CHÂU THẠCH
MỘT NGƯỜI ĐỒNG HƯƠNG KHÁC QUÊ
Anh Châu Thạch là người Điện Bàn, nói rặc giọng Quảng Nam. Nhưng
tôi luôn coi anh là một đồng hương khác quê.
Bởi tự thuở thiếu thời anh theo bố ra sống và lớn lên tại thị xã
Quảng Trị, quê hương tôi. Học trường Nguyễn Hoàng, uống nước gánh từ sông Thạch
Hãn, đọc cọp báo tại hiệu sách Lương Giang, sáng ăn bún mụ Ấm tối bánh mì chú
Hưng, xem cine ở rạp Đại Chúng. Anh đã lớn lên bằng chất liệu Quảng Trị cho đến
lúc tòng quân đeo lon sỹ quan Quân Lực, bôn ba khắp bốn vùng chiến thuật.
Từ trại cải tạo về, anh sinh sống tại Đà Nẵng, nhập vào cộng đồng lưu dân người
Quảng Trị, sinh hoạt các hội đồng hương, đồng môn và giao lưu với bạn bè hầu
hết là người Quảng Trị cùng trang lứa.
Châu Thạch là người nghiệp dư làm thơ và viết bình
thơ. Bình thơ là một thể loại khó, đòi hỏi phải có kiến thức và một tâm hồn
nhạy cảm đủ cảm nhận được sáng tác của người khác để tái tạo vẻ đẹp của tác
phẩm, giúp người đọc thưởng ngoạn tốt hơn. Và anh đã viết bình thơ nhiều hơn
thơ anh làm.
Vừa rồi Châu Thạch có tặng tôi tập thơ Qua Miền Ký Ức, miền ký ức của Châu Thạch cũng chính là ký ức của những lưu dân Quảng trị sau biến cố 72 đã ra đi mà chưa hề trở lại.
Mỗi bài thơ của anh là mỗi niềm tiếc nuối về một thị xã, nơi đã
từng lưu giữ biết bao kỷ niệm thời trai trẻ của anh, nay đã biến thành bình
địa, tất cả đã bị chôn vùi dưới lớp bụi phế hưng.
Anh làm thơ như một cách giữ lại chút trầm tích cho gam màu ký
ức:
“Hạt lóng lánh qua miền
ký ức
Màu năm xưa soi giọt
sương nay
Đời vô thường trơn tuột
trên tay
Đá Thành Cổ đỏ rêu màu
cháy
Trầm tích của nỗi đau
lắng đáy
Niềm vui xưa đã hóa bọt
bè
Chút vần thơ phụng
nhiến trong veo
Xin vào đọc mở lòng yêu
mến”
(Lời tựa)
Thị xã Quảng Trị bé nhỏ, hiền hòa theo năm tháng bên dòng sông
Thạch Hãn, Châu Thạch rất dễ dàng gói trọn hết vào thơ. Tất cả đã được đánh
thức bởi những câu thơ đẹp như:
"Áo trắng bồng
bềnh
Con phố nhỏ mờ
sương"
hay:
"Gió tự Nhan Biều
gió thổi qua
Thơm như hoa cúc hương
hoa cà"
(Em Nhan Biều)
"Em Như Lệ Mắt
chưa hề vướng lệ
Chỉ trời thu xanh biếc
dưới hàng mi"
(Em Như Lệ)
Hình ảnh của một ngôi trường mang tên chúa Tiên nay không còn
nữa được tái hiện bằng những lời mộc mạc:
“Có những chiều xưa
trống điểm vang
Phố xưa Quảng Trị
trường Nguyễn Hoàng
Bao cô thiếu nữ tan giờ
học
Dạo bước vui chơi chẳng
vội vàng"
(Chiều Tím)
Và sau đây là một hồn thơ đầy ma lực, làm thức dậy ngôi
Thành Cổ vốn đã ngủ yên từ mấy trăm năm:
"Và bóng ai đi
dưới Cổ Thành
Chân chim từng bước gợn
âm thanh
Mơ hồ tiếng nhạc qua
đường vắng
Gõ cả tim người lặng
lối xanh"
(Dáng Xưa)
Đọc Qua Miền Ký Ức của Châu Thạch, ta cảm thấy
dường như tác giả đã bỏ quên con sông chảy qua thị xã Quảng Trị. Trong các tiêu
đề không có bài nào dành riêng cho sông Thạch Hản cả. Thực ra thì không, tuy
rằng không được đặc tả nhưng dòng sông Thạch Hãn trong thơ luôn được hóa thân
vào nét xuân thì của người con gái hay loãng tan vào hương sắc của thiên nhiên
như làn gió, hương hoa và vạt nắng chiều... Con sông Thạch Hãn trong thơ Châu
Thạch như được dú trong thơ bằng phép ẩn dụ. Ta hãy cùng nhà thơ đi dọc triền
sông:
"Những sáng mai em
đạp xe đi học
Theo hàng tre xanh ngát
suốt con đường
Ven dòng sông ẩn hiện
giữa mù sương
Tà áo trắng lùa hương
về phố thị
(Em Như Lệ)
Hay lên một chuyến đò ngang:
"Gió tự Nhan Biều
gió thổi qua
Thơm hương hoa cúc
hương hoa cà
Thuyền ai tách bến
ngang sông Thạch
Áo trắng đi về chung
với hoa"
(Em Nhan Biều)
Có thể nói, khi nương vào thuật ẩn dụ để nói về dòng sông, Châu
Thạch đã giải mã được một mật ngữ, khươi ra vẻ đẹp của dòng Thạch Hãn, từ lâu
đã vốn mang một phận đời của mồ hôi đá.
Thực ra thì mỗi dòng sông đều có vẻ đẹp riêng của nó, vấn đề là
nằm trong mắt ai mà thôi. Như một triết gia phương Tây đã nói: "vẻ đẹp
của người con gái không nằm nơi đôi má hồng mà nằm trong ánh mắt của kẻ si tình".
Rồi thì cũng chính dòng sông đó với con nước im lìm mãi miết
lạnh lùng trôi đã trở thành chứng nhân cho một cuộc đời dâu bể:
"Rồi một ngày kia
rất hãi hùng
Lửa về theo hạ vượt qua
sông
Tôi đi biền biệt theo
chính chiến
Em đến rừng thiêng đón
gió đông"
(Em Nhan Biều)
Tàn cuộc chiến chinh, tác giả về lại chốn xưa thì:
"Hồn xưa tự
ấy không về nữa
Ở cõi hư vô dấu đã
chìm"
(Hàn mặc Tử)
Có thể nói bài Hư Mộng trong tập thơ là một bài xuất sắc, là
tiếng khóc khô không lệ trong Qua Miền Ký Ức của Châu Thạch:
" Phố của ảo những
ngày xưa còn đó
Tìm không ra dấu tích
của một thời
Ta bươn bả giữa thành
quách sụp đổ
Nhà em xưa ẩn hiện
trong sương
Những ngã tư không phải
của con đường
Ta đã đợi đón em thời
xưa cũ
Trường trong mơ gạch
màu tro ủ rũ
Hai hàng cây sa nước
mắt song song
Ta bước đi quay quắt ở
trong lòng
Tà áo trắng vật vờ bay
trong gió"
Chỉ hai câu “Những ngã tư không phải của con đường/ ta
đã đợi đón em thời xưa cũ” cũng đủ để biết rằng thị xã đã được cơ cấu lại
hoàn toàn mới. Một bài thơ hay thường chạm đến được cảm xúc của người đọc,
Châu Thạch đã làm được điều đó. Từ một vùng bình địa, thị xã Quảng Trị nay được
tái sinh. Đúng ra là đã được đầu thai bằng một vong hồn khác, không phải là
linh hồn của một thị xã tiền kiếp
Nói vậy vì qua trải nghiệm của bản thân tôi, khi lần đầu
về thăm lại cố hương, cũng vẫn bến bờ sông cũ, nhưng sao nghe như nơi nầy hình
như không phải là nơi trước đây mình đã từng thuộc về, khiến tôi cảm xúc viết
những vần thơ sau đây:
"Tôi trở lại bên
ni giòng Thạch Hãn
Đường Gia Long nay đã
đổi tên rồi
Phía Nhan Biều mưa
giăng mù bãi bắp
Con nước im lìm, mãi
miết lạnh lùng trôi
Quảng Trị yêu thương
nay sao nghe là lạ!
Vọng tiếng chuông ngân
từ chùa Tỉnh Hội
Tôi gởi hồn tôi tới
mênh mông
Còn mưa nào buồn hơn
mưa trên sông?"
Tóm lại, Một tập thơ thì có bài hay với người này, bài hay với
người kia, nhưng những khổ thơ đã chọn trích dẫn trong bài viết này đối với
tôi,là những mãnh lụa trong nhiều mãnh lụa mượt mà được lượm ra từ xấp vải thơ Qua
Miền Ký Ức của Châu Thạch. Hơn nữa viết về thơ của một nhà chuyên bình
thơ thì cũng hơi khó nên tôi xin dừng lại nơi đây.Và hy vọng rằng tôi sẽ không
sai khi gọi anh là một người đồng hương khác quê, vì từ tố chất tới tâm hồn anh
đã được hoàn toàn Quảng Trị hóa./.
Mời nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết về
Chuyện làng văn0
- Đặng Xuân Xuyến
- Cảm nhận thơ văn 1l
- Đặng Xuân Xuyến
- Cảm nhận thơ văn 2l
- Bạn đọc cảm nhận
về thơ của Đặng Xuân Xuyếnl
- Bạn đọc cảm nhận
về một số tác phẩm của Đặng Xuân Xuyếnl
Mời nghe Trương Ngọc Tuân đọc truyện ngắn
CHÀNG LÙN NỂ VỢ của Đặng Xuân Xuyến:
Châu Thạch giới thiệu
Tác giả: Trương Công
Hải - nguồn: email Châu Thạch
Ảnh minh họa sưu tầm từ
nguồn: internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
0 comments:
Đăng nhận xét