 |
| (Tạo hình Việt Vương Câu Tiễn trên màn ảnh Trung Quốc) |
CHUYỆN VIỆT VƯƠNG CÂU TIỄN
VONG ÂN BỘI NGHĨA BỨC TỬ CÔNG THẦN
*
 |
| (Tác giả Thái Quốc Mưu) |
Câu thành ngữ “Điểu
tận cung tàng” có xuất xứ từ “Sử ký - Việt thế gia”, hàm
nghĩa là: khi chim đã chết thì người ta cất cung đi một nơi mà không dùng đến
nữa.
Phiên âm Hán văn nguyên
câu là: “Giảo thố tử, tẩu cẩu phanh; cao điểu tận, lương cung tàn; địch quốc
phá, mưu thần vong”. Ý tứ là: “Thỏ khôn chết, chó săn bị mổ làm thịt;
chim bay cao hết, cung tốt vứt bỏ; nước địch phá xong, mưu thần bị giết”.
Chuyện cũ kể rằng vào đời
Xuân Thu (722-479 trước CN), nước Việt và nước Ngô giao tranh. Vua Ngô là Phù
Sai thất bại, thế cùng lực tận và bị bao vây uy hiếp nên có ý định xin hàng.
Phù Sai biết hai bề tôi có uy quyền dưới trướng của Việt Vương Câu Tiễn là
Tướng Quốc Phạm Lãi và Đại Phu Văn Chủng có thể giúp được mình việc này nên bèn
viết một bức thư, buộc vào mũi tên, bắn vào thành Việt, mong hai người tâu giúp
vua Việt cho hàng. Quân nước Việt lượm được đệ trình lên Phạm Lãi và Văn Chủng.
Thư ấy nói:
“Tôi nghe giảo thỏ
chết thì chó săn tất bị mổ, địch quốc đã diệt thì mưu thần cũng chẳng còn. Sao
quan Đại Phu không lưu cho nước Ngô tôi còn lại một chút để làm cái dư địa sau
này”.
Nhưng Phạm Lãi và Văn
Chủng không cho hàng. Cuối cùng Phù Sai đành phải tự vẫn.
Việt Vương Câu Tiễn chiếm
được nước Ngô, bày tiệc rượu trên Văn Đài nước Ngô. Các quan vui say đánh chén
nhưng Câu Tiễn lại có vẻ không vui. Phạm Lãi biết ý nhà vua không muốn nói đến
công của kẻ hầu hạ, đã diệt được Ngô mà lòng vua lại mang mối nghi kỵ, nên liền
xin từ quan trí sỹ.
Nhưng trước khi bỏ nước
đi chu du Ngũ Hồ, Phạm Lãi có viết thư gửi cho bạn là Văn Chủng. Thư nói:
“Vua Ngô có nói: ‘Giảo
thỏ đã chết thì chó săn tất bị mổ, địch quốc đã diệt thì mưu thần cũng chẳng
còn’. Ngài không nhớ hay sao?Vua Việt môi dài mỏ quạ là người nhẫn nhục mà ghét
kẻ có công. Cùng ở lúc hoạn nạn thì được, chứ cùng ở lúc an lạc thì không toàn,
nay ngài không đi ắt có tai vạ”.
Văn Chủng xem thư xong
phàn nàn về Phạm Lãi, cho rằng họ Phạm xử trí như thế là khí khái quá!
Quả thực như y lời Phạm
Lãi nói, sau khi thành đại sự Câu Tiễn không chia cho các quan một thước đất
nào, lại có ý khinh rẻ công thần. Văn Chủng buồn bã, cáo ốm không vào triều.
Câu Tiễn vốn biết tài của Văn Chủng, nghĩ thầm: Ngô đã diệt, còn dùng hắn chi
nữa, một khi hắn làm loạn thì sao trị nổi, nên muốn trừ diệt Văn Chủng đi.
Một hôm, Câu Tiễn lấy cớ
đến thăm bệnh tình của Văn Chủng và bảo:
– Ta nghe người chí sỹ
không lo cái thân mình chết mà lo cái đạo mình không được thực hành. Nhà ngươi
có 7 thuật, ta mới thi hành có 3 mà Ngô đã diệt, còn thừa 4 thuật, nhà ngươi
định dùng làm gì?
Văn Chủng đáp:
– Tôi cũng không biết
dùng làm gì cho được!
Câu Tiễn nói:
– Nhà ngươi đem hãy đem 4
thuật ấy mà mưu hộ cho tiền nhân nước Ngô ở dưới âm phủ, phỏng có nên chăng?
Nói xong, Câu Tiễn lên xe
đi về, bỏ lại thanh kiếm đeo tại chỗ ngồi. Văn Chủng cầm lấy xem thấy vỏ kiếm
có đề hai chữ: ‘Chúc Lâu’, đây cũng chính là thanh kiếm mà Ngô Phù Sai đã từng
đưa cho Ngũ Viên tự tử. Văn Chủng ngửa mặt lên trời than: “Cổ nhân có nói: Ơn
to thì không báo nữa. Ta không nghe lời Phạm Lãi đến nỗi bị giết, chẳng cũng
ngu lắm ru!”
Bị Câu Tiễn bức tử, Văn
Chủng ân hận vì không sớm nghe lời Phạm Lãi
Văn Chủng nói xong, cầm
kiếm tự tử.
Câu nói: “Giảo thố tử,
tẩu cẩu phanh; cao điểu tận, lương cung tàn; địch quốc phá, mưu thần vong”,
sau này được nhiều người nhắc lại như một bài học lịch sử và được đúc kết thành
câu thành ngữ: “Điểu tận cung tàng” hàm chứa nhiều giá trị triết lý nhân
sinh sâu sắc.
Lời bàn:
Trong cuộc sống, để chỉ
những hiện tượng dùng người mà phụ người, thậm chí đến độ vong ân bội nghĩa lợi
dụng người ta xong thì loại bỏ giống như trường hợp Việt Vương Câu Tiễn đối đãi
với hai công thần tướng quốc là Văn Chủng và Phạm Lãi thì người ta thường hay
nhắc đến câu thành ngữ: “Điểu tận cung tàng” hoặc: “Thố tử cẩu phanh”,
ý tứ là:
“Chim hết rồi cung tên
xếp xó;
Thỏ chết rồi chó bị phanh thây”…
Trong kho tàng thành ngữ,
tục ngữ dân gian Việt Nam có những câu thành ngữ như: “Được chim bẻ ná, được
cá quên nơm” hay: “Vắt chanh bỏ vỏ”; “Qua cầu rút ván”… cũng
ít nhiều mang nét nghĩa đồng.
Mới hay: biết trọng ân
nghĩa, không phụ lòng người cũng là một phẩm đức cao quý, là biểu hiện của bản
tính Chân – Thiện – Nhẫn trong mỗi con người, đồng thời cũng là ‘thước đo’ để
phân định giữa kẻ tiểu nhân và người quân tử.
Qua cách hành xử và đối
đãi tệ bạc với các công thần của Việt Vương Câu Tiễn có lẽ không phải bàn
nhiều, mỗi người cũng đều có thể nhìn ra nhân vật này là kẻ tiểu nhân hay người
quân tử.
Sự lựa chọn ‘ra đi đúng
lúc’ của Phạm Lãi và ‘ở lại muộn màng’ của Văn Chủng cũng để lại cho nhân thế
nhiều bài học sâu sắc: Làm sao để không nhìn nhầm người, không nhìn nhầm thời,
biết nắm giữ và buông bỏ đúng lúc đúng chỗ… để đưa ra những quyết định thật
minh xác, đúng đắn đôi khi cũng chính là sự lựa chọn mang tính chất “mở ra” hay
“đóng lại” đối với tương lai và sinh mệnh của mỗi con người.
Hiện nay thì vô số những
kẻ như thế.
Mời thư giãn với nhạc phẩm CHẢY ĐI SÔNG ƠI
của Phó Đức Phương, qua tiếng hát Ngọc Tân:
*.
THÁI QUỐC MƯU
Địa chỉ:
6395 GlenBrook Dr.
Tucker, GA 30084, USA - Hoa Kỳ.
Email: thaiquocmuu1@aol.com
Điện thoại: 404-747-5025
…………………………………………………………………………
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày: 15.01.2020.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân
Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ
nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét