CHUYỆN SỨ THẦN VIỆT NAM BỊ GIẾT BÊN TÀU - Tác giả: Lý Huỳnh Phương Thảo ; Bùi Mạnh Hiệp giới thiệu

Đặng Xuân Xuyến Thứ Bảy, tháng 11 12, 2022 Leave a Comment

CHUYỆN SỨ THẦN VIỆT NAM

BỊ GIẾT BÊN TÀU

Đào Sư Tích theo ghi chép của gia phả họ Đào, ông sinh năm Mậu Tý (1348), quê ở vùng đất khoa bảng là xã Song Khê, Yên Dũng, Bắc Giang. Cha ông là tiến sĩ Đào Toàn Bân được triều đình bổ nhiệm làm quan ở phủ Thiên Trường (Nam Định). Nên từ nhỏ ông theo cha về sống ở Thiên Trường. Lên 7 tuổi ông đã nổi danh khắp nơi như thần đồng đất Việt.

Lớn lên, ông thi đỗ tiến sĩ khoa thi năm Giáp Dần (1374) và trước đó đứng đầu tất cả các kỳ thi Hương, thi Hội, thi Đình. Ông làm quan, trải ba đời vua là Trần Duệ Tông, Trần Phế Đế và Trần Thuận Tông. Năm Nhâm Thân (1392), chán cảnh Hồ Quý Ly chuyên quyền, thao túng triều chính, Đào Sư Tích cáo quan lên Bình Xuyên, Vĩnh Phúc sống và làm nghề bốc thuốc, dạy học.

Năm 1394, nhà Minh có ý đồ xâm chiếm nước ta, nên có nhiều yêu sách quá đáng về cống nạp. Vua Trần xuống chiếu cho mời Đào Sư Tích về triều và cử đi sứ sang nhà Minh. Với tài ứng xử của mình, ông đã thuyết phục được vua Minh xoá bỏ nhiều yêu sách. Ngày 4/9 năm Bính Tý (1396) ông đột ngột qua đời ở tuổi 49. Thi hài ông được mang về phủ Thiên Trường mai táng bên cạnh mộ cha.

Lại nói về yêu sách của nhà Minh khi ấy. Tháng 9/1384 nhà Minh yêu cầu Đại Việt phải cung cấp lương thực cho toàn bộ quân Minh đang đánh chiếm Vân Nam. Tháng 5/1385 yêu cầu nạp 20 tăng nhân. Tháng 2/1386 bắt nộp nhiều trái cây quý và 50 thớt voi để đánh Chiêm Thành. Tháng 6/1395, quân Minh tiến đánh quân phản loạn ở Quảng Tây, vì vậy yêu cầu Đại Việt cung cấp 50 thớt voi, 50 vạn thạch lương thực cùng 5 vạn quân. Nhà Trần chỉ đáp ứng phần voi và lương thực. Sau đó nhà Minh tiếp tục yêu cầu nộp tăng nhân, dân phu để sang phục dịch. Nhà Trần đã bước vào thời kỳ mạt, Hồ Quý Ly chuyên quyền nên cần người tài đi sứ để cứu vãn.

Khi Đào Tích Sư về triều đi sứ, cảm nhận chuyến đi chẳng lành. Ông cho cải họ người nhà thành họ Phạm. Sau này một số người họ Phạm lại cải thành họ Dương. Vì thế ngày nay từ đường ở làng Cổ Lễ có bức từ đường ghi là ĐÀO-PHẠM-DƯƠNG. Sau nay một số con cháu họ Đào còn cải sang họ Nguyễn.

Khi đi sứ sang Nam Kinh. Vua Minh hỏi Đào Sư Tích “nếu bắc đánh nam thì ai thắng”? Đào Sư Tích ngâm hai câu thơ rằng “bắc thắng nam thua, thua thua thắng. Nam thua, bắc thắng, thắng thắng thua”. Các quan trong buổi chầu cười ngất nhưng vua Minh khi ấy là Chu Nguyên Chương sầm mặt lại, vì hắn nhận ra năm thắng, năm thua trong câu trả lời của sứ thần Đại Việt. Vua Minh hỏi tiếp “Nhà Trần suy vong, Hồ Quý Ly chuyên quyền, lòng dân ly tán, sao ta không thể thắng”? Đào Sư Tích trả lời “Trần thực, Hồ hư, hư hư thực. Cổ lai chinh chiến, thực thực hư hư”. Có nghĩa nhà Trần là thực, họ Hồ chỉ là hư.

Biết không dễ khuất phục sứ thần Đại Việt. Nên vua Minh tìm cách hãm hại. Khi viên quan đến gặp Đào Sư Tích với vẻ mặt rất buồn, ông biết mình phải chết nên nói với tên này “Thánh thì phải thoát tục. Chỉ xin cho chết bằng thuốc độc để ông khỏi phải khổ tâm khi ra tay với ta”. Và ông uống thuốc độc qua đời ở tuổi 49 nơi xứ người.

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Các bài viết của (về) tác giả Hoàng Hải Vân0

- Các bài viết của (về) tác giả Kiều Mai Sơn0

- Các bài viết của (về) tác giả Xuân Diệu0

Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc bài thơ QUÊ NGHÈO: