HÃY GỌI TÊN
CHO ĐÚNG: HỘI NHÀ VĂN
CHÍNH LÀ
HỘI… BƯNG BÔ
*
Thế là đại hội hội nhà văn Việt Nam khóa X đã “thành công rực rỡ”. ông “nhà nước vẫn nuôi anh em chúng ta” (Hữu Thỉnh) về vườn, nhường ghế cho “kẻ ám sát cánh đồng” (Nguyễn Quang
Thiều). Sự kiện này gợi cho tôi một vài suy nghĩ về cái hội mà tôi cũng có một
chân trong đó.
Hồi mới lên công trường xây dựng nhà máy thủy điện Hòa Bình trên Sông Đà,
tôi là một thanh niên 24 tuổi còn Tạ Duy Anh 19 tuổi. Chúng tôi gặp nhau, quen
nhau vì cùng có sự đam mê viết lách. Lúc đó, nhìn dòng chữ “hội nhà văn Việt
Nam” in dưới tiêu đề tờ báo “Văn Nghệ”, chúng tôi thấy một cảm giác ngưỡng mộ,
thiêng liêng dâng lên trong lòng. Và mỗi khi đọc một tác phẩm, thấy dưới tên
tác giả chua thêm những chữ như nhà văn, nhà thơ, giáo sư, tiến sỹ, trong lòng
chúng tôi đều có cái cảm giác ngưỡng mộ ấy. Hội nhà văn, khi ấy, với chúng tôi,
là một tòa lâu đài của tri thức, của nhân cách và của lòng dũng cảm. 
(Tác giả Vũ Hữu Sự)
Rồi thì vào năm 1993, sau khi học xong khóa IV của trường viết văn Nguyễn
Du, chúng tôi cũng trở thành hội viên của cái hội mà trước đó trong mơ tôi cũng
chẳng dám nghĩ đến việc mình được gia nhập vào nó.
Nhưng rồi càng ngày, tôi càng nhận chân ra gương mặt của nó. Hơn một nghìn
hội viên của cái hội được coi là sang trọng nhất nước này, tất cả đều cúc cung
dưới cái gậy chỉ huy của ban tư tưởng trung ương, mà ngày nay là ban tuyên giáo
trung ương. Toàn bộ nền văn học Việt Nam, kể từ tháng 8/1945 đến nay “mùa nào
thức ấy” dưới cái gậy đó. Khi cải cách ruộng đất nổ ra, tiêu diệt thẳng thay
hàng trăm ngàn người thuộc tầng lớp tinh hoa của nông thôn, thì có ngay:
“giết, giết nữa, bàn tay không phút nghỉ
cho ruộng đồng xanh tốt, thuế mau xong
cho đảng bền lâu, cùng rập bước chung lòng
thờ Stalin, thờ Mao Trạch Đông bất diệt”
và:
“thắp đuốc cho tỏ sân đình
thắp đuốc cho sáng đường làng đêm nay
lôi cổ chúng nó ra đây
đập đầu xuống đất, đọa đầy chết thôi”
…
thời chống Mỹ, có hàng nghìn tác phẩm trở thành thủ phạm khiến cho “trong một đêm, hai nghìn người xuống đồng
bằng/ sáng hôm sau quay về, còn có ba mươi”. Những tác phẩm được gọi là văn
chương ấy thực ra không có văn, chúng chỉ là những tác phẩm minh họa, những tác
phẩm bưng bô mà nói như Giáo sư Phạm Vĩnh Cư là “chúng rất giống tiểu thuyết, rất giống thơ”. Không chịu bưng bô ư?
hãy lấy những tấm gương Nguyễn Hữu Đang, Thụy An, Trần Dần, Lê Đạt, Hoàng Cầm,
Phùng Quán… mà soi.
Thời kỳ đầu của “đổi mới (thực ra là quay trở về với cái cũ)”, tuy ông
Nguyễn Minh Châu đã viết “lời ai điếu” cho thứ văn chương minh họa, bưng bô đó.
Nhưng từ ngày có “lời ai điếu” đến nay, tình hình vẫn vậy. Bất công trong xã
hội càng ngày càng chồng chất, án oan nhiều như lá rừng. Những vụ cưỡng chế đất
tàn bạo như Thủ Thiêm, Văn Giang, Lộc Hưng… Không một nhà văn nào dám mở mồm. Chỉ riêng
năm 2020 này, có hai sự kiện làm chấn động lương tâm xã hội. Đó là vụ tập kích
vào làng Hoành xã Đồng Tâm (Mỹ Đức, Hà Nội), một ngôi làng không có bất cứ một
ai vi phạm pháp luật vào 3 giờ ngày 9/1/2020 để giết, phanh bụng một lão đảng
viên 84 tuổi đời, 58 tuổi đảng. Và thứ hai là vụ giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy
Hải, với bản án giám đốc thẩm mất dạy, bất nhân, ngồi xổm lên pháp luật.
Với vụ án Hồ Duy Hải, trong hơn một nghìn hội viên hội nhà văn Việt Nam,
những người được cho là đại diện cho lương tâm của dân tộc, chỉ lác đác có một
vài người dám lên tiếng nói được một vài phần sự thật. Còn vụ Đồng Tâm, ngoài
nhà văn Tạ Duy Anh ra, không có bất cứ một ai dám mở mồm. Tất cả đều trở thành
những con hến.
Chao ôi, hội nhà văn của tôi. Một cái hội được sinh ra với mục đích để bưng
bô, và nó đã bưng bô một cách hoàn hảo. Không những thế, nó còn cổ vũ, hô hào
để cả triệu thanh niên “có thể biến thiên
nhiên thành điện, thép” lao vào chỗ chết. Và đó cũng là tội ác./.
Đồng quan điểm với nhà văn nhà báo Vũ Hữu Sự
Trả lờiXóa