BÀI THƠ 'TRONG THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ' CỦA ĐỒNG THỊ CHÚC - Tác giả: Vân Đình Hùng ; Đồng Thị Chúc giới thiệu

Đặng Xuân Xuyến Thứ Ba, tháng 4 11, 2023 Leave a Comment

BÀI THƠ “TRONG THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ”

CỦA ĐỒNG THỊ CHÚC

TRONG THÀNH CỔ QUẢNG TRỊ

Tôi về Thành Cổ chiều nay

Giữa chang chang nắng giữa say say nồng

Bước chân dù nhẹ như không

Mà sao thấy động giấc nồng chiến binh.

Ở đây những kiếp trung trinh

Ngã rồi chưa một chút tình lứa đôi

Vô tư chết vô tư cười

Cứ như chân lý cho người vô tư.

Chuyện nghe thực tưởng là hư

Sao mà tin được, thế ư nơi này?

Giá như chỉ có một ngày

Máu xương đâu dễ chất dày…? Giá như…

Hỏi Người, Người chỉ ậm ừ

Ngước lên tôi cũng vô tư hỏi Trời

Biết rằng Trời chẳng trả lời

Thôi đành tự quất vào người mà đau.

Thành Cổ Quảng Trị 12-6-2012, Hà Nội 20-6-2012

ĐỒNG THỊ CHÚC

LỜI BÌNH:

Sự bừng thức để tự vượt qua cơn mộng mị say nồng. Thoát khỏi cái trường ảnh hưởng của quá khứ hào hùng để trở về với thực tại. Thoát khỏi những dằn vặt, những vô lý trong chân lý cho người vô tư, tứ thơ đã đặt ra một hướng nghĩ, một hướng cảm cho mỗi thân phận cho mỗi bạn đọc, mỗi lần đọc chẳng vô tư chút nào. Thân phận của những kiếp trung trinh đã vô tư chết, vô tư cười… thoắt đã bốn mươi năm.

Bài thơ là một nỗi đau miết cứa. Đọc nó sau bốn mươi năm sự việc xảy ra vẫn nồng giấc chiến binh. Tự sự của tác giả là tự sự của người trong cuộc. Những chiến binh chiến hữu đã nằm lại vĩnh viễn nơi đây - thành cổ Quảng Trị - địa danh lẫy lừng, đã tự ghi cho nó một nét son trong cuộc chiến tranh vệ quốc.

Chọn giải pháp hỏi trời thật trung tính để dễ chấp nhận mà không thể chấp nhận. Bởi lấy đâu ra câu trả lời. Câu trả lời biến thành câu hỏi (ý thơ Nguyễn Trọng Tạo). Câu hỏi dai dẳng đeo bám qua cả một triều đại, một thời kỳ lịch sử. Nó không dành cho một cuộc chiến, một trận chiến. Nó dành cho những triều đại với những cuộc chiến nảy lửa. Những gò, những đống… chất đầy… thương đau. Rồi cả một dòng sông thương đau mà đáy sông là nơi lưu giữ vĩnh viễn những ước mơ xanh của thời máu xanh (chữ của Nguyễn Thụy Kha).

Bài thơ là khúc hoài niệm đau thương về một cuộc chiến đã in đậm dấu ấn trong thời kỳ chống Mỹ. Bản thân tác giả cũng từng khoác áo lính thuộc binh chủng kỹ thuật. Chỉ khác đồng đội là không ngã. Xin được bàn thêm về chữ “ngã” mà tác giả thơ dùng trong bài. Hóa ra cách nói cho người đi vào cõi vĩnh hằng còn một chữ nữa, có thể chấp nhận trong văn cảnh này. Ngã đồng nghĩa với cái chết - riêng văn cảnh này. Chữ ấy gợi mà không gây sốc, nhẹ nhàng đấy mà đọc nó thấy nằng nặng chất chứa, nó dễ hiểu và dễ chấp nhận. Trong cách nói của dân ta về cái chết, có khá nhiều từ: qua đời, tử, hai năm mươi, quy tiên, khuất núi, hy sinh… đọc những từ đó, nói những từ đó, ai cũng hiểu đấy là nói về cái chết.

Nhưng “ngã rồi chưa một chút tình lứa đôi”, lại là một lời chia sẻ, một đồng cảm, một nuối tiếc cho bạn đồng trang lứa - người đã ngã. Đằng sau câu thơ là cả một gợi mở khá rộng và cũng có thể nó là một lời tố cáo chiến tranh, rồi có thể là sự tôn vinh những người con đã nằm xuống trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc… nhiều điều lắm.

Cái bừng thức kiểu: thôi đành tự quất vào người mà đau là cách tự xử. Như một hành vi tự sám hối với người xưa, đã khuất. Bởi chính trong văn cảnh ấy, sự bất lực, nỗi tiếc nhớ và cả tiếc thương nữa trào dâng mà không thể vần ngược bánh xe thời gian nặng nề, chầm chậm lăn về phía trước, chỉ phía trước thôi.

Nỗi lòng của tác giả Trong thành cổ Quảng Trị là khúc bi mà không não. Cái tự sự cứ đau đáu kim châm nhói buốt… mỗi năm một lần vào những ngày thành cổ, ký ức lại ùa về, tràn về, dựng những người ngã rồi đứng dậy dạo chơi trong miền hoài niệm thật đẹp thật riêng của những người bạn và tình bạn.

Mời nhấp chuột đọc thêm:

- Bạn đọc cảm nhận về thơ của Đặng Xuân Xuyếnl

- Bạn đọc cảm nhận về một số tác phẩm của Đặng Xuân Xuyếnl

- Đặng Xuân Xuyến - Cảm nhận thơ văn 1l

- Đặng Xuân Xuyến - Cảm nhận thơ văn 2l

Mời nghe Khề Khà Truyện đọc truyện ngắn

CHUYỆN CU TỐ LÀNG TÔI của Đặng Xuân Xuyến: