VÌ SAO NGƯỜI XƯA COI TRỌNG
RƯỢU ĐẦY, TRÀ VƠI
Uống trà, mời trà là nét đặc
sắc trong văn hóa của người phương Đông nói chung. Từ cổ chí kim, bất luận là
người thành thị hay nông thôn, nhà giàu hay nhà nghèo, chỉ cần có khách tới nhà
thì đều pha trà mời khách. Việc rót đồ uống mời khách tưởng chừng như đơn giản,
nhưng kỳ thực bên trong lại ẩn chứa học vấn. Nói một cách đơn giản, khi mời
nước chỉ cần có thể nhớ kỹ nguyên tắc “rượu đầy trà vơi” là sẽ không phạm phải
sai lầm. Nói khó, thì chính là khó ở chỗ giao tiếp giữa người với người sao cho
cân đối, kính trọng, phù hợp hoàn cảnh.
Trà đầy khinh người: Rót trà mời khách chỉ nên rót vơi
Tục ngữ nói: “Trà đầy khinh
người, rượu đầy kính người”. Đây đã là văn hóa đãi khách được lưu truyền mấy
ngàn năm của người xưa. Tất nhiên ở các địa phương khác nhau có thể có những
cách nói khác nhau, nhưng về cơ bản thì ý tứ đều là giống nhau.
Ý tứ của nét văn hóa này chính
là: Lúc châm trà mời khách thì không nên rót đầy, chỉ nên rót vơi, bảy tám phần
là được rồi. Bởi vì nước trà nóng, nếu rót đầy chén chẳng những có thể làm cho
khách bị phỏng, mà chén trà quá nóng, khách cũng không có cách nào bưng lên để
uống được. Ngoài ra chén trà đầy sẽ khiến nhiệt độ của trà khó hạ xuống làm ảnh
hưởng đến việc cảm thụ hương vị trà. Cho nên, theo cổ nhân làm như thế là không
có sự tôn kính đối với khách. Nói sâu xa thêm một chút, thậm chí còn có ý là
đuổi khách về. Có nhiều nơi, coi hành vi như thế chính là ‘bưng trà tiễn
khách’.
Trong văn hóa trà, người xưa
coi trọng ba yếu tố là xem, ngửi và phẩm khi thưởng thức trà. Xem chính là xem
màu sắc của trà, ngửi chính là ngửi mùi vị của trà, còn phẩm chính là phẩm
hương vị của trà. Người dùng trà chiêu đãi khách cần chú ý trong lúc nói chuyện
với khách, mượn hương vị của trà để tạo nên một bầu không khí thảnh thơi, thanh
nhàn, hòa ái. Vì vậy mới sinh ra quy tắc “châm trà chỉ đầy bảy phần, lưu lại ba
phần cho nhân nghĩa”. Làm được như vậy là đã thể hiện đầy đủ sự tôn trọng và lễ
nghĩa đối với khách.
Ngoài ra, khi uống trà cũng
phải chú ý. Uống trà phải tránh nuốt chửng, uống một hơi, chú ý uống từng chút
một, như vậy mới có thể cảm nhận được hết hương vị của trà cũng thể hiện ra sự
tu dưỡng, lịch thiệp của bản thân.
Rượu đầy kính người: Rót rượu mời khách nên rót đầy
Thông thường lúc rót
rượu, mọi người đều ồn ào hô lên: “Đầy vào! Đầy vào!” Vì sao lại như vậy, đó là
bởi vì rót rượu đầy cho khách là thể hiện lòng tôn trọng khách, còn rót rượu
đầy cho mình là biểu hiện thành ý của bản thân.
Rượu lạnh, trà nóng nên việc
rót đầy ly rượu không làm khó cho khách. Hơn nữa, uống rượu khác với uống trà,
thường chú ý đến tính hào sảng, phóng khoáng. Ngoài ra, không khí trên bàn rượu
rất náo nhiệt chứ không thanh nhàn như khi uống trà. Chén rượu đầy tràn, biểu
hiện ra là đối xử với mọi người nhiệt tình, bầu không khí rất thân mật, nồng
nhiệt.
Đương nhiên lúc uống rượu,
không chỉ rót rượu đầy ly, mà còn có chạm cốc. Việc này là một thói quen của
người ngày nay, nhưng kỳ thực theo dân gian lưu truyền thì đây là cách người
trong giang hồ xưa kia định ra để bảo vệ mình.
Theo đó xưa kia trong giang hồ
tạp loạn, hay uống rượu bằng bát, vì để đề phòng người khác hạ độc trong rượu,
cho nên bát rượu của mỗi người đều được rót đầy, sau đó lại chạm với nhau. Lúc
hai bát chạm vào nhau, rượu sẽ thuận thế mà tràn lẫn vào bát của nhau. Dùng
phương pháp như vậy để trao đổi, tự nhiên là có thể biết trong rượu không có
độc, có thể yên tâm uống. Bởi vì khi chạm bát, rượu tràn sang nhau thì rượu
trong bát của mọi người đều là giống nhau. Ngoài ra việc chạm bát cũng như một
sự giao lưu hào sảng vậy. Phép tắc này lưu truyền và biến đổi, sớm trở thành
cách đãi khách, trên bàn rượu vẫn thường thấy làm như vậy, dù rằng chỉ là tượng
trưng.
Kỳ thực chuyện này có thể cũng
chỉ là giai thoại, vì người phương Tây dù không trải qua quá trình ấy, khi uống
rượu vẫn có thói quen cụng nhẹ ly rượu với nhau.
“Trà đầy khinh người, rượu đầy
kính người“, đây là là văn hóa lễ nghi lưu truyền ngàn năm, tuy rằng nhìn qua
trên bề mặt thì không có đạo lý gì nhiều nhưng lại thể hiện ra sự tôn trọng đối
với người khác.
Xã hội ngày nay có một số
người không uống trà, cũng không mấy khi đụng tới rượu. Khi tiếp những người
như vậy cũng không nên cưỡng ép họ, để tránh làm mất hòa khí đồng thời cũng thể
hiện lòng tôn trọng đối phương.
Đương nhiên, trong cuộc sống
hàng ngày, việc uống hay mời bạn bè một chén trà, chén rượu như thế nào có lẽ
không cần để ý nhiều lắm đến lễ tiết. Nhưng ở những buổi tiệc, khi mời khách
hay ở trong những trường hợp long trọng, nếu sơ sẩy một chút lễ nghi rất có thể
sẽ khiến không khí trở nên mất vui, thậm chí căng thẳng khiến cả chủ và khách
đều cảm thấy khó xử. Vì vậy, hiểu một số lễ nghi, biết một số quy tắc truyền
thống vẫn là điều cần thiết với mỗi người.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Nhớ chuyện xưa
với anh Phước cà lăml
- Kỷ niệm khó quên
thời là lính văn nghệl
- Đọc Đỗ Hoàng
“cảm” Nguyễn Bình Phươngl
- Nguyễn Hoàng Đức
qua mấy bài viết tôi đã đọcl
- Về “Chân dung 99
nhà văn Việt Nam đương đại”l
- Vài lời về mấy
bài viết gần đây của ông Nguyên Lạcl
- Bạn đọc cảm nhận
bài thơ “Quê Nghèo” của Đặng Xuân Xuyếnl
- Các bài viết về
đồng tính luyến ái trên trang Đặng Xuân Xuyếnl
Mời nghe Kim Yến đọc truyện
ngắn
“CÔ” VƯƠNG CƯỚI VỢ của Đặng Xuân Xuyến:
Đinh Hoàng Long giới thiệu
Tác giả: An Hòa - nguồn: trithuc.vn
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn:
internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
0 comments:
Đăng nhận xét