(Nguồn ảnh: internet) |
ĐỌC: THÍM HAI VUI
CỦA TRẦN NHUẬN MINH
THÍM HAI VUI
Những năm chú ra trận
Thím buồn vui một mình
Thím bảo những năm ấy
Là những năm hoà bình
Có tin đồn chú mất
Thím thầm cắn chặt môi
Nuôi hai con ăn học
Cấy cày đến quắt người
Bỗng đột nhiên chú về
Tung huân chương đầy chiếu
Thím cười mà như mếu
Nước mắt chả buồn lau
Thế rồi... biết vì đâu
Yên lành không chịu được
Vợ con, chú đánh trước
Xóm giềng, chú đánh sau
Chớ dại mà can chú
Chú nhất cả huyện rồi
Giặc nào chú cũng thắng
Có thua, thua ông trời!
Chỉ thương thím Hai Vui
Mặt mũi luôn thâm tím
Đến bây giờ chiến tranh
Mới đến thật với thím
Chú đòi phải ly dị
Mỗi con về một nơi
Thím hát như kẻ dại
Miệng mếu lại thành cười
Nghe đâu thím lên tỉnh
Rửa bát cho người ta
Thấy ai quen cũng lánh
Những mặt phấn quần hoa...
*
Bồ Hòn,
10-1999
TRẦN NHUẬN MINH
(Tác giả Đỗ Trọng Khơi) |
LỜI BÌNH:
Thơ dựng tấm chân dung một người vợ quê, có tên là Hai Vui. Thím Hai Vui
chờ chồng (và thờ chồng) trong chiến tranh, cuộc sống chịu nhiều gian khổ. Đây
là một câu chuyện được kể sống động như thật, giầu lòng hy sinh, thấm đẫm nhân
tình. Nhờ vậy mà cái nền sự thật đã không hề níu kéo hồn thơ xuống, ngược lại,
từ sự thật về số phận con người hồn thơ đã trổ lên một đoá hoa thơ. "Cái
đẹp là vẻ rực rỡ của sự thật" (Platon).
Những năm chú ra
trận
Thím buồn vui một
mình
Thím bảo những năm
ấy
Là những năm hoà
bình...
Một hiện thực mờ. Như một phức hợp trùng giao không biên chia phúc họa.
Nhân vật thím Hai Vui là mẫu người chinh phụ chờ chồng, nuôi con, thuỷ chung,
chẳng quản bao khó nhọc: Có tin đồn chú mất/ thím thầm cắn chặt môi/
nuôi hai con ăn học/ cày cấy đến quắt người... Rồi giặc giã tan nhưng
cảnh hoà bình trớ trêu thay lại như chừa riêng một thím.
Vì sao?
Phải vì chiến tranh vốn có đời sống riêng, cách xác định giá trị riêng và
khi chiến tranh chấm dứt thì cái cấu trúc đời sống đặc biệt riêng đó tất phải
đổi thay, vì thế mà những "giá trị" như sự đảm đang, lòng thuỷ chung
của hình mẫu về người phụ nữ ở hậu phương một thời, nay đã trở nên lỗi thời,
lỗi mốt? Cái "gương mặt hoà bình" trong gia cảnh thím Hai Vui nhoè
ướt, chênh vênh khi nó đối diện và đặt nền tảng gia đình trong cảnh sống mới,
ấy là cảnh tình một bên là người nhiều chiến công: Huân chương tung đầy chiếu,
một bên là người vô danh nơi quê mùa: Cày cấy đến quắt người... Có đối diện với
thực cảnh trớ trêu này mới thấy hết cái di hoạ chiến tranh gieo lại cơ thể, cơ
cấu đất nước thời hậu chiến là đau đớn đến chừng nào.
Đó chính là mặt trái của tấm huân chương và số phận gia đình Hai Vui.
Xót xa thay:
Xót xa thay:
Chú đòi phải ly dị
Con mỗi đứa một nơi
Thím hát như kẻ dại
Miệng mếu lại thành
cười...
Sự lệch chuẩn hay đây đã là sự suy đồi đạo đức xã hội dồn ép người nông dân
Hai Vui đến cảnh tan nhà nát cửa? Chưa thoả nó còn phát triển đến cỡ đẩy người
nông dân Hai Vui phải đi làm tôi tớ. Qủa là cả một cuộc biến đổi về bản chất:
Nghe đâu thím lên
tỉnh
Rửa bát cho người
ta
Thấy ai quen cũng
lánh
Những mặt phấn quần
hoa…
Chốn "mặt phấn quần hoa!", không đâu gây thương tổn sâu sắc hơn
cho phụ nữ, trong trường hợp này là người chinh phụ, đã chịu hy sinh, đã đánh
mất tuổi trẻ, nhan sắc bằng nơi chốn này. Nghiệt ngã thay đó lại là nơi cần
thiết được xây dựng nên của xã hội thời bình! Điều xảy ra như thách đố, như bỡn
cợt con người nhưng nó lại là một quy luật, tất yếu sẽ đến, nó không chừa riêng
một ai. Chỉ có điều lâu nay người như thím Hai Vui không tiên lượng trước được
mà thôi.
Đâu đó người ta từng lên tiếng "Trong mọi cuộc chiến tranh, nhân dân
đều là người người chiến bại…" Bài thơ Thím Hai Vui của nhà thơ Trần Nhuận
Minh sẻ chia tâm sự sâu sắc đó.
***
Bao nàng chinh phụ
đó sao
Mang hồn ai oán
nhập vào hồn thu....
Ấy là lời ta thán của Thi hào - Anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Đất Việt mấy
nghìn năm nếm trải bi kịch chiến tranh mà vẫn toả sáng, trường tồn bởi vẫn có
những tấm lòng lương dân, những lớp người chinh phụ thuỷ chung son sắt như
trong thơ các hiền sỹ đó chăng...
*
ĐỖ TRỌNG KHƠI
Địa chỉ: Nhà số 10, ngõ 329, đường Nguyễn Trãi,
phường Phú Khánh, thành phố Thái Bình
Điện thoại: 0169.327.62.94
…………………………………………………………………………
- Cập nhật từ email quanboyman1992@yahoo.com.vn gửi ngày 21.07.2017.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang blog Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
0 comments:
Đăng nhận xét