NHƯ
THIẾU NỮ
ĐÃ
VÀO CHÙA XUỐNG TÓC???
 |
| (Tác gia, nhà giáo Nguyễn Bàng) |
(Gửi nhà thơ Đặng Xuân Xuyến)
Lọc ra chừng 8 bài thơ viết về biển
của Nguyễn Thanh Lâm để bình riêng BIỂN CỦA NGUYỄN THANH LÂM trong RỪNG
XANH MƯA là một việc làm khéo léo. Và bài bình đã làm bật lên cái ý “Thơ
ông viết về biển, bài nào cũng tươi rói cảm xúc, cũng được cảm nhận bằng một
tình yêu trong sáng, thánh thiện của cõi Thiền”
Nhưng có lẽ vì bị ám ảnh bởi sự
thánh thiện của cõi Thiền nên Đặng Xuân Xuyến đã không dưới 2 lần khen Nguyễn
Thanh Lâm:
1/
“với
Nguyễn Thanh Lâm thì biển không chỉ dịu dàng như thiếu nữ tuổi dậy thì mà còn
đẹp hơn thế, khi ông phát hiện: biển trong mưa thật đẹp, đẹp trắng trong, tinh
khiết “Như thiếu nữ đã vào chùa xuống tóc”, chỉ nên chiêm ngưỡng bằng tâm thể
thánh thiện của cõi Thiền. Vẻ đẹp ấy đã khiến nhà thơ và cõi phàm trần “trở
bệnh tương tư”, “ngẩn ngơ” tiếc nuối:
Biển lại mưa
Như thiếu nữ đã vào chùa xuống tóc”
2/
“Khi
mưa tạnh, biển trở lại hiền hòa, êm dịu, thì dưới lăng kính lãng mạn của nhà
thơ, biển đẹp như “cô gái mới vào chùa chưa xuống tóc”, còn nguyên nét ngây
thơ, trong sáng của tuổi mới lớn. Nét đẹp ấy mơn mởn những phồn thực mà hồn
nhiên, sáng trong, lặng thầm của hương trinh nữ, làm xuyến xao nhà thơ với miền
cảm mến thanh tao, không vẩn nét phàm trần, khiến những trăn trở, nghĩ suy của
nhà thơ về trách nhiệm với cuộc đời trở nên an nhiên, tự tại:
Lòng tôi rỗng không ngắm biển
Tóc trắng trên đầu lặng sóng
Mắt khép hờ lỏng then quá khứ -
tương lai
Hồn nhiên nhịp thở
Hương hạnh phúc dâng đầy”
Liệu các thiếu nữ đã vào chùa xuống
tóc có “đẹp trắng trong, tinh khiết, có
còn nguyên nét ngây thơ, trong sáng của tuổi mới lớn...” không?
Không xét đến, những người đi tu,
nếu là nam thì theo dân gian, đa phần đều là “trốn việc quan đi ở chùa”, mang danh tu hành hoặc nương nhờ, lánh
vào cửa Phật để “trốn việc quan” (như
phu phen, tạp dịch, thuế má, lính tráng, thậm chí trốn trọng tội đã vi phạm
ngoài đời... nói chung). Chính vì thế một số triều đại phong kiến đã phải ra
chính sách hạn chế người đi tu. Tác phẩm Sãi Vãi của Nguyễn Cư Trinh đã nói
rõ điều này: Sãi nói mình là người đi tu bất đắc dĩ, đầu Phật cốt để "khỏi xâu, miễn thuế", nay thấy Vãi
"thanh tân, đẹp đẽ" nên
muốn rủ Vãi "tu hoài, tu hủy".
Bị trách mắng, bị cự tuyệt, Sãi chẳng cần dấu diếm, bày tỏ hết cái chân tướng
"hổ mang" của mình ra...
Còn các thiếu nữ đã xuống tóc đi tu
như trong thơ Nguyễn Thanh Lâm và trong lời bình của Đặng Xuân Xuyến thì văn
học nước nhà cũng đã có không dưới ba nàng nổi danh:
Truyện Quan Âm Thị Kính cốt tả đức tính nhẫn nhục và
lòng từ bi của bà Thị Kính, vì đó mà sau này bà trở thành Phật Quan Âm. Nhưng
người con gái nết na, xinh đẹp ấy cũng vì bị nghi oan âm mưu giết chồng,
bị nhà chồng mắng chửi và đuổi về nhà bố mẹ đẻ nên quá buồn tủi, bèn giả trai
đến tu ở chùa Vân (Vân Tự), được đặt pháp danh là Kính Tâm.
Hàng loạt ca khúc nổi tiếng "Chuyện
tình Lan và Điệp" viết về đôi trẻ yêu nhau nhưng bị số phận đớn
đau chia uyên rẽ thúy, được nhiều người ví như Romeo và Juliet hay Lương Sơn Bá
và Chúc Anh Đài của Việt Nam, lấy nguồn từ tiểu thuyết "Tắt
lửa lòng" của nhà văn Nguyễn Công Hoan. Cô thiếu nữ Lan ôm mối
tình tuyệt vọng bỏ nhà đến chùa để cắt tóc đi tu và rồi kết cục:
“Đời Lan khác chi,
Như một cành hoa xuân hương sắc sớm
phai mau
Một đêm gió mưa bên ngọn đèn quạnh
hiu
Lan đã cướp linh hồn
Ngoài xa từng tiếng cú kêu sương
nghe thê lương
Gió than não nề trong màn đêm nghe
đau thương
Từng hồi chuông ngao ngán ngân dài
như khóc than,
Tiễn một linh hồn’’
Một chú tiểu cũng tên là Lan trong “Hồn
bướm mơ tiên” của Khái Hưng là một cô gái vì lý do đặc biệt mà phải cải
nam để tu hành. Giả trai rồi mà chú tiểu Lan vẫn còn xinh đẹp đến nỗi chàng
sinh viên Ngọc, lần đầu lên chùa gặp mặt đã phải thắc mắc: "Quái lạ! Sao ở vùng nhà quê lại có người đẹp
trai đến thế, nước da trắng mát, tiếng nói dịu dàng trong trẻo như tiếng con
gái”. Và rồi Ngọc đã nhanh chóng phải lòng Lan. Và sự có mặt của Ngọc
đã đánh thức trong Lan cái gọi là tình yêu, gieo vào tim nàng những tiếng yêu
êm ả.
Vì vậy ví von:
“Biển lại mưa
Như thiếu nữ đã vào chùa xuống tóc”
Không hẳn là trắng trong tinh khiết
như nhà thơ và cả người bình đã cảm hứng.
Về Mưa biển, tôi nhớ nhà
thơ, nhà giáo Thúc Hà (Hà Thúc Chỉ), dạy học ở Hải Phòng cùng thời với tôi có
viết:
“Bỗng đâu mây kéo tối sầm
Con thuyền xa cũng khuất dần dặm
khơi”
Trong âm nhạc cũng có bài hát nổi
tiếng Mưa trên biển vắng, vốn là một ca khúc tiếng Pháp được dịch lời
sang tiếng Việt:
“Mưa buồn mãi rơi trên biển xưa âm
thầm
Ôi biển vắng đêm nao tình trao êm
đềm
Cơn sóng nào, gợi lên nỗi đau trong
em
Bao nhiêu chiều lang thang …. một
mình”
Xem ra thơ và nhạc về biển trong mưa
không thật đẹp, đẹp trắng trong, tinh khiết mà buồn buồn, ấy là biển trong mưa
không phải vào những hôm chớp bể mưa nguồn.
Thích bài bình của Đặng Xuân Xuyến
thì viết thế thôi.
Sài Gòn, ngày 9 tháng 5-2018
Tác gia, Nhà giáo NGUYỄN BÀNG
Địa chỉ: 17 đường 69, Tân Quy, Quận 7, Sài Gòn.
Email: bnguyen37@gmail.com
.............................................................................................................
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả
gửi qua email ngày 09.05.2018.
- Bài viết không thể hiện quan điểm
của trang Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ
nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
0 comments:
Đăng nhận xét