào nữa!

Em đã trả lời “diễn văn” hùng hồn đó của hắn bằng giọng thấm nước mắt:

- Chồng em... Em không yêu, chưa hề yêu, nhưng em đã trót có hai mặt con với người ta… Với lại, vợ chồng đâu dễ lấy, quả cây đâu dễ thành! Dệt ba lần vải mới quen khung cửi, ba mặt con mới thật là vợ chồng!

- Năm nay em có bằng tốt nghiệp bổ túc Phổ thông trung học, anh sẽ phụ đạo cho em, em thi Đại học đi. Ngành sư phạm đang thiếu nhiều những giáo viên văn có năng lực cảm thụ văn học và vốn văn hóa dân gian miền núi như em… Tương lai học vấn đó cũng sẽ cần cho cả các con em nữa…

Em im lặng hồi lâu, rồi ngả đầu trên vai hắn.

- Cảm ơn anh đã yêu thương đứa con gái dân tộc ít học này… Mấy ngày qua, sống bên anh, em như được sống trên miền Thượng giới mà “Mo Khuôn” (Mo Hồn) của ông cha em đã tả thật hay… - Em lấy từ túi vải luôn đeo trên người một chiếc khăn piêu - Em gửi anh mảnh piêu chính tay em dệt để luôn nhớ đến người con gái đáng thương không có hạnh phúc… Khăn piêu là tín vật không thể thiếu của mỗi cô gái Thái, anh ơi! Khăn piêu em thêu những đóa hoa ban trắng trên nền xanh mà người Thái gọi là “Lãi bók ban”, mỗi bông hoa trên piêu đều có hoa đực và hoa cái sóng đôi… Đêm nay bên đầu nguồn rừng thiêng này, em dâng hiến anh lần cuối tình tuyệt vọng của em, và ta cùng cúi xin ông cha em tha thứ vì đã phạm một Luật tục ngàn đời…

Lúc đó, nếu không có nỗi cảm thương tràn ngập không gian, hắn đã phải bật cười vì những lời lẽ cứ như lấy ra từ tiểu thuyết ngôn tình mà chắc em và các cô giáo trẻ thường đọc… Cái tình cảm mới mẻ hắn tìm thấy sau bao năm tháng nghi ngờ về Tình yêu - Hạnh phúc của bản thân khiến hắn đã phải uống từng lời em tựa sương đêm đọng trên chiếc khăn piêu hơi vổng lên bởi búi tóc tằng cẩu chẳng biết khi nào mới gỡ bỏ xuống… Nhưng không ngờ em đã tháo khăn piêu, rút trâm cài để tóc xõa tràn ngực hắn. Cứ thế, em ôm hắn cùng mái tóc dài của em trong vòng tay hồi lâu, thầm thì: “Tạm biệt anh yêu… Đừng bao giờ quên em nhé…”

Làm sao hắn có thể quên được người con gái này, quên được những lời yêu như thế đến với hắn tựa sao băng vụt qua cuộc đời nhiều u uẩn, nhiều thất bại của hắn!

Suốt mấy năm sau đó, hắn phiêu bạt làm phim viết báo ở nhiều vùng đất miền Trung, miền Nam, hắn chỉ nhận được một lá thư trả lời của em sau nhiều thư hắn gửi lên không có hồi âm. Em đã dặn hắn không được gọi điện, kẻo chồng em, người nhà chồng hay bạn em dò biết được chuyện của chúng ta thì phiền lắm, ngay trường em có cô giáo ngoại tình mà bị đuổi khỏi ngành… Cũng có lần tìm được dịp để lên xứ núi nhớ thương ấy, song hắn lại tìm cớ hoãn lại, bởi hắn tin: em và hắn sẽ không thể kiềm chế nổi lòng mình khi gặp lại nhau…

Lá thư này, em chỉ kể lại một truyện cổ dân tộc Thái về khăn Piêu (mà em thật thà bảo là do anh Lò Trung kể cho em): “Ngày xưa, có một mường toàn phụ nữ được gọi là Mường Mẹ, đàn ông ở bất kỳ nơi nào dù vô tình hay cố ý lạc vào đều bị xua đuổi, thậm chí bị sát hại nếu không chịu rút lui. Một hôm có một chàng trai “lạc” vào Mường Mẹ và được một cô gái xinh đẹp yêu thương. Hai người quyết tâm vượt qua mọi qui định ngặt nghèo bao đời để cùng nhau chung sống. Đôi yêu nhau bàn bạc rồi chàng trai về thưa với Mường Bố. Mường Bố cho đây là duyên trời nên bèn cùng nhau sang thưa chuyện cùng Mường Mẹ. Mường Mẹ quyết giữ luật tục từ xưa. Mường Bố đành dùng sức mạnh. Mường Mẹ yếu thế phải chấp nhận bỏ lệ cấm đàn ông và cho phép đôi trẻ xây dựng gia đình. Mường Mẹ cho các thiếu nữ xinh đẹp thêu chiếc khăn gọi là “piêu” rồi in dấu vân tay làm chứng, gọi là “cút piêu” và làm các tua vải mầu gọi là “pui piêu”, tượng trưng cho sự gắn kết thủy chung…”. Hắn kẹp lá thư đó trong cuốn sách “Thơ chữ Hán Nguyễn Du” mà hắn luôn mang theo bên mình cùng đồ nghề…

Sau 5 năm hắn xa xứ núi ấy, Lò Trung gọi: cơ quan anh lại tha thiết mời hắn lên làm một phim tài liệu phóng sự về việc phá rừng tràn lan đến độ báo động, đặc biệt là rừng đầu nguồn có nguy cơ bị hủy hoại hoàn toàn. Anh bảo: mấy năm qua, cũng như nhiều nơi khác, người dân vùng này đã phá rừng ngày một táo tợn để trồng lúa trồng ngô… Mới đầu, một số người trẻ tuổi không biết sợ thần linh là gì đã dám xâm phạm rừng thiêng đầu nguồn. Thấy việc phá rừng không bị sao, nhiều người khác cũng lao vào phát nương làm rẫy. Chỉ vài năm sau, cánh rừng thiêng đã bị phá gần hết. Những người già cố ngăn cản con cháu nhưng bất lực, họ đành báo trước tai họa tất sẽ ập đến, bởi thần linh trừng phạt... Thế rồi, con suối Tông vốn là một nhánh cung cấp nước đáng kể và ổn định cho dòng Nậm Lung bỗng nhiên bị cạn kiệt về mùa khô, và lũ quét lũ ống xuất hiện vào mùa mưa. Chuyện chưa từng thấy trong lịch sử vùng này đã diễn ra: Một cơn lũ kinh hoàng đã tàn phá cả vùng Thị xã quê anh, thiệt hại hàng trăm tỷ đồng, 306 ngôi nhà gạch nhà sàn bị cuốn trôi, 45 người đã thiệt mạng... Và bãi Tông cùng dòng Nậm Tông - nơi bảo tồn, cung cấp các loại giống thuỷ sản cho cả dòng Nậm Lung đã trở thành bãi cát đá trơ trụi khổng lồ tựa thời tiền sử! Lò Trang thốt lên lời than của những người Thái hiểu biết giàu lương tâm: “Bạn quý của tôi ơi, đó là sự trừng phạt của thiên nhiên, là hậu quả của những người vô thần, coi thường quy luật và sức mạnh của tự nhiên. Họ cho rằng không có thần thánh hay lực lượng siêu nhân nào cả. Đúng, thần thánh thì không có, nhưng sức mạnh của tự nhiên thì còn hơn cả thần thánh nữa! Tiếc thay, nhiều cánh rừng đã bị “giải thiêng”. Nhiều luật tục, trong đó có luật tục đầy tính nhân văn và khoa học đã bị rơi rụng, nhiều quy định đã bị xóa bỏ không thương tiếc, vì cho rằng những gì thuộc về luật tục đều là lạc hậu… Bạn hãy lên ngay nhé, cùng giúp người Thái chúng tôi biết yêu rừng trở lại, hiểu sự cần thiết phải giữ rừng, phải khôi phục rừng đầu nguồn…”

Thế là hắn có cớ chính đáng để trở lại mảnh đất hắn chờ mong bao ngày tháng, mảnh đất “đầy nguy hiểm” đối với chuyện riêng tư của hắn và em. Nhưng giờ hắn có cái bùa “Luật tục Thái” bảo trợ người làm phim làm báo, dù hắn đã vi phạm một Luật tục cổ xét cho cùng là bất nhẫn đối với nữ giới cả xưa lẫn nay…

Sau 5 năm, em vẫn xinh đẹp như trước, lại thêm vẻ quyến rũ đầy ma mị tuy có phần đẫy đà chững chạc hơn. Hắn gặp lại em tại căn nhà cũ em vẫn thuê. Lúc đầu em thoáng có vẻ bối rối, sau đó lấy lại vẻ lịch sự cần có của một thiếu phụ hiếu khách. Em mời hắn tới dự một cuộc liên hoan nhỏ, vào buổi tối - ngay tại nhà em cho ấm áp tình cảm - em bảo thế. Nhân dịp gì vậy em? - Chả là có mấy người bạn doanh nghiệp mới của chúng em dưới xuôi lên bàn liên kết kinh doanh, và… - Doanh nghiệp gì, và kinh doanh gì thế? - Bí mật đã anh! Với lại, để chúc mừng nhà báo Trung ương bạn em thăm lại… - Chỉ là bạn thôi à? - Hứ, anh còn hơn là bạn nhiều… Sao anh hỏi ác thế - Ánh mắt em long lanh và thoáng ướt vẻ bồn chồn nhớ nhung.

Trong cuộc rượu khá sang trọng do em bày đặt có cả ba cô gái xinh xắn làm “tiếp tân”, họ son phấn tưng bừng, váy hồng mỏng tang, chỉ chiếc áo cóm trắng tinh có hàng cúc bướm bạc sáng lóa cho biết là gái Thái. Ngay từ đầu hắn đã hiểu: hóa ra hắn chỉ là khách mời bất đắc dĩ, tình cờ. Không sao, miễn là trong trái tim em còn dành một góc nhỏ cho hắn… Hắn cứ ngây thơ yên chí như thế, cho tới lúc một người “bạn doanh nghiệp” của em trong hơi men chuếnh choáng giơ chén rượu lên đòi uống chéo tay với hắn. “Tôi nghe Lay có lần kể về nhà báo rồi, Lay khen anh nhiều nhưng bảo: anh ấy là con người ngây thơ lắm nên cả đời nghèo túng. Sẽ có dịp giới thiệu với các anh, và mong mọi người giúp anh ấy tỉnh ngộ, kéo anh ấy vào con đường kinh doanh mới…” - “Cám ơn! Nhưng xin lỗi, con đường kinh doanh mới đó là gì thế ạ?”

Trừ Lay, cả 5 nhân vật trong cuộc rượu nhìn nhau rồi cười phá lên, nhìn hắn đầy vẻ thương hại và thông cảm.

Chủ nhà liền đứng vụt lên cất tiếng lanh lảnh:

- Các anh ạ, em xin đính chính ngay: không phải em bảo là “kéo anh ấy vào con đường kinh doanh mới “ đâu! Em chỉ bảo: mong các anh sẽ giúp anh ấy thức thời hơn…

Nói xong, em tự tay đặt vào bát hắn miếng thịt nướng lớn với lời giới thiệu trịnh trọng:

- Nai rừng đấy anh! Chắc là anh may mắn được thưởng thức con cuối cùng rồi…

Mọi người cười ồ lên, nói cười vui vẻ, chớt nhả. Một nhân vật ra dáng đàn anh của cả bọn giơ tay như trấn át, giọng đã lè nhè:

- Anh nhà báo đây là bạn cũ của em Lay, vậy là một bảo đảm bằng vàng rồi! - Anh ta quay sang hắn - Nhà báo ạ, chúng tôi đã được Lay cho xem phim anh làm về rừng đầu nguồn. Rất kính nể. Có điều, những điều nhà báo nói mấy năm trước giờ đây đã lỗi thời! Cả câu khẩu hiệu “Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế” đang được tung hô hiện nay cũng chỉ là cái chiêu bài thôi! Những người quan trọng nhất vùng này đã bật đèn xanh ngầm cho bọn tôi được phép chuyển đổi rừng triệt để, phá bỏ hết các luật tục cổ lỗ để đem lại sự giàu có cho dân Thái dân Kinh dân Mông dân Dao dân Mường xứ này… Chúng tôi đã mua tặng Lay một căn hộ biệt thự liền kề giữa trung tâm, đã giao dịch để sang năm Lay trở thành Trưởng phòng Giáo dục Thị xã, như một cách trả ơn em đã ủng hộ bọn tôi hết lòng trong sự nghiệp xóa đói giảm nghèo và xây dựng thiên đường hạnh phúc cho địa phương miền núi loại hạng bét này… Hơ hơ… Nào, cạn chén để cùng em Lay tạm biệt ngôi nhà sẽ đi vào lịch sử như một căn cứ địa của nghèo đói này…

Hắn nhìn Lay. Lúc này, đôi mắt em vẫn long lanh, nhưng còn đâu vẻ thoáng ướt của kỷ niệm xưa, của nỗi mừng tủi khi gặp lại hắn. Đây là cái long lanh của niềm tự đắc, tự hào bóng nhẫy khi vây quanh em là những doanh nhân thành đạt nhiều tiền bạc có quan hệ sinh tử với các nhân vật chủ chốt nắm quyền sinh sát đối với mọi vấn đề Dân sinh địa phương, những doanh nhân có uy lực hơn mọi Chúa đất của vùng Thập châu Thái xưa…

Hắn chẳng thiết tham gia chuyện trò gì nữa, lầm lỳ cạn hết chén này đến chén khác khi được rót đầy chén cùng tiếng hô đồng thanh ”cạn chén”, “au hoảnh” (hết nhé), mong dìm sâu những cảm nghĩ tồi tệ cứ mỗi lúc một thôi thúc đòi ngoi lên khuấy đảo hắn…

Lúc thức dậy, hắn thấy mình nằm trơ nơi từng ghi dấu cuộc tình mưa bóng mây song đau đớn thay, lại hằn vết bỏng suốt đời hắn… Hắn rón rén cầm lá thư, như một kẻ ăn trộm, bật đèn lên và đọc với tâm trạng của kẻ sắp bị hành hình.

“Anh ơi! Gặp lại anh, em bất ngờ quá, và xúc động vô cùng… Bao lâu nay em vẫn nhớ về anh…”

Hắn chợt thấy ân hận… Mình thật có lỗi khi đã không gửi lên cho em những cuốn sách dịch văn học kinh điển như đã hứa, bởi nếu làm được vậy biết đâu có thể hắn sẽ không phải chịu đựng lối thể hiện tình cảm che đậy vụng về sự phá sản một thứ thiêng liêng đã trót mọc rễ trong lòng hắn, và để thanh minh một cách bẽ bàng: “... Nhưng em xấu hổ lắm… Em không còn là cô giáo Lay dễ thương như xưa nữa đâu anh ơi. Anh Trường, chủ doanh nghiệp đã cưu mang mẹ con em sau khi ly dị chồng… Em ôm một con nhỏ ra đi hai bàn tay trắng, còn đứa lớn anh ấy nhận nuôi song rồi không nuôi được, lại gửi trả em khi đã phá nốt gia sản còn lại trong các cuộc rượu chè… Anh bảo, một cô giáo Phổ thông cơ sở làm sao xoay sở nổi với đồng lương thưởng đã bèo bọt lại luôn bị chậm bị cúp phạt, ngay căn nhà xập xệ này em cũng phải liên tục nợ tiền thuê, có lần đến nửa năm ròng… Tuy em không yêu, nhưng cũng đành sống cảnh “già nhân ngãi non vợ chồng” nơm nớp lo vợ người ta lên đánh ghen… Anh hãy tha thứ cho em nhé, vì đã không trọn lòng chung thủy như tín vật khăn Piêu em tặng anh… Em không xứng với anh nữa rồi, hãy quên người con gái tội nghiệp này đi nhé, anh!…”

Em còn dài dòng kể kể nhiều nữa, nhưng điều hắn muốn được biết nhất thì em đã không hé nửa chữ: đó là, tay Trường bồ em - chủ doanh nghiệp và đồng bọn đã câu kết với những người có trách nhiệm trong Tỉnh ra sao để có thể phá tan nát những cánh rừng thiêng đầu nguồn nơi này mà không bị pháp luật trừng trị? Cái pháp luật hiện đại trong tay những kẻ nào đã làm khiên che cho lũ hung thần “đi tới đâu Thần rừng Thổ địa phải hiện lên van lạy rối rít”? Các vị Thần linh trong tâm thức dân gian cổ xưa đang “ôm đầu máu” chạy trốn tận đỉnh núi cao nhất khi rừng mất dần, rồi tới lúc cả núi cũng sẽ bị băm nát thì các vị Thần linh đó sẽ biết chạy về đâu?

Ngày mai, hắn sẽ gặp Lò Trung để nhận nhiệm vụ làm phim của cơ quan anh. Nhưng trước hết, hắn cần hỏi nhà Thái học những điều băn khoăn nhức nhối này… Rồi dần dà, lúc “trà dư tửu hậu” có thể sẽ tâm sự với bạn về mối tình của hắn với một người con gái Thái vốn yêu rừng mà giờ phải cam tâm sống kiếp “mạt cưa mướp đắng đôi bên một phường” với một kẻ đao phủ giết rừng không ghê tay, tiếp tay cho kẻ bất lương đang thủ tiêu nốt những Luật tục tốt lành của đồng bào dân tộc, phải mang tâm hồn và thân xác vốn đẹp đẽ ra để đổi lấy những đồng tiền ướt máu của rừng… Những kỷ niệm Tình yêu xứ núi, hắn có cần lưu giữ nữa hay không? Để làm gì? Và những bộ phim mà hắn làm theo đơn đặt hàng thế này, liệu có ích gì?

Viết thêm

Sẽ không có những dòng này nếu như hắn không lục tìm trên giá sách nhỏ của em mong lấy lại các bức thư của hắn. Không thấy gì cả. Biết đâu em đã đốt tất cả để “phi tang”? Nhưng hắn đã vô tình vớ được một danh sách ghi nắn nót bằng chữ của một cô giáo thường viết chính tả cho trò cấp Một, danh sách tên tuổi địa chỉ 15 người cả Thái lẫn Kinh tuổi từ 17 đến 22 mà chắc chỉ là con gái, bởi các chữ đệm “thị” và tên nhiều loài hoa… Như một cái máy, hắn chụp lại bản danh sách, với thoáng hồ nghi lo lắng, thầm cầu trời khấn Phật suy đoán của mình là vớ vẩn… Đưa cho Lò Trung xem, sau khi đọc thấy tên một cô gái họ Cà 17 tuổi, anh bật người lên: “Con bé này cùng xóm với tôi, học lớp 12, dạo này vứt bỏ trang phục dân tộc để toàn diện váy mỏng, bỏ nhà đi đâu cả tuần vừa mới về… Trời ạ! Cơ quan chức năng đang nhờ chúng tôi tìm kẻ cầm đầu việc thu gom, dụ dỗ, mua chuộc các cô gái trẻ, có cả sinh viên, gái vị thành niên, những người hoàn cảnh khó khăn hoặc thích ăn diện, để làm “kho dự trữ” của bọn cướp đất phá rừng “tiến cống” lũ quan chức hư hỏng và bọn giàu xổi… Cám ơn cậu nhé, cho chúng tôi xin cái này, một đầu mối khá quan trọng đó…”.

Hắn không dám nói đã lấy được bản danh sách từ đâu dù bạn nài nỉ, và tịt ngóm luôn ý định kể cho bạn về mối tình phạm một Luật tục của đồng bào anh là “Yêu trộm” mà từ đây hắn sẽ “đào sâu chôn chặt” trong ký ức. “Nếu anh thật sự là bạn tôi, mong anh đừng hỏi vì sao tôi có thứ này… Và xin anh đừng cho ai biết người cung cấp” - “Vì sao thế?” - “Anh cứ biết vậy. Coi như một lời cầu xin, và anh cứ tin là lương thiện… Không phải tôi sợ liên lụy đâu… Chuyện dài lắm… Nỗi đau lòng lớn nhất của đời tôi…”. Nhà nghiên cứu văn hóa Thái nhìn hắn vẻ dò hỏi nhưng đượm cảm thông, và chắc anh đang ngầm liên hệ tình cảnh của hắn với một “ca” tâm lý dân gian trong một motif truyện cổ Thái, Sinhmun, Kháng nào đó mà anh đã sưu tầm…

Hắn không rõ “số phận” của bản danh sách cùng “tác giả” của nó ra sao, chỉ biết rằng hắn đã có một nguyên cớ để lý giải thêm bí mật giấc mơ đêm ấy, và được an ủi phần nào về tội “Yêu trộm” cùng tội “phản bội lòng chung thủy” - nếu quả thực đáng gọi là “phản bội”: Trong những vết máu chưa khô từ chiếc khăn Piêu in vào các gáy sách của hắn, bên cạnh vết giống son môi hình như có những dòng chữ bí ẩn tựa Luật tục thời hiện đại mở đầu bằng bản án về tội ác phá rừng đầu nguồn, tội ác hủy hoại sự trong sạch và Tình yêu của các trinh nữ… Còn với hắn, chiếc khăn Piêu này đã trở thành nấm mộ của một mối tình dù nó đã góp phần phá bỏ một Luật tục man rợ. -/.

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Hôn quân Lưu Tử Nghiệp và vai diễn của Trương Dật Kiệtl

- Vài cảm nhận khi xem phim BỐ GIÀ (web drama) của Trấn Thànhl

- Vài trao đổi với nhà văn Chu Lai và đạo diễn Đặng Thái Huyềnl

- Phim “Mưa đỏ”: 3 tình tiết điện ảnh dưới góc nhìn ký hiệu học…l

- “Em và Trịnh” - Bộ phim gây nhiều tranh cãil

- Người tình… Người tính… Người tinh…l

- Phim “Đất rừng phương Nam” và những phản ứng trái chiềul

- Nghĩ về thủ thuật làm phim câu kháchl

- “Nhà bà Nữ” của Trấn Thành - Đỉnh cao của nhảml

- “Huyền thoại” của Phan Mạnh Quỳnh và những cảm nhậnl

Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc bài thơ