HIẾN PHÁP VIỆT NAM 1946
ĐƯỢC LÀM RA NHƯ THẾ NÀO?
Ngày 5/9, chỉ ba
ngày sau khi đọc Tuyên ngôn Độc lập, Hồ Chủ tịch nghĩ đến việc gấp rút soạn
thảo bản hiến pháp cho một quốc gia mới, tự do và độc lập. Ông băn khoăn, liệu
có thể giao cho ai bây giờ, chính phủ lâm thời phải lập ngay ban dự thảo gồm
vài người. Nếu như Tuyên ngôn Độc lập 2-9 vừa rồi gấp quá, không kịp lập Uỷ
ban, nhưng câu chuyện về Tuyên ngôn độc lập Mỹ và Hiến pháp Mỹ còn rõ ràng
trong tâm trí những ngày tháng sống ở Boston thì phải học theo thôi.
Đầu tiên là phải có
một ủy ban dự thảo, có thể chọn được ai? Ta phải đứng vào trong ủy ban đó, thứ
hai là hoàng đế Bảo Đại để có tính chính danh, thứ ba là mấy đồng chí thân
thiết trong Đảng cộng sản chuyên lo toan công tác tổ chức mà việc này chắc phải
cần sự cẩn trọng, vậy phải có anh Sao đỏ và đồng chí Trường Chinh.
Nhưng vậy vẫn cần
một vài người có khả năng chấp bút, ông Đặng Thai Mai có kinh nghiệm và uy tín
khi tham gia Viện Dân biểu Trung Kỳ, chắc hiểu cách thức vận hành nhà nước,
tính cách thâm trầm sâu sắc, mà nên mời thêm cả ông lê Văn Hiến phụ trách tài
chính cho chính phủ cũng hữu ích. Nhưng vẫn cần người thực sự toàn tâm toàn ý
chắp bút, mà có lẽ phải giao chú Vũ Trọng Khánh việc này.
Ngày 15-9, Hồ Chí
Minh cho gọi Vũ Trọng Khánh đến phủ Chủ tịch. Hồ Chí Minh bảo: "Chú Khánh
này, chú học luật, chú biết rồi, một quốc gia độc lập, một thể chế mới thì cần
có một bản hiến pháp mới. Trong lúc nước sôi lửa bỏng công việc bề bộn thế này,
cần một người chuyên tâm cho công việc đó, tôi nghĩ chú là người phù hợp để
chấp bút bản hiến pháp này."
Vũ Trọng Khánh nói:
"Thưa, nếu Chủ tịch giao tôi sẽ làm nhưng xung quanh chúng ta còn nhiều
người giỏi, ông Hoàng Xuân Hãn, ông Nguyễn Mạnh Tường học luật Pháp, ông đỗ Đức
Dục chủ bút tờ Thanh Nghị đã viết nhiều bài về luật, ông Vũ Đình Hoè, một luật
sư có danh tiếng, thực ra chúng ta cũng không thiếu người đâu thưa chủ
tịch."
Hồ Chí Minh bảo:
"Đúng rồi, nhưng nhìn vậy thôi chứ cũng không nhiều người, với lại cũng có
chuyện của họ. Tôi thấy chú cẩn trọng, chắc chắn mà không vướng bận gì, có thể
chuyên tâm được công việc đó lúc này. Những người khác còn bận rộn công việc
khác. Tôi cũng đã nghĩ rồi nên mới gọi chú đến đây và giao việc cho chú. Chú cứ
chủ trương, rồi bàn với ông Mai và mấy người nữa. Việc này hệ trọng và cấp
bách, tôi cho chú một tháng để hoàn thành."
Vũ Trọng Khánh nói:
"Thưa Chủ tịch đây là một việc hệ trọng, một việc lớn mà tôi chưa từng
làm, một tháng trời e không đủ. Ở bên Mỹ để soạn bản hiến pháp cần tới bốn
mươi, năm mươi người, bàn luận nhiều tháng trời mới xong, nay Chủ tịch giao cho
tôi một việc lớn lao như vậy, tôi lượng sức mình không chắc đã làm được."
Hồ Chí Minh bảo:
"Tôi cũng biết vậy nhưng thời gian thì không có nhiều, vừa mới tuần trước
chúng ta đã tuyên bố độc lập rồi, mà một chính phủ muốn hoạt động được, muốn
được người dân tin cậy, muốn tập hợp được các đảng phái và được quốc tế trông
vào thì phải có bản hiến pháp. Tôi cũng đã tìm hiểu sơ bộ rồi tôi nghĩ có thể
dựa theo bản hiến pháp Mỹ và mô hình nhà nước cộng hòa đệ nhị của Pháp mà soạn,
mà rồi chúng ta còn một quá trình dài sửa chữa nữa, còn có thêm một vài vị và
nhiều cuộc họp để thông qua nhưng thực sự phải làm nhanh. Các chú khác sẽ tham
gia ở mấy khâu đó. Tôi sẽ nhờ chú Đỗ Đức Dục và Vũ Đình Hoè cho công việc kia.
Tôi chỉ nói vậy chắc chú hiểu. Thôi, tôi cho chú hai tháng. Chú cố gắng. Chính
phủ trông cậy ở chú"
Vũ Trọng Khánh trâm
ngâm một lát rồi hỏi: "Vâng, Hồ Chủ tịch đã nói vậy, tôi xin hứa hết sức.
Chủ tịch dặn gì thêm không?"
Hồ Chí Minh bảo: "Cám
ơn chú. Thế là tốt rồi. Chú soạn theo mấy gợi ý này của tôi. Thứ nhất là ngắn
thôi, rõ ràng, dân ta ít học, viết phức tạp quá người dân không hiểu nên chú cứ
viết đơn giản và rõ ràng. Thứ hai là về mô hình, như tôi nói lúc nãy chú cứ tìm
một mô hình vừa phải có thể điều chỉnh linh hoạt, nôm na mô tả những gì chính
phủ đang vận hành hiện nay mà soạn, cũng không cần thay đổi gì nhiều lắm. Thứ
ba quan trọng nhất chú phải nói về quyền con người và quyền phúc quyết của
người dân. 25 năm trướcở bên Pháp, tôi đã đòi cái quyền tự do hội họp, báo chí,
lập hội.., nay nhất định phải ghi rõ những quyền đó cho nhân dân ta. Thứ tư, có
một cuộc bầu cử Quốc Hội mà có các đảng phái khác tham gia, giữ ghế trong chính
phủ - tôi nghĩ năm sau sẽ có chính phủ liên hiệp thì vừa vặn bản hiến pháp này
xong. Vừa thuận thực tế, vừa đúng quy định".
Năm ngày sau, ngày
20/9/1945, Hồ Chí Minh ký sắc lệnh lập Uỷ ban Dự thảo, Vũ Trọng Khánh xếp thứ 4
trong danh sách 7 người.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Nhìn lại 2 bản
tuyên ngôn độc lậpl
- Tản mạn về người
viết Quốc ca Việt Naml
- Khrushchev nói
về quan hệ Stalin-Hồ Chí Minhl
- Về một quãng
thời gian trong tiểu sử Chủ tịch Hồ Chí Minhl
- Bài thơ “Vấn
Thoại” của Hồ Chí Minh và quan hệ giữa tòa và bị canl
- Hồ Chí Minh và
người Mỹ trong cách mạng tháng 8l
- Tuyên ngôn Độc
lập 1945: vì sao Hồ Chí Minh không trích dẫn Hiến pháp Liên Xôl
Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc
bài thơ CHỌN:
Ngô Nguyễn giới thiệu
Tác giả: Nguyễn Cảnh Bình - nguồn: facebook
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn: internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
0 comments:
Đăng nhận xét