 |
| (Tác giả Phạm Đức Nhì) |
NHỤC NHÃ Ê CHỀ - ĐAU XÉ RUỘT
ĐẤT NƯỚC MÌNH NGỘ QUÁ PHẢI KHÔNG ANH?
Đất nước mình ngộ quá phải không anh?
Bốn ngàn tuổi mà sao không chịu lớn
Bốn ngàn tuổi mà vẫn còn bú mớm
Trước những bất công vẫn không biết
kêu đòi…
Đất nước mình lạ quá phải không anh?
Những chiếc bánh chưng vô cùng kì vĩ
Những dự án và tượng đài nghìn tỉ
Sinh mạng con người chỉ như cái móng tay…
Đất nước mình buồn quá phải không anh?
Biển bạc, rừng xanh, cánh đồng lúa biếc
Rừng đã hết và biển thì đang chết
Những con thuyền nằm nhớ sóng khơi xa…
Đất nước mình thương quá phải không anh?
Mỗi đứa trẻ sinh ra đã gánh nợ nần ông cha để
lại
Di sản cho mai sau có gì để cháu con ta trang
trải
Đứng trước năm châu
mà không phải cúi đầu…
Đất nước mình rồi sẽ về
đâu anh?
Anh không biết em làm sao biết được
Câu hỏi gửi trời xanh, gửi người sau, người
trước
Ai trả lời dùm đất nước sẽ về đâu…
*
TRẦN THỊ LAM
LỜI BÀN:
Vài Lời Biện Minh Cho Cô Giáo Trần Thị Lam
Tuần vừa qua bài thơ Đất Nước Mình Ngộ Quá Phải Không Anh? của cô giáo Trần Thị Lam ở Hà Tĩnh được rất
nhiều người đọc ở hải ngoại ca ngợi. Tôi nhận được một email cho biết đã có 6
nhạc sĩ phổ nhạc bài thơ. Tôi đã nghe nhạc, đọc thơ và rất xúc động. Thế rồi
trên trang web TVấn& Bạn Hữu lại có bài viết Thư Gửi Cô Giáo Trần Thị Lam - Hà Tĩnh của nhà văn nữ Thiên Lý trong đó chị
“phàn nàn” về cách gộp tuổi trong bài thơ của cô giáo. Chị viết:
“Bốn ngàn tuổi mà vẫn còn bú mớm
Trước những bất công vẫn không biết kêu đòi…
mà tính từ mốc lịch sử bốn ngàn năm
thì tôi hoàn toàn không đồng ý.”
Tôi có người bạn làm ăn khá thành công ở Mỹ. Mấy năm gần đây về Việt Nam
hùn hạp đầu tư địa ốc. Gặp tôi tháng trước nó than: “Dành dụm được chút vốn dưỡng già bị thằng em họ lừa lấy hết. Giờ lại
trắng tay”. Tôi chửi nó “Mày hơn sáu
chục tuổi rồi mà khờ như đứa con nít; làm ăn cứ nắm lưỡi còn để người ta nắm
cán”. Vợ nó chĩa vào “Chỉ khờ mấy năm
nay thôi, chứ sáu chục năm trước ông ấy khôn như rận váy”. Tôi không phân
định rạch ròi như vợ người bạn nhưng tự nghĩ câu chửi của tôi chẳng có gì sai
sót cả. Làm thơ thỉnh thoảng tôi cũng nhận trong người mình có dòng máu của bà
Triệu, bà Trưng, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung để có thêm tự tin, hào khí
nhưng cũng có khi tôi bước vào trận chiến đơn thân độc mã (giả vờ quên hết
những nhân vật lịch sử kia) để lúc chiến thắng có thể mạnh tay vỗ ngực tự hào.
Trường hợp cô giáo Trần Thị Lam tặng thêm 4 ngàn tuổi cho mỗi người Việt Nam để
làm nổi bật sự thơ dại, yếu đuối của họ trước chính quyền, theo tôi, hoàn toàn
hợp tình hợp lý. Đó là một trong những quyền căn bản của thi sĩ.
Tiện đây xin có vài nhận xét về bài thơ.
Kỹ Thuật Thơ
Về hình thức, bài thơ được viết theo thể Thơ Mới trường thiên, gồm 5 đoạn,
mỗi đoạn 4 câu, mỗi câu thường là 8 chữ nhưng khi cần cũng được thay đổi một
cách tự nhiên, vần trắc liên tiếp ở câu 2 và câu 3.
Về nội dung, bài thơ có 5 đoạn nhưng hồn cốt nằm ở đoạn thứ nhất:
Đất nước mình ngộ quá phải không anh?
Bốn ngàn tuổi mà sao không chịu lớn
Bốn ngàn tuổi mà vẫn còn bú mớm
Trước những bất công vẫn không biết kêu đòi…
Cái “ngộ” lớn nhất là đất nước mình đã 4 nghìn tuổi mà “dân không chịu
lớn”. Ở đây cô giáo đã sử dụng một ẩn dụ thật hay - ví người dân Việt nam như đứa bé chưa rời vú
mẹ, vẫn còn bú mớm vì “Trước những bất công vẫn không biết kêu đòi”. Lời lẽ của
đoạn thơ rất đúng, rõ ràng và trong sáng, không cần và cũng không thể giải
thích gì thêm nữa. Chúng như một lưỡi dao dài và sắc đâm thẳng vào trái tim mỗi
người Việt Nam. Bạn là người Việt Nam ư? Nếu có chút kiến thức, còn chút lương
tri, danh dự khi đọc những dòng thơ này đều sẽ tự động cúi đầu nuốt nhục.
Cái hay, cái tài của cô giáo Trần Thị Lam là lời lẽ của cô vừa chân thật
vừa nhẹ nhàng, khéo léo nên lưỡi dao của cô đâm nát tim gan của không biết bao
nhiêu người - từ người dân bình thường đến đám đông tự xem mình là sĩ phu yêu
nước - nhưng họ không những không thể nào ghét cô được mà
nhiều khi còn quý mến, kính trọng, cảm phục cô nữa.
Những bất công lớn trong đất nước mình được cô giáo liệt kê ở những đoạn
thơ sau:
Bất Công
Đến Lạ Lùng
Đất nước mình lạ quá phải không anh?
Những chiếc bánh chưng vô cùng kì vĩ
Những dự án và tượng đài nghìn tỉ
Sinh mạng con người chỉ như cái móng
tay…
Cái bất công đầu tiên là “Sinh mạng con người chỉ bằng cái móng tay” nhưng
người ta lại vung hàng nghìn tỉ vào những dự án, những công trình phù phiếm,
không phục vụ lợi ích của người dân. Mà điều lạ là không ai nhận lãnh trách
nhiệm, hậu quả về việc phí phạm tài sản chung đó.
Bất Công
Đến Buồn Thảm
Đất nước mình buồn quá phải không anh?
Biển bạc, rừng xanh, cánh đồng lúa biếc
Rừng đã hết và biển thì đang chết
Những con thuyền nằm nhớ sóng khơi xa…
Tài nguyên của quốc gia cạn kiệt, một phần bị khai thác phí phạm để quan
chức bỏ túi riêng, một phần lãnh đạo ngậm miệng ăn tiền để ngoại bang tự tung
tự tác.
Bất Công
Đến Đáng Thương
Đất nước mình thương quá phải không anh?
Mỗi đứa trẻ sinh ra đã gánh nợ nần ông cha để
lại
Di sản cho mai sau có gì để cháu con ta trang
trải
Đứng trước năm châu mà không phải cúi đầu…
Nợ công chồng chất trong khi giới lãnh đạo chóp bu mỗi người có tài khoản
hàng trăm triệu, nhiều người hàng tỉ đô la ở ngân hàng ngoại quốc. Số nợ công
to lớn ấy sau này lại đè nặng trên lưng, trên vai của con cháu chúng ta.
Đất Nước
Sẽ Về Đâu?
Đất nước mình rồi sẽ về đâu anh
Anh không biết em làm sao biết được
Câu hỏi gửi trời xanh, gửi người sau, người
trước
Ai trả lời dùm đất nước sẽ về đâu…
Cuối cùng là câu hỏi đau xé ruột cho mỗi người Việt Nam: “Đất nước sẽ về
đâu?”
Khi đọc những đoạn sau nếu độc giả thấy dậy lên trong đầu mình một câu hỏi
thì cứ quay lại đoạn đầu. Đó là phần quan trọng nhất, đoạn hay nhất của bài
thơ; nó là nguyên nhân, là câu trả lời cho những câu hỏi “Tại Sao?”
Lỗi Kỹ Thuật
Bài thơ có 2 lỗi kỹ thuật rất nhỏ không ảnh hưởng đến tứ thơ - như 2 cộng
rác – có thể nhặt đi bất cứ lúc nào.
1/ Trước những bất công
vẫn không biết kêu đòi: chữ những hơi thừa.
2/ Đất nước mình ngộ quá phải không anh? (câu
1, đoạn 1)
Và
Đất
nước mình lạ quá phải không
anh? (câu 1, đoạn 2)
Chữ “ngộ” và chữ “lạ” đồng nghĩa; 2 câu thơ trùng ý.
Tóm lại, Đất Nước Mình Ngộ Quá Phải Không Anh là bài thơ rất hay. Hình thức tương đối
phóng khoáng tuy không có gì mới lạ lắm. Nhưng nội dung thì không chê vào đâu
được; những “bất công” (đoạn 2+3+4 hỗ trợ cho đoạn 1) được chọn lựa kỹ, có tính
điển hình, ngôn ngữ chính xác mà gợi cảm, tứ thơ cô đọng, sâu sắc, thế trận chữ
nghĩa chặt chẽ, đặc biệt phép ẩn dụ ở đoạn 1 thật tuyệt vời. Đọc xong, thi vị
của bài thơ - nỗi bàng hoàng đau đớn - vẫn còn vương vấn mãi trong tâm hồn.
Có thể nói đây là bài thơ của một người Việt Nam
chửi con người Việt Nam tàn
tệ nhất, xúc phạm đến danh dự người Việt Nam
1/ Chửi đúng điều đáng chửi: những kẻ bị chửi không cãi vào đâu được.
2/ Chửi “nặng” nhưng lời lẽ nhẹ nhàng, khéo léo: chửi sỗ sàng, ngoa ngắt
quá thì chúng coi là đồ hạ cấp, không thèm để ý, không thèm nghe; chửi nhẹ quá
thì không đủ ép - phê
3/ Chửi “đúng thời vụ”: nhân vụ xả độc ở Vũng Áng, cá chết lền khên, gây
thảm họa môi trường, toàn dân Việt và cả thế giới quan tâm.
4/ Chửi bằng tấm lòng chân thật: cảm xúc dạt dào.
5/ Chửi hay: tứ thơ hay quá, ẩn dụ tuyệt vời, càng đọc, càng nghe, càng
ngẫm nghĩ càng thấm
Kết Luận
Chỉ cần tứ thơ, hồn thơ thấm vào tim một phần trăm (1%) dân số Việt Nam
khiến họ không thể chịu được nỗi nhục nhã ê chề, đứng lên kêu đòi thay đổi
thì chúng ta sẽ có cả gần một triệu người dấn thân, tạo thành một làn sóng, một
phong trào, nước Việt mến yêu của chúng ta sẽ có cơ may thoát khỏi tình trạng
bi đát hiện nay. Nếu được như thế bài thơ Đất Nước Mình Ngộ Quá Phải Không Anh? sẽ hiên ngang bước vào văn học sử và cô giáo Trần Thị Lam
sẽ trở thành một anh hùng lịch sử của dân tộc Việt.
Mong được như thế lắm thay.
*.
PHẠM ĐỨC NHÌ
Địa
chỉ: League City
Email: nhidpham@gmail.com
.
...................................................................................................................
-
© Tác giả giữ bản quyền.
-
Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 24.05.2016
-
Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét