Chuyện văn chuyện đời

CHUYỆN VĂN CHUYỆN ĐỜI

(đang cập nhật - chưa ra sách)

*

Cập nhật ngày 30 tháng 06 năm 2023

 

DỊCH GIẢ ĐOÀN MẠNH THẾ:

DAO SẮC KHÔNG GỌT ĐƯỢC CHUÔI

*

Năm 1998, lần đầu gặp, thấy anh phong độ, trẻ trung, nghĩ anh chắc chỉ ngoài bốn mươi tí ti nên gọi anh xưng em ngọt sớt. Mãi sau này biết tuổi, ngại quá, xin chuyển sang xưng cháu gọi chú cho phải đạo thì anh gạt: - “Đừng gọi tớ là chú, già lắm. Tớ hơn cậu chưa đến 30 tuổi, đang quen anh anh em em, chuyển sang xưng hô chú cháu nghe buồn cười...” . Ừ. Tặc lưỡi, cũng như dịch giả Trần Đình Hiến đi! Bố cũng anh xưng em. Con (con vợ lớn của dịch giả Trần Đình Hiến) cũng anh xưng em. Năm thỉnh mười thoảng mới gặp, gọi anh xưng em cũng chẳng chết hàng tôm hàng cá nào, cốt vui vẻ khi gặp mặt, công việc được như ý, là ổn. Từ đấy, lại anh anh em em, nhiều lúc rượu vào còn hứng lên cốc đầu “ông anh” như gõ đầu trẻ, rồi tưng tửng phán: - “Số anh sau này cũng thê lương lắm. Vợ bỏ! Con chê! Về già sống cảnh đói nghèo, đơn độc!”. Anh cười khì khì: - “Chú biết cái đếch gì mà phán! Lại nghe thằng Hà (con thứ 2 của anh) nói khi rượu vào chứ gì? Ừ. Số anh nó nhọ như thế nên cố tích đức để cải số đây. Mà số chú sau này cũng nhọ lắm, sướng hơn anh về vật chất nhưng tinh thần cũng sẽ mệt mỏi đấy.”.

“Phán” là thế nhưng bụng bảo dạ, anh ấy sẽ sướng chứ chẳng khổ như “sách nói” đâu. Nhà cửa có mấy cái, ở Hà Nội, ở cả Hải Phòng. Lương hưu kha khá, lại dịch sách đều đều, cờ bạc thì không, gái gú chỉ giỏi võ mồm. Đến cả rượu cũng chỉ thi thoảng làm một, hai chén cho “có phong trào”,  để “giữ quan hệ”...  Người như thế, cuối đời sao khổ được! Ấy vậy mà đùng cái năm anh 65 tuổi, chị lôi anh ra tòa, nhất quyết “đường ai nấy đi”. Con cháu, họ hàng tham gia thế nào, chị vẫn cứ khăng khăng: - “Không yêu nhau nữa thì giải phóng cho nhau. Già rồi nên càng cần được sống cho riêng mình, càng cần được sống thanh thản. Sống được bao năm nữa mà cứ phải gượng ép cho khổ!”. Điên tiết, anh cũng “hâm hâm” lên, họa luôn: - “Bà không còn yêu tôi nữa, thì thôi, ra tòa.”. Thế là anh chị ly hôn! Thế là anh khăn gói lên Hà Nội sống kiếp độc thân... Chẳng bao lâu, ngôi nhà “đắc địa” ở phố “Hàng...” cũng lại phải bàn giao cho “người khác”. Anh thành kẻ trắng tay. Là kẻ coi nhẹ đồng tiền, anh tặc lưỡi: - “Người còn chẳng tiếc, tiếc đếch gì tài sản!”, rồi lầm lụi về ngôi nhà cũ nát của bố mẹ ở Hồng Mai để tá túc...

Sáng nay đến thăm anh, sững người khi tận mắt được “mục sở thị” ngôi nhà anh ở. Ngồi đến tiếng đồng hồ mà vẫn không biết có nên gọi nơi anh đang tá túc là nhà không nữa? Tuổi đã cao, sức đã yếu, mỗi bận mưa gió thì thế nào...?

Tiễn khách ra cửa, anh cứ mãi phân trần: - “Số anh nó khổ vậy, đành chịu. Trách ai hả chú? Mấy thằng em chú (con của anh), cũng có nỗi khổ của chúng nên anh không làm phiền chúng. Trời cho anh sống vượt tuổi thất thập cổ lai hy mà vẫn khỏe mạnh thế này là anh sướng lắm rồi...”

Cả ngày nay, cứ bần thần nghĩ về anh: Giỏi như anh, tử tế như anh và am tường lý số như anh, vậy mà vẫn phải chấp nhận sự an bài của thiên định đặt vào thế hãm địa...!

Tối nay. Cho cu cháu đón anh đến nhà chơi, cũng chỉ biết nhắc anh cố giữ gìn sức khỏe, đề phòng 2 pháp lệnh ngày càng nổi rõ, chạy sâu vào khóe miệng...

Anh ừ mà nghe ầng ậc tiếng nước mắt!                                    .

*.                                    

Hà Nội, ngày 06 tháng 10 năm 2015

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN VỀ “BẠN” NGUYỄN THANH LÂM

*

Năm kia, muộn hơn chặp này khoảng mươi ngày thì phải, lão đến nhà thi sĩ Nguyễn Thanh Lâm chơi. Anh em lâu ngày mới gặp nên có nhiều chuyện để nói, nhưng chuyện gì thì chuyện, hai anh em cũng quay về chuyện Tử Vi lý số, xem thời gian tới bố con lão nên làm những gì và tránh những gì.

Lần đấy, sau vài câu chuyện về nhà nọ nhà kia, anh bấm bấm ngón tay rồi hỏi:

- Có muốn nghe anh nói sang năm vận hạn thế nào không?

Lão cười, bảo:

- Đến thăm anh toàn được lãi thế này thì tháng nào cũng nên đến hầu chuyện anh, anh nhỉ?

Anh giãy nảy lên:

- Thôi! Cậu tham thế? Sang nhà anh chơi chỉ muốn nghe anh nói về kinh nghiệm xem tử vi mà chẳng bao giờ mời anh bữa nào cả.

Lão gãi gãi đầu, giả đò:

- Thì tí nữa anh em mình tìm quán nào ngồi lai rai vậy?

Anh bĩu môi:

- Mẹ! Biết anh đếch uống được bia rượu nên toàn mời đi nhậu! Đểu!

Lão cười:

- Thì anh vừa bảo em chẳng chịu mời anh bữa nào cả mà?

Anh nhăn mặt:

- Thằng khỉ! Biết gu của anh rồi mà cứ giả vờ! Mày bị “xịt” chứ anh có bị “xịt” đếch đâu mà ngồi cùng chiếu!

Lão hì hì cười:

- Hỏi thật anh nhé. Không sợ chị à?

Anh khẽ rướn mắt nhìn lão, rồi lim dim mắt, thủng thẳng:

- Cậu nhầm! Chị cậu hơi văn minh đấy. Với lại, đi này nọ với gái mà để vợ biết thì còn đáng mặt đàn ông không?

Anh đang cao hứng thì chị về.

Thấy chị vào, anh hắng giọng:

- Nói rồi. Vận Đào - Hồng - Hỷ sang năm sẽ không có đâu, cậu đừng có mong! Thằng Cô - Quả nằm phưỡn bụng thế kia thì đố cậu bước qua nó được, cứ là chấp nhận cô đơn lẻ bóng hết năm Giáp Ngọ… Này, cái thằng Cô - Quả không chỉ cản phá tình cảm đôi lứa đâu. Nó còn cản phá, gây rắc rối các mối quan hệ khác cũng ác liệt đấy. Tóm lại là sang năm Giáp Ngọ cậu đen lắm, thất bại toàn tập về chuyện tình cảm, luôn sống cô đơn, buồn bực.

Quay sang chị, anh bảo:

- Chiều vợ chồng mình đến thăm bác Long (nhà thơ Chử Văn Long). Bác ấy ốm mấy ngày rồi.

Chị cười:

- Vâng! Anh em nhà anh cứ bàn luận chuyện lý số đi. Em ra chợ mua ít quà, rồi chiều vợ chồng mình sang thăm bác ấy.

Chị đi rồi. Anh lại thủng thẳng:

- Cậu nghiên cứu về lý số mà cứ thích cãi cùn với mệnh số. Mấy lần giới thiệu cho cậu, toàn các cháu sinh năm 87, 88, xinh, trẻ, ngoan, hợp với căn số của cậu mà cậu cứ giãy nảy lên. Lần thì kêu trẻ quá, xinh quá, chắc gì sẽ là vợ của em? Lần thì Mệnh hội họp nhiều dâm tinh như thế, em lại yếu khoản kia có mà “nuôi con người” à... Bị anh phản bác, không lại được thì cãi cùn, em biết số em cưới vợ lần 2 rồi cũng lại bỏ, mấy thằng con đều sống với mẹ của chúng, em thui thủi sống một mình mà con cái lại bất hòa, không giỏi giang nên thôi “nhịn tập 2” để cu Tuấn Hưng đỡ khổ... Nghe muốn cho cậu mấy cái bạt tai. Viết sách, cậu vẫn khuyên đọc giả là lựa theo số để sống tốt hơn thế mà cậu lại cưỡng lại số mệnh thì không được. Với lại, số cậu đi tiếp tập 2, biết cách lái sẽ ngon chứ không xấu như thế đâu...

Hôm nay cũng vậy, lão vừa điện đến, nhờ anh chút chuyện. Tư vấn xong, anh lại chuyển sang chuyện tử vi:

- Này, sang năm cậu gặp nhiều chuyện khá rắc rối đấy. Tình cảm đã chả đâu vào đâu mà còn dính chuyện lôi thôi, không khéo phải lôi nhau ra tòa. Mọi chuyện rồi cũng sẽ qua, tuy cậu không thua nhưng cũng khá là mệt mỏi. Năm nay cậu còn tạm được, chứ sang năm thì Kình Dương chềnh hềnh như thế, lại hãm địa, tại NGỌ, gặp Tuế, Phá, Thiên Hình, Kiếp, Không, Song Hao... hội họp sẽ đau đầu lắm. Thôi, hôm nào đến anh. Ngồi làm ấm trà, anh em đàm đạo chuyện nọ chuyện kia chứ cứ gặp nhau qua điện thoại thế này có khi chạm mặt lại chẳng nhận ra là anh em nữa.

Lão vâng vâng dạ dạ, chưa kịp mời anh trưa thứ 7 này đến nhà lão làm vài chén rượu quê thì anh đã tiếp lời:

- Bận trước mưa như thế nên anh không đến nhà cậu được. Thông cảm nhé. Định mời anh cuối tuần đến nhà dùng cơm à? Trưa thì được chứ tối anh ngại đi lắm. Rét.

Lão cười, hỏi:

- Sao anh biết?

Anh hề hề cười, rồi mắng:

- Thằng khỉ. Anh em chơi với nhau gần hai mươi năm rồi mà lại thắc mắc điều đó. Cậu điện đến, đúng lúc anh cũng nghĩ tới cậu nên “bấm quẻ”, biết cậu điện cho anh “động” tới 2 việc, trong đó có một việc là ăn uống.

Đang định chào anh, rồi cụp máy thì anh tiếp:

- Cậu còn nhớ cô bé T. ở Phương Liên - Đống Đa không? Cô bé có cái răng khểnh, sinh năm 1988 đấy. Ừ. Cũng lại bỏ chồng rồi. Cung phu của nó nát quá nên khó lái lắm. Đã Cự, Kỵ đồng cung, lại hãm địa, trong khi Mệnh, Thân, Phúc đều xấu như thế thì gia đạo chắp nối nhiều lần là phải. Ngày đó, cậu cưới nó thì cả cậu và nó có khi giờ đều ổn vì cậu đã qua gãy đổ hôn nhân, các cung Phúc, Mệnh, Thân và Thê của cậu có thể “bù trừ” phần nào cho các cung Phúc, Mệnh, Thân, Phu của nó. Tiếc là ngày đó cậu sợ nó xinh quá, cậu sẽ không giữ được vợ nên viện cớ thằng cu con không cho cưới để ngãng ra. Vụ đó, anh ngại với mẹ con cô bé đó mãi.

Tưởng anh sẽ cụp máy, anh lại tiếp:

- Cái thằng Cự Môn, Hóa Kỵ là khốn nạn lắm, dù có đắc địa thì khi đóng ở Phu - Thê cũng gây những trắc trở cho gia đạo, nhất là khi đồng cung thì phá hại càng lớn. Thằng Thiên Hình cũng ghê gớm ra phết. Khi đi với sao tình dục, Thiên Hình làm cho tình duyên bị trắc trở, tan nát... Đấy là xét về lý thuyết, còn khi luận giải phải linh hoạt vào sự hội tụ của các sao tại bản cung mà suy luận. Cậu nên nhớ: Tử vi là dòng sông, là biển cả mênh mông. Cậu muốn giỏi tử vi phải hóa thân vào tử vi như là cá mới biết nỗi lòng của nước, nỗi lòng của biển của sông. Nguồn gốc của tử vi là Kinh Dịch. Linh hồn Kinh Dịch là thời và Kinh Dịch là hóa sinh, biến thiên, bất biến và vô lượng biến dịch.

Rồi anh cười, chốt:

- Thôi, trưa thứ 7 gặp nhau đàm đạo tiếp. Anh thấy cậu có vẻ lấn cấn phí điện thoại rồi.

Cụp máy, lão cứ lẩn thẩn nghĩ, sao bạn tri kỷ của lão toàn là bạn vong niên, bạn cao tuổi nhỉ? Bạn ít tuổi hơn tri kỷ với lão cũng có nhưng không nhiều, ít lắm.

Lôi lá số ra. Nhìn vào cung Nô, cung Di, thấy lão đã có ít các mối quan hệ xã hội, mà trong các mối quan hệ ấy, lão thường bị “kẻ dưới chơi đểu”... Thảo nào, lão thường nhận được tình tri kỷ ở những “bạn cao niên”!

*.

Hà Nội, ngày 21 tháng 01 năm 2016

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

NHÀ THƠ VÀ CHUYỆN “GÁI GÚ”

*

Nhà thơ Đỗ Hoàng vừa về thì ông đến. Không bấm chuông, ông cứ đứng trước cửa toáng lên réo:

- Hoàng ơi! Hoàng!... Sao không có ai ra mở cửa thế này. Cái thằng này! Hoàng ơi! Hoàng...

Đứng trên ban công tầng 2, tôi vội với xuống:

- Chú ơi! Anh Đỗ Hoàng vừa về. Anh ấy nhắn lại nếu rảnh thì chú qua nhà anh ấy chơi. 

Ông gắt giọng:

- Cậu xuống đây gặp tôi đi. Đứng trên đấy mà trả lời người lớn thì mất lịch sự quá.

Cửa vừa mở, chưa kịp nói câu xin lỗi, ông đã hất hàm hỏi:

- Này! Thế cậu với Đỗ Hoàng có quan hệ với nhau kiểu gì thế?

Tôi cười:

- Cháu quen biết anh ấy từ thời học Đại học.

Ông nhìn tôi, vẻ nghi hoặc, dài giọng:

- Cậu cũng học Đại học?

Tôi cố nhịn cười, trả lời:

- Vâng! Cháu cũng trầy trật 4 năm mới xong Đại học đấy ạ.

Ông nheo mắt, hất hàm:

- Thế có biết làm thơ không?

Tôi thật thà:

- Dạ! Cháu cũng chỉ mượn thơ để giãi bày tâm sự của mình thôi. Mà... Chú là nhà thơ Trần Lý?

Ông nghiêm nghị:

- Trần Đình Lý! Tiến sĩ, nhà thơ Trần Đình Lý. Cậu réo tên tôi kiểu đấy rất thô thiển và mất lịch sự. Thế cậu cũng có thơ đăng ở trang của Đỗ Hoàng phụ trách à? Mà sao cậu không mời tôi vào nhà ngồi nói chuyện, cứ để tôi đứng ngoài đường thế này thì tệ quá.

Tôi gãi đầu, thành thật:

- Cháu tưởng chú vội, với lại, chú cháu mình chưa biết nhau nên cháu ngại. Giờ chú nói vậy, cháu mời chú lên tầng 3, chú cháu mình ngồi uống trà, hàn huyên đôi ba câu chuyện.

Vừa ngồi xuống ghế, ông vỗ vai tôi:

- Này, bỏ xưng hô chú cháu đi, nghe xa cách lắm. Anh em cho tình cảm.

Đưa nước mời ông, tôi tủm tỉm:

- Dạ. Chắc cháu tầm tuổi con út của chú?

Ông cười:

- Không! Cậu tầm tuổi con gái lớn của tôi. Các cụ nói không sai, con cái là tài sản quý lúc về già. Tôi có 3 đứa con, 2 gái một trai, đứa nào cũng ngoan ngoãn, nên người. Các cháu ngoại tôi tuyệt vời lắm. Ngoan, xinh và học giỏi. Mà cậu có mấy con? Thằng cu vừa rồi đẹp trai và ngoan nhỉ? Rất lễ phép! Cậu này! Giàu nghèo không quan trọng. Con cái ngoan ngoãn và thành đạt mới đáng để tự hào chứ mấy thằng trọc phú, con cái hư hỏng, văn hóa lùn tịt thì có gì để tự hào. Ấy thế mà cái bọn người đấy lúc nào cũng hợm hĩnh, ra vẻ ta đây, hình như họ không biết xấu hổ cậu ạ. 

Rồi như chợt nhớ ra chuyện quan trọng, ông nhìn tôi, ngập ngừng:

- Vừa rồi cậu nói cậu cũng biết làm thơ đúng không? Thế thì tôi đọc cậu nghe bài thơ tôi vừa viết tối qua, rồi cậu cho lời nhận xét thật khách quan nhé.

Tôi vội chối từ:

- Ấy chết. Chú đừng bắt cháu làm việc đấy. Cháu cảm thơ kém lắm ạ. Với lại, khả năng ăn nói của cháu cũng có vấn đề nên chú cháu mình ngồi uống nước nói chuyện khác đi ạ.

Ông nhìn tôi, vẻ khó hiểu:

- Làm thơ mà không thích nói chuyện về thơ thì làm thơ làm gì? Cậu có phong cách hệt thằng con trai tôi. Nó không thích nói chuyện về thơ ca nhưng lại thích nói chuyện về kỹ thuật vi tính, làm ăn, đại loại là những chuyện xã hội... Thằng ấy giỏi phết cậu ạ. Tự lập. Không thích dựa dẫm bố mẹ. Năm ngoái, vợ chồng nó mua được căn hộ hơn 6 tỷ bằng tiền kiếm được trong 3 năm đấy. Nó bảo không thích ở chung với bố mẹ nên hai vợ chồng nó phấn đấu kiếm tiền mua nhà rồi ra ở riêng. Giờ còn có 2 vợ chồng già, nhà thì rộng rãi, nhiều khi cũng thấy trống trải lắm. 

Ông ngập ngừng một lúc rồi hỏi:

- Cậu có hay đi đổi gió không? Là đi này kia với em út ý.

Thấy tôi bưng chén nước kề môi, cứ tủm tỉm cười, ông vội nói:

- Chắc vợ chồng cậu hạnh phúc lắm nên không đi đổi gió chứ gì? Không có chuyện đó thì làm thơ mất hay, sáo lắm. Không có cảm hứng thì ra thơ sao được. Lẩn thẩn hết. Tôi đây này. Cái khoản gái gú còn máu hơn Đỗ Hoàng nhiều. Vợ tôi, bà ấy cũng hiểu chồng mình là giới văn nghệ sĩ nên cái khoản lãng mạn này kia không thể thiếu. Bà ấy cũng văn minh lắm, không ghen, không abc gì. Biết tỏng là tôi có bồ bịch mà tảng lờ cứ như không. Mà quái lạ. Chồng là nhà thơ mà vợ lại không thích nghe thơ mới oái oăm. Nhiều đêm, chợt nảy ra tứ thơ hay, quay sang nói với bà ấy thì bà ấy lại gắt: Ông lặng yên cho tôi ngủ. Thơ thẩn cái gì. Cậu thấy có bực không?

Nhấp ngụm trà. Ông lại hỏi dồn: - Thế vợ cậu không phản đối cậu làm thơ à? Thằng cu con cũng không thích thơ đúng không?

Khi biết tôi đang độc thân, ông chùng giọng:

- Ừ, thế lại hay. Thoải mái cặp bồ, chả lo ai quản, chả lo làm tổn thương ai. Tôi nhiều lúc cũng muốn có bồ bịch bằng chúng bằng bạn nhưng ngại bà nhà tôi buồn nên khước từ hết. Nhà thơ mà. Nhiều gái mê lắm nhưng mình phải nghĩ đến tâm trạng của vợ con chứ...

Ông buông dở câu nói bằng tiếng thở dài.

Biết là phút thật lòng của ông nên tôi lảng sang chuyện khác để ông đỡ ngại chuyện chiến tích em út (gái miệng) của các nhà thơ. Chừng tiếng sau, vãn chuyện, ông đứng dậy ra về.

Vừa khóa cửa, chưa kịp bước lên cầu thang, tôi đã nghe tiếng ông oang oang điện cho nhà thơ Nguyễn Đăng Hành: - Ông Hành à! Tôi là Trần Đình Lý đây! Hôm nào tôi sang ông đàm đạo thơ rồi cùng nhau đi cưa gái nhé... Ừ. Nhà thơ mà! Gái gú không có thì ra thơ sao được! Lẩn thẩn hết!

*.

Hà Nội, chiều 16 tháng 03.2017

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHỮ TÔI, CHỮ TA VÀ CÁI TÂM LÀNH

*

Chiều qua, 12/09/2017, tôi nhận được thư (email) của nhà thơ Nguyễn Khôi gửi, cùng tới 27 email khác, với những bức xúc:

“S.O.S. Tố cáo v.v. Xuyên tạc "Chân dung Nhà văn...":

                             ---------

Kính gửi: - Nhà thơ Phạm Đức Nhì (Hoa Kỳ)

                - Các Bạn thơ...

Sáng nay 12/09/2017. Nguyễn Khôi tôi nhận được thư của anh Lê Vy (1938, bạn Sơn La cũ/ đồng hương "bà xã Nguyễn Khôi" /Hải Phòng) từ thành phố Hồ Chí Minh, toàn văn Tiểu luận "Thơ sẽ đi về đâu?" của Nhà thơ Phạm Đức Nhì... Phần cuối bài có:

"CHÚ THÍCH:

1. Mới đây nhà thơ Nguyễn Khôi đã khắc họa “Chân Dung Nhà Thơ Việt Đương Đại” trong đó ông viết về nhà thơ Đinh Thị Thu Vân - được đánh số thứ tự 71 - như sau:

Đinh Thu Vân tự bị lừa

Thơ gom đem dán chẳng vừa con tem.

Ông đã ngạo mạn và nhẫn tâm đạp cả một đời thơ của Đinh Thị Thu Vân xuống tận bùn đen. Không biết ông dựa vào đâu để đưa ra nhận định ấy. Nhưng dù dựa vào đâu chăng nữa nhận định như thế cũng hơi quá … tự tin.”

Nguyễn Khôi tôi rất bất ngờ là "Chân dung 99 Nhà văn Việt Nam đương đại" mà Nguyễn Khôi đã công bố trên gần 30 trang Web trong và ngoài nước, (Mời xem: /chan-dung-99-nha-van-viet-nam-uong-ai.html), đã in/ tự xuất bản và gửi tặng trên 300 người trong và ngoài nước... không hề có chân dung Đinh Thị Thu Vân, mà chỉ có:

    *71 - BẢO SINH

Công tử không "bát phố"

Về nuôi chó...lừng tên

Hỗn danh “thơ Sinh chó"

Lên nóc tủ ngồi Thiền.

Thú thực là với Nguyễn Khôi tôi xưa nay chưa hề biết Đinh Thị Thu Vân là ai  và cũng chưa từng đọc thơ của chị này (vì ở Việt Nam có hàng vạn Nhà thơ...)

 Không hiểu vì động cơ gì mà Nhà Thơ Phạm Đức Nhì đã "bịa" ra 2 câu thơ trên về Đinh Thị Thu Vân rồi gán cho Nguyễn Khôi, rồi căn cứ vào đó mà phê phán hạ nhục, vu cáo / đặt điều về Nguyễn Khôi một cách độc ác?”

Tìm hiểu, thì ra nhà thơ Phạm Đức Nhì đã “gắp” 2 câu thơ của nhà thơ Đỗ Hoàng “nhét vào tay” nhà thơ Nguyễn Khôi rồi thản nhiên: “Mới đây nhà thơ Nguyễn Khôi đã khắc họa “Chân Dung Nhà Thơ Việt Đương Đại” trong đó ông viết về nhà thơ Đinh Thị Thu Vân - được đánh số thứ tự 71 - như sau:

Đinh Thu Vân tự bị lừa

Thơ gom đem dán chẳng vừa con tem.

Ông đã ngạo mạn và nhẫn tâm đạp cả một đời thơ của Đinh Thị Thu Vân xuống tận bùn đen. Không biết ông dựa vào đâu để đưa ra nhận định ấy. Nhưng dù dựa vào đâu chăng nữa nhận định như thế cũng hơi quá … tự tin.”

(THƠ SẼ ĐI VỀ ĐÂU - Phạm Đức Nhì)

Và tôi chợt nhớ tới những “va chạm” từ nhà thơ Phạm Đức Nhì với 2 tác gia được bạn đọc trân quý: Nguyễn Bàng - Châu Thạch, mà thấy se lòng về cái tâm, cái tình của người cầm bút.

Chuyện chả có gì, cũng bình thường thôi khi theo tác gia Nguyễn Bàng thì “cách ứng xử” của tiến sĩ Nguyễn Ngọc Kiên với nhà thơ lão niên Nguyễn Khôi chưa “được đúng” nên đã góp ý thẳng và rất thật. Người “trong cuộc” là ông Nguyễn Ngọc Kiên chưa lên tiếng thì nhà thơ Phạm Đức Nhì (07/02/2017) đã “xông vào” chỉ trích, “răn dạy” ông Nguyễn Bàng “đừng mang tuổi già ra hù dọa lớp trẻ”. Trước đó, đầu năm 2016, ông Phạm Đức Nhì cũng “nhảy vào” “bình nhăng tán cuội” - (chữ dùng của nhà thơ Phạm Đức Nhì) bài “Lan man lần cuối về bình luận thơ văn” (Nguyễn Bàng) để “đả kích” cách cảm thơ của tác giả Nguyễn Bàng. Tưởng 2 ông sẽ “cạch mặt nhau” nhưng thật mừng là sau vụ đó, tình bạn thơ văn của 2 ông được bồi đắp. Cuối năm 2016, về thăm lại Việt Nam, ông Phạm Đức Nhì và ông Nguyễn Bàng đã dùng cơm thân mặt cùng thân hữu của ông Nguyễn Bàng tại Sài Gòn, vậy mà đầu năm 2017, “mượn” chuyện “Đầu Xuân thì thầm với nhà thơ Nguyễn Khôi” (Nguyễn Ngọc Kiên), nhà thơ Phạm Đức Nhì (sinh năm 1952) liên tiếp “tung chưởng” để “răn dạy” tác gia Nguyễn Bàng (sinh năm 1938) bằng thái độ và lời văn khiến không ít bạn đọc phải lè lưỡi, lắc đầu. (Mời xem: /ghi-chep-tu-cuoc-tranh-luan-au-xuan-ang.html). Người Việt Nam ta, xưa nay đều trọng cái tình, cái nghĩa. Không ruột già máu mủ, không hàng xóm láng giềng, chỉ quen biết nhau qua internet nhưng đã ngồi cùng nhau nâng ly chúc cho tình bằng hữu thì cái tình ấy thật trân quý. Vậy mà, cái tình ấy lại vô cớ bị rẻ rúng bởi chính người lẽ ra phải nâng niu, gìn giữ.

Rồi đến chuyện tác gia Châu Thạch. Cũng chỉ từ lời nhận xét của ông trên facebook về bài viết “Show, Not Tell Trong Thơ” của ông Phạm Đức Nhì, mà theo lời ông Phạm Đức Nhì thì lời nhận xét đó, đại ý: “Thơ Việt Nam là thơ Khăn Đóng Áo Dài mà cứ lấy áo Vest trùm lên thì kỳ quá. Lại còn đụng đến cả cụ Nguyễn Du nữa!” đã được chính ông Châu Thạch xóa đi sau đó. Vậy mà ông Phạm Đức Nhì cho nằm lòng lời nhận xét không vừa ý để vài ngày sau (10/08/2017), ông đăng đàn diễn thuyết bằng bài viết cả ngàn chữ để “giáo huấn” cách cảm thụ văn thơ “có vấn đề” của “nhà phê bình văn học Châu Thạch.”. Đáp lại, ông Châu Thạch chỉ nhẹ nhàng như bản tính vốn ôn hòa, điềm đạm xưa nay của ông: - “Tôi chỉ viết cảm nghĩ về những bài thơ mà mình yêu thích. Thấy đâu viết đó cho vui đời mà thôi rồi gởi đến Ban Biên Tập các trang web giao cho họ định đoạt bài mình. Thế thôi. Vậy cho nên đừng gọi tôi là nhà mà gọi tôi là "lão già" thì tuyệt cú mèo.”. Vâng! Trước đấy, khoảng cuối năm 2015 (tháng 10), ông Phạm Đức Nhì cũng “khúc mắc” với ông Châu Thạch về chuyện bình thơ và cũng qua vụ việc đó tình bạn thơ văn của 2 nhà phê bình văn học được vun đắp, mà như ở đâu đó ông Phạm Đức Nhì đã từng vài lần cất tiếng ngợi ca đó là một tình bạn văn chương đẹp. Vâng! Lại “vậy mà”, cái “tình bạn văn chương đẹp của 2 nhà phê bình văn học” đã bị chính người trong cuộc hất toẹt chỉ vì một lời nhận xét (sau đó đã được xóa đi) trên facebook của “người bạn kia” không vừa ý “người bạn này”. Ôi! “Tình bạn văn chương đẹp” giá chỉ bèo vậy thôi sao?!

Tôi đắn đo khi ngồi gõ bài này vì nhớ lời nhắc nhở của một người thầy chân kính, ông là giảng viên ngữ văn ở một trường Đại học phía Nam: - “Xuyến à, mình có đọc những bài bình thơ của ông Nhì, ông này giỏi cảm nhận và nắm vững một số lý thuyết, tuy nhiên không phải cái gì ông ấy cũng biết. Chẳng hạn chê câu kết bài thơ Ngọn cỏ của Hoàng Bắc chứng tỏ ông ấy chả hiểu gì về HHĐ cả. Bài thơ đó phải Inra Sara bình mới hết ý. Vậy chả nên tranh luận với ông ấy làm gì cho mất thì giờ, để chơi sướng hơn.”. Và lời nhận xét hết sức dí dỏm của bạn Nguyễn Hùng Dũng (micdung71@gmail.com): - “Tôi cũng đọc nhiều bài phê bình của bác Phạm Đức Nhì, thú thiệt tôi không thích lối phê bình theo kiểu công thức gia chánh, bao nhiêu muối, đường, tiêu, bột ngọt... Lại nữa, bài phê nào lời chê cũng đều vượt quá lời khen, có bài bác ấy chê những 30 dòng, mà chỉ khen có 3,4 dòng. Nhưng nếu xét trên một bình diện nào đó, thì bác ấy cũng từ tấm lòng thẳng thắn, thành tâm của mình mà thôi. Và chắc chắn những bài thơ mà bác ấy chê nhiều, đều là những bài thơ hay... Thì tại sao chúng ta không thấy cái dụng ý của bác ấy là muốn giúp người làm thơ và cả người thưởng thức thơ thấy được sự vi diệu tinh tế trong thi ca...”, trong cuộc tranh luận đầu năm 2017 xoay quanh “Đầu Xuân thì thầm với nhà thơ Nguyễn Khôi” của tác giả Nguyễn Ngọc Kiên nên tôi lần lữa, lần lữa. Nhưng rồi tôi lại nhớ, hình như tôi cũng đã đọc được những lời ca ngợi nhà thơ Nguyễn Khôi của nhà thơ Phạm Đức Nhì, ngỡ nhà thơ lão niên đã như bức tượng đài bất khả xâm phạm trong sự tôn kính của nhà thơ Phạm Đức Nhì, vậy mà đùng cái, nhà thơ lão niên bị nhà thơ Phạm Đức Nhì “nhét vào tay” 2 câu thơ của Đỗ Hoàng, khiến ông phải kêu cứu tới bạn bè: - “ Không hiểu vì động cơ gì mà Nhà Thơ Phạm Đức Nhì đã "bịa" ra 2 câu thơ trên về Đinh Thị Thu Vân rồi gán cho Nguyễn Khôi, rồi căn cứ vào đó mà phê phán hạ nhục, vu cáo / đặt điều về Nguyễn Khôi một cách độc ác?” nên tôi chịu khó ngồi gõ lại vài chuyện xoay quanh “tình bạn văn chương của nhà thơ Phạm Đức Nhì”, lấy đó làm bài học để nhắc nhở bản thân: Cuộc đời chỉ tốt đẹp và có ý nghĩa hơn khi ta sống bằng cái tâm lành.

Vâng! Chữ TÔI, chữ TA chỉ đẹp lên và có ý nghĩa khi được trân quý bởi cái TÂM lành!

*

Hà Nội, chiều 13 tháng 09 năm 2017

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN VỀ THẦY XEM TƯỚNG

ÁI NHÂN BÙI CAO THẾ

*

Anh, nhà thơ, nhà tướng thuật, nhà phong thủy học... Ái Nhân BÙI CAO THẾ là đồng hương xã với tôi. Cha anh là người thôn Gia Cốc (làng Cốc), mẹ anh là người thôn Đỗ Thượng (làng Đọ), chị cùng mẹ khác cha với anh là người thôn Đỗ Hạ (làng Đá), thôn tôi. Anh hơn tôi cũng kha khá tuổi nên thủa nhỏ, tôi chỉ biết anh qua lời khen của làng xóm: hiền lành, chăm chỉ và học giỏi.

Lớn lên, tôi đi lính, học Đại học, rồi lập nghiệp ở Hà Nội, về quê chỉ chớp nhoáng. Anh cũng thoát ly, xa quê từ rất sớm. Thế nên, tôi chỉ bập bõm biết về anh. Nghe làng xã kể thì đời anh cũng nhiều lao đao, lận đận. Tốt nghiệp Học Viện Chính trị Bắc Ninh năm 1987, anh vào làm giảng viên một trường Đại học Quân sự trong Nha Trang thì cuối năm đó anh bị tai nạn giao thông, rồi một năm sau (1988) anh bị thần kinh, phát điên. Người ta đồn, không phải anh điên vì tình mà có lẽ vì học nhiều, đọc nhiều nên bị ngộ chữ. Nghe kể, lúc điên, anh cứ trần như nhộng, chạy lăng quăng khắp nơi, nghêu ngao mấy câu “cuộc đời vẫn đẹp sao, tình yêu vẫn đẹp sao” rồi ré lên cười, rồi nức nở khóc. Có lúc, anh vỗ ngực, nhận mình là “thần tiên giáng thế”, là “Ngọc Nữ cô nương” đầu thai xuống nhân gian để cứu độ chúng sinh, rồi múa may quay cuồng, rồi trèo vắt vẻo lên ngọn cây, ngồi líu lo những lời ca chỉ mình anh “hiểu”. Mẹ anh, cạn khô nước mắt vì xót con. Chị anh, rộc người, héo rũ vì thương thằng em hóa dại. Anh cứ điên điên khùng khùng, cứ chợt ré lên khanh khách cười, rồi lại thổn thức từng chặp, từng chặp, cứ thế, gần mười năm dở điên dở dại. Hết dặt dẹo Hưng Yên, lại dật dờ ra Quảng Ninh, rồi lang bạt lên tận Lào Cai, Yên Bái để anh tự cười, tự khóc với bóng của chính mình. Rồi anh gặp chị, vợ anh bây giờ, khi những cơn điên mà dân gian xót xa gọi là “Trời đày” chợt lắng xuống. Bìu díu, đưa nhau về ngõ 399 Ngọc Lâm, Long Biên, Hà Nội cùng góp sức nhóm bếp dựng nhà. Anh hết điên từ đấy và tự dưng biết xem bói, rồi nổi danh là thầy phong thủy, là tướng thuật gia, là thầy cúng trừ tà, bốc bát nhang mát tay, nhiều phép thuật... Anh làm thơ, nghe kể, từ trước lúc anh bị điên. Giờ tỉnh, không bị điên, anh vẫn làm thơ, nhưng hăng hơn, say hơn, say lắm, còn tự phong cho mình là Vua Mộng của Cõi Trời, trót say rượu đánh rơi chén ngọc nên đáp xuống Cõi Người đi tìm chén ngọc mà phiêu bồng cùng thơ phú. Anh đã ra 8 tập thơ và dõng dạc tuyên bố, sẽ ra 10 tập thơ hoặc hơn nữa, hơn nữa... Tiền thì có lúc anh đủ tiêu, có lúc thiếu khi mua đồ nhưng thơ thì anh nhiều lắm, dồi dào như mạch ngầm tuôn chảy... Mến anh, người quê tôi gọi anh bằng cái tên “Thế điên” trìu mến. Cư dân trên facebook quý anh, rúc rích gọi anh là “Vua Mộng” như lúc hứng lên anh tự ban tự nhận. Bạn bè thì tếu táo bông đùa kêu anh là “Thế hâm”, “Thế dở”. Còn tôi, vẫn quen gọi anh là “Anh Thế”, như ngày còn bé tẹo, ở quê.

Tiếng là đồng hương xã, cùng ở Hà Nội, cách nhau chừng 45 phút đi xe máy nhưng bao năm nay, phải quyết tâm lắm tôi mới đến thăm anh được 2 lần:

Lần thứ nhất: sau nhiều lần hò hẹn, sáng 12 tháng 08 năm 2014, tôi mới sang thăm anh.

Lần ấy, khi đến, anh đang xem bói cho mấy khách ở Thanh Hóa. Nghe anh tư vấn cho khách: - “Hạn năm 49 tuổi là hạn về sức khỏe, về tính mạng nên em phải thật cẩn trọng mấy vấn đề đó nhưng nếu vợ chồng em khởi công làm nhà hoặc sửa nhà năm 49 tuổi này thì không ngại, lại rất tốt.”. Tôi thầm nghĩ, năm 49 tuổi, Hạn có sao Thái Tuế chủ về quan sự, khẩu thiệt, hao tốn tiền bạc, ốm đau, tang chế… nên dân gian mới tránh làm nhà, sửa nhà vì lo lắng do vất vả mà suy kiệt sức khỏe dẫn đến đổ bệnh, nguy hại đến tính mạng. Và trong quá trình thi công sẽ có nhiều rủi ro, bất trắc nên người ta nghĩ cần đề phòng ốm đau bệnh tật, nguy hại đến tính mạng vẫn là hơn, vì thế mới kiêng. Nhưng nếu nhà có điều kiện kinh tế, không phải lo lắng chuyện tiền bạc, thợ thuyền, không phải trực tiếp trông coi, đốc thúc việc thi công thì có thể “mượn tuổi 49” làm nhà, cho “hao tốn tiền bạc”, để “của đi thay người” mà tránh họa. Đấy là cách chọn lựa đáp án của số phận đã được thiên định để thuận theo số, không nhất thiết phải làm thầy mới biết. Nghĩ vậy, nên tôi không đề cao vị trí làm “thầy” của anh lắm.

Ngồi chừng hai mươi phút, khách về, anh tiếp chuyện tôi. Có lẽ do bệnh nghề nghiệp, hoặc biết tôi không thích đàm đạo chuyện thơ văn nên anh nhìn tôi, phán: - “Cung Nô của chú xấu lắm. Là người sống tình cảm nên chú hết lòng với bạn bè chiến hữu nhưng lại hay bị bạn bè phản bội, chơi đểu lắm. Đểu ở chỗ là toàn những thằng mà chú hết lòng vì nó, coi nó như ruột thịt, thậm chí cưu mang còn hơn ruột thịt...”. Năm này, năm nọ... chuyện nọ, chuyện kia.... Anh nói cứ như là tôi đã kể cho anh nghe. Tôi ngớ người vì anh đoán quá chuẩn, nhưng rồi tôi nghĩ, người cùng xã, nghe chuyện từ người làng xã nên anh biết, nói đúng cũng phải thôi. Rót rượu, rồi giục tôi nâng chén, anh thủng thẳng: - “Cưới vợ đi chú. Gà trống nuôi con cực lắm.”. Tôi cười, thoáng chút ngạc nhiên: - “Bác làm thầy xem tướng, biết cung Thê của em nát bét như thế mà lại khuyên em cưới vợ nữa? Người không biết về tướng thuật khuyên em đã đành, bác là người sành tướng thuật sao lại khuyên em như thế?.”. Anh tủm tỉm: - “Ừ. Biết là cung Thê của chú xấu lắm, xấu tai xấu hại, xấu hơn cả cung Nô nhưng chú làm sao cải số được. Tuổi còn trẻ, sự nghiệp đang phát triển, còn rất nhiều những tham-sân-si với đời, chú ạ.”. Tôi trầm ngâm: - “Em đã giải tán Công ty từ đầu năm ngoái, chỉ giữ lại Nhà sách Bảo Thắng, chắc vài năm nữa sẽ giải nghệ xong.”. Anh nhếch miệng: “Chú chỉ giỏi xạo. Nghe mọi người nói Công ty của chú cũng lớn lắm, có thị phần toàn quốc mà nói giải tán công ty như kiểu buôn thúng bán mẹt... Chú nói chuyện cũng hài nhỉ...”. Tôi khẽ cười, lặng im, không trả lời. Chừng mười phút, khi đã nhìn kỹ mặt tôi, anh gật gù: - “Như thế là chú chọn lựa hoàn cảnh để thuận theo Số Mệnh chứ không phải chú cải số, không phải chú cãi Mệnh. Chú chọn tự hành xác, tự cầm tù bản thân để không tù mà như tù, không tu mà như tu, vẫn thuận theo số mà tránh được những rắc rối với pháp luật ở hậu vận, hạn chế những đổ vỡ thêm về tinh thần. Tất cả vì cậu ấm. Chấp nhận những thua thiệt của bản thân để con cái được yên ổn nhất, an toàn nhất. Ừ. Cách đó cũng được nhưng phải thật kiên trì và chịu khổ nhiều lắm. Cung Di, cung Nô như thế, chú phải quyết tâm nhiều lắm mới làm được. Khó lắm chú ạ. Sợ chú không làm được, rồi thêm khổ. Luật Trời, khó lái lắm, dù là lái theo số Mệnh. Sơ sẩy một chút, là rách việc lắm, nhục lắm....”. Đến đây, thì tôi thực tin anh là người am hiểu về tướng thuật, làm thầy “giúp thiên hạ” cũng phải.

Tiễn tôi lên đầu ngõ, thấy tôi có vẻ còn băn khoăn, anh hỏi: - “Chắc chú lấn cấn về thế đất nhà anh?.”. Tôi thật lòng: - “Em thấy khí âm vẫn nhiều lắm dù anh đã thiết kế phòng ốc, bài trí cây cảnh để khắc phục.”. Anh chậm rãi: -“Lúc mua đất, làm gì có tiền mà anh được quyền lựa chọn. Thế đất xấu nhưng tiền không có, đành nhắm mắt mua để giải quyết chỗ ăn chỗ ở. May là chỗ quen biết nên người ta chịu bán nợ cho đấy. Biết khắc phục bằng thiết kế phòng ốc, bài trí cây cảnh cũng không thể giải quyết triệt để được thế đất “ao tù” này, nên anh khắc phục thêm bằng 2 chữ Thiện Tâm, hy vọng “ao tù” sẽ thành “huyệt tụ”. Ơn trời. Về đây hơn mười năm, anh đã trả hết nợ mua đất, xây được ngôi nhà mấy tầng, tuy còn nhiều khó khăn nhưng anh cũng đã lo cho chị và 2 cháu có cuộc sống tạm ổn”. Về nhà, tôi ngẫm nghĩ mãi những điều anh nói. Trang Đặng Xuân Xuyến cũng đã đăng mấy bài anh chấp bút về phong thủy nhưng các bài viết (của nhiều tác giả, không riêng tác giả Ái Nhân - Bùi Cao Thế) thường nặng tính lý thuyết, “phô trương học thuật” để đề cao cái “tôi” của tác giả, nên nếu không được “mục sở thị” thực tiễn ứng dụng lý thuyết phong thủy vào cuộc sống thì khó đánh giá được “tay nghề” của tác giả. Tôi yêu thích văn hóa tín ngưỡng nên tự thu lượm kiến thức từ sách vở, từ học hỏi, anh làm thầy, là người kiếm tiền của thiên hạ từ những kiến thức phong thủy ứng dụng vào cuộc sống thì đương nhiên kiên thức về phong thủy anh hơn tôi hẳn “cái đầu”, nhưng những gì tôi kiểm chứng ở lần gặp này, dù chưa nhiều nhưng quả thật anh là người thực tài về xem tướng, còn phong thủy vẫn lợn gợn vài ba dấu hỏi.

Lần thứ hai tôi sang thăm anh là ngày 14 tháng 07 năm 2017, cũng để tặng anh tập thơ Cưỡng Xuân vừa ra.

Ngồi chưa ấm chỗ, anh đã “soi” tôi, rồi túc tắc: -“Cung Tài của chú đang vượng, sáng lắm, dạo này được khen nhiều cũng phải. Nhưng vượng chỉ được một thời gian ngắn nữa sẽ bị ám khí lấn vào, cẩn thận kẻo bị kẻ tiểu nhân phá bĩnh. Cung Tài của chú lạ lắm, sáng mà lại hãm, luôn bị tiểu nhân chọc phá. Phần do chú thẳng quá, thật quá, sống không khôn khéo. Phần do thiên hạ hiểu sai, suy diễn không đúng nên ghen ghét. Mà nếu có gọi cung Tài của chú là cung Chiêu Thị Phi cũng chẳng ngoa...”. Tôi không hoài nghi lời anh “phán” dù không tự xem tướng (mặt) được vì bị bệnh mù màu (không xem được họa - phúc qua ám tướng), nhưng tôi “linh cảm” được điều đó từ những chiêm nghiệm của bản thân. Rồi anh “khoe” chuẩn bị ra tập thơ thứ 8, tôi thật lòng: - “Sao anh không gộp làm 1, 2 hoặc 3 tập thật đầy đặn làm kỷ niệm, chứ thơ ai mua mà in lắm thế, tốn tiền.”. Anh bần thần, nhát gừng: - “Cũng là trời đày cả thôi. Vì đam mê mà chú. Cũng như chú, cũng in hàng bao nhiêu đầu sách đấy thôi.”. Tôi cười, nửa đùa nửa thật: - “Thơ thẩn vừa vừa thôi anh, suốt ngày lướt mây lướt gió như thế, rồi khổ chị, khổ các cháu.”. Anh nhìn xa xăm, uể oải: - “Với lại, phải ra nhiều tập thơ, phải tạo được “hiệu ứng” thì mới được xét kết nạp vào Hội Nhà Văn. Hôm nọ, có người nói với anh là họ phải mất hàng trăm triệu mới được xét kết nạp vào Hội đấy.”. Tôi tròn mắt nhìn anh, không ghìm được chua xót: - “Sao phải khổ thế anh? Người ta cố chen vào Hội để hưởng quyền lợi, bổng lộc của chế độ chứ anh vào chỉ để giải quyết chuyện “con gà”, chuyện “một miếng giữa đàng” thì vào làm gì.”. Nhấp chén rượu, vẻ không ưng, anh chuyển đề tài về xem tướng, luận số nhưng chắc vẫn còn nhiều lợn cợn về chuyện thơ văn nên chưa được mươi phút, anh đã quay lại đề tài cũ: - “Chú làm thơ, viết văn chỉ để giải khuây khác với anh viết thơ, làm văn vì đam mê nên không thể áp đặt quan niệm về Hội của chú vào anh được. Chú có thể dị ứng với từ Hội này, Hội kia, người này, người nọ, nhưng cũng không nên áp đặt với anh, với mọi người như thế. Với lại, chú mới làm thơ có mấy năm nay, chứ anh làm thơ từ thời chú còn cởi truồng...”. Định phân trần với anh vài câu để anh không hiểu lầm, không giận thì 3,4 khách xem của anh vào, nhìn tôi, anh nhẹ nhàng: -“Anh bận rồi, chú lên tầng hoặc kiếm chỗ khác ngồi chơi nhé.”.

Tôi chào anh về. Ra đầu ngõ, gặp mấy thanh niên quãng mười tám đôi mươi, tưởng tôi là khách đến xem, dừng xe hỏi: -“Chú ơi, thầy Thế xem có chuẩn không ạ?”. Tôi thật thà: -“Chú không phải là khách xem bói nhưng chú thấy nhà thầy Thế có nhiều khách đến xem lắm.”.

Về nhà rồi mà tôi mãi vẩn vơ: Sao anh không tranh thủ lúc còn trẻ, lúc đương được Trời cho nhiều lộc lá mà chuyên tâm vào việc “ăn mày lộc Thánh” để tạo tích lũy, phòng lúc ốm đau bệnh tật, ham mấy chuyện thơ phú hão làm gì? Vài năm nữa, khi tuổi cao, sức yếu, lộc Trời cho đến lúc phải cạn, phải kiệt mà nhu cầu thiết yếu của cuộc sống như bước dồn vó ngựa thì sao? Nhưng rồi, tôi nghĩ: Đời mà! Mấy ai dễ vất bỏ được những Tham - Sân - Si ngồn ngộn trước mắt ra ngoài vòng danh lợi để an nhiên tự tại với cuộc sống thanh bần? Dù anh có là thầy tướng số đang được nhiều lộc lá Trời cho, thì dao sắc vẫn không gọt được chuôi, anh vẫn chỉ là một trong những con thiêu thân đang luẩn quẩn chạy vòng quanh bánh quay định sẵn của số phận.

Anh, tôi và bao người khác, chỉ là những con thiêu thân nhốn nháo chạy vòng quanh chiếc đèn cù số phận. Biết đấy nhưng giãy không ra. Muốn thoát nhưng càng vẫy vùng thì sợi dây “nghiệp chướng” càng thêm xiết chặt. Không biết thì sao cũng được nhưng biết rồi thì thôi đành lựa cách để thuận số mà sống. Bất chợt, tôi nhớ tới câu đám trai làng thường tếu táo: “Vui nhưng đừng vui quá!”. Vâng! Có lẽ nên vậy chăng với số phận của mình?!

*.                                    

Hà Nội, 28 tháng 01 năm 2018

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

“TƯNG TỬNG” 7 CHUYỆN ...

CÙNG NGUYỄN ĐĂNG HÀNH

*

1.

Khi đọc Trần Đăng Khoa viết về tâp "Bảy Sắc Mơ" của Ái Nhân (Bùi Cao Thế) đăng trên trang blog Đặng Xuân Xuyến, nhà thơ Nguyễn Đăng Hành mắng tôi đã hùa vào với nhà thơ Trần Đăng Khoa để bêu xấu bạn anh - Ái Nhân Bùi thi sĩ: 

- Cả bài dài hàng mấy nghìn chữ, lão Khoa không thèm đả động đến 1 câu thơ của tay Thế “hâm”, toàn tán hươu tán vượn về bùa mê thuốc lú của nàng thơ với mấy thằng dở người,... khác đếch gì lão Khoa chửi tay Thế đã không biết làm thơ còn mắc bệnh ngộ chữ. Chú là chỗ anh em đồng hương với tay Thế, không gạt bài ấy đi mà lại hùa vào với lão Khoa, đưa bài lên trang web làm trò cười cho thiên hạ?

Tôi phân trần: 

- Em điện cho anh Thế, nói bài của anh Khoa rất hay, nhưng trang nhà không có mục thư giãn cuối tuần ... Anh Thế bảo kệ, cứ đưa lên cho vui. Em biết làm sao? 

Anh mắng xối xả: 

- Chú ngụy biện. Sao chú không nói toẹt ra bài ấy Trần Đăng Khoa “chê khéo” Bùi Cao Thế là không biết làm thơ.

Rồi anh đột ngột đổi chuyện:

- Trang Văn đàn Nguyễn Nguyên Bảy giới thiệu 3 bài thơ: Quê Nghèo, Dấu Hỏi và Hồn Quê của chú in trong tập sách "Thơ Và Bạn Thơ 8", ghi là tác giả gửi đăng, không ghi người chọn như các tác giả khác. Chú gửi bài để đăng trong tập sách đó à?

Tôi trả lời:

- Em gửi bài đăng trên trang đó cho vui chứ không gửi để in "Thơ Và Bạn Thơ". Chắc chú Bảy chọn mấy bài đó đưa vào. 

Anh trầm giọng:

- Các tác giả khác thì ghi người chọn nhưng với chú lại ghi tác giả gửi đăng, có phải chủ ý để người đọc hiểu sai về chú...

Tôi cười lớn:

- Anh cứ quan trọng hóa vấn đề. Chú Bảy không có ý đó đâu.

Anh lẩm bẩm: - Chú thật thà quá. Rồi cụp máy

 

2.

Mươi hôm sau, anh điện cho tôi, vẻ rụt rè: 

- Anh hỏi câu này, chú trả lời thật nhé. Bài "Ẩm trời" của chú, đáng mấy điểm.

Tôi có chút ngập ngừng:

- Tự chấm điểm thì em không biết cho điểm mấy nhưng bài đó cũng thường thôi, không thể là hay.

Anh ồ lên, lanh lảnh:

- Vậy mà bác Châu Thạch khen hết lời.

Tôi cười, nửa phân trần:

- Chú Châu Thạch khen hay ở phong cách tỏ tình mới lạ, bạo liệt chứ không khen bài thơ "Ẩm trời" hay.

Anh chậm rãi:

- Anh nghĩ bác Châu Thạch vì quý người mà quý thơ. Bác Châu Thạch nhiều bài bình rất sâu, rất hay, anh rất phục nhưng đọc mấy bài bình kiểu quý người quý thơ như thế không sướng.

Rồi giọng anh lanh lảnh, vút lên:

- Anh mới đọc mấy bài bình thơ của ông Bùi Đồng. Cha này bình tốc độ, tài tử, không ngại va chạm. Bình chưa sâu nhưng đọc dễ chịu. Không như ông “người quen” õng ẹo của chú, quý ai thì bốc thơm lên tận chín tầng mây, ghét ai thì đạp người ta xuống tận chín tầng địa ngục. 

Tôi ngớ người, hỏi: 

- Người quen? Là ai vậy?

Anh cười cười: 

- Chú cứ giả bộ. Tay đấy chơi thân với lão dị hợm, vợ không lấy, cứ suốt ngày vỗ ngực nhận mình là đệ nhất thiên hạ triết học. Hai thằng đấy xoắn lấy nhau, tạo thành cặp bài trùng, suốt ngày nhòm ngó thiên hạ, ai không vừa ý là ngoạc mồm chửi người ta. Lão Trần Mạnh Hảo ông ổng chửi người khác về thơ phú kém cỏi còn nghe được, chứ 2 tay này, thơ văn cũng thường mà cứ lộng ngôn, rống lên chửi người khác thơ văn chẳng ra gì. Thật là trò rẻ tiền.

Tôi ngắt lời: 

- Chuyện của thiên hạ, kệ người ta, anh nhiều chuyện làm gì.

Anh sẵng giọng: 

- Anh là bạn chú. Tay õng ẹo Đỗ Hoàng cũng là chỗ chú quen biết, anh mới nhắc. Chú bênh mấy tay đấy à.

Không để tôi phân trần, anh cụp máy. Tôi gọi dăm bảy lần anh cũng không chịu nhấc máy.

 

3.

Khi bài "Mơ quê trong "Xóm Cỏ" của Nguyễn Khôi" lên blog Trang Đặng Xuân Xuyến, anh điện cho tôi, chùng giọng: 

- Anh có lỗi với bác Nguyễn Khôi. Khi đọc "Chân dung 99 nhà văn Việt Nam đương đại", anh không ưng cách bác Khôi vẽ mấy chân dung nhưng chỉ nghĩ trong đầu. “Thầy” Hoàng Xuân Hoạ điện cho anh, giãy nảy lên là "tầm cỡ tao mà ngồi cùng chiếu với mấy thằng bạn rượu của tay Khôi à!". Anh hỏi là ai? “Thầy” Hoạ bảo: "Thằng Xuyến và mấy thằng ngồi uống rượu với tay Khôi ở nhà nó đấy. Chúng nó là bạn rượu nên bốc thơm nhau ghê quá. Thằng Văn Thùy, cả đời thơ chỉ được mấy bài làng nhàng, tay Khôi cũng xếp nó ngồi cùng chiếu với tao, với ông Nguyễn Nguyên Bảy? Bắt chước người ta vẽ chân dung nhưng vẽ chân cẳng mặt mũi có ra hồn đâu. Hành làm một bài thế này... thế này... đập thẳng tay vào.". Anh nhận lời nhưng không viết theo ý “thầy” Hoạ vì viết thế thì mất dạy với bác Khôi. Anh viết theo cảm nhận của anh nhưng vì không cân nhắc, đã có những câu thất lễ với bác Khôi. Cũng vì không viết theo ý “thầy” Hoạ nên “thầy” ấy cạch mặt anh từ bữa đấy. Hôm gặp bác Khôi ở nhà chú, định xin lỗi thì bác ấy chửi anh là thằng lưu manh. Anh đau quá, không nói được lời xin lỗi.

Tôi bảo: 

- Sao anh không điện xin lỗi chú Nguyễn Khôi.

Anh trầm giọng: 

- Thôi, khi nào gặp bác Khôi, chú xin lỗi giúp anh. Hoặc, nếu viết bài nào về bác Nguyễn Khôi thì chú chêm lời xin lỗi hộ anh.

Tôi vội ướm:

- Em định làm một bài, tập hợp 7 tâm sự của anh qua điện thoại như thế này, ý anh thế nào? 

Anh cười: 

- Chú cứ viết đúng sự thật, đừng gia giảm, mặc ai chửi anh cũng được. Nhưng chú nên học cách viết bỗ bã, lỗ mãng, đề cao cái tôi cực đoan như tay Phạm Đức Nhì, đọc thấy đầy chất lưu manh, đểu cáng trong đó mới sướng.

Tôi bật cười:

- Nói Phạm Đức Nhì đề cao cái tôi cực đoan còn được, chứ nói Phạm Đức Nhì là lưu manh, đểu cáng ... thì không ổn.

Anh ngắt lời:

- Chú sợ bị Phạm Đức Nhì chửi tiếp như hồi chú "bênh" bác Nguyễn Khôi à? Anh thấy lạ, vụ đấy, bác Khôi gửi thư kêu cứu tới mấy chục bạn mà không ai lên tiếng. Chú là "bạn" mới quen trên facebook lại đứng ra “đòi lại sự công bằng” cho bác Khôi? Chiến hữu của bác Khôi toàn người tên tuổi lừng lẫy văn đàn, người ta chẳng lên tiếng, chú thá gì mà nhảy vào đánh nhau với “cối xay gió”? Nói thật, chú ăn chửi của tay Nhì cũng đáng. Anh hỏi thật nhé. Sau vụ bị tay Nhì chửi rát mặt, bác Khôi có cám ơn chú nửa lời không? Chú đã thấy chú ngu chưa?

Có lẽ sợ tôi phản bác, anh cụp máy luôn. Nhất quyết không nghe máy khi tôi điện đến.

 

4.

Khi bài "Như thiếu nữ đã vào chùa xuống tóc" của tác giả Nguyễn Bàng lên trang blog Đặng Xuân Xuyến được vài ngày, anh điện cho tôi, giọng không vui:

- Sao chú lại đưa tâm sự riêng của bác Nguyễn Bàng về bài "Biển của Nguyễn Thanh Lâm trong RỪNG XANH MƯA" lên các trang mạng thế? Bác Nguyễn Bàng góp ý riêng mà chú chưng ra với mọi người làm gì?

Biết anh thật lòng nên tôi giãi bày:

- Anh biết đấy, giờ mấy ai thật lòng như chú Nguyễn Bàng. Người ta chỉ nói với nhau những lời có cánh, dại gì chỉ ra những điểm yếu, những hạn chế của người khác để "mua" sự phiền phức. Em chia sẻ góp ý của chú như là bài phản biện để bạn đọc cùng thưởng thức. Em tin bài viết của chú sẽ hữu ích cho bạn đọc.

Có vẻ chưa an tâm, anh gặng:

- Thế chú có đặt cương vị nhà thơ Nguyễn Thanh Lâm khi đọc "Như thiếu nữ đã vào chùa xuống tóc" sẽ phản ứng thế nào không?

Tôi chậm chậm trả lời:

- Cũng vì ngại anh Lâm không vui nên em lừng khừng thời gian khá dài không đưa bài lên trang. Nhưng anh biết tính anh Lâm rồi đấy: Thẳng tính và cầu thị, hơn nữa, góp ý của chú Nguyễn Bàng nhiều tính xây dựng, cũng nhẹ nhàng, chân thành nên sau vài tháng đắn đo, em chủ động gửi các trang mạng.

Anh có vẻ vẫn chưa an tâm, gặng tiếp:

- Thế ông Lâm nói thế nào? Chú chưa hiểu ông Lâm bằng anh đâu. Thẳng tính nhưng khi không vừa ý ai thì nghỉ chơi luôn. Hôm anh với chú tranh luận bài "Mợ Hữu" của Trần Nhuận Minh, anh điện cho ông Lâm để tham khảo ý kiến, ông ý mắng anh vỗ mặt: - Xuyến nó bình thế là OK rồi còn tranh luận đéo gì nữa. Rồi cụp máy. Anh điện lại mấy lần, ông ý không thèm nhấc máy.

Rồi anh chuyển giọng thủ thỉ:

- Anh vừa đọc mấy bài ông Nguyễn Xuân Dương bình "Hương Quê", "Tâm Sự Nàng Thúy Vân"... có vẻ là ông ấy nghiêng về "tán thơ"?

Tôi cười: 

- Theo em thì đấy là mấy bài cảm nhận thăng hoa cả về cảm xúc và ngôn từ. Rất lãng tử mà tinh tế, phóng bút mà sâu sắc. Không phải là những bài "tán thơ". 

Anh bât cười: thật á? rồi cụp máy.

 

5.

Sáng 30.11.2018, rất sớm, anh đã điện cho tôi:

- Chú có biết Nguyễn Thế Duyên không? Hắn vừa chửi Nguyễn Hoàng Đức đã ngu dốt, còn mất dạy dám đòi lật đổ tượng đài Nguyễn Du. "Thầy" Hoạ chịu khó nâng bi thằng cha Nguyễn Hoàng Đức này lắm. Một chặp cũng nhắng nhít đòi lật đổ tượng đài Nguyễn Du. Loại theo voi hít bã ý mà. 

Tôi ngắt lời:

- Nói chuyện khác đi anh ơi. Em không thích nghe chuyện kiểu này đâu.

Anh ha hả cười:

- Chú dị ứng với "thầy" Hoạ à? Anh nhớ chú bị “thầy” Hoạ chửi vỗ mặt khi đề tặng “thầy” ý bài thơ "Thế gian say".

Tôi giãi bày:

- Thấy chú ấy hay viết status phê phán thói hư tật xấu trong xã hội nên em mới đề tặng, biểu thị sự quý mến, đồng cảm của em.

Anh cười lớn, giọng phấn chấn:

- Nhưng “thầy” Hoạ lại tưởng chú đá đểu bệnh cuồng vĩ của “thầy” ý vì bài thơ của chú có câu "đập chén trở cờ". Mắc bệnh cuồng vĩ, có tật giật mình, suy từ ta ra người ý mà. Thích được khen lắm. Chê thơ Chử Văn Long, Trần Quang Quý, Nguyễn Quang Thiều,... Già rồi còn đú đởn thơ phú yêu đương, nghe giả cầy lắm. Buồn cười ở chỗ là không biết sự vô duyên của mình lại xăng xái chê người khác...

Để cắt chuyện, tôi vội "rủ rê":

- Chủ Nhật về Ân Thi chơi đi. Chiều nay em về, sáng thứ hai mới lên Hà Nội.

Anh hề hề cười:

- Hết năm nay anh mới rảnh. Hôm nọ, Văn Thùy điện cho chú nhưng chú không nghe máy. Ông ý đến tặng anh tập thơ hơn nghìn trang, coi như là tổng hợp sáng tác cả đời của Văn Thùy, trong đó in 3 bài bình thơ Văn Thùy. Bài của Trần Đăng Khoa không biết Văn Thùy có cắt bỏ đoạn nào không nhưng bài của chú ông ý bỏ hết những đoạn chú chê. Anh bảo cắt bỏ phần chê làm bài viết của nó mất tính xây dựng, Văn Thùy nói, "nó chê tao phũ phàng quá, tao cắt bỏ cho đỡ tức.". 

Hôm qua, anh vào trang Đặng Xuân Xuyến, đọc Sương Nguyệt Minh nhưng mới đọc mấy bài. Chú thấy văn của Sương Nguyệt Minh thế nào?

Tôi hỏi lại:

- Anh đọc bài viết về Nguyễn Hoàng Đức chưa? Dí dỏm, hay mà thâm.

Anh hỏi dồn:

- Thế truyện ngắn của hắn thế nào? Có xứng với giải thưởng không?

Tôi thật lòng:

- Em đọc vài truyện ngắn của anh ấy nhưng không thích.

Anh gặng hỏi:

- Nghĩa là chú chê truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh?

Tôi cười:

- Anh không nên suy luận kiểu quy chụp như thế. Thích hay không thích là một chuyện. Còn khen hay chê lại là chuyện hoàn toàn khác. Em mới đọc vài truyện, sao đưa ra lời nhận xét chung về truyện ngắn của anh ấy được.

Anh tiếp lời:

- Anh thấy Trần Mạnh Hảo "phang" Sương Nguyệt Minh rất xác đáng. “Bộ 3 chọc ngoáy" đã ghi điểm trong việc chỉ đích danh bọn "Văn Chương Giả Cầy".

Rồi đột ngột, anh chuyển "đề tài":

- Hôm nọ, tay Thế "hâm" phàn nàn chú lấy thông tin từ bọn đố kỵ với hắn nên viết chuyện điên của hắn chưa chuẩn. Hắn điên nhưng không cởi truồng, không vắt vẻo ngồi hát những câu vô nghĩa. Cũng không ré lên cười một mình rồi nhận là "Ngọc Nữ cô nương". Hắn bảo: "Xuyến nó phóng bút, làm hỏng hình ảnh của em.".

Tôi trả lời:

- Anh Thế điện trách em chỉ nghe người làng xã kể mà không hỏi lại anh ấy, làm hình ảnh anh ấy bị méo mó. Anh ấy bảo, lúc điên là lúc trí tuệ anh ấy cực thăng, diễn thuyết rành rẽ, mạch lạc, bảo vệ quan điểm đến cùng. Những lúc điên, anh ấy thường tìm gặp các lãnh đạo để góp ý về chiến lược phát triển kinh tế, chiến lược đào tạo con người, góp phần làm giàu cho địa phương, cho đất nước, được mọi người tán thưởng rầm rầm... Em nói: Anh điên nhưng tỉnh quá, thế thì ai tin?

Anh thủ thỉ:

- Mà anh thấy, Ái Nhân vẫn không chịu tỉnh chú ạ. Vẫn cứ lên facebook cãi với mọi người là hắn không điên như chú viết. Hắn điên theo kiểu của vĩ nhân tỉnh lẻ, của nhà thông thái cơ... Nặng lắm rồi chú ạ. Anh quý Thế "hâm" ở sự ngây thơ. Hắn ngây thơ tin 100% những lời còm khen hắn đẹp trai, thơ hay rồi hồn nhiên đem đi khoe. Lạ thế.

Ngần ngừ một lát, anh hỏi:

- Chú nhớ hôm uống rượu ở nhà chú, "thầy Hoạ" rối rít khen thơ chú không?

Tôi ngớ người một lúc, rồi trả lời:

- Em không, vì lúc "trà dư tửu hậu", những chuyện xã giao thì nhớ làm gì.

Có vẻ không hài lòng, anh chùng giọng:

- Hôm đấy, "thầy" Hoạ xin tập bản thảo thơ của chú, nói "về đọc lại để bình mấy bài thơ của Xuyến vì chú đồng cảm với mấy bài thơ đó lắm", thế mà về nhà, "thầy" Hoạ liên tục điện, bảo: "Hành đừng bình thơ của thằng Xuyến, tự hạ thấp Hành đấy. Nó biết đéo gì về thơ mà bình? Chỉ có bọn đéo hiểu gì về thơ mới xúm vào bình thơ của nó.". Anh nói là Xuyến có khiến em và bác bình thơ của nó đâu, thích mấy bài thơ đó thì em bình. Thế là "Thầy" Hoạ mắng anh là thằng điên.

Tôi phá lên cười:

- Nói chuyện khác đi anh. Nghe mấy chuyện đó, em không khoái.

Một thoáng ngập ngừng, anh mới hỏi:

- Chú thật sự không giận "thầy" Hoạ chứ?

- Vâng. Chẳng lẽ anh vẫn chưa hiểu tính em sao.

Anh lẩm bẩm: lạ nhỉ. Rồi cụp máy.

 

6.

Chiều ngày 03.12.2018, anh điện cho tôi, thắc mắc:

- Chú gây thù chuốc oán gì với tay Việt Thắng trong Sài Gòn mà chiều qua hắn điện chửi chú ghê quá. Hắn chửi chú xấc xược khi phác họa chân dung Văn Thùy, đá xoáy nỗi đau cả đời của Văn Thùy. Anh bảo hắn đọc chậm lại bài thơ "Văn Thùy dị nhân", ngẫm kỹ rồi hãy chửi thằng Xuyến. Bài thơ ấy Xuyến nó viết bằng sự trân trọng, cảm mến, xót thương từ đáy lòng. Văn Thùy rơi nước mắt khi đọc lời bình của Nguyễn Đăng Hành và Chử Văn Long đấy... Hắn cười: "Em biết rõ về thằng này. Hắn là đồng hưong huyện với Văn Thùy, cách nhà Văn Thùy có mấy cây số mà hắn chơi Văn Thùy quả đắng quá.". Thông cảm, vì Việt Thắng thần tượng Văn Thùy ghê lắm. Với hắn, Văn Thùy lung linh như một tượng đài.

Hắn còn tranh luận với anh về “bộ 3 chọc ngoáy” thích vén váy lên làm loạn xã hội. Chú đã đọc thơ Bành Thanh Bần chưa? Thơ ấy mà thằng cha Nguyễn Hoàng Đức khen không tiếc lời là cả thế kỷ may ra mới kiếm được 3 thi sĩ có tài thơ “nặng ký” như thế. Thằng điên! Khen thế không sợ trẹo mồm à? Cả lão Trần Mạnh Hảo nữa. Thơ của nhà thơ khiếm thị Việt Anh, cũng thường thôi, thế mà lão cúi xuống, phùng mang trợn mắt, dồn hết công lực thổi bay Việt Anh lên tận chín tầng mây là một thiên tài thế kỷ. Đúng là thằng điếm bút, loạn ngôn! Hắn coi thiên hạ mù hết nên vung vẩy khen như con điếm ve trai.

Tôi bật cười, hỏi bộ ba đó có thù oán với anh à? Chuyện của người ta, anh “ôm” làm gì. Anh ngắc ngứ chút, rồi chậm rãi:

- Thì cũng từ thằng cha Vũ Việt Thắng, chiều qua hắn chửi chú chán chê xong quay ra ca ngợi “3 ả” hết lời nên anh thấy chướng tai mới kể cho chú.

Tôi nhớ, có lần anh nói anh Việt Thắng chê tôi “làm thơ mà không theo luật, hình như thằng này không biết luật”. Tôi thật lòng: - Anh Việt Thắng nói đúng đấy. Ngay cả thể thơ Lục Bát, em cũng không biết thế nào là lỗi Lạc Vận, thế nào là lỗi Phong Yêu. Anh cười, chửi tôi là thằng ba xạo.

Lần này cũng vậy. Tôi lại cười, nhắc anh như lần trước:

- Lần sau anh Việt Thắng điện tới thì nhờ anh nói giúp em lời cám ơn anh ấy. Nếu không quan tâm tới em thì anh ấy chả nói những câu xây dựng thế đâu.

Anh lẩm bẩm: - Ừ, ừ... rồi cụp máy.

 

7.

Sáng ngày 23.12.2018, anh điện cho tôi, giọng nhiều tâm sự:

- Anh đọc trận quyết chiến giữa ông Châu Thạch với ông Nguyên Lạc bên Mỹ về bài "thơ Đường hậu hiện đại" của Châu Thạch thấy buồn thì nhiều, cười thì không được. Đều trên dưới 80 tuổi rồi mà chửi nhau như dân chợ búa trên facebook. Ông Nguyên Lạc thâm và đểu khi dùng thái độ nhã nhặn, lịch thiệp để ra đòn với ông Châu Thạch. Lại được ông Phạm Đức Nhì ma mãnh mượn thơ của ông Chu Vương Miện tung cú sút chiếm thế thượng phong. Ông Châu Thạch lụy chữ tôi quá mà làm hỏng hình ảnh lâu nay xây dựng là người hiền hòa, trọng nghĩa. Lại thêm ông Lang Trương chỉ biết ra đòn bằng những lời bù lu bù loa nên thế trận nghiêng hẳn về phía Nguyên Lạc. Ai cũng biết ông Nguyên Lạc mượn bài viết để “chơi” ông Châu Thạch, đẩy mình lên cao nhưng nếu ông Châu Thạch nhã nhặn trả lời thì mưu kế của ông Nguyên Lạc thất bại. Tiếc quá. Tiếc quá. Trận chiến này ông Châu Thạch mất nhiều quá. 

Tôi trầm ngâm:

- Em có biết chuyện đó nhưng không thể còm...

Anh ngắt lời:

- Chú không tham gia là đúng. Con người ta khổ vì lụy chữ tôi nhiều quá.

Rồi anh cao giọng:

- Anh thấy ông Phạm Ngọc Thái cư xử khá hay. Bị ông Nguyên Lạc xỏ xiên thậm tệ nhưng ông ấy không thèm lên tiếng, vẫn tiếp tục "tự sướng" kiểu điên khùng của riêng mình ông ấy, hành động đó khác gì ông ấy chửi Nguyên Lạc: mày sủa kệ mày, tao đi cứ đi. Bị Nguyên Lạc nhục mạ là kẻ cuồng vĩ, không biết bình thơ,... nhưng ông Phạm Ngọc Thái kệ, cứ "tự sướng" tiếp, thế là ông ấy khác gì đã trả lời ông Nguyên Lạc: mày cũng giống tao nhưng chó hơn tao là mày vấy cứt vào người khác để mày được thơm hơn. Vụ này, ông Nguyên Lạc thua trắng ván.

Rồi anh hỏi tôi:           

- Chú đã tập hợp bài trao đổi giữa anh với chú về mấy chuyện thế này chưa?

Tôi trả lời:

- Chốc em ghi lại cuộc nói chuyện này là xong. Chiều hoặc tối em chuyển anh đọc qua facebook ở chế độ CHỈ MÌNH TÔI và tag tên anh. Sau 7 ngày, nếu anh không ý kiến chỉnh sửa gì thì em sẽ đưa lên trang phụ CHUYỆN BẠN VĂN và cho bài hiện ở TRANG CHỦ vào dịp Tết Nguyên Đán Kỷ Hợi - 2019, 

Anh khẽ ừ... rồi hỏi tôi:

- Chú định làm kiểu phỏng vấn à? Như thế thì vô duyên, mà cũng giả tạo lắm.

Tôi trả lời:

- Em kể lại 7 cuộc điện thoại anh tâm sự về những "nhân vật" em có quen, biết hoặc có nghe tên tuổi họ nhưng chỉ đả động đến chuyện văn chương. Chuyện "thâm cung bí sử", em nghe chỉ để biết thôi....

Anh ngắt lời:

- Anh cũng định nhắc chú điều đó nhưng chú nhớ là phải ghi đúng những câu chữ anh nói. Anh biết, anh sẽ bị nhiều người chửi nhưng không sao. Sự thật cần phải được tôn trọng chú ạ.

Tôi vâng dạ với anh nhưng thú thật vẫn lợn gợn những e ngại.

*

Chiều nay, 30 tháng 12.2018, sau 7 ngày bài đưa lên trang facebook ở chế độ CHỈ MÌNH TÔI và tag tên anh, tôi điện hỏi anh đã đọc kỹ chưa? Có cần chỉnh sửa gì không? Anh hề hề cười:

- Chú là thằng nhát gan. Sợ bị nghe chửi lây nên cố tình viết nhẹ đi. Những người biết anh, người ta không nhận ra anh vì chú vẽ anh ngoan hiền quá, không đúng chất ngông nghênh bất cần của anh. Thôi, chú cứ đưa bài này lên trang đi. Anh (cười) chịu khó mang tiếng là thằng ngoan hiền cũng được.

Ngồi đọc lại, tôi thấy, hình ảnh anh có chút nhạt nhòa vì sự “ngoan hiền” thật.

*.

Hà Nội, chiều 30 tháng 12.2018

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

VÀI LỜI VỀ MẤY BÀI VIẾT GẦN ĐÂY

CỦA ÔNG NGUYÊN LẠC

*

Chuyện ầm ĩ đầu năm 2019 ông Nguyên Lạc vô cớ gây sự với tôi tưởng đã chìm sâu và mãi mãi tôi sẽ không phải nhìn thấy cái tên Nguyên Lạc (Nguyễn Lạc) như gặp phải đại dịch thì chiều 15 tháng 11.2019, lợi dụng bài "Trao Đổi Với Nhà Thơ Nguyễn Vượng Về Ngôn Ngữ Trong Thi Ca" của nhà Phê bình Văn học Nguyễn Xuân Dương đăng trên blog Bâng Khuâng, ông Nguyên Lạc lại tiếp tục lèo lá gây sự với tôi, mà theo chữ của Nhà thơ Phạm Ngọc Thái thì đó là những trò nhố nhăng của "thằng lưu manh láu cá vặt vãnh".

Ông Nguyên Lạc bảo tôi "muốn tạo dáng, muốn ta đây "riêng một góc trời". Chả sao. Nhận xét là quyền của ông ta. Người khác thì tôi rửa tai lắng nghe chứ ông Nguyên Lạc tôi quan tâm làm gì. Ông ta bảo tôi không sáng tạo mà là "đố chữ", rồi cao giọng "sáng tạo phải được đa số chấp thuận", chứ "khập khiễng, gượng gạo như một kiểu tạo dáng kém tự nhiên" khiến "câu thơ tối tăm, khó hiểu" bởi "ngữ lực yếu kém của bản thân nhà thơ.". Buồn cười nhỉ? Chữ tôi dùng, nếu bạn đọc chấp nhận thì chữ đó tồn tại, nếu bạn đọc không chấp nhận thì chữ đó tự diệt. Can cớ gì tôi phải phụ thuộc "được đa số chấp nhận"?. Ông Nguyên Lạc không hiểu thơ tôi là do trí tuệ của ông ta chỉ được đến vậy, sao tôi phải quan tâm?

Khi đọc những lời "ngô nghê", "thiểu năng trí tuệ" (chữ Nguyễn Xuân Dương dùng) của ông Nguyên Lạc, Nhà Phê bình văn học Nguyễn Xuân Dương đã chắc nịch:

- “Theo tôi chúng ta không cần mất nhiều thì giờ để gọi là tranh luận hay trao đổi gì đó với ông Nguyễn Lạc vì những gì ông ấy viết luôn là những cái ngô nghê, Ông ấy cứ như tự vả miệng mình."

Tôi đã đọc thư bác Nguyễn Xuân trao đổi với nhà thơ Đỗ Anh Tuyến được công khai tới hơn 30 email:

- "Mình nghĩ có thể anh Nguyên Lạc thấy nhiều người bình thơ của Đặng Xuân Xuyến nên anh ấy công kích Xuyến để mọi người chú ý đến anh ấy. Nếu là người bình thường sẽ không làm thế vì thơ phải chạm được vào trái tim người đọc thì người ta mới viết lời bình được. Và cũng còn là cái duyên giữa người bình với tác giả nữa. Không phải thơ được nhiều người bình sẽ là thơ hay mà chỉ nên hiểu bài thơ đó đã chạm được vào trái tim bạn đọc như thế là tác giả đã thành công. Người làm thơ, yêu thơ nên mừng cho nhau mới phải."

Và tôi cũng đã đọc trao đổi của soạn giả Tạ Hồng Trường:

- "Chỉ những người đọc thoáng qua mới tin lời ông Nguyên Lạc vì ông ấy hay lèo lá cắt đầu cá vá đầu tôm."

Mặc dù vô cớ bị ông Nguyên Lạc gây sự nhưng tôi không phản hồi những trò "lưu manh" của ông Nguyên Lạc vì ông ta không đáng được những người tử tế bận tâm. Nhưng ông Nguyên Lạc không dừng lại, tiếp tục láu cá, lồng vào nhiều bài viết lèo lá gây sự với tôi, để các chủ trang web sẽ tặc lưỡi đăng vì: đó là ví dụ cho bài viết. Thật là một kẻ lưu manh vặt vãnh! Có 4 chữ “thầm thì”, “thầm thĩ” cũng không hiểu nghĩa, cũng không biết trường hợp nào thì dùng “thầm thì”, trường hợp nào thì dùng “thầm thĩ”, vậy mà ông ta cứ lảm nhảm, lập luận ngô nghê của trí não “ếch ngồi đáy giếng” nên buộc tôi phải có đôi lời.

Trở lại câu chuyện đầu năm khi ông Nguyên Lạc luôn rêu rao (tới tận bây giờ) là tôi xóa những comment của ông ta trên blog Trang Đặng Xuân Xuyến là hành xử phi trí thức (Kinh! Ông ta còn lôi 2 chữ trí thức vào để làm mầu nữa chứ). Xin hỏi Quý vị, những comment như thế này của ông Nguyên Lạc dưới bài "MẤY “CÁI DẠI” CỦA ÔNG NGUYÊN LẠC" vào ngày 20:13:00 GMT+7 7 tháng 3, 2019 có đáng xoá để khỏi gây ức chế với bạn đọc:

"Xin nói với bạn Đặng Xuân Xuyến đừng "tự sướng" khoe mình là nhà Tử Vi. Bạn có đọc các bài về DỊCH và LẬP QUẺ DỊCH của tôi chưa? Bạn có biết Kinh Dịch là ĐẠO của người QUÂN TỬ mà cụ Nguyễn Hiến Lê thầy tôi đã nói hay chưa? Chắc bạn chưa đọc nên hành xử không QUÂN TỬ. Tôi cũng xin nói rõ với bạn là tôi cũng có nghiên cứu về Tướng Mệnh Khảo Luận của Vũ Tài Lục, nên nhìn nhận tướng bạn tôi cũng biết rõ bạn thuộc loại nào. Muốn tôi nói ra không?"

Lại thế nữa?! Ông Nguyên Lạc là học trò của Cụ Nguyễn Hiến Lê hay ông ta vơ nhằng thì liên quan gì tới tôi? Mà nếu có thực ông ta là học trò của Cụ thì cũng be bé cái miệng, hành xử cho đúng đạo để danh tiếng của Cụ không bị ảnh hưởng vì có thằng học trò "khùng khùng điên điên" (chữ nhà thơ Chu Vương Miện nói về Nguyên Lạc) nhưng lại lưu manh có số má chứ?!

Ông Nguyên Lạc có xào xáo chắp vá được 2 hay 3, 4 bài gì gì đó là việc của ông ta, đem ra khoe làm gì? Tôi đâu quan tâm. Ông ta bảo tôi "tự sướng" khoe mình là nhà Tử Vi ". Trời ạ. Tôi đã xuất bản 2 cuốn sách TỬ VI KIẾN GIẢI (260 trang, khổ 14,5 x 20,5) và TỬ VI VẤN ĐÁP (288 trang, khổ 14,5 x 20,5) vào cùng năm 2009, được tái bản vài lần và một vài Nhà sách ở Việt Nam in lậu sách của tôi không ít. Tôi cũng viết dăm bài riêng lẻ về môn Tử Vi nhưng chưa bao giờ tôi nhận mình là "Nhà Tử Vi" mà thường dùng cụm từ "người viết" hoặc "chúng tôi", chứ đâu hàm hồ vô liêm sỉ như cách ông Nguyên Lạc (tức Nguyễn Lạc) vỗ ngực nhận mình là "nhà thơ", "thầy giáo", là nhà "gì gì" đó.

Nói tới 2 chữ "nhà thơ" của ông Nguyên Lạc tôi mới chợt nhớ ra những loạn ngôn của ông ta. Nào là phải giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt. Nào là làm người phải có lòng tự trọng, không thó thơ, đạo ý tưởng của người khác, như thế là điếm bút, nhục lắm, phải luôn luôn nhớ “Lời Mẹ Dặn” của Phùng Quán.... Thế nhưng tôi lại được vài bạn hữu chuyển cho 2 bài thơ, 1 của ông ta và 1 của Nhà thơ NP Phan.

Bài của "nhà thơ" Nguyên Lạc (tức "thầy giáo" Nguyễn Lạc):

HỜN DỖI 2

 

Nói đi em kẻo nắng phai

Chiều nghiêng bóng xế thở dài với tôi

Khẽ nhe em chuyện buồn vui

Để tôi vẫn thấy nụ cười hồn nhiên

Dỗi chi em để mưa nghiêng

Thấm thêm chút lạnh chỉ phiền muộn thôi!

 

Chiều nay cô lữ bên trời

Dương lam màu nhớ một thời đã xa

Nhớ làm sao mắt lệ nhòa

Thương gì đâu những xót xa tình đầu!

 

Dại khờ rồi cũng qua mau

Thời gian để lại nỗi sầu tóc ai

Tình đầu như sợi tóc dài

Dù màu có bạc vẫn hoài vấn vương

 

Sợi thương sao vẫn âm thầm

Ve sầu phượng thẩm siết lòng tôi chi?!

*

Nguyên Lạc

Và bài thơ của Nhà thơ NP Phan:

NÓI GÌ ĐI...

 

nói gì đi kẻo nắng phai

chỉ còn lại chút trang đài đó thôi

nói gì đi dẫu buồn vui

xa xăm trong mắt nét cười an nhiên

 

hứa gì đi kẻo mưa nghiêng

có trong hư ảo một miền vô ưu

hứa gì đi chút niềm yêu

đã vơi đi bớt ít nhiều xót xa

 

nhớ gì đâu chốn cỏ hoa

tiếng chim hót cũng la đà gió sương

thương gì đâu những con đường

đưa ta về với chiều buông cuối mùa

*

NP phan

Lạ ở chỗ là bài thơ của Nhà thơ NP Phan được sáng tác vào thời điểm: 17giờ28 ngày 01 tháng 06.2018 trong khi bài của "nhà thơ" Nguyên Lạc được soạn vào lúc: 18giờ24 ngày 02 tháng 06.2018, chậm hơn 1 ngày. Tôi không bình luận về bài thơ hay của nhà thơ NP Phan, cũng không có ý kiến về bài (không biết gọi là gì) ông Nguyên Lạc đã soạn. Xin đặt 2 bài ở đây để Quý bạn đọc thẩm định.

Ồ, mà ông Nguyên Lạc còn khoe ông ta có nghiên cứu về "Tướng Mệnh Khảo Luận của Vũ Tài Lục" nên nhìn tướng mạo của tôi ông ta biết rõ tôi thuộc loại nào! Còn thách đố tôi có muốn ông ta nói ra không mới kinh chứ.

Ai nghiên cứu về môn Tử Vi (phần nhiều) cũng nghiên cứu thêm môn Tướng Thuật để bổ sung cho những hạn chế của môn Tử Vi, nhất là ở mục nhận diện hình tướng. Cuốn "Tướng Mệnh Khảo Luận" của Vũ Tài Lục chỉ dành cho những người bập bẹ tiếp cận môn Tướng Thuật, ông Nguyên Lạc đem ra khoe làm gì! Lại còn thách đố có muốn ông ta nói rõ tôi là loại người nào không.

Trời ạ! Già rồi còn bày đặt ham hố, còn trẻ con thế ông Nguyên Lạc?!!!

*.

Hà Nội, chiều 13 tháng 12.2019

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN COMMENT CỦA LINH AMA

*

Sáng ngày 05 tháng 12.2018, đọc bài thơ "Mùi Con Gái" của Mạc Phong Tuyền, tôi cảm hứng viết "Hương Đêm", đề tặng Mạc Phong Tuyền trên dòng thời gian facebook cá nhân.

HƯƠNG ĐÊM

- Tặng Mạc Phong Tuyền

Nhân đọc MÙI CON GÁI -

 

Mười sáu trăng tròn

Trốn mẹ

Em ngẩn ngơ mùi trai mười bảy

Níu hương đêm

Em

khỏa tóc thề.

 

“Tháng Tư về...”

Bờ đê...

xòa tay

Em trộn mùi trai mười bảy

nướng lưng trần bỏng nhãy...

Vít

Hương đêm...

*.

Hà Nội, sáng 05.12.2018

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

Không lâu, nick Linh Ama nhảy vào, "phang" luôn:

- Tôi yêu cái "Mùi con gái..." của Mạc Phong Tuyền, nhưng thú thực dị hợm cái "mùi con trai..." của bạn Đặng Xuân Xuyến!

Tôi ngạc nhiên vì tôi làm gì có "bạn" tự nhiên đến quên cả phép lịch sự như vậy. Tôi nghĩ, Linh Ama có thể là một cô (cậu) nhóc quãng 13, 14 tuổi, bạn facebook của nhà thơ rất trẻ Mạc Phong Tuyền (anh sinh năm 1988 thì phải), định không trả lời nhưng rồi đắn đo nhỡ may đó là một “ai đó cũng đã lơn lớn tuổi” thì sao nên tôi nhã nhặn trả lời chung chung, không dùng đại từ nhân xưng:

- Cám ơn Linh Ama đã đọc và chia sẻ!

Trần Hải Sơn, là hàng xóm ở Đường Láng, cũng là bạn facebook của tôi, có lẽ bực khi đọc comment của Linh Ama nên đã lên tiếng. Linh Ama cao giọng:

- Trần Hải Sơn / Bạn phải biết vì sao mình mang cái tên như đang mang? Lương thiện là căn cốt định đề, trung thực là phẩm hạnh bầu bạn. Với mong muốn bầu bạn, tôi thấy cần cho "Mùi con trai..." vài roi! Thế là thương nhau đấy, bạn hiểu không?

Tôi phì cười: - Ồ “bạn này” la nhỉ? Không thích thơ của tôi thì đừng đọc, can cớ gì mà đay đảy đay đảy kêu "dị hợm"? Thơ tình của tôi tuy thường viết rất phồn thực nhưng không hề dâm tục, nếu không "cảm" được thì "mũ Ni che tai", lấy quyền gì mà "thấy cần cho "Mùi con trai ... " vài roi!".

Tôi tặc lưỡi: - "Có lẽ “nhóc” Linh Ama trẻ người non dạ loạn ngôn vậy thôi chứ chắc gì ý thức được việc mình làm" nên nhắn tin cho Trần Hải Sơn:

- Chú đừng lời qua tiếng lại với "nhóc" Linh Ama nữa. Trẻ con nói luyên thuyên cho có vẻ là người lớn, đôi co làm gì với trẻ con người ta cười cho.

Bẵng đi một thời gian, tối qua 13 tháng 12.2019 Trần Hải Sơn điện thoại cho tôi:

- Anh ơi em vừa tra ra Linh Ama là Lê Xuân Lâm, là nhà thơ, nhà báo và nhà gì gì nữa em quên rồi. Ông ấy khoe là 3 nhà trong 1, bút danh báo chí là Ama Linh, có nghĩa là cha cái Linh (cha của Lê Đào Ngọc Linh sinh năm 1985 ở Gia Lai), từng sống ở Buôn Mê Thuột 20 năm, mới chuyển về Sài Gòn.

Tôi lẩm bẩm:

- Bác nhà báo Ama Linh này lạ nhỉ? Không thích “mùi con trai” nhưng “đã chót” đọc “Hương Đêm” rồi thì tảng lờ như chưa đọc hoặc comment vài dòng chỉ ra cái dở, cái “dị hợm” của HƯƠNG ĐÊM, thế mới là “mong muốn bầu bạn”, mới thực là người lớn. Đã cư xử phản cảm, bác nhà báo này còn “chọc tức” Trần Hải Sơn làm gì: “Bạn phải biết vì sao mình mang cái tên như đang mang? Lương thiện là căn cốt định đề, trung thực là phẩm hạnh bầu bạn. Với mong muốn bầu bạn, tôi thấy cần cho "Mùi con trai..." vài roi! Thế là thương nhau đấy, bạn hiểu không?”, khiến cậu em Trần Hải Sơn ấm ức bao ngày.

Uầy... Văn chương chữ nghĩa vốn khiến người ta hành xử tử tế hơn, lịch sự và lương thiện hơn cơ mà ... 

*.

Hà Nội, ngày 14 tháng 12.2019

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN ‘SƯ PHỤ’ CỦA

NHÀ THƠ NGUYỄN ĐĂNG HÀNH

*

Sáng ngày 07 tháng 07 năm 2019, tầm 9 giờ anh đến nhà tôi ở phố Nguyễn Văn Trỗi theo lời hẹn. Bắt tay anh, tôi nói: - "Em có mời anh Đỗ Hoàng. Chốc gặp nhau, anh có ngại không?". Thoáng chút bối rối nhưng nét mặt anh rất nhanh tươi trở lại: - "Không sao! Chuyện thật người thật thì có gì tớ phải ngại.", rồi chậm chậm bước lên tầng.

Vừa gặp Đỗ Hoàng, anh đã quày quả trách tôi:

- Chú viết “Tưng tửng 7 chuyện cùng Nguyễn Đăng Hành” như thế hại anh quá. Nhiều người hiểu sai nói anh thế này thế kia..

Tôi ngớ người, phân trần:

- Em viết nhẹ đi rất nhiều so với lời anh nói. Anh mắng em hèn, không dám trich dẫn 100% lời anh vì sợ mọi người chửi, sao giờ lại trách em?!.

Không trả lời tôi, anh cười rất tươi với nhà thơ Đỗ Hoàng, giọng hồ hởi:

- Anh Đỗ Hoàng, bác Chử Văn Long, bác Nguyễn Khôi là 3 sư phụ em rất kính trọng! Đời em chỉ tôn kính 3 sư phụ đây thôi!

Rồi vồn vã chuyển đề tài thăm hỏi, luận bàn thơ phú. Tôi tròn mắt nhìn anh: Chẳng có lẽ tôi đang nghe nhầm?

Tôi nhớ, lần đầu anh rủ nhà thơ Hoàng Xuân Họa đến nhà tôi ở phố Nguyễn Văn Trỗi, Hà Nội. Vừa nhấp ngụm trà, anh hắng giọng, vẻ mặt cảm động:

- Thầy Hoàng Xuân Họa đây là sư phụ tớ rất tôn kính! Sư phụ dạy tớ nhiều chiêu thức làm thơ lắm. Tớ rất biết ơn sư phụ!

Rồi hai tay nắm chặt vào nhau, anh chớp chớp mắt, khiến nhà thơ Hoàng Xuân Họa lặng người vài nhịp thở mới run run gõ gõ ngón tay xuống bàn:

- Hành cứ quá lời nên thế... Mình giúp Hành được bao nhiêu đâu....

Ở làng Đá, quê tôi, cũng hơn một lần anh chém tay quả quyết:

- Tớ chơi với rất nhiều nhà thơ, đủ mọi lứa tuổi, đủ mọi thành phần nhưng nói thật với cậu, chỉ bác Văn Thùy đây mới đáng mặt để tớ tôn làm sư phụ. Thơ của sư phụ Văn Thùy tuyệt vời lắm, đọc sướng lắm, khoái lắm, vào lắm...

Chỉ vài lời thế thôi đã giúp không khí đang tẻ nhạt vì người nào người nấy còn mải giữ kẽ tức khắc trở nên rôm rả, náo nhiệt, những câu thơ tếu, những chuyện lạ đời được "dị nhân" Văn Thuỳ kể nghe dí dỏm hơn, có lửa hơn và “bạn rượu” cũng hào hứng tán thưởng hơn.

Rồi bận nữa, cũng tại nhà tôi ở phố Nguyễn Văn Trỗi, anh rổn rảng trước nhà thơ Nguyễn Thanh Lâm:

- Thầy Lâm là nhà “Hà Nội học”, là sư phụ kính trọng của tớ! Thơ của thầy đầy chất trí tuệ, đầy chất Thiền, rất đại chúng mà cũng rất bác học. Thơ như của thầy khó làm lắm. Không phải ai cũng làm được đâu. Vì thế, thơ của thầy rất kén bạn đọc. Phải có trình độ uyên bác, có khả năng cảm thụ văn học sâu sắc mới cảm được thơ của thầy. Mấy ông thơ Câu lạc bộ, thơ vườn... mà gặp được thơ của thầy Lâm thì thích lắm, mừng như bắt được vàng nhưng hiểu được thơ của thầy thì mấy nhà thơ vườn đó còn lâu, có mà mãi ú ớ như vịt nghe sấm.....

Anh say sưa như cử tọa lên đồng, khiến nhà thơ Nguyễn Thanh Lâm thỉnh thoảng lại tháo kính, dụi dụi mắt, ngài ngại:

- Hành khen quá lên vậy, tớ ngượng ....

Rồi, có lần anh vung tay hào hứng:

- Đời anh may mắn được kết giao với nhà thơ Phạm Tiến Duật, được ông dạy nhiều chiêu thức làm thơ lắm. Dù luôn miệng chửi thơ anh là thơ con cóc, không xứng với thơ mấy Câu lạc bộ "trăm hoa đua nở" nhưng duy nhất ông mới đáng mặt là sư phụ của anh!...

Tôi ngẩn người với thắc mắc: Anh lắm sư phụ vậy? Sao ai anh cũng bảo là sư phụ duy nhất thế? Phải lặng ngồi đến gần tiếng đồng hồ tôi mới vỡ lẽ vì nhớ ra lần anh bị nhà thơ Nguyễn Khôi mắng là “thằng lưu manh chốn ngoại ô”, anh đã ghé tai tôi thủ thỉ:

- Bác Nguyễn Khôi khôn lắm, không chê ai trước mặt vì không muốn làm mất mặt người ta nên ai cũng quý bác ấy. Lần này chắc bác ấy bực lắm nên mới mắng tớ như vậy. Tớ thì khác, ai tớ cũng tôn làm sư phụ, cho họ sướng ngất ngây. Mình mất gì đâu ngoài lời khen mà lại được họ quý. Chú cứ thẳng ruột ngựa như thế sẽ bị nhiều người ghét lắm.....

Tôi thừ người khá lâu mới thấm được bài anh dạy: Đó là nghệ thuật trong giao tiếp, đánh thẳng vào điểm yếu của người đối diện là “cái tôi” thích được ca tụng, tôn thờ. Những lời khen có cánh đó làm cho người ta thấy được trân trọng, dù biết đó chỉ là những câu nói xã giao nhưng tâm trạng vẫn thoải mái, nói chuyện vẫn rôm rả hơn. Các cụ chả đã dạy: "Lời nói chẳng mất tiền mua / lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau" đấy thôi.

Bái phục anh! Bái phục nhà thơ Nguyễn Đăng Hành! Nhưng thật lòng, đã quen với cách sống nghĩ sao nói vậy, giờ có bắt học anh rồi thưởng lớn chắc tôi cũng làm không được bởi như cổ nhân đã đúc kết: “Giang sơn dễ đổi / Bản tính khó dời.”.

Tôi cứ vẩn vơ từ ngày đó đến giờ, giá anh là doanh nhân hoặc chính khách, có lẽ anh sẽ rất thành công!

*.

Hà nội, ngày 12 tháng 01 năm 2020

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

SƠN THẠCH - NGƯỜI ‘BẠN THƠ’

CỦA NGUYỄN ĐĂNG HÀNH

*

Sau cuộc điện thoại tối 24/03/2020, không hiểu giận dỗi gì tôi mà đến vài tháng nhà thơ Nguyễn Đăng Hành luôn duy trì tình trạng điện thoại đổ chuông nhưng không nhấc máy thì khuya 26/05/2020, anh điện thoại đến, bảo tôi cho nhận xét chân thật về "thơ" của Sơn Thạch (bạn "thơ" của anh) có hay không? liệu xuất bản có bán chạy không? Tôi thật lòng: - Đấy đâu phải là thơ mà nhận xét hả anh? Thôi để mai đi anh, khuya khoắt thế này mà nói chuyện thơ văn thì bất tiện lắm. Em ngại vọng tiếng sang phòng cu con, sẽ ảnh hưởng tới giấc ngủ của cháu.

Anh rổn rảng: - Có anh bạn thơ trong Nam vừa ra thăm tớ, nhắc tới chú nên tớ bấm máy để chú nói chuyện với anh ấy, gọi là giao lưu văn nghệ văn gừng cho vui ấy mà.

Tôi chưa kịp trả lời thì đã nghe giọng Nam bộ: - Chào Đặng Xuân Xuyến. Tôi là Sơn Thạch, bạn văn chương của anh Nguyễn Đăng Hành. Vừa nghe Đặng Xuân Xuyến nói thơ của tôi không phải là thơ nên tôi phải nói cho Đặng Xuân Xuyến biết: Thơ có nhiều loại, kiểu như bún phở vậy. Có thơ phở bò, thơ phở gà nhưng cũng có thơ bún riêu cua, thơ bún đậu phụ mắm tôm hoặc ví như thơ của tôi là loại thơ cháo lòng heo. Đọc giả của thơ cũng đa dạng như thực khách của các nhà hàng, người thích phở bò, người thích bún đậu phụ mắm tôm, người thích cháo lòng heo. Không nên quy định chỉ thơ phở gà, thơ phở bò mới hay mà khinh thường những thơ cháo lòng heo, thơ đậu phụ mắm tôm.

Tôi không nhịn được cười, hỏi:

- Anh nói chuyện đó với em làm gì? Với lại, sao anh ví von về thơ như thế?

Sơn Thạch trả lời:

- Tôi nói để Đặng Xuân Xuyến biết mà hiểu cách đối xử với tôi như thế là thiếu công bằng, rất mất lịch sự.

Tôi ngớ người, không hiểu mình có lỗi gì nên ngập ngừng:

- Em không phải là bạn của anh cả ngoài đời và trên mạng xã hội thì sao có lỗi với anh được.

Sơn Thạch giọng vẫn đều đều:

- Anh Đăng Hành giới thiệu, tôi mới gửi lời kết bạn với Đặng Xuân Xuyến nhưng làm bạn facebook chưa đến 2 tuần thì Đặng Xuân Xuyến hủy kết bạn với tôi.

Nghe vậy tôi thở phào:

- Thì ra là chuyện đó. Em đã trao đổi với anh mấy lần trước khi hủy kết bạn là anh đừng gọi điện thoại vào tầm 1, 2, 3 giờ sáng vì khoảng thời gian đó em đang ngủ nhưng anh vẫn cứ nhằm 1,2,3 giờ sáng điện thoại bắt em nghe thơ của anh, không nhấc máy thì anh liên tục nhắn tin mắng em là thằng mất lịch sự, thằng kiêu ngạo... buộc em phải hủy kết bạn với anh.

Sơn Thạch cao giọng:

- Sơn Thạch quý Đặng Xuân Xuyến mới đọc thơ của Sơn Thạch cho Đặng Xuân Xuyến nghe nhưng Đặng Xuân Xuyến cư xử mất lịch sự lắm, còn bảo với anh Đăng Hành là Sơn Thạch thần kinh có vấn đề, cứ nhằm lúc Đặng Xuân Xuyến ngủ là điện thoại đến phá rối. Nói thật, Đặng Xuân Xuyến trí não không có được bình thường mới cư xử như thế. Sơn Thạch thần kinh có vấn đề mà có nhà lầu xe hơi? tháng tháng đều đặn kiếm vài chục triệu nuôi vợ nuôi con?! Đặng Xuân Xuyến có kiếm được tháng vài chục triệu không mà chê Sơn Thạch thần kinh có vấn đề? Đúng là thằng nghèo thì hay sĩ, Đặng Xuân Xuyến có biết điều đó không?

Dù rất bực nhưng tôi vẫn cố nhẹ giọng:

- Ồ, anh giỏi, anh giàu thì vợ con anh nhờ, anh khoe với em làm gì? Em cũng không quan trọng mấy việc anh Hành nói với anh về em thế nào? anh nhận xét về em ra sao?. Mấy chuyện tầm phào đó em không để ý đâu. Nói thật, nếu lúc trước biết anh Hành chuyển điện thoại cho anh thì em đã cụp máy rồi.

Sáng hôm sau, Nguyễn Đăng Hành điện thoại cho tôi, giọng anh vẫn rổn rảng: - Cám ơn chú đã cứu anh trận đại họa tối qua. Sơn Thạch cứ nài nỉ anh bình thơ cho hắn mà thơ của hắn có phải là thơ đâu. May mà chú nói thằng thơ hắn không phải là thơ nên hắn không nài nỉ anh bình thơ của hắn nữa. Hú vía quá chú ạ. Sáng nay ngài ấy lỉnh ra sân bay vào lại trong đó rồi.

Đợi anh nói xong, tôi nhắc: - Anh đừng lôi em vào mấy chuyện như tối qua nữa. Anh thiếu gì lý do thoái thác mà lại lôi em vào cuộc để Sơn Thạch chửi em vô lý như thế.

Tôi chưa nói hết câu thì anh đã cụp máy. Tôi gọi lại vài lần vẫn chỉ là những tiếng chuông điện thoại tút dài, tút dài....

*.

Hà Nội, sáng 28 tháng 05-2020

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

KỶ NIỆM KHÓ QUÊN THỜI

LÀ LÍNH VĂN NGHỆ

*

Khi con trai (Đặng Tuấn Hưng) bỏ học trường Đại học thương Mại (Hà Nội) để theo học khoa diễn viên, trường Đại học Sân khấu Điện ảnh thành phố Hồ Chí Minh, tôi rất lo vì nghề diễn viên cực và bạc lắm. Không theo nghiệp diễn nhưng từng là lính văn nghệ, đã tham gia Hội diễn toàn Quân năm 1985 tại Bộ Tư lệnh 350 Kiến An, Hải Phòng nên tôi hiểu được phần nào mặt trái của nghề diễn. Năm đấy, tôi cùng đồng đội mang giải B về cho Binh đoàn Hương Giang. Thời đấy chỉ có giải A, giải B, giải C và giải Khuyến khích, không có giải Huy chương vàng, bạc hay đồng như bây giờ.

Trước khi đi tham dự Hội diễn toàn Quân, tôi cùng đồng đội xuống các đơn vị trực thuộc Binh đoàn Hương Giang để "công diễn". Lấy danh nghĩa là "đi báo cáo" nhưng thực ra là "đi xin tiền" để cải thiện đời sống vì chế độ đãi ngộ lính văn nghệ thấp mà cường độ tập luyện lại nhiều nên chúng tôi ai cũng xanh xao, gầy gò. Lần về công diễn ở sư đoàn 325A, tôi được đồng đội cũ (Trung đoàn 84) rủ vào xã Đoàn Kết (Lục Ngạn, Bắc Giang) chơi, được bà chủ quán (người dân tộc KLan thì phải) xem bói miễn phí, có câu “phán” mà tôi không thể quên: -"Thời gian tới mày bị một vụ tai tiếng, mất hết danh dự nhưng cũng nhờ bị oan ức như thế thì mày mới thoát đại nạn".

Ngày đó, tôi mới 19 tuổi, chưa trải đời nên không tin "mấy trò bói toán", nghe chỉ để nghe cho vui, vẫn cứ vô tư ồn ào với đời sống của anh lính trẻ.

Sau đợt xuống biểu diễn ở các đơn vị về, Cục Chính trị thưởng cho 17 ca sĩ, diễn viên, nhạc công mỗi người 1 cây bút Kim tinh Trung Quốc. Thời đó, kinh tế (bao cấp) chung của toàn xã hội còn nhiều khó khăn nên chiếc bút Kim tinh Trung Quốc có giá trị vật chất lắm. Ca sĩ Hải Yến (quê ở Bắc Ninh) không biết nguyên cớ nào mà dựng chuyện tôi "lấy trộm bút của Hải Yến đem ra ngoài dân bán", lại thêm Quốc Thắng (quê ở Huế) là nhạc công, và là người yêu của Hải Yến thêm mắm thêm muối "buổi tối nhìn thấy" tôi "cầm 2 chiếc bút lấm lét ra khỏi trạm T56". Vốn không ưa tính vô kỷ luật của tôi: Để tóc dài, hay mặc quần áo dân sự, thích ca vọng cổ nên nhân buổi tổng duyệt tôi bị tướng Mai Thuận (năm 1985 ông đeo quân hàm thiếu tướng) phê bình tội để tóc dài, mặc quần áo dân sự, ca vọng cổ lúc nghỉ tập (không biết lý do gì mà Tướng Mai Thuận rất ghét nghe cải lương) nên đại úy Tỵ (phụ trách Đoàn, quê ở Quảng Ninh) gom tất tật "khuyết điểm" yêu cầu tôi phải viết bản kiểm điểm và trả lại Hải Yến cây bút, nếu không sẽ đề nghị Cục Chính trị tước Quân tịch, đuổi về địa phương. Vì sát ngày tham gia Hội diễn toàn Quân nên đại úy Tỵ treo lơ lửng án oan đó, đợi hội diễn xong mà tôi "vẫn ngoan cố không khắc phục sai phạm thì sẽ đề nghị Cục Chính trị tước Quân tịch". Vì bị oan ức như vậy nên những ngày tham gia hội diễn, tôi buồn lắm, sống thu mình, lặng lẽ như một cái bóng.

Tối hôm vào giao lưu với đoàn viên thanh niên nhà máy xi măng Hoàng Thạch, tôi lặng lẽ ngồi phía sau ghế nhạc sĩ Thái Văn Hóa (tôi không nhớ nhạc sĩ Thái Văn Hóa thuộc quân số Quân Khu (Quân Đoàn) nào nhưng hình như nhạc sĩ Thái Văn Hóa thuộc quân số Quân Đoàn 1 thì phải) nên những viên gạch bọn trẻ đáp lên xe trúng hết vào đầu, vào mặt nhạc sĩ Thái Văn Hóa, phải đưa gấp anh vào viện cấp cứu. Sau này học ở trường Đại học Văn Hóa Hà Nội, tôi mới biết nhạc sĩ Thái Văn Hóa cũng đã học ở trường Đại học Văn Hóa Hà Nội.

Trở về trạm T56 sau Hội diễn toàn Quân, tôi đinh ninh sẽ phải nhận án oan nhưng thật may, ca sĩ Thúy Bảy (quê ở Hải Dương) đã lên tiếng minh oan cho tôi là "cây bút Kim tinh đó Hải Yến gửi anh Dao (người yêu của Thúy Bảy) đem về Bắc Ninh cho em Hải Yến.".

Không biết vì tình đồng hương (năm đó vẫn chưa tách tỉnh thành Hải Dương và Hưng Yên), hay vì chặp đó tôi “đa đá hâm” đã làm thơ tặng Thúy Bảy, với những câu ngô nghê của tuổi trẻ:

“Anh muốn em là doi cát trắng

Giữa mênh mang sóng nước dạt dào

Để đêm hè vời vợi trăng Sao

Sóng rạo rực cồn cào bên doi cát.

 

Doi cát hỡi hãy nghe lời sóng hát

Dẫu muôn đời chỉ bản tình ca

Nhạc âm âm cuộn sóng Ngân Hà

Bao khắc khoải đến bạc đầu con sóng”

mà Thúy Bảy lên tiếng minh oan cho tôi, dù trước đấy vài tuần, Thúy Bảy (có lẽ vì là bạn thân của Hải Yến) đã tảng lờ như không biết chuyện.

*.

Hà Nội, 11 tháng 12-2020

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN CŨ CHƯA CŨ

*

Một ngày cuối tháng 6 năm 2020, Nguyễn Đăng Hành bảo tôi: Chú làm bài cho Tết âm lịch như “Tưng tửng 7 chuyện...” đi. Tôi mặc cả: - Nhưng anh là nhân vật chính và em sẽ kể thật đến 90%. Nguyễn Đăng Hành cười: - Chú vô tư đi. Anh nghe chửi quen rồi.

Ừ thì viết, nhưng sợ dớp của “Tưng Tửng 7 Chuyện Cùng Nguyễn Đăng Hành” nên viết được vài chuyện, tôi dừng lại, hôm nay post lên đây một chuyện, tạm đặt tiêu đề là CHUYỆN CŨ CHƯA CŨ, nếu nhà thơ Nguyễn Đăng Hành (người có sở thích dị biệt: thích kể chuyện xấu của mình để nghe thiên hạ chửi) đọc mà không phản đối chuyện kể thật quá thì tôi sẽ viết đủ 10 chuyện như đã thống nhất với anh.

*

Sáng ngày 07 tháng 07 năm 2019, tầm 9 giờ anh đến nhà tôi ở phố Nguyễn Văn Trỗi theo lời hẹn.

Bắt tay anh, tôi nói: - Em có mời anh Đỗ Hoàng. Chốc gặp nhau, anh có ngại không?. Thoáng chút bối rối nhưng cũng rất nhanh nét mặt anh tươi trở lại: - "Không sao! Chuyện thật người thật thì có gì tớ phải ngại.", rồi chậm chậm bước lên tầng. Vừa gặp Đỗ Hoàng, anh đã quày quả trách tôi: -"Chú viết “Tưng tửng” như thế hại anh quá. Nhiều người hiểu sai nói anh thế này thế kia.". Tôi ngớ người, phân trần: - Em viết nhẹ đi rất nhiều so với lời anh nói. Anh mắng em hèn, không dám trich dẫn 100% lời anh vì sợ mọi người chửi, sao giờ trước mặt mọi người anh lại trách em?!. Không trả lời tôi, anh cười rất tươi với nhà thơ Đỗ Hoàng, giọng rổn rảng: -"Anh Đỗ Hoàng, bác Chử Văn Long, bác Nguyễn Khôi là 3 sư phụ em rất kính trọng! Đời em chỉ tôn kính 3 sư phụ đây thôi!". Rồi vồn vã chuyển đề tài thăm hỏi, luận bàn thơ phú. Tôi tròn mắt nhìn anh: chẳng có lẽ tôi đang nghe nhầm?

Tôi nhớ, lần đầu anh rủ nhà thơ Hoàng Xuân Họa đến nhà tôi, anh cảm động giới thiệu: -"Thầy Họa là sư phụ tớ rất tôn kính! Thầy dạy tớ nhiều chiêu thức làm thơ lắm. Tớ rất biết ơn sư phụ!". Ở làng Đá, hơn một lần anh quả quyết: -"Anh chơi với nhiều nhà thơ nhưng nói thật chỉ bác Văn Thùy đây mới đáng để anh tôn làm sư phụ.". Rồi với nhà thơ Nguyễn Thanh Lâm, anh cũng cao giọng: -"Thầy Lâm là nhà “Hà Nội học” và là sư phụ kính trọng của anh!". Rồi nữa: -"Anh may mắn kết giao với nhà thơ Phạm Tiến Duật, được ông dạy nhiều chiêu thức làm thơ. Dù luôn chửi thơ anh không xứng thơ câu lạc bộ nhưng duy nhất ông mới đáng là sư phụ của anh!"... Phải đến hơn tiếng đồng hồ tôi mới vỡ lẽ vì nhớ ra lần anh bị nhà thơ Nguyễn Khôi mắng là thằng lưu manh, anh đã tâm sự: - “Bác Khôi khôn lắm, không chê ai vì không muốn mất lòng ai. Anh thì khác, ai anh cũng tôn làm sư phụ, cho họ sướng ngất ngây. Mình mất gì đâu ngoài lời khen mà lại được họ quý. Chú cứ thẳng ruột ngựa như thế sẽ bị nhiều người ghét lắm...”.

Cũng trưa đó, khi bàn về chuyện khen chê, tôi nói nhỏ với anh: -“Em viết truyện ngắn “Cô Sướng Cưới Vợ” tặng vợ chồng cậu em con dì, khi gửi anh Cầm Sơn đăng trên Văn Nghệ Công Nhân, anh ấy gửi email mắng em: -“Anh khuyên chú không nên viết truyện kiểu này nữa. Đừng làm nhỏ mình đi!”. Em cảm động vì lời mắng rất tình của anh Cầm Sơn. Dù viết thơ văn chỉ để “mua vui cho mình” nhưng những lời mắng thẳng, thật như thế quý lắm.”. Anh liền cao giọng: -“Bác Chử Văn Long chê thằng Xuyến biết gì về thơ văn mà ngồi bàn luận với nó. Thơ của nó là thứ thơ vớ vẩn...”. Tôi nghe anh nói điều đó từ năm 2016, ngay sau những khi nhà thơ Chử Văn Long bình: “Bạn Quan”, “Quê Nghèo”... và tôi cũng đã nói với anh, mấy năm nay giải tán công ty, ở nhà buồn quá nên tôi “đổ đốn” viết thơ văn để giết thời gian, chuyện khen chê có quan trọng gì đâu, vì thế tôi ghé tai anh: -“Nói lại chuyện đó làm gì. Em có quan tâm chuyện khen chê đâu.”. Anh liền lớn giọng chê thơ tôi “chỉ được cái tốc độ chứ thi pháp chả ra gì” rồi “đề nghị” nhà thơ Chử Văn Long “trung thực” nói lại những lời “đã nhận xét về thơ Đặng Xuân Xuyến với Nguyễn Đăng Hành”. Không để cuộc hội ngộ mất vui, tôi gạt đi: -“Anh đừng làm khó chú Long. Khen chê là chuyện bình thường, anh nhắc mãi điều đó làm gì!”. Anh bực tức, khoát tay người bạn đi cùng: -“Về...”. Thế là tan cuộc vui. Tiễn anh, tôi nhắc đi nhắc lại: -“Về đến nhà, nháy máy để em biết anh đã về đến nhà nhé.”. Anh ừ, nhưng cả chiều đó, tôi gọi hơn 20 cuộc điện thoại anh cũng không nhấc máy.

Sáng hôm sau, 08 tháng 07 năm 2019, gọi 2 cuộc điện thoại không được nên tôi điện thoại phân trần với nhà thơ Chử Văn Long: -“Cháu gọi hơn 20 cuộc điện thoại từ chiều qua đến giờ mà anh Hành không nhấc mấy. Cháu lo quá.”. Nhà thơ Chử Văn Long trả lời: -“Hành bị chút cảm nhẹ. Hôm nay khỏe rồi. Chắc Hành vứt điện thoại ở nhà đi loanh quanh đâu đó, Xuyến đừng lo.”. Vào facebook, thấy nick Nguyễn Đăng Hành sáng đèn, tôi thở phào như trút được gánh nặng.

Cả ngày 08 tháng 07 năm 2019, tôi cứ tự dằn vặt nói những chuyện đó ra làm gì để anh ấy giận, khiến buổi hội ngộ của mấy anh em chú cháu mất vui nhưng những chuyện đó tôi và anh chỉ nói nhỏ với nhau, có đáng để anh giận đâu?! Thì anh nhắc tới bài “Tưng tửng...” nên tôi nói: Hương Mai bảo điện cho anh mấy lần nhưng anh không nhấc máy. Nó trách là bạn của em sao anh lại comment những câu đổ dầu vào lửa để Nguyên Lạc thêm tức em, trong khi em chỉ là người kể lại chuyện. Em bảo tính anh thích đùa, không như Mai nghĩ đâu. Thế là nó cụp máy, giận em đấy. Tôi bấm điện thoại gọi Vũ Thị Hương Mai để anh nói chuyện nhưng anh gạt đi, bảo không nói chuyện với Hương Mai rồi chuyển sang nói chuyện về bài “Về Chân Dung 99 Nhà Văn Việt Nam Đương Đại” nên tôi buột miệng: -“Chú Nguyễn Bàng bảo anh viết về chú Nguyễn Khôi như thế là không ổn. Em đọc lại thấy bài viết “có chuyện” nên đã cắt bỏ những đoạn anh “thất lễ” với chú Khôi và nhờ các trang mạng đã đăng sửa lại. Vì anh ủy quyền cho em biên tập và gửi đăng báo mạng nên em không nói lại. Hơn nữa, anh từng ân hận: -“Anh có lỗi với bác Nguyễn Khôi. Khi đọc "Chân dung 99 nhà văn Việt Nam đương đại", anh (...) viết theo cảm nhận của anh nhưng vì không cân nhắc, đã có những câu thất lễ với bác Khôi. (...) Hôm gặp bác Khôi ở nhà chú, định xin lỗi thì bác ấy chửi anh là thằng lưu manh. Anh đau quá, không nói được lời xin lỗi.”

Nhớ lại chiều 30 tháng 12 năm 2018, khi điện hỏi anh đã đọc kỹ bài “Tưng Tửng 7 Chuyện Cùng Nguyễn Đăng Hành” chưa? Có cần chỉnh sửa gì không? Anh hề hề cười: - “Chú là thằng nhát gan. Sợ bị nghe chửi lây nên cố tình viết nhẹ đi. Những người biết anh, người ta không nhận ra anh vì chú vẽ anh ngoan hiền quá, không đúng chất ngông nghênh bất cần của anh. Thôi, chú cứ đưa bài này lên trang đi. Anh (cười) chịu khó mang tiếng là thằng ngoan hiền cũng được.”. Vậy mà trước mặt những nhân vật có nhắc đến trong bài thì anh quày quả trách tôi hại anh, làm mọi người nghĩ sai về anh.

Thắc mắc mãi câu hỏi tại sao trước sau anh lại bất nhất như thế mà đến giờ tôi vẫn chưa tìm được câu trả lời...

*.

Hà nội, ngày 25 tháng 12 năm 2020

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

NGUYỄN ĐĂNG HÀNH... ‘TÀO LAO’ VỀ

BÁO VĂN NGHỆ ĐỔI MỚI SỐ 1...

*

Tối qua, 06 tháng 07-2021, Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành điện thoại hỏi: “Cậu đã đọc bài nhà báo Nguyễn Thanh Tâm phỏng vấn các nhà thơ “Thế nào là một bài thơ hay” đăng trên web Văn Chương Phương Nam chưa?”. Tôi trả lời: “Em chưa. Mà em cũng lười đọc lắm, bác ạ.”. Ông cười cười: “Nguyễn Thanh Tâm hỏi ai không hỏi lại hỏi Nguyễn Phan Quế Mai về nghệ thuật sáng tác thơ, về cảm thụ thơ.”. Tôi trêu ông: “Nguyễn Phan Quế Mai vừa mắc lỗi với bác à?”. Ông hô hố cười: “Tớ là thằng vô danh tiểu tốt thì lỗi hay không lỗi cái đếch gì. Là lỗi với chính lòng tự trọng của Nguyễn Phan Quế Mai khi cô ấy tuyên bố sẽ kiện ra tòa làm rõ ngô khoai với tay nhà thơ ất ơ Ngô Xuân Phúc nào đó về bài thơ “Tổ Quốc gọi tên mình” mà cô ấy lại im lặng ỉm đi đến tận giờ này. Tớ hỏi thật nhé: Có khi nào vì đuối lý nên cô ấy không dám kiện nữa không?”. Rồi giọng chót vót, nhấn nhá rất đặc trưng Nguyễn Đăng Hành: “Tớ thấy bài thơ “Tổ Quốc gọi tên mình” thường thôi, thơ chính trị, thơ phong trào, hay ho đếch gì đâu mà tố nhau chôm chỉa nhỉ? Nếu quả thật Nguyễn Phan Quế Mai chôm thơ của Ngô Xuân Phúc thì khốn nạn quá! Khốn nạn đến mức trộm cắp để ghi danh thì đểu quá, nhục quá! Tớ mong Nguyễn Phan Quế Mai kiện Ngô Xuân Phúc ra tòa để minh bạch danh dự cho cả 2 chứ cứ ỉm đi tuyên bố sẽ kiện Ngô Xuân Phúc ra tòa thì nhiều người sẽ tin Ngô Xuân Phúc bị Nguyễn Phan Quế Mai thuổng bài thơ “Tổ Quốc gọi tên mình”.

Chậm vài nhịp thở, ông tiếp: “Cậu đã đọc bài nhà thơ Hoàng Hưng, chủ xướng văn đoàn độc lập gì đấy hoắng lên ca ngợi biên tập báo Văn Nghệ Đổi Mới (số 1) hết lời vì báo đó đã đăng thơ của con gái ông ấy chưa? Mọi người bàn tán trên mạng bảo Hoàng Hưng thế là xoàng, là bưng bô kiểu mới. Tớ nói thật, bộ ba Trần Mạnh Hảo - Nguyễn Hoàng Đức - Đỗ Hoàng chửi thơ Hoàng Hưng, Nguyễn Việt Chiến... là thơ nói nhảm, thơ thần kinh cũng chả sai. Tớ đọc mấy bài thơ của cô Ly Hoàng Ly, nói thật là đếch thể tiêu hóa nổi vì nó lảm nhảm như lời nói của kẻ thần kinh. À này, tớ vừa vào trang facebook của lão Trần Mạnh Hảo, lão dùng kính chiếu yêu tìm ra bài thơ hay nhất trong chùm thơ đăng trên báo Văn Nghệ Đổi Mới số 1 của ông Văn Giá (Phó Giáo sư tiến sĩ phụ trách khoa viết văn trường Đại học Văn Hóa Hà Nội) lại là “học theo gương Hữu Thỉnh: Lấy việc đạo văn (ăn cắp văn, ăn cắp ý, ăn cắp lời của nhạc sĩ Trần Tiến) làm sự nghiệp để đời”. Công nhận lão Trần Mạnh Hảo này giỏi, rất giỏi! Nhưng mà tớ vẫn nghi nghi: Có khi nào kính chiếu yêu của lão Trần Mạnh Hảo bị trục trặc kỹ thuật không? Tớ đếch tin ông Phó Giáo sư, Tiến sĩ Văn Giá lại làm trò hèn đó.”. Rồi ông đột ngột cụp máy. Tôi gọi lại mấy lần mà đầu dây phía ông cứ vọng lại tiếng tút tút cụt ngủn, khô khốc.

Sáng nay, 07 tháng 07-2021, post bài thơ “Lan man và chuyện thằng bạn” vào album: “Thơ đã xuất bản” lên trang facebook cá nhân, chợt nhớ lại cuộc điện thoại tối qua nên chép lại, dán vào phần bình luận để “lưu” cuộc điện thoại tối 06 tháng 07-2021 với nhà thơ Nguyễn Đăng Hành.

*.

Hà nội, ngày 07 tháng 07 năm 2021

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN NGOÀI LỀ VỀ

BÀI THƠ ‘BẠN QUAN’

*

Một ngày tháng 8 năm 2016, tôi nhận được email của Vũ Thị Hương Mai, đứa em hàng xóm cũ và là cộng tác viên của blog Trang Đặng Xuân Xuyến, cho biết những bình luận của nhà thơ Phạm Khang (nguyên biên tập viên Nhà xuất bản Thanh Hóa) với bạn đọc Nguyễn Quý Mậu về bài cảm nhận của nhà thơ Chử Văn Long với bài thơ "Bạn Quan" của tôi:

"Nịnh cả thôi. Chử Văn Long là chúa nịnh Quý ạ. Đừng cả tin. Bài thơ trên toàn ý của người xưa. Thời thơ mới. Cũ lắm. Nhạt lắm. Cảnh ấy đâu sống động ở thời @ Quý ơi.".

Mời Quý vị đọc bài thơ BẠN QUAN của Đặng Xuân Xuyến, viết ngày 18 tháng 3 năm 2016:

BẠN QUAN

.

Bạn cũ lâu ngày gặp lại

Chén rượu quê đưa đẩy tẩy trần

Tao ruột ngựa hỏi câu ngớ ngẩn

Mày làm quan chắc kiếm bộn tiền

Chức ấy rẻ mà sinh lắm lãi

Mày học ngu nhưng thủ đoạn tài

Tao học giỏi nhưng mù thủ đoạn

Mãi long đong chức phó dân quèn

Mày nhăn mặt chửi tao thằng đểu

Quá nửa đời mãi chửa hết ngu...

.

Rượu tới tầm

Mày ghé tai tao

Nói thật nhỏ

Căng tai mới rõ

Làm người khó

Làm quan càng khó

Chốn quan trường chó vịt giống nhau

Mày than đời chỉ rặt những thau

Quan càng lớn chữ nhân càng nhỏ

Ví miệng quan giống trôn trẻ nhỏ

La liếm quen rồi nào biết bẩn nhơ.

.

Tao gật gù giả bộ ngớ ngơ

Khen các quan vì dân vì nước

Nghe nửa câu mắt mày trợn ngược

Chửi tao khùng hệt “lũ dân ngu”

Mày chửi thề đặc giọng quân khu

Đời đã chó

Quan trường càng chó

Rồi nhăn nhó

Than đời mày nhọ

Mấy tháng trời bổng lộc hụt xơi...

.

Rượu mày mời

Tao uống khó trôi

Thịt mày gắp

Tao nhai khó nuốt

Trời nhiều gió

Hay lòng tao nổi gió

Rượu đầy vò

Tao ngất ngưởng vờ say.

*.

Hà Nội, trưa 18 tháng 03.2016

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

Và những ỉ ôi thơ tôi:

"Nghe thấy mép của cụ Nguyễn Bính, cụ Hàn Mặc Tử cười thầm. Lại nghe cái mê loạn của cái tình trăng gió ướt át của liêu trai... thành ra giả tạo và không thật khiến cho bậc kiêng chữ kiêng khem khó nuốt trôi được. Thơ đọc được phải có chữ thật của mình, gan ruột mình, tuyệt nhiên không uốn éo vay mượn của người khác. Kiếp nạn của thơ khó bắt mạch và giáo hóa lắm đấy...".

Sau đó anh Phạm Khang “trao đổi” với bạn facebook về các bài viết cảm nhận về thơ tôi:

“Quý rất tuyệt. Mình thích sự ngay thẳng và chữ nghĩa. Đơn đặt hàng là thứ phi văn chương Quý ạ... Tối thiểu ở cái thời gà lợn lên ngôi thì anh ta phải là Hội viên Hội Nhà Văn Việt Nam Quý ơi...”

Định điện thoại trao đổi với anh Phạm Khang là tôi làm thơ chỉ để giao lưu, giải trí với bạn facebook và bạn thơ, bạn facebook viết cảm nhận về thơ của tôi vì họ thích các bài thơ đó, họ vô tư và trong sáng với thơ. Nhưng tôi nghĩ, chuyện mấy người hám danh “đặt bài khen thơ” là có thật nên Phạm Khang mới “suy ra” như thế, hơn nữa, tôi vô tình “mắc lỗi” với Phạm Khang khi vào làm việc với Nhà xuất bản Thanh Hóa năm 2009, đã đề nghị với Nhà xuất bản là các bản thảo về Văn hóa Tâm linh của Công ty Văn hóa Bảo Thắng thì biên tập viên chỉ sửa lỗi chính tả, chỗ nào không hiểu thì điện thoại cho tôi, không tùy tiện sửa chữa câu chữ vì người không có kiến thức chuyên môn mà động bút biên tập sẽ rất nguy hại khi ra sách. Giám đốc Nhà xuất bản (Bùi Cao Tiêu) trấn an tôi là biên tập viên Phạm Khang đã ra mấy đầu sách, trong đó có đầu sách về Tướng thuật nên tôi có thể an tâm về trình độ của biên tập viên. Tôi nói đã đọc cuốn sách đó và anh Phạm Khang cóp nhặt bài vở từ vài cuốn sách, sắp xếp lại thành bản thảo mới rồi đứng tên tác giả, trong khi khái niệm Văn hóa Tâm linh là phạm trù rất rộng, nhiều sắc thái và có những trường hợp hình thức, sắc thái thay đổi rất linh hoạt, đòi hỏi người nghiên cứu hoặc thực hành nghi thức tín ngưỡng phải có khả năng “Thiên định” mới có thể nhập tâm, khai triển nên không phải cứ chịu khó đọc là sẽ tiếp thu được. Người không thực sự có kiến thức về lĩnh vực này mà biên tập bản thảo sẽ giết tác giả, giết bạn đọc. Lúc đó, tôi không biết Phạm Khang đang cầm bản thảo cuốn "Tử Vi Kiến Giải" (tôi viết) đứng bên ngoài. Khi Phạm Khang bước vào, tôi rất ngại, dù trao đổi của tôi với Giám đốc Nhà Xuất bản là đúng, là cần thiết, không có ác ý nhưng những lời bộc trực đó vô tình đã làm tổn thương lòng tự trọng của Phạm Khang nên khi đọc những bình luận Phạm Khang “trao đổi” với bạn facebook, tôi có chút bực nhưng trấn an lòng: Thôi, coi như là anh ấy trút giận “món nợ” từ năm xưa.

Điện thoại cho Vũ Thị Hương Mai, tôi thật lòng:

"Mai ơi, anh làm thơ cho vui thôi. Khen đúng, chê đúng, chê sai, đều quý, đều đáng trân trọng. Chỉ có khen sai mới đáng sợ, Mai à!".

Bẵng đi vài tháng, đến ngày 13 tháng 2 năm 2017, Vũ Thị Hương Mai gửi qua email bài viết "Vài lời với ông nhà thơ Phạm Khang" về những bình luận của Phạm Khang trên trang facebook Tôi Yêu Hưng Yên ngày 14 tháng 8 năm 2016 nhưng tôi không đưa bài lên trang vì thấy ngữ điệu của bài viết đã vượt quá phạm vi tranh luận văn học nghệ thuật.

Rồi đến ngày 16 tháng 3 năm 2017, tôi nhận được email của nhà thơ Chử Văn Long, hồi đáp những bình luận của nhà thơ Phạm Khang về những cảm nhận của ông với bài thơ "Bạn Quan".

Ông trần tình:

"Tôi bình bài thơ “Bạn Quan” vì vô tình đọc bài thơ “Bạn Quan” của Đặng Xuân Xuyến trên báo mạng, điện cho Xuyến, thật lòng khen bài thơ hay. Xuyến cười bảo tôi: Chú thấy hay thì chú viết tặng "Bạn Quan" vài dòng đi. Quen biết Xuyến đã hơn 19 năm, trà dư tửu hậu cùng nhau cũng nhiều, biết Xuyến không thích người khác khen xã giao, khen không đúng nên khi bình thơ Xuyến tôi đã kiệm lời. Vì thế mà nhà thơ Nguyễn Đăng Hành mới phàn nàn tôi mượn chuyện bình thơ để nói chuyện xã hội mà không bình hết cái hay của bài thơ "Bạn Quan". Vậy anh Phạm Khang hãy chỉ rõ bài thơ "Bạn Quan" đã mượn ý người xưa và cũ, nhạt thế nào? Tôi nịnh Đặng Xuân Xuyến ở điểm nào để bạn đọc cùng nghe."

Và có chút rầu lòng về cách ứng xử của lớp nhà thơ trẻ:

"Chê khen bài thơ đã đưa lên mạng tùy quyền từng người nhưng giá anh Phạm Khang phân tích, dẫn luận cho người khác thấy được đâu là ý của người xưa, đâu là cũ, là nhạt... còn đưa ra những nhận định chẳng ai rõ ý như thế là ác tâm, nói lấy được."

Tôi cũng định không đưa bài "Gửi 2 anh Phạm Khang và Nguyễn Quý Mậu" lên blog Trang Đặng Xuân Xuyến nhưng nghĩ đi nghĩ lại, nếu không đưa bài lên blog Trang Đặng Xuân Xuyến thì thật không công bằng với nhà thơ Chử Văn Long nên tôi đã post bài lên trang cùng với bài "Vài lời với ông nhà thơ Phạm Khang" của tác giả Vũ Thị Hương Mai.

Thật tiếc là "những thế lực thù địch" đã đánh phá blog Trang Đặng Xuân Xuyến nên facebook chặn truy cập từ facebook nên tôi không dán được đường link 2 bài viết trên để Quý vị đọc giải trí. Nếu Quý vị nào quan tâm, xin tìm đọc 2 bài viết trên từ google.

 

*.

Hà Nội, sáng 14 tháng 07-2021

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

VÀI CHUYỆN VỀ

COMMENT TRÊN FACEBOOK

*

Mấy hôm trước, đọc comment của nhà thơ Đồng Thị Chúc: "Có nhiều nhà thơ muốn cách tân thơ, muốn "cải tiến" thơ, có người muốn cải tiến về nội dung, có người muốn cải tiến về sử dụng từ ngữ... Điều tiếc là người đọc chưa thích ứng được với sự "cải tiến" đó nên dần xa lánh thơ, họ không hào hứng khi nhìn những trang thơ trên báo hay sách thơ trên quầy.", tôi chợt nhớ có lần cháu tôi, Đặng Quang Hiệp, viết trên facebook thế này:

"Xác chữ rơi

Con mèo lười

Nhìn chuột ve vẩy đuôi bới chữ"

Lần đấy, định comment trêu Đặng Quang Hiệp: - "Cháu bị như thế này lâu chưa? Bác sĩ kê đơn thuốc thế nào?" vì biết vốn chữ nghĩa của cháu cũng chỉ đủ để dùng trong giao tiếp mưu sinh nhưng đọc những bình luận của mấy nhà thơ có nhiều thơ đăng báo Trung ương, báo Văn Nghệ của Hội Nhà văn (có nhà thơ tên Nguyễn L. ở xứ Huế, còn tranh thủ vồn vã khoe: “Với 7 tập thơ của tôi đã in có 9 giải thưởng trong nước, 30 bài thơ được các nhạc sỹ nổi tiếng phổ nhạc như cố nhạc sỹ bộ trưởng Văn hóa Thông tin Trần Hoàn... và các nghệ sỹ nổi danh qua nhiều thế hệ từ năm 1979 đến nay hát như Thu Hiền, Kiều Hưng, Trung Đức, Trọng Tấn... và có 7 bài báo đã viết về các tập thơ của tôi - cũng đủ chứng minh thơ tôi thế nào rồi - chỉ vậy không cần ai phải khen thêm nữa.”) ... hết lời khen ngợi: "Hay quá Đặng Quang Hiệp ơi!" "Đặng Quang Hiệp đúng là phù thủy của con chữ!". "Đặng Quang Hiệp độc nha! Tuyệt đỉnh tài sử dụng câu chữ!" "Tứ mới, lạ và độc lắm thi sĩ ạ!"... khiến tôi bối rối... rồi rụt rè e ngại nhắn tin hỏi Hiệp: - "Cháu viết: "Xác chữ rơi / Con mèo lười / Nhìn chuột ve vẩy đuôi bới chữ" có nghĩa gì thế?".

Hiệp điện thoại cho tôi, hô hố cười: - "Chú lại trêu cháu. Chú thừa biết cháu viết linh tinh chứ có biết gì thơ văn đâu mà ý với chả nghĩa... ".

Nghe Hiệp nói vậy tôi thở phào vì may quá tôi chưa comment khen hay chê mấy câu “thơ” được phong là "Tuyệt đỉnh tài sử dụng câu chữ!" của cháu. Bất giác tôi nhớ một “trạng thái” khác cũng khá “đặc biệt” của Đặng Quang Hiệp: "Người đọc không hiểu tác giả viết gì. Tác giả cũng không biết mình viết gì. Nhưng mọi người cứ khen nhau ngậu xị.". Ở statuts này, Đặng Quang Hiệp cũng nhận được vô số lời ngợi khen của mấy nhà thơ nhà văn có tên trong hội nhà văn Việt Nam là: "thấm lắm", "Đặng Quang Hiệp thâm thúy kinh khủng", "Nhà thơ sống ở thủ đô có khác, câu chữ sang trọng và bao hàm những triết lý sống cao siêu"... Có lẽ văn sĩ Thái Quốc Mưu đã đúng khi ông viết: “Hiện nay có nhiều người làm thơ cố tạo ra một vẻ mới lạ để gây sự chú ý của người khác và họ gọi đó là thơ cách tân, thơ hậu hiện đại. Còn người khen thơ, họ khen cũng để cho người khác nghĩ họ là kẻ biết thưởng thức thơ. Thực tế họ chẳng biết gì cả.”.

Tôi rất ít comment dưới status của bạn facebook vì ngại lỡ hiểu sai rồi comment sai hoặc “bộc bạch” thẳng quá sẽ mất lòng bạn facebook. Đã mất khá nhiều bạn (cả trên facebook và ngoài đời) vì tính thẳng ruột ngựa của mình nên tôi ý thức hạn chế comment dưới status của bạn facebook nhưng không hiểu sao nhiều lúc cứ comment thẳng tuột những suy nghĩ trong đầu. Ví dụ như khi đọc bài thơ "Bà Van Ga" của nhà thơ, nhà báo Phạm Đức Mạnh, thấy mọi người khen bài thơ những lời chất ngất: “Bài thơ viết về nhà tiên tri Vanga thật tuyệt với ngôn ngữ thơ xuất thần”, “Nhà thơ Phạm Đức Mạnh hội đủ Tâm - Đức - Tầm”, “Đọc bài thơ thăng hoa tri thức!”,... Tôi ngạc nhiên: Sao người ta comment dễ dãi thế? Khen như vậy khác gì là dối mình, dối bạn? Có khen xã giao, khen lấy lòng bạn facebook thì cũng nên nghĩ tới phản ứng khi đọc của người khác chứ? Định lướt sang bài khác thì đập vào mắt tôi dòng bình luận của nhà thơ Nguyễn Vũ S.: - “Thơ hay, đầy ẩn dụ về "những cái chết đã được báo trước". Như mất nước, khô hạn thiếu nước đồng bằng sông Cửu Long...” thế là tôi comment phản hồi rất thật: - “Thôi thì thơ hay hay không không bàn vì còn phụ thuộc vào “cảm nhận” của mỗi người hoặc khen hay vì xã giao, vì “áo thụng vái nhau” nhưng chỉ vì bài thơ có 2 chữ “thiên tai” mà còm lấy được là “đầy ẩn dụ về "những cái chết đã được báo trước". Như mất nước, khô hạn thiếu nước đồng bằng sông Cửu Long...” thì thật không nên chút nào.”. Sau bình luận đó, trên trang blog cá nhân của tôi (Trang Đặng Xuân Xuyến) “được đón nhận” lời “góp ý” rất “đã tai” của “bạn đọc” ẩn danh (đừng thích thể hiện): “Kinh nhỉ. Thích thể hiện thế nhỉ. Nhận xét cứ như đúng rồi ý: "Thôi thì thơ hay hay không không bàn vì còn phụ thuộc vào “cảm nhận” của mỗi người hoặc khen hay vì xã giao, vì “áo thụng vái nhau” nhưng chỉ vì bài thơ có 2 chữ “thiên tai” mà còm lấy được là “đầy ẩn dụ về "những cái chết đã được báo trước". Như mất nước, khô hạn thiếu nước đồng bằng sông Cửu Long...” thì thật không nên chút nào." Biết thì hãy nói còn không biết thì dựa cột mà nghe đừng đã ngu còn cố tỏ ra nguy hiểm.”. Cũng sau bình luận đó, danh sách bạn facebook của tôi hao hụt thêm mấy "bạn" tưởng như đã là chí cốt.

Lại như lần tình cờ đọc một status của nhà văn nọ từng làm Giám đốc một Nhà xuất bản, thông báo một truyện ngắn của ông lọt vào danh sách 10 truyện ngắn được bạn đọc yêu thích nhất năm.... trên trang web văn nghệ X, tôi đã vô tư comment: -“Chúc mừng anh! Nhờ statuts của anh, hôm nay em mới biết tới trang web này.”. Thế là nhà văn nọ hủy kết bạn rồi “chặn” nick facebook của tôi dù trước đó anh nhiều lần vồn vã trao đổi messenger với tôi "những lời gan ruột" về chuyện văn, chuyện đời.

Hay khi đọc bài "Trải qua một cuộc bể dâu... Đọc Huyết Ngọc, tiểu thuyết của Tống Ngọc Hân, Nhà xuất bản Phụ Nữ 2015" trên facebook Tống Ngọc Hân của tác giả Bùi Việt Thắng (Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Phê bình Hội Nhà văn Việt Nam) có những câu viết rất vội, kiểu: "Nhân vật là cốt lõi của tiểu thuyết, thiếu nó tác phẩm sẽ trở nên chống chếnh thậm chí hụt hơi.". Tôi đã thẳng ruột ngựa comment: Trời! Không có nhân vật thì sao gọi là tiểu thuyết, là tác phẩm văn học mà nhận định "thiếu nó tác phẩm sẽ trở nên chống chếnh thậm chí hụt hơi"?! mà quên nghĩ tới phản ứng của nhà văn Tống Ngọc Hân vì tác giả Bùi Việt Thắng là nhà phê bình văn học tên tuổi, đã "ưu ái" viết giới thiệu tác phẩm của chị với bạn đọc. Có lẽ Tống Ngọc Hân đã gỡ bỏ status đó hoặc xóa bình luận của tôi để tránh sự khó xử của chị với bạn đọc, nhất là với tác giả Bùi Việt Thắng.

Thật hiếm người như văn sĩ Trần Thị Hồng Châu lại tiếp nhận vui vẻ comment thẳng đến khó nghe của tôi dưới status chị cảm nhận bài thơ “Gởi buồn cuối năm” của nhà thơ Kha Tiệm Ly: “Tôi mới có duyên đọc thơ của Kha Tiệm Ly được mấy bài và mấy bài đó tôi đều thích chất ngông mà không nghênh, bi mà hùng tráng, đau mà hào sảng trong thơ của ông. Bài thơ này cũng vậy, cũng những nét rất riêng của thơ Kha Tiệm Ly. Đọc bài viết của văn sĩ Hong Tran, tôi thích cách cảm thơ văn mới lạ của chị nhưng có lẽ vì chị quá yêu mến tài thơ của nhà thơ Kha Tiệm Ly nên chị múa bút đẹp quá. Bài thơ là tâm trạng nhức nhối, đau đớn và tuyệt vọng của một đấng nam nhi trước hiện trạng đau thương của đất nước. Chỉ vậy thôi, không là những dự cảm, tiên tri như văn sĩ Hong Tran đã phóng bút. Vì yêu những trang viết của chị nên chia sẻ đôi dòng trái ý, mong chị đừng giận.”. Sau bình luận đó, hình như mến tính thẳng ruột ngựa của tôi nên chị năng ghé thăm trang facebook của tôi hơn và thường để lại những comment cũng rất thẳng.

*.

Hà Nội, 01 tháng 11-2021

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHÚT TẢN MẠN VỀ NHÀ THƠ

NGUYỄN HƯNG HẢI

*

Ngày 1 tháng 6 năm 2021, nhà thơ Nguyễn Hưng Hải viết "tâm thư" trên trang facebook cá nhân ở chế độ công khai: - "Người làm thơ bây giờ cô đơn lắm, làm thơ về Bác Hồ lại càng cô đơn. Chả thế mà một số người thân quý đã phải khuyên Nguyễn Hưng Hải đừng viết về Bác Hồ nữa. Và có một sự thật là những bài thơ viết về Bác Hồ, Nguyễn Hưng Hải gửi cho các báo, tạp chí, kể cả các báo Đảng ở Trung ương và các địa phương ít khi được đăng lắm. Thế mà đâu đâu cũng bảo học tập và làm theo Bác Hồ. Không hiểu sao nữa!?"

Đọc những ấm ức rất hồn nhiên như thế mới thấy nhà thơ Nguyễn Hưng Hải kính yêu Bác Hồ là thật.

Rồi nhà thơ Nguyễn Hưng Hải cũng lại rất hồn nhiên comment trải lòng với bạn thơ về sự "thờ ơ rất đáng trách" của các tòa soạn với các sáng tác mới về Đảng, về Bác của anh: - "Có một số người không viết được nên vì đố kỵ và tức quá nên mới không thích ai viết về Đảng và Bác Hồ, kể cả một số người làm biên tập cũng vậy."

Khi đọc những ấm ức của nhà thơ Nguyễn Hưng Hải, nhà thơ Khang Quốc Ngọc đã chia sẻ qua messenger với tôi: - "Thơ ông Nguyễn Hưng Hải viết về Đảng, Bác thô và mòn sáo, chỉ là thơ tuyên truyền, vậy mà nói dỗi như trẻ con thì thật là buồn cười."

Quả đúng là thơ Nguyễn Hưng Hải viết về Đảng, Bác thô và sượng lắm, hệt như những câu học thuộc lòng để trả bài lấy lệ:

"Cả dân tộc này, ai chẳng là cháu con của Bác

Đã là cháu con, ta phải biết làm gì

Để không thẹn với Người, cả những khi phải

đương đầu đối mặt với cái xấu, cái ác

Cứ sống thật với mình sẽ được Bác chở che…"

(Sống thật với mình)

"Giá như Người có vợ, có con, có cuộc sống gia đình

Vợ chồng con sáng nay đã được cùng sẻ chia, an ủi

Bởi vợ chồng con cũng có những nỗi đau không dễ nói

Sao một người làm thơ hay như Bác lại có thể không

rung động trước người nào?"

(Vợ chồng con chụp ảnh trước lăng Người)

“Bác cũng giống Lê nin, Cac Mac

Làm đổi thay thế giới, mỗi con người

Trong đêm đen có được ánh mặt trời

Không có Bác không đường đi, chân lý”

(Khai sinh ra Đảng)

Đấy không phải là thơ mà là những câu văn nói tùy tiện, dễ dãi, trong khi thơ tình thì anh trau chuốt câu chữ, anh dụng công kỹ lưỡng thi tứ, anh viết bằng sự thao thức của trái tim... nên có kha khá bài bạn đọc yêu thích. Tôi thật khó hiểu về điều đó nên có mấy dòng chia sẻ trong bài "Vài cảm nhận về 2 bài thơ viết về chiều 30 Tết":

"Với "Chiều Ba Mươi Tết" của Nguyễn Hưng Hải thì anh cũng dùng thể thơ lục bát để viết về Mẹ và mẹ của anh cũng là người mẹ nông dân của nắng mưa tần tảo.

Những câu thơ thật hay, thể hiện kỹ thuật tay nghề cao và tài sử dụng câu chữ của Nguyễn Hưng Hải trong bài thơ "Chiều Ba Mươi Tết" khá nhiều: - "Gió ơi đừng thổi rỗng trời / Đồng không ai biết mẹ tôi nhọc nhằn" / "Một đời cấy mãi chưa xong / Mẹ đi lui đến lưng còng còn lui / Nhẹ nhàng đon mạ ấy thôi / Mà bao gồng gánh khóc cười đăm đăm" / "Đồng quê bóng mẹ hút chìm / Chiều ba mươi vẫn đi tìm mùa xuân"…

Đọc những câu thơ tinh tế, giàu thi ảnh, thi tứ như thế tôi lại thấy tiếc khi đã vô tình đọc phải những câu "thơ" không biết nên gọi là phá thơ hay giết tiếng Việt, kiểu như anh đảo chữ: "Giữa chang chói Người là dòng nước mát" hoặc những câu anh viết lấy được: “Bác cũng giống Lê nin, Cac Mac / Làm đổi thay thế giới, mỗi con người / Trong đêm đen có được ánh mặt trời / Không có Bác không đường đi, chân lý”....), trong bài thơ: "Khai Sinh Ra Đảng"."

Tôi viết thẳng thắn như thế vì tôi đã lỡ yêu mấy bài thơ tình rất hay của anh, nên tôi muốn cũng được đọc những bài thơ anh viết về Đảng về Bác từ sự thao thức thật sự của trái tim nhà thơ Nguyễn Hưng Hải, để những bài thơ đó đứng được trong trí nhớ bạn đọc, hoàn toàn không vì động cơ chính trị như anh đã viết tố cáo.

Đã xuất bản gần 20 tập thơ viết về Đảng về Bác, là thành quả của sự lao động cần mẫn rất đáng trân trọng của nhà thơ Nguyễn Hưng Hải. Tôi mới đọc mấy tập thơ anh đăng tải trên trang facebook cá nhân, cũng đã kịp tìm được một số bài thơ viết bằng sự trăn trở của tình yêu với Đảng, với Bác của nhà thơ Nguyễn Hưng Hải. “Chi bộ xóm tôi” là một trong số mấy bài thơ đã tìm được đó:

CHI BỘ XÓM TÔI

- Nguyễn Hưng Hải -

.

Bao nhiêu người đã làm thơ về Đảng

Tôi dám đâu qua mặt những thi hào

Đêm bố nằm không ngủ được vì sao

Chi bộ xóm có người xin miễn họp

.

Chi bộ xóm toàn anh em, chú bác

Dễ cho qua nguyên tắc, dễ xuôi chiều

Cuộc họp nào cũng kiểm điểm, cũng nêu

Sao chưa hết đói nghèo, con thất học

.

Tuổi thơ tôi dưới bóng tre còi cọc

Nấp sau nhà nghe họp cứ buồn theo

Xóm làng đông sao chi bộ lèo tèo

Tranh nhau nói mà không ai chịu hiểu

.

Chi bộ xóm họp trong hơi men rượu

Nói đâu đâu toàn chuyện ở trên giời

Trong mái nhà lợp cọ có cha tôi

Từng chạy chỗ vì mưa rơi ướt mặt

.

Chân lấm đất mà lơ mơ về đất

Cây con gì ai nói cũng chung chung

Nghị quyết được mùa mà đồng trắng, nước trong

Chi bộ họp để cho xong việc họp

.

Chức Bí thư cũng gần như cắt lượt

Chẳng ai mơ chức tước xóm dân cày

Qua rất nhiều biểu quyết lắm giơ tay

Xóm vẫn nát, nhà đảng viên vẫn giột

.

Năm tháng ấy đã thuộc về thuở trước

Bao người dân mất nước nghĩ suy gì

Nhắc chuyện này để ta nhớ, ta ghi

Lời Đảng, Bác trước khi vào cuộc họp.

*.

Hà Nội, 17 tháng 02-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

VỀ BÚT DANH THÁI ĐẮC XUÂN

*

Đầu năm 1998, nhà báo kỳ cựu Trần Lâm “nã” phát đại bác đầu tiên vào cuốn GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH (Nhà xuất bản Y học - 1997, Đặng Xuân Xuyến chủ biên) do Nhà sách Bảo Thắng liên kết xuất bản. Sau đó Cục Xuất bản ra quyết định thu hồi cuốn sách GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH trên toàn quốc và “chỉ thị miệng” với các Nhà xuất bản về việc cấp giấy phép xuất bản cho Nhà sách Bảo Thắng.

Ông Nguyễn Đình Nhã, quê ở Ân Thi, Hưng Yên, lúc đó làm Cục trưởng Cục Xuất bản đã chỉ thị miệng cho các nhà xuất bản không cấp giấy phép xuất bản cho tác giả Đặng Xuân Xuyến và các đề tài Nhà sách Bảo Thắng đăng ký xuất bản để: "Thanh lọc Nhà sách bát nháo ra khỏi nghề kinh doanh xuất bản phẩm.". Vụ "GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH" chỉ là cớ để ông Nguyễn Đình Nhã "dạy dỗ thằng Bảo Thắng" vì những "đầu nậu" sách có tên tuổi ở Hà Nội - Sài Gòn đã lần lượt “đến chào ra mắt” khi ông mới chân ướt chân ráo từ Sở Văn hóa Hải Hưng được Bộ Văn hoá nhấc lên đặt vào ghế Cục trưởng Cục Xuất bản mà “thằng mất dạy" Đặng Xuân Xuyến ở ngay tại Hà Nội cũng mãi không chịu "trình diện".

Vài tờ báo phía Nam (Tuổi Trẻ, Sài Gòn Giải Phóng...) mấy tháng liền đăng bài chửi Đặng Xuân Xuyến là “Sơn Đông Mãi Võ”, “con nhà giàu, học chưa hết cấp 3 nhưng ngu dốt, học mãi không vào nên bỏ học, bố mẹ cho tiền mở cửa hàng sách để đỡ hư hỏng nhưng hám danh đã thuê người viết đứng tên tác giả để sĩ”... rồi gán tội: Tuyên truyền lối sống bệnh hoạn của phương Tây để phá hoại thuần phong mỹ tục,... chỉ vì quan điểm cởi mở nhưng đúng với quan điểm của các nhà khoa học trên thế giới của nhóm tác giả: Tình dục là nhu cầu chính đáng của con người, không thuộc phạm trù đạo đức nếu những hành vi tình dục đó không vi phạm pháp luật, không trái với luân thường đạo lý của người Việt. Ròng rã mấy tháng trời, hầu như tuần nào báo in (ngày đó chưa có internet) cũng có bài “ngợi ca" Đặng Xuân Xuyến với hầm bà zằng các loại văn chửi. Cuối năm 1998, Tuổi Trẻ Cười còn “cưỡng giải” Trái Cóc Xanh cho Đặng Xuân Xuyến để “gây quỹ”.

Ngày đó, mới tốt nghiệp Đại học Văn hóa Hà Nội được vài năm, tôi đang mải kiếm tiền nên không nghĩ đến việc lưu giữ các bài báo "chửi dạo" đó để sau này ra tập sách "NGHE... CHỬI DẠO" làm kỷ niệm ngót nghét 20 năm tôi viết sách, làm xuất bản và kinh doanh xuất bản phẩm!

Tổng Biên tập báo Biên Phòng lúc bấy giờ là nhà báo Vũ Mạnh Tường biết tôi bị dằn mặt đánh hội đồng giữa các đầu nậu ở Hà Nội đã lẳng lặng ra tay dẹp nạn đồng ca “chửi Đặng Xuân Xuyến theo Trần Lâm” nên tôi tạm được “yên thân” để làm ăn.

Các Nhà Xuất bản cũng gần như đồng loạt không cấp phép xuất bản cho tác giả Đặng Xuân Xuyến và những đề tài Nhà sách Bảo Thắng đăng ký (lúc đó tôi chưa thành lập Công ty Văn hóa Bảo Thắng) theo lệnh miệng của Cục trưởng Cục Xuất bản Nguyễn Đình Nhã. Ông Nguyễn Khắc Oánh, Giám đốc Nhà Xuất bản Hà Nội khuyên tôi lấy bút danh để tạm thời “lách luật” ngầm của Cục Xuất bản.

THÁI ĐẮC XUÂN được chọn làm tên tác giả cho 25 bản thảo (100 truyền thuyết Việt Nam hay nhất, 100 sự tích Việt Nam hay nhất, 100 truyện cổ tích Việt Nam hay nhất, 208 điều cấm kỵ với trẻ em, 217 điều kiêng kỵ với người cao tuổi,....) tuyển soạn, biên soạn, sưu tầm, giới thiệu... và 3 chữ Thái Đắc Xuân đã giúp tôi vượt qua giai đoạn khó khăn khi mới bước chân vào nghề kinh doanh xuất bản phẩm.

Sau này tôi mới biết, nhà báo Trần Lâm "phang" GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH vì ông "ác cảm" với quan điểm "quá thoáng" về tình dục của nhóm tác giả (nhưng mười lăm năm trở lại đây thì những vấn đề về tình dục mà nhóm tác giả đề cập trong cuốn GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH đã trở nên bình thường trong nhìn (thừa) nhận của xã hội) thì mấy Nhà sách (đầu nậu) có thương hiệu ở Hà Nội nắm lấy cơ hội, thuê vài nhà báo quây lại đánh GIỚI TÍNH VÀ GIÁO DỤC GIỚI TÍNH vì Nhà sách Bảo Thắng mới trình làng vài năm đã "lấy" khá nhiều khách ruột của "họ". Không may cho tôi, nhà báo Trần Lâm thuộc diện "cây đa cây đề" trong làng báo chí nên xuất hiện thêm vài nhà báo "tranh thủ góp vốn chửi dạo" cho thêm phần "nhộn nhịp".

Chú Nguyễn Văn Cừ, Giám đốc Nhà xuất bản Y học vì vụ “Giới tính và giáo dục giới tính” mà phải bàn giao ghế giám đốc Nhà xuất bản trước kỳ hạn 6 tháng. Khi tôi xin lỗi vì tôi mà Ông gặp hoạ, Ông cười buồn: "Cháu bị họ hại, chắc bị tổn thất cũng nhiều. Chú đã nhận thông báo bàn giao để chuẩn bị nghỉ hưu từ giữa năm ngoái, chỉ là bàn giao sớm hơn mấy tháng thôi.".

----------

Mời nhấp chuột đọc thêm trên facebook:

https://www.facebook.com/dangxuanxuyen/posts/2121657571321107

*.

Hà Nội, 19 tháng 02-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHUYỆN VUI VỀ BÀI THƠ "VÀ TÔI"

*

Ngày 13 tháng 3 năm 2019, trên dòng thời gian facebook của nhà thơ 16 vợ Nguyễn Đăng Hành đăng bài tự họa chân dung của ông và chân dung một bạn thơ ông trân quý:

MỘT NGƯỜI

.

Một người

Đống vợ

Đàn con

Túp lều ọp ẹp

Héo hon một người

.

 

Một người

Ồn ã một thời

Trắng tay

Tay trắng

Một đời

Trắng tay

Vùi trong

Cát bụi

Đắng cay

Nửa khôn

Nửa dại

Tự tay

Chôn vùi!!!!!!

*.

NGUYỄN ĐĂNG HÀNH

Dưới mấy dòng ngẫu hứng đó là lời bình luận của Nhà Phê bình Văn học Châu Thạch:

“Đắng cay thì mặc đắng cay

Thằng nào bằng lão gọi ngay là thầy!!!”

Tôi nghĩ, có lẽ Nhà Phê bình Châu Thạch biết đó là bài tự họa của Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành nhưng chắc ông chưa đoán ra chân dung thứ 2 là ai nên tôi comment tiếp phía dưới:

“Một người góc chợ la cà

Một người lẩn giữa cõi ma ú oà

.... Hehe anh trai Nguyễn Đăng Hành nhỉ!”.

Thế là Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành đốp chát luôn:

- “Xuân Xuyến quả bậc thiên tài

Còn ông Châu Thạch vưỡn ngài thi nhân

Vưỡn còn chữ nghĩa chữ nhân

Vưỡn còn cái đức cái tâm..... Ha!!!! Ha!!! Mô phật!”

Tôi không nhịn được cười, liền comment:

- “Kinh! Đánh đá thế anh trai Nguyễn Đăng Hành?”

Kể từ đó, nhà thơ 16 vợ Nguyễn Đăng Hành giận tôi, nhất quyết không nhấc điện thoại khi tôi gọi đến.

Bẵng đi thời gian khá dài thì tối 15 tháng 12 năm 2019, nhà thơ 16 vợ Nguyễn Đăng Hành điện đến tôi. Sau vài câu chào hỏi, tôi vội thanh minh:

- Hôm trước mới comment 2 câu họa vui với chân dung anh và chân dung chú Văn Thùy, chưa kịp viết nốt 2 câu em tự họa về mình để góp vui cùng anh thì bị anh chửi ghê quá nên em không dám comment tiếp.

Nguyễn Đăng Hành hề hề: - Tớ không giận cậu nữa nên mới điện cho cậu nhưng cậu đọc 2 câu cuối tớ nghe nào?

Tôi ấp úng chống chế (vì tôi comment 2 câu đó góp vui chứ có ý thơ thẩn gì đâu): - Thôi để mai kia em post lên blog và facebook cá nhân, anh vào đọc rồi comment góp ý luôn nhé.

Nguyễn Đăng Hành có vẻ bực nên giọng ông hơi căng: - Tức là cậu lại xỏ mũi tớ! Cậu coi tớ như thằng hề, như con hát à?

Nghe câu “Cậu coi tớ như thằng hề, như con hát à?!”, tôi vội “phịa” luôn: - Làm gì mà anh ầm ĩ lên thế? Thì 2 câu cuối đây:

Và tôi một kẻ mù lòa

Ngu ngơ đặt cược quan tòa xứ gian.

Thế nào? Được không anh?

Im lặng một lúc, Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành mới nhát gừng: - “Mày đểu! Quá đểu! Nhưng đúng và thật lắm! Chả trách mày đéo có bạn!”. Rồi cụp máy. Tôi gọi lại đến vài mươi cuộc, ông cũng không nhấc máy.

Chép vào đây bài thơ "VÀ TÔI" để các tình yêu đọc giải trí:

VÀ TÔI

- Với Văn Thùy "di nhân" và Nguyễn Đăng Hành -

.

Một người góc chợ la cà

Một người lẩn giữa cõi ma ú òa

Và tôi một kẻ mù lòa

Ngu ngơ đặt cược quan tòa xứ gian.

*.

Hà Nội, 15 tháng 12-2019

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

*.

Trưa 22 tháng 07 năm 2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

LẠI CHUYỆN VỀ "THÓI ĐỜI"

*

 (Lược soạn lại vài trao đổi qua messenger với bạn bè

sau khi post bài thơ "Thói Đời" lên trang facebook cá nhân.)

 

Bạn nhắn tin hỏi: - Bài thơ "Thói Đời" anh viết về nhà thơ Trần Mạnh Hảo hay triết gia Nguyễn Hoàng Đức?

Trả lời: - Nhân chuỗi "trả lễ" của nhà thơ Trần Mạnh Hảo với bài viết "Trần Mạnh Hảo - Đôi cánh đại bàng thơ dính nhúm lông gà" của tác giả Paul Nguyễn Hoàng Đức nên viết vài câu "á đù...." về thói đời chứ không ám chỉ riêng ai.

 

(THÓI ĐỜI

 

Quen thói ỷ tài mặt vênh vang

Chửi Bắc chửi Nam chửi khắp làng

Mới nghe được nửa câu nói thẳng

Đã vội lu loa giọng điếm đàng.

*.

Hà Nội, tối 31 tháng 08-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN)

 

Bạn hỏi tiếp: - Anh nghĩ sao về chuỗi phản ứng của nhà thơ Trần Mạnh Hảo?

Trả lời: - Nhớ lại năm xưa, cố nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo được bạn bè cho biết nhà thơ, nhà phê bình văn học Phạm Đức Nhì viết bài "Về "bài thơ" Đồng dao cho người lớn" chê "Đồng dao cho người lớn" là vè, không phải là thơ, ông chỉ mỉm cười với bạn: - "Thế à?". Nụ cười mỉm và 2 chữ "thế à" đã làm đẹp thêm hình ảnh vốn đã thực lớn, thực đẹp của nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo!

 

Bạn lại hỏi: - Em thấy trên mạng rần rần bàn tán nhà thơ Trần Mạnh Hảo xứng đáng là đại thi hào, là nhà thơ lớn của dân tộc. Anh thấy thế nào?

Trả lời: Thơ Trần Mạnh Hảo tôi chưa đọc, cũng chưa đọc truyện ngắn hay tiểu thuyết của tác giả Trần Mạnh Hảo nên không mạn đàm.

 

Bạn hỏi tiếp: - Anh đọc Trần Mạnh Hảo ở mảng nào?

Trả lời: - Tôi biết tác giả Trần Mạnh Hảo khi tình cờ đọc phản biện của ông về thơ văn... Và thích đọc các bài viết đó để giải trí dù nghe nhiều thông tin (chưa kiểm chứng vì không quan tâm) ông hay dùng tiểu sảo "cắt ghép trích dẫn" làm "vũ khí" phản biện và dùng yêu ghét cực đoan làm chủ ngòi bút...

 

Bạn lại hỏi: Anh thấy bài viết "Trần Mạnh Hảo - Đôi cánh đại bàng thơ dính nhúm lông gà" của tác giả Paul Nguyễn Hoàng Đức thế nào?

Trả lời: Nếu bỏ mấy chữ "dính nhúm lông gà" thì không ai có thể lấy cớ để chê trách tác giả, bôi bẩn con người Nguyễn Hoàng Đức vì đấy là bài viết công tâm Nguyễn Hoàng Đức dành cho người bạn được tác giả trân trọng!

 

Bạn hỏi tiếp: - Nhưng cư dân mạng khá nhiều người phản đối, thậm chí xúc phạm Paul Nguyễn Hoàng Đức bằng những câu nặng nề?

Trả lời: - Người ta phản đối vì không đồng tình với quan điểm của Nguyễn Hoàng Đức khi tiếp cận tuyển tập thơ Trần Mạnh Hảo, chuyện đó rất bình thường. Còn những người la ó Nguyễn Hoàng Đức? Phần vì tâm lý cuồng thần tượng, phần vì bới móc cho có chuyện để thỏa mãn tính nhiều chuyện mà tám chuyện, phần vì hội chứng đám đông, và thêm nữa phần vì ghét tính phách lối, ngông cuồng của Nguyễn Hoàng Đức mà trút bực.

Thú vị là bài viết "Trần Mạnh Hảo - Đôi cánh đại bàng thơ dính nhúm lông gà" của Paul Nguyễn Hoàng Đức được cư dân mạng tâm đắc và chia sẻ khá nhiều!

 

Bạn lại hỏi: Hình như nhà thơ Trần Mạnh Hảo đã từng là “bạn” chí cốt của triết gia Paul Nguyễn Hoàng Đức?

Trả lời: Chuyện đó thì tôi không biết nhưng tôi đã đọc mấy bài 2 ông tung hứng nhau thuộc hàng “Tam kiệt thi nhân Việt Nam”, là “hàng hiếm khó kiếm” trong thi đàn đất Việt...

 

Bạn hỏi tiếp: Anh có ý định mua tuyển tập thơ của Trần Mạnh Hảo?

Trả lời: Người ta chỉ bỏ tiền ra mua thứ người ta yêu thích hoặc thấy cần thiết mà cả hai nhu cầu đó với tôi đều không có.

*.

Hà Nội, chiều 07 tháng 09-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHÚT TẢN MẠN NGÀY CUỐI TUẦN

*

Chiều qua, vừa đọc xong statu của nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải và comment với bạn bè của ông, tôi nguệch ngoạc vài câu chia sẻ với nhà thơ Lê Đức Nghinh:

“Rất cảm động trước sự đáng yêu của nhà báo, nhà thơ Nguyễn Hưng Hải! Đọc statu ngày 7 tháng 9 năm 2022 của cây viết tài hoa Nguyễn Hưng Hải mà em cứ rơm rớm nước mắt:

“Tôi đã đọc không biết bao nhiêu lần tuyển tập thơ của Thi sỹ tài danh Trần Mạnh Hảo. Và tôi phải thú thực là tôi chưa dám đặt bút viết về tuyển tập của ông. Bởi tuyển tập này với tôi là một tuyển tập thơ hay nhất nuớc Việt Nam, ít nhất là từ năm 1930 đến nay.

Ai có thù hận tôi thì tôi cũng phải nói thật lòng mình, không phải chỉ với tuyển tập này mà chỉ với một trường ca, Đất Nước hình tia chớp, Nhà thơ Trần Mạnh Hảo cũng đã quá xứng đáng để được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh

Các bạn không đồng quan điểm thì cứ lên tiếng phỉ báng và ném đá

Tôi sẵn sàng đối chất, dù tôi chưa ngồi với Nhà thơ tài danh Trần Mạnh Hảo một lần nào, ở bất cứ đâu, kể cả là ở đại hội Hội Nhà văn Việt Nam năm 2005.”

Và bình luận của mấy bạn facebook của nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải nữa, chỉ dăm ba chữ comment thôi mà làm cho tâm trạng người đọc (là em) cũng rổn rảng theo bao la là những cảm động:

 

- Trần Mỹ:

“Nếu không có Cụ Võ Văn Kiệt can thiệp thì mấy ông công an thành phố Hồ Chí Minh lúc đó nó nhốt Hảo rồi! Mà nếu thế thì bây giờ làm gì mà các bạn có trong tay Tuyển tập thơ Trần Mạnh Hảo?”

- Bùi Văn Dung:

“Tôi đồng suy nghĩ với nhà thơ Nguyễn Hưng Hải. Từ hôm có tập thơ tuyển của nhà thơ số 1 Việt Nam tôi say sưa đọc và chiêm nghiệm.

Và chưa thể hiểu hết tầm cao trí tuệ của nhà thơ gai góc này!”

- Đỗ Xuân Thu:

“Nhất trí với nhà thơ. Hay sửng sốt sởn da gà luôn!”

 

Đấy anh! Đọc mà nước mắt cứ muốn lã chã rơi, phải mím môi chặt lắm mới ngăn được dòng nước mắt ngân ngấn chực trào vì may quá, hạnh phúc quá, tự hào quá... Việt Nam ta giờ đã có một tuyển tập thơ để đời. Anh cố mua một vài cuốn mà đọc, rồi viết vài statu để em được đọc thỏa thích nhé!”

Nhà thơ Lê Đức Nghinh nhẹ thả mặt cười, giông giống với đận Đặng Quang Hiệp khẩn thiết kêu gọi các nhà thơ, nhà văn “góp tiếng nói để bác Nguyễn Hưng Hải không đơn độc trong sự nghiệp sáng tác thơ ca về Đảng và Bác Hồ” vì chắc phải đau thắt tâm can nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải mới lên facebook viết statu than thở: “Có một số người không viết được nên vì đố kỵ và tức quá nên mới không thích ai viết về Đảng và Bác Hồ, kể cả một số người làm biên tập cũng vậy.”, chỉ khác là nhà thơ Lê Đức Nghinh không comment hao hao đận đó: “Anh Đặng Quang Hiệp thông cảm. Anh buồn thì tìm bác Nguyễn Hưng Hải mà giãi bày! Tôi không hiểu và không quan tâm đến việc của người khác. Anh làm ơn cho tôi rút từ từ, rút êm êm.” mà nhã nhặn: “Làm sao so bì với nhà thơ Bắc Hưng Hải được hả chú em!”, rồi khuyên tôi phải biết lượng sức mình, đừng ép bản thân gắng học đòi theo anh Nguyễn Hưng Hải mà khổ.

Chiều nay, vào xem tiếp phần bình luận, đọc mấy câu comment nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải trao đổi với nhà thơ, nhà báo, họa sĩ Trần Quang Đạo:

- "Anh em mình chỉ đáng xách dép cho Thi sỹ tài danh Trần Mạnh Hảo. Anh có giận em cũng nói vậy.".

- "Thơ Trần Mạnh Hảo hay thật mà anh! Anh không thích thơ anh Trần Mạnh Hảo à?"

Chả hiểu sao tôi cứ tủm tỉm cười mà mường tượng như rõ mười mươi nhìn thấy cảnh anh Nguyễn Hưng Hải nghiêng nghiêng đầu, hiêng hiếng mắt véo von với anh Trần Quang Đạo (Xóm Mơ Hồ): -"Anh em mình chỉ đáng xách dép cho Thi sỹ tài danh Trần Mạnh Hảo." rồi cong cong ngón tay áp út dư dứ về phía nhà thơ, họa sĩ, nhà báo ít nhiều cũng thuộc diện "vua biết mặt, chúa biết tên" Trần Quang Đạo mà huỵch toẹt ngửa bài: -"Anh có giận em cũng nói vậy.", để rồi chỉ sau in ít phút, khi nhà thơ Trần Mạnh Hảo nhấp chuột thả like tán thưởng câu "Anh em mình chỉ đáng xách dép cho Thi sỹ tài danh Trần Mạnh Hảo." thì nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải liền phấn chấn hẳn lên như được tiếp thêm nguồn cổ vũ lớn lao mà lảnh lót chắc nịch: -"Thơ Trần Mạnh Hảo hay thật mà anh!", rồi cũng không quên tròn xoe 2 mắt ngơ ngác nhìn đàn anh Trần Quang Đạo mà hùi hụi tiếc của: - "Anh không thích thơ anh Trần Mạnh Hảo à?"

Tôi giật mình phát hiện nhà thơ, nhà báo tên tuổi Nguyễn Hưng Hải cũng na ná nét đáng yêu như ngài triết gia Nguyễn Hoàng Đức đó là sự hồn nhiên của tâm hồn trẻ thơ nhét trong thân xác gã đàn ông cao tuổi nhưng tôi không hiểu: Nguyễn Hoàng Đức sau vụ tai nạn suýt mất mạng ông mới thành người như thế còn Nguyễn Hưng Hải có đụng độ tai nạn nào đâu mà tính cách ông lại thành ra vậy?!

(À quên, chi tiết nhà thơ Trần Mạnh Hảo thả like tán thưởng câu: "Anh em mình chỉ đáng xách dép cho Thi sỹ tài danh Trần Mạnh Hảo." của nhà thơ, nhà báo Nguyễn Hưng Hải là thật 100%, không phải tôi thêm thắt cho vui chuyện đâu ạ.)

*.

Hà Nội, chiều 10 tháng 09-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

VỀ 2 CHỮ "TE TẺ"

TRONG BÀI THƠ "CHIỀU LẠ"

*

Khi viết bài thơ CHIỀU LẠ, tâm trạng tôi lúc đấy lạ lắm: Có chút xốn xang, có chút bâng khuâng, có chút man mác buồn.... và cả nữa chút ngại ngùng mà vốn từ tôi biết ít ỏi quá, không tìm được từ nào diễn tả tâm trạng lạ lẫm như thế nên tôi đã dùng 2 chữ “te tẻ” để tạm diễn tả tâm trạng buổi chiều rất lạ đó, hoàn toàn không có ý sáng tạo ngôn từ gì cả.

CHIỀU LẠ

- tặng LL -

 

Sợ đêm về

quẩn gió

xáo xác khuya

Cố vét vớt nắng chiều rơi trên lá

Chênh chao thể nụ cười nhòe áo lạ

Te tẻ chiều

nhớn nhác

nhón chân qua

*.

Hà Nội, chiều 2 tháng 10-2016

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

Không ngờ chỉ vì 2 chữ “te tẻ” ngẫu hứng dùng mà có mấy cuộc “bút chiến” nho nhỏ đã xảy ra trên trang facebook cá nhân của mấy "bạn" văn chương.

Khi đọc những tranh luận của nhà thơ Phan Minh Châu (ngày 05 tháng 10 năm 2016) dưới bài viết của nhà phê bình văn học Châu Thạch về bài thơ "Chiều Lạ", ông cho rằng Đặng Xuân Xuyến "Chơi chữ kiểu này đọc chối lắm", "Chữ nghĩa gì lại mang tính đánh đố người đọc" "cố tình tạo ra cái mới mang tính phản cảm", "Vớ vẩn như vậy mà cũng gọi là thơ."... tôi thoáng buồn nhưng không hề giận vì đó là góc nhìn của nhà thơ Phan Minh Châu về bài thơ "Chiều lạ". Hơn nữa, bài thơ đã đăng công khai, khen chê là việc của bạn đọc, không nhà thơ Phan Minh Châu thì có thể sẽ có người khác chê điều a điều b về bài thơ, đúng thì tiếp thu rút kinh nghiệm, không đúng thì lấy đó làm răn... nên tôi không comment tranh luận.

Rồi ngày 07 tháng 10 năm 2016, dưới bài viết "Vài cảm nhận về nhà phê bình văn học Châu Thạch" của tác giả Vũ Thị Hương Mai, tôi lại được đọc những tranh luận "nảy lửa" của bạn đọc về 2 chữ "te tẻ". Lần này, "ấn tượng" với tôi là những comment của nhà thơ Nguyễn Lợi, ông lớn tiếng phê 2 chữ "te tẻ" là "quái dị", "tối nghĩa" và Đặng Xuân Xuyến lợi dụng "sáng tạo để mập mờ đánh lận con đen làm què quặt đi tiếng Việt."... Đọc những comment nặng nề vì áp đặt cực đoan như thế tôi thoáng nhẹ chút buồn nhưng cũng không comment tranh luận vì khen chê bài thơ là quyền của người đọc.

Sau đó một thời gian, tôi tổng hợp cảm nhận của bạn đọc về bài thơ "Chiều lạ" với tinh thần khách quan và cầu thị, gửi đăng ở mấy trang web văn nghệ với tiêu đề: "Bài thơ "Chiều lạ" của Đặng Xuân Xuyến và những cảm nhận" với chủ ý: Những tranh luận đó dù đúng hay sai cũng là những trao đổi thẳng, thật những góc nhìn về bài thơ của bạn đọc, về cách sử dụng câu chữ nên cân nhắc kỹ trước khi dùng.

*.

Làng Đá, sáng 18 tháng 9-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

 

CHẮC LÀ CHUYỆN GIAI THOẠI

*

Lâu rồi, đọc trên facebook, nhà văn Nguyễn Quang Vinh kể chuyện đợt xét kết nạp Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam lần đầu tổ chức tại Văn Miếu. Sau khi có kết quả bỏ phiếu, nhà thơ Trần Đăng Khoa rón rén vào nhà vệ sinh điện thoại báo cho nhà văn Nguyễn Quang Vinh biết ông vừa được xét kết nạp vào Hội Nhà văn Việt Nam, giọng nhà thơ thần đồng cứ lào thào rỏn rẻn vì sợ ông Hữu Thỉnh (Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam lúc bấy giờ) đang đứng đái gần đấy mà "nghe được thì chết.". Tôi cười, nghĩ chắc nhà văn Nguyễn Quang Vinh viết giai thoại giỡn vui chứ chuyện đấy thì đâu đến nỗi nhà thơ Trần Đăng Khoa phải rón rén rỏn rẻn vậy.

Chợt nhớ lần nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến đến Nhà sách Bảo Thắng ở 179 phố Hàng Bông, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội (tôi thuê mặt bằng mấy năm 1996-1999) chào đổi sách cuốn "Chân dung và đối thoại" của nhà thơ Trần Đăng Khoa. Ngó sinhe in 20.000 bản, tôi hỏi chị Lam Luyến: "Sao để sinhe cao thế chị? 5.000 hay 10.000 bản thôi, chứ để cao thế này thì chết tiền nhuận bút à.". Chị Lam Luyến cười: -"Trần Đăng Khoa ranh ma lắm, không ngây thơ như cái vỏ ngoài xù xì chất nông dân của Khoa đâu. Đưa bản thảo, Khoa yêu cầu trả nhuận bút mức cao của 20.000 cuốn thì mới để Thanh Niên xuất bản, còn không Khoa sẽ chuyển cho nhà xuất bản khác. Khoa nói "Chân dung và đối thoại" sẽ in gấp 10 lần, 20 lần 20.000 bản, nhà xuất bản lãi lớn... Óc dân buôn như thế, qua mặt Khoa làm sao được.". Tôi định hỏi chị có phải như lời đồn là cứ có khách nữ đến thăm nhà thì dù là công việc hay thăm hỏi, thậm chí là cả "đối tượng" được người mai mối dẫn đến "ra mắt" thì thần đồng thơ Trần Đăng Khoa cũng nhất quyết cứ phải mở toang hết các loại cửa, bật sáng hết cỡ các loại đèn rồi ngồi phải thật xa khách nữ, nói phải tông giọng oang oang với khách nữ để người ở ngoài dù ở rất xa cũng biết tỏng đấy là "cuộc gặp trong sáng lành mạnh", nếu ai nhắc thần đồng thơ nói nho nhỏ đủ nghe hoặc vô tình khép cửa lại để "mưa gió bụi bặm khỏi tạt vào nhà" thì nhà thơ Trần Đăng Khoa dứt khoát sẽ mở toang lại các cửa mà cao tông giọng nhắc nhở: "Chả có gì khuất tất mờ ám ở đây mà phải đóng cửa nói nho nhỏ cho đủ nghe cả". Và chuyện xưng hô khi tiếp khách nữ cũng rẩt lạ, nhà thơ thần đồng cũng quán triệt "quan điểm" không gọi khách nữ là chị là em mà mặc định tất tật khách nữ hoặc là “thím”, hoặc là “mợ” để khách nữ cùng dứt khoát rõ ràng "tư tưởng lành mạnh" khi giao tiếp với thần đồng thơ Trần Đăng Khoa. Tôi nghĩ, chắc cũng lại là mấy chuyện mua vui bên mớ rau điếu thuốc chén trà nên thôi không hỏi.

Chặp ấy, nhà thơ Trần Đăng Khoa còn làm việc ở phố Lý Nam Đế nên cuối chiều ông thi thoảng qua nhà sách Bảo Thắng mua sách. Lần thấy ông vào mua cuốn "Chân dung và đối thoại", tôi nhắc nhân viên khi nhà thơ thanh toán thì chiết khấu cho ông 50% theo giá bìa vì nghĩ ông mua "Chân dung và đối thoại" để tặng bạn bè, người thân, người mến mộ... nên giảm giá như với khách mua buôn để ông đỡ thiệt thòi.

Lần khác, nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến đến chào đổi sách cuốn "Đảo chìm", cũng là sách của nhà thơ Trần Đăng Khoa, tôi kể chị nghe chuyện nhà thơ Trần Đăng Khoa mấy tháng nay tuần nào cũng qua nhà sách mua vài chục cuốn "Chân dung và đối thoại". Tôi tấm tắc xuýt xoa: - Anh Khoa phải là người tình nghĩa, quý trọng bạn bè lắm mới mua nhiều sách như thế để tặng.... Thì một khách hàng đang đứng chọn mua sách thủng thẳng chêm lời: -"Ông ấy mua để bán lại cho bạn đọc đấy anh ạ. Nhà tôi bán nước ở cạnh cơ quan ông ấy, lính tráng ông ấy ra quán uống nước nói ông ấy thuộc mẫu người ăn vào cân sắt mà ỉa ra cả cân mốt đinh, khiếp lắm!". Thấy tôi lẩm bẩm: - Làm gì có chuyện đó... Thì vị khách khẳng định anh nói thật, không hề góp chuyện mua vui. Nghe chuyện, nhà thơ Đoàn Thị Lam Luyến cứ tủm tỉm cười.

*.

Hà Nội, tối 20 tháng 10-2022

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

.

 

 

 

-----------------------------------

cập nhật 30/06/2023