(Nguồn ảnh: internet) |
TÂM SỰ NGƯỜI Ở LẠI
TRONG THƠ
LÊ ĐÌNH HẠNH VÀ THẾ LỘC
(Tác giả Châu Thạch) |
Sau cuộc chiến dài
20 năm gây ra biết bao nhiêu tang tóc cho đất nước Việt Nam . Đến tháng
4 năm 1975, phe miền Nam thua, phe miền Bắc thắng. Những chiến binh của quân
đội miền Nam, lính thì cải tạo ngắn ngày rồi trở lại đời thường sinh sống, quan
thì từ giã vợ con lên núi cao cải tạo nhưng thực chất thì mang một kiếp sống tù
binh, lao động khổ sai phá rừng để trồng trọt, đốn cây lấy gỗ trong điều kiện
khó khăn, đói khổ. Có kẻ vài năm, có kẻ trên mười năm lao dịch khổ sai. Thế rồi
đến một ngày họ được “phóng thích”
được trở về với gia đình. Một số trong họ khi trở về, đã theo chân những đoàn
người vượt biên, vượt biển đào tẩu vượt thoát rời bỏ quê hương và may mắn
được đặt chân đến đất người. Một số khác, hạnh phúc hơn, được sự thỏa thuân của
hai phía cho họ rời bỏ quê hương hợp pháp, tái định cư ở nhiều miền khác
nhau bên trời Âu Mỹ. Xấu số hơn là những người ở lại, họ có cảm tưởng mình như
những con chim ở trong lồng, dầu đó là lồng son cũng chẳng vui gì huống chi…
những con chim đó còn bị mang trên cổ mình chiếc vòng rất nặng, đó là cái Lý
lịch ba đời: đời họ, đời con họ và đời cháu họ. Họ mừng cho bạn được ra đi, như
con chim tung cánh bay về miền đất hứa mà nó yêu thích, nhưng tất nhiên trong
lòng cũng có một nỗi buồn trỉu nặng. Họ cảm thấy xót xa bởi nhận thấy sự
bất công làm đè nặng tâm hồn. Cùng một hòan cảnh, cùng một kiếp nạn mà người thì
được ưu tiên, người thì bị bạc đãi. Lê Đình Hạnh và Thế Lộc là hai sĩ quan
trong quân đội miền Nam
bị ở lại. Họ là thi nhân. Họ có những bài thơ chất chứa tâm sự mà đọc nó, ta
hiểu được phần nào những gì xảy ra trong lòng họ. Trước hết hãy đọc bài thơ “Vòng Đời” của Lê Đình Hạnh:
VÒNG ĐỜI
Người bỏ ta đi - ta
bỏ người…ở lại
Nỗi buồn riêng
“thân ngựa đã xa bầy”
Mây còn nhớ quay về
thăm đỉnh núi
Còn người…như là
gió heo may
Nhớ mà chi núi đồi
đã khuất
Tiếc mà chi một
gánh bỏ bên đường
Anh cuốn cờ - xếp
giáo – buông cương
Tôi đốt áo, tro tàn
nay đã lạnh
Sông ngày xưa chia
thành trăm nhánh
Người sông xưa vứt
gánh mộng bên trời
Một vòng đời có
được mấy vòng chơi?!
(Nhà thơ Lê Đình Hạnh và phu nhân) |
Đối tượng của bài
thơ là “Người”. Đọc thơ ta biết Người
có thể là một chiến hữu nào đó thân thiết với anh năm xưa. “Người” cũng có thể ám chỉ cho tất cả các
chiến hữu của quân đội Miền Nam đã bỏ anh ra đi trong dầu sôi lửa bỏng.
Bài thơ được nối
tiếp bằng những câu thơ u uẩn, chất chứa nỗi bi quan cùng cực. Nhà thơ nói như
bất cần, nói như bỏ hết nhưng thật ra không bỏ được một điều gì. Trong thâm tâm
Lê Đình Hạnh biết bạn mình có lý do nên lời trách móc thật là nhẹ nhàng, cốt
chỉ để bày tỏ tấm lòng thương nhớ của kẻ ở lại với người đi xa như trong thơ Tản
Đà mà thôi: “Nước đi, đi mãi non còn
trông theo”. Chữ “bỏ” trong thơ Lê Đình Hạnh chỉ để nhấn mạnh một sự
hy sinh bắt buộc mà lòng đau dạ xót vô cùng. Sự “bỏ” đó cũng giống sự sang sông
đầy đau khổ của chàng trai trong “Tống
Biệt Hành”, thơ Thâm Tâm:
“Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc
lá bay …
Chị thà coi như là
hạt bui…
Em thà coi như hơi
rượu cay!”
Thật ra. Lê Đình
Hạnh chỉ mượn cớ trách người, để khóc cho vơi những chất chứa trong lòng. Anh
khóc cho sự “Cuốn cờ - Xếp giáo - Buông
cương”. Anh khóc cho “Sông ngày xưa
chia thành trăm nhánh/ Người ngày xưa vứt gánh mộng bên trời”.
Bài thơ tuy ngắn,
khổ cuối cùng chỉ có ba câu, ba câu thơ như cắt ngắn cuộc đời, như cắt ngang
suy tư, lại có tác dụng kéo lê nỗi niềm của một kiếp sống triền miên trong u
uẩn, dằng co một triết lý sống đích thực với sự phi lý, vô nghĩa trong cõi
đời nầy.
Nhà thơ Thế Lộc là
bạn của Lê Đình Hạnh. Cảm kích bài thơ của bạn mình, anh sáng tác một bài thơ
gần như họa theo, để gởi thêm vào đó những nỗi niềm nằm trong sâu thẳm của con
tim mình:
LỜI NGƯỜI Ở LẠI
Người đã ra đi
Ta ngậm ngùi ở lại
Buồn chao ôi, chim
Nhạn đã xa bầy
Chim có lúc bay về
thăm đỉnh núi
Chuyện ngày xưa như
áng mây trôi
Nhớ mà chi, tiệc
tàn rượu hết
Tiếc mà chi áo trận
bỏ bên đường
Cung kiếm đời trai
mã chiến buông cương
Chiến bào đốt tro tàn
nay đã lạnh
“ Sông ngày xưa
chia làm trăm nhánh”
“Người ngày xưa vứt
gánh mộng bên trời”
Ta một mình cố quận
bỏ cuộc chơi
Lòng trĩu nặng u
hoài nghe ray rức
Người ra đi có bao
giờ tỉnh thức !
Một lần thôi, nhắc
nhở chuyện ngày xưa
Một lần thôi, như
nắng sớm chiều mưa
Như một chỗ để về
Người hôm ấy
…Sông vẫn chảy và
trong ta vẫn vậy.
Có thể nói rằng hai
tâm hồn Thế Lộc và Lê Đình Hạnh đồng điệu với nhau. Họ là tri kỷ nhau vì cùng
mang chung một niềm đau, cùng chất chứa một tâm sự buồn vấn vương lê thê trong
cuộc sống. Tuy thế họ vẫn có cái khác nhau.
(Nhà thơ Thế Lộc) |
Khác ở chỗ tiếng
thơ của Lê Đình Hạnh nghẹn ngào còn tiếng thơ của Thế Lộc thì cố giữ lại niềm
kiêu hãnh trong lòng. Lê Đình Hạnh muốn bỏ hẳn nhưng mà vẫn nhớ. Thế Lộc
thì không muốn quên quá khứ mà muốn nhớ hoài. Khi nhà thơ hỏi “Người ra đi có bao giờ tỉnh thức / Một lần
thôi, nhắc nhớ chuyện ngày xưa / Một lần thôi, như nắng sớm chiều mưa /
Như một chỗ để về Người hôm ấy” là anh muốn nói với bạn mình kẻ chiến thắng
lập những đài tưởng niệm để tưởng nhớ các chiến sỉ trận vong của họ, còn ta, kẻ
thua cuộc không có quyền làm điều đó thì hãy lập những đài tưởng niệm trong tim
mình để nhớ những đồng đội đã ngã xuống trên chiến địa, nghiã là chính anh muốn
nhớ, không quên một thuở hào hùng, tuy rằng trên miệng anh vẫn nói “Nhớ mà chi, tiệc tàn rượu hết / Tiếc mà chi
áo trận bỏ bên đường”.
Lê Đình Hạnh buồn
cho người ra đi biền biệt như ngọn gió heo may một lần thổi qua rồi xa mãi. Còn
Thế Lộc u hoài nhìn lại cuộc chiến đã đi qua mà buồn cho thân phận một đời người, nhà
thơ nhìn lại quá khứ “trôi đi như áng mây”,
cái quá khứ vàng son không quay về mà tương lai đổ vỡ, bóp nát một đời
người đang dằn xé ở trong lòng.
“Lời người ở lại” của Thế Lộc có đoạn
kết tròn trịa. Điều đó chứng tỏ trong anh đã chiêm nghiệm và chấp nhận những gì
đã đến và đã đi. Nhà thơ muốn giữ điều đó mãi mãi trong dòng sông ký ức của
mình để làm một nỗi đau mà có khi, nỗi đau đó làm cho mình trường đời hơn, lớn
hơn trong cuộc sống và tâm hồn.
Cuộc chiến đã qua
lâu rồi. Chiến bào đốt ngày ấy thành tro tàn nay đã lạnh. Người ra đi ở nơi ưu
ái, dễ dàng để viết tất cả những gì muốn viết. Người ở lại dầu sao cũng
phải cố sống hòa nhập, dấu kín tâm sự của mình vì còn sợ biết bao nhiêu hệ lụy.
Cảm ơn đời, cảm ơn thời cuộc, nay người ở lại có thể thổ lộ ít nhiều tâm tư của
mình mà không ngại mấy những hệ lụy lại đến tiếp trong đời.
Hai bài thơ và bài
viết của Châu Thạch chỉ muốn gởi vào đời một chút tâm sự để người thắng cuộc,
người thua cuộc, người ra đi hiểu thêm một chút về người ở lại, để thông cảm
nhau, yêu thương nhau vì cùng chung dòng máu Lạc Hồng đang chảy luân lưu trong
huyết quản.
Mời thư giãn với nhạc phẩm MỘT MAI GIÃ TỪ VŨ KHÍ
của Ngân Khánh, qua tiếng hát Đan Nguyên và Quốc Khanh:
*
CHÂU THẠCH
(Tên thật: Trương Văn Trạn)
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
…………………………………………………………………………
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 11.03.2018.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang blog Đặng
Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi
trích đăng lại.
0 comments:
Đăng nhận xét