MỘT NGUYỄN CAO KỲ THÔNG MINH - Tác giả: Nguyễn Hữu Đạt ; Đặng Xuân Xuyến giới thiệu

 

MỘT NGUYỄN CAO KỲ THÔNG MINH

(Tác giả Nguyễn Hữu Đạt)

Anh trai cả của tôi sinh năm 1927, lớn hơn ông Nguyễn Cao Kỳ 3 tuổi nên thuộc lớp người cùng thế hệ, lớp trên - lớp dưới. Thuở nhỏ anh đi học tận Sơn Tây cũng nổi tiếng là học giỏi và biết nhiều chuyện. Cho nên, từ lúc còn học lớp “vỡ lòng”, tôi thường được anh kể nhiều chuyện trong Tam quốc, Tây du kí… và cả chuyện ông Nguyễn Cao Kỳ thời đi học. Anh nói: “Kỳ nó thông minh, nhanh nhẹn, ít nói và được bạn bè yêu mến”. Tôi tròn mắt hỏi: “Sao anh lại khen giặc”. Anh tôi nhẹ nhàng: “Kỳ không phải là giặc mà là đi lính cho giặc. Mà đi lính thì có thể là bị bắt lính, hoặc vì quá nghèo… Giặc là bọn từ ngoài đến cướp nước ta”. Tôi mơ hồ hiểu một số khái niệm từ đó.

Tôi là đứa trẻ biết nhiều chuyện vì anh tôi “kích cầu” bằng cách kể chuyện để chúng tôi ngồi bóc thầu dầu giúp anh đạt chỉ tiêu khoán của hợp tác xã vào những đêm sáng trăng. Ngày ấy, quê tôi có hai vùng bãi rộng. Sau mỗi mùa nước lên, thầu dầu (tiếng địa phương gọi là cây hột) mọc ngập mặt đất. Bây giờ thì loại cây này không còn, chỉ còn trong kí ức của lớp người như chúng tôi. Nhưng những lời kể của anh ngày ấy đã tạo ra cho tôi một “khung hình” về Nguyễn Cao Kỳ khi được nghe tận tai những câu chuyện liên quan đến ông.

Tôi nhớ lại, vào quãng 2003-2004, tôi thường có những chuyến đi dạy vào phía Nam. Thời đó là thời phát triển của đào tạo Văn bằng 2 và Đại học từ xa nên cán bộ giảng dạy được huy động hết công suất. Tôi là một số ít cán bộ trong ngành tham gia tích cực cho các đơn vị bạn theo lời mời. Một lần dạy ở Phan Rang, các học trò hỏi: “Ngày chủ nhật, thầy muốn khám phá gì thêm ở mảnh đất này không ạ?”. Tôi nói: “Theo tôi biết, Phan Rang có Tháp Chàm và cũng là quê hương Nguyễn Văn Thiệu. Tôi muốn được đến hai nơi đó, nếu không làm phiền tới các bạn”. Khỏi nói, “các bạn” đang học tôi là giáo viên và cán bộ chủ chốt của tỉnh, họ rất quí mến các thầy từ Bắc vào. Khi biết tôi là nhà văn, họ lại càng mở lòng. Thế nên, tôi được dành một buổi đến tận nhà ông Nguyễn Văn Thiệu. Thời đó, cán bộ chưa có xe ô tô riêng như bây giờ. Các học viên đưa tôi đi bằng xe máy trên đoạn đường gần 40 km từ nơi ở đến quê ông Thiệu. Nhà ông ở ngay sát biển. Quả thực, lúc đến. tôi rất bất ngờ vì khi đọc sách báo, tôi không thể hình dung, tư dinh của một vị Tổng thống có tiếng là tạo ra một chế độ tham nhũng lại khiêm tốn, đơn sơ đến như vây.

Tôi nói chuyện rất lâu với một bà cụ gần 90 tuổi, lúc đó là chủ nhân của ngôi nhà. Bà nói bà có họ hàng xa với chủ nhân. Tôi hỏi khá kĩ về nhiều chuyện. Đại để khi làm tổng thống, ông Thiệu có hay về đây không? Về vào dịp nào? Đi với những ai?... Bà cụ nằm đung đưa trên chiếc vòng gai được mắc trên hai cái khuy lớn mắc chéo qua hai góc tường. Bà cụ bảo: “Từ ngày ông ấy làm vua, căn nhà của cha ông ấy vẫn giữ nguyên như cũ, không sửa sang gì?” Tôi đi một vòng trong nhà rồi qua phía sau. Từ đây có thể nhìn xuống vụng biển, nơi lơ thơ vài chiếc thuyền neo đậu. Vườn không rộng, chỉ khoảng vài trăm mét vuông, để hoang, chỉ có vài cây dừa già nua trong gió, còn lại là cát. Khi ông Thiệu đã di tản, ngôi vườn nom rất tiêu điều, chỉ có nắng chói chang soi trên nền cát, với một vài đám cỏ lơ thơ. Tôi có cảm giác nơi đây giống một xóm chài mới ăn nên làm ra vì nhà cửa xung quanh chỉ có một tầng. Lối vào nhà ông Thiệu chỉ vừa đủ hai xe máy tránh nhau. Bà cụ cho biết, mỗi lần quan quân của “vua” về đều phải để xe ở ngoài, để đi bộ vào.

Tôi rất lạ vì sao bà cụ không gọi ông Thiệu là tổng thống mà gọi là vua, mặc dù ngôn ngữ hiện đại, từ này đã bị vứt bỏ lâu rồi? Nhưng bà cụ hồn nhiên, vẫn coi ông Thiệu như một đỉnh cao mang tính trường tồn trong lòng bà. Bà cụ nói, ông Thiệu năm nào cũng về thắp hương vào các dịp giỗ tết. Đi cùng thường có các vị tướng và các bộ trưởng. Tôi hỏi: “Họ đông không cụ?” Bà cụ bảo: Thường thì vài chục, đông nhất là gần trăm. “Thế họ ăn uống ở đâu ạ? Chật thế này làm sao đủ chỗ kê bàn?”. Bà cụ cười: “Làm gì có bàn. Họ chải chiếu trong nhà và sân và ngồi ăn với nhau thôi”. Nghe xong tôi cứ tròn xoe mắt và nhìn quanh.

Ngôi nhà của cha ông Thiệu là một ngôi nhà mái bằng một tầng, duy nhất chỉ có một phòng lớn rộng chừng vài chục mét vuông, lát gạch cũ kĩ, mỗi chiều 20 phân. Còn phía sau chỉ có một phòng xép làm nhà bếp. Vậy, mỗi khi về quê, ông Thiệu nghỉ ở đâu? Giải đáp thắc mắc của tôi, bà cụ nói, ông Thiệu còn có một nhà riêng hai tầng ngoài bờ biển. Đó là nơi, vợ chồng ông Thiệu nghỉ lại đêm. Tôi hỏi, ông Nguyễn Cao Kỳ có hay về cùng ông Thiệu không? Bà cụ gật đầu. Bà nói, mỗi lần về, ngoài ăn uống họ còn tranh cãi nhau nhiều chuyện. Ví dụ chuyện người Hoa … Có lần mấy ổng còn nói, “người Hoa thì chỉ có anh Kỳ mới trị được”.

Tôi không rõ ngày ấy bà cụ nghe lỏm được hay nghe người khác kể lại, nhưng theo bà cụ thì người Hoa ở miền Nam lúc ấy giàu lắm. Họ có thể làm tất cả chuyện gì họ muốn. Sau này, đọc báo chí, tôi mới hiểu thêm, ông Nguyễn Cao Kỳ là một người rất thông minh như lời anh tôi đánh giá lúc tôi còn nhỏ qua các câu chuyện kể. Tiêu biếu nhất là vụ “Bốc thăm tử hình”, một cách làm quái kiệt của một người có vai trò trị quốc.

Chuyện kể rằng, vào những năm đỉnh điểm của cuộc chiến, giá gạo luôn thăng giáng bởi giới tài phiệt người Hoa. Có thời cao điểm, giá đã lên 6,7 đồng/ kg khiến cho xã hội chao đảo. Sau khi cho tìm hiểu và nghiên cứu, với tư cách Thủ tướng (ông làm Thủ tướng giai đoạn 1965- 1967) ông Kỳ cho gọi 7 nhà tài Phiệt lớn nhất trong giời người Hoa chuyên buôn bán gạo, lên gặp. Ông nói: “Giá gạo lên là do các anh lũng đoạn. Bây giờ các anh hãy ghi tên mình vào tờ giấy này. Tôi hẹn một tuần, nếu giá gạo không xuống các anh sẽ lại đây bốc thăm. Ai bốc trúng tôi bắn người đó”. Bảy vị tài phiệt cứ nghĩ là ông dọa, ai ngờ ông Kỳ làm thật. Đúng ngày thử bảy, họ đã có mặt. Người bốc thăm trúng án tử là Tạ Vinh. Ông Kỳ cho bắt ngay và tuyên sẽ bắn. Lúc đó, cả Hội người Hoa mới nháo nhào. Ngày 6/3/1966, Tòa án Quân sự mở phiên xét xử khẩn cấp rồi kết án tử hình Tạ Vinh mà không cho luật sư bào chữa. Khi báo chí đưa tin, 5 vị thủ lĩnh đứng đầu người Hoa ở Chợ Lớn liền họp bàn, tìm cách giải cứu. Trước mắt, họ hạ thấp giá gạo xuống 4 đồng / kg. Sau đó họ tổ chức móc nối để đưa tiền hối lộ nhằm cứu Tạ Vinh thoát chết. Huy động tiền gom góp tới 2 triệu đồng, họ giao cho một nhân vật giàu kinh nghiệm hối lộ nhất là Lý Long Thân để gặp Nguyễn Cao Kỳ nhưng ông từ chối thẳng thừng và nói “Hại dân tôi bắn bỏ”. Cách nói kiểu lính tráng và cách làm của của ông Kỳ khiến nhiều nhà báo coi ông là tướng cao bồi. Nhưng xét ở góc độ trị quốc, ông là một người thông minh đầy mưu lược. Câu chuyện na ná kiểu Tào Tháo chém chết tên lính quân lương trong truyện Tam quốc.

Là một nhà văn, tôi từng ôm ấp viết về cuộc chiến đã qua ở tầm vĩ mô có liên quan đến các nhân vật cao nhất từ hai phía. Nhưng đó chỉ là ước mở vì đã ngoài bảy mươi mà đó vẫn chỉ là dự định. Tuy nhiên, với những tư liệu mà tôi tiếp xúc và trực tiếp trải nghiệm, tôi muốn viết lại vài ba ý để bạn đọc có thể tham khảo, nhất là những người làm công tác sáng tạo nghệ thuật, ngõ hầu khi dựng lại cuộc đời của các nhân vật này có thể tái hiện lại đúng tính cách và con người của họ. Trong mắt tôi, ông Nguyễn Cao Kỳ có lỗi lầm lớn là tham gia như là một trong những người có vai trò chủ chốt trong chính quyền làm tay sai cho ngoại bang, nhưng ông hoàn toàn không phải là kẻ vô học và không biết thương dân. Chỉ có điều, ông đã sai trong nhận thức. Có lẽ, sau nhiều năm chấp chính, ông đã tỉnh ngộ nhận ra bi kịch trong cái chết của Ngô Đình Diệm nên sau đó ông tham gia trong liên minh ứng của cùng Nguyễn Văn Thiệu mặc dù ông là một nhân vật có uy tín trong giới quân sự và chính quyền trong chế độ Sài gòn lúc bấy giờ. Trước khi miền Nam được hoàn giải phỏng, ông gần như sống ẩn dât trên cao nguyên và không tham gia vào các biến cố chính trị. Trong con mắt của một vị tướng, khi Sài gòn đang hấp hối, ông vẫn cho rằng có có thể cứu nguy nếu quân đội được tổ chức lại. Từ cao nguyên ông lái máy bay về Sài gòn xin gặp ông già Trần Văn Hương là phó Tổng thống chịu trách nhiệm lãnh đạo chế độ khi ông Nguyễn Văn Thiệu buộc phải từ chức để xin được chỉ huy quân đội. Nhưng đề nghị của ông không được quan tâm. Cuối cùng, ông phải chấp nhận làm tướng bại trận và di tản khỏi Nam Việt Nam.

Cho đến lúc này, khi kể lại chuyến viếng thăm nhà Nguyễn Văn Thiệu, tôi vẫn cứ băn khoăn. Tại sao làm đến tổng thống mà ông Nguyễn Văn Thiệu không cho xây cất lại nhà thờ - một trong những việc mà có không ít người có chức quyền vẫn làm một cách hoành tráng, thậm chí vô cùng hoành tráng? Ông không biết ơn tổ tiên hay ông muốn giữ “liêm khiết” cho mình? Ấy vậy mà lúc ông rời đi lại có nhiều nguồn tin ông cuỗm đi 14 tấn vàng? Trong rất nhiều năm tôi nghĩ, có vẻ tin đồn này thiếu thuyết phục. Bởi lúc đó, ông Thiệu không còn có vai trò gì thì làm sao có thể ra lệnh được cho thân tín vào nơi cất giấu vàng tại nhà băng? Hơn nữa, bộ máy chính quyền lúc ấy chưa tan rã mà vẫn hoạt động. Làm sao họ có thể cho ông Thiệu cướp đi ngân khố của một quốc gia một cách dễ dàng ???

Nếu có một cuốn tiểu thuyết nào viết về ông và Nguyễn Cao Kỳ - những nhân vật chóp bu của một chế độ phụ thuộc ngoại bang, có lẽ đây là chỗ khó lí giải nhất khi khai thác tâm tư và hành động của các nhân vật này mà nhiều nguồn tin đã có chưa đủ để tạo ra hình hài thật của họ!

 

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Về bà Nguyễn Thị Năml

- Ông Phan Văn Khải như tôi đã biếtl

- Văn Cao một đời tài hoa nhưng đau đớnl

- Hoàng Văn Hoan và những bước đi của Bắc Kinhl

- Cần hiểu đúng Nguyễn Bỉnh Khiêm và vương triều Mạcl

- Phan Châu Trinh và cuộc ly khai văn hóa Hán tộcl

- Pham Quỳnh nhà trí thức dân gianl

- Phạm Quỳnh sự nghiệp và số phậnl

- Cái chết của hùm thiêng Yên Thếl

- Vài nét về vua Khải Địnhl

- Vua Tự Đức là con ail

- Vua Bảo Đại là con ail

- Tây Sơn có phá mồ các chúa Nguyễnl

 

Mời nghe Khề Khà Truyện đọc truyện ngắn

CHUYỆN CỦA GÃ KHỜ của Đặng Xuân Xuyến:

 

Đặng Xuân Xuyến giới thiệu

Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn: internet

Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.