 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
THƠ TỨ TUYỆT LÀ GÌ
*
 |
| (Tác giả Võ Hương An) |
Thơ tứ tuyệt đã có từ lâu, trước khi có thơ thất ngôn và ngũ ngôn bát cú.
Đầu tiên, thơ tứ tuyệt có nghĩa khác với nghĩa hiện tại: “tứ” là bốn và “tuyệt”
có nghĩa là tuyệt diệu. Bài thơ chỉ có 4 câu mà diễn tả đầy đủ ý nghĩa của tác
giả muốn trình bày nên người ta mới gọi 4 câu thơ đó là tứ tuyệt.
Tuy nhiên, sau khi có thơ thất ngôn và ngũ ngôn bát cú (luật thi) vào đời
nhà Đường, thì thơ tứ tuyệt lại phải được làm theo quy tắc về niêm, vần, luật,
đối của lối thơ thất ngôn hay ngũ ngôn bát cú. Vì vậy, sau nầy người ta giải
thích chữ “tuyệt” là ngắt hay dứt. Nghĩa là thơ tứ tuyệt là do người ta làm
theo cách ngắt lấy 4 câu trong bài bát cú để làm ra bài tứ tuyệt. Do đó niêm,
vần, luật, đối của bài tứ tuyệt phải tùy theo cách ngắt từ bài bát cú mà thành.
Thơ tứ tuyệt có 2 thể là luật trắc vần bằng và luật bằng vần bằng.
Mỗi thể đều có một Bảng Luật coi như "công thức" căn bản mà người
làm thơ phải tuân theo.
1. TỨ TUYỆT LUẬT TRẮC VẦN BẰNG (không đối):
BẢNG LUẬT: Thơ Tứ Tuyệt Luật Trắc Vần Bằng (Không đối)
T - T - B - B - T - T - B (vần)
B - B - T - T - T - B - B (vần)
B - B - T - T - B - B - T
T - T - B - B - T - T - B (vần)
Ghi chú: Đây là bản chính luật (sẽ có bảng luật bất luận sau). Mới đầu chúng
ta nên cố gắng giữ theo chính luật để âm điệu bài thơ được hay. Tuy có bị gò bó
nhưng sau nầy sẽ dễ cho chúng ta hơn (trước khó sau dễ).
Các chữ cuối của các câu 1-2-4 bắt buộc phải cùng vần với nhau.
Một vài bài thơ minh họa cho Thơ Tứ Tuyệt Luận Trắc Vần Bằng
Bài thơ số 1:
Thuở ấy tuy còn tuổi ấu thơ
Mà sao vẫn nhớ đến bây giờ
Xuân về nũng nịu đòi mua pháo
Để đón giao thừa thỏa ước mơ
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
Bài thơ số 2:
Dõi mắt tìm ai tận cuối trời
Thu về chiếc lá ngậm ngùi rơi
Cay cay giọt lệ sầu chan chứa
Mộng ước tình ta đã rã rời
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
Bài thơ số 3:
Một nửa vầng trăng rụng xuống cầu
Đôi mình cách trở bởi vì đâu
Canh tàn khắc lụn hồn tê tái
Đối bóng đèn khuya nuốt lệ sầu
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
2. TỨ TUYỆT LUẬT BẰNG VẦN BẰNG (không đối)
Bảng Luật Thơ Tứ Tuyệt Luật Bằng Vần Bằng (Không đối):
B - B - T - T - T - B - B (vần)
T - T - B - B - T - T - B (vần)
T - T - B - B - B - T - T
B - B - T - T - T - B - B (vần)
Ghi chú: Đây là bản chính luật (sẽ có bảng luật bất luận sau). Mới đầu chúng
ta nên cố gắng giữ theo chính luật để âm điệu bài thơ được hay. Tuy có bị gò bó
nhưng sau nầy sẽ dễ cho chúng ta hơn (trước khó sau dễ).
Các chữ cuối của các câu 1-2-4 bắt buộc phải cùng vần với nhau.
Một vài bài thơ minh họa cho Thơ Tứ Tuyệt Luận Bằng Vần Bằng
Bài thơ số 1:
Đôi mình cách biển lại ngăn sông
Dõi mắt tìm nhau nhỏ lệ hồng
Ngắm ánh trăng thề thương kỷ niệm
Đêm trường thổn thức nhớ mênh mông
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
Bài thơ số 2:
Đêm nghe tiếng gió nhớ miên man
Mộng ước tình ta đã lụn tàn
Thánh thót hiên ngoài mưa rả rích
Mi buồn lệ ứa mãi không tan
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
Bài thơ số 3:
Rừng phong nhuộm tím cả khung trời
Lá úa lìa cành gió cuốn rơi
Lối cũ đường xưa em đếm bước
Miên man kỷ niệm đã xa vời
(Tác giả: Hoàng Thứ Lang)
Luật về Điệu thơ
Điệu thơ là cách xếp đặt các tiếng trong câu thơ sao cho êm tai dễ đọc để
bài thơ có âm hưởng du dương trầm bổng như nhạc điệu.
Điệu thơ gồm có 3 phần chính như sau:
1. Nhịp điệu: thơ Đường luật nhịp chẵn, ngắt nhịp 2 hoặc 4 tiếng trọn nghĩa.
2. Âm điệu: nên làm theo chính luật để bài thơ có âm điệu êm tai trầm bổng.
3. Vần điệu: nên gieo vần ở cuối các câu 1-2-4-6-8 xen kẽ tiếng không có dấu và
tiếng có dấu huyền để bài thơ khi đọc lên nghe du dương trầm bổng như điệu
nhạc. Ngoài ra chúng ta nên cố gắng gieo vần chính vận. Sau nầy khi "nhuyễn"
rồi chúng ta có thể theo thông vận và theo luật bất luận. Muốn cho bài thơ có
âm điệu hay thì tiếng thứ 4 và tiếng thứ 7 của những câu luật trắc vần bằng
không nên dùng trùng một thanh bằng. Nghĩa là nếu tiếng thứ 4 không dấu thì
tiếng thứ 7 phải dấu huyền và ngược lại. Tuy nhiên nếu không tìm được từ nào
khác có ý nghĩa hay hơn thì chúng ta dùng trùng cũng được mà vẫn không bị sai
luật thơ.
*.
VÕ HƯƠNG AN giới thiệu
(tên thật: Võ Văn Dật)
Quê
quán: Thành Nội Huế (Kinh thành Huế).
Cư trú
tại: San Jose
Email: huonganvo@yahoo.com
.
............................................................................................................
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 23.11.2016.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang blog Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét