THIÊN ĐƯỜNG THI CA KHÚC XXVIII - Chuyển Ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

(Nguồn ảnh: internet)

THIÊN ĐƯỜNG

THI CA KHÚC XXVIII

*

Vùng trời thứ chín. Động lực đầu tiên. Chín vòng tròn quay quanh một điểm sáng cố định và chói lòa. Bích Chi giải thích sự tương quan của chín vòng lửa này với chín vùng trời. Tôn ti trật tự giữa các thiên thần.

Trái ngược cuộc sống hiện thời,

Người trần nghèo khổ biết đời thật chân.

Làm tôi xáo động tâm hồn,

Giống người nhìn thấy trong gương đuốc hồng.

Khi anh được chiếu sau lưng,

Trước khi nhìn nghĩ và trông thấy điều,

Anh quay nhìn lại phía sau.

Xem ra sự thật thế nào, đúng không ?

Lời hát phù hợp nhịp nhàng,

Trí nhớ tôi nhắc, đã làm thế chăng ?                       10

Nhưng nhìn đôi mắt đẹp xinh,

Tình yêu đã hóa dây thừng trói tôi.

Khi quay nhìn và mắt tôi,

Đập vào vẻ đẹp bầu trời trong xanh.

Tôi nhìn quan sát chăm chăm,

Thấy một điểm lóe ra vầng chói chang.

Sáng chói đốt cháy mục quang,

Phải nhắm mắt lại, ánh trông sáng ngời.

Tinh cầu như bé hơn thôi

Tựa mặt trăng đặt cạnh nơi sáng này.                     20

Ngôi sao cạnh, sao lớn hơn,

Có lẽ chỉ cách một vầng hào quang.

Điểm sáng đủ màu nhìn chung,

Khí hơi nước bọc chung quanh đặc dày.

Quanh điểm sáng lửa vòng quay,

Rất nhanh tốc độ nó bay qua vòng,

Mọi chuyển động nhanh nhất thế gian,

Vòng lửa lại được một vòng khác quanh,

Vòng thứ ba, bởi vòng tư quanh,

Vòng tư, năm lại vòng sáu quanh,                                      30

Vòng bảy tiếp theo rộng tênh,

Thần thông tin của Junon chẳng bằng.*

Để chứa trọn vẹn cầu vòng,

Vòng tám, vòng chín lại còn rộng hơn.

Vòng sau quay chậm dần dần,

Tùy theo khoảng cách xa gần trung tâm.

Vòng có ánh sáng nhất trong xanh,

Vòng gần điểm gốc nhất trong các vòng.

Tôi nghĩ nếu vào được gần,

Phu nhân tôi thấy tôi còn hoài nghi.              40

Còn do dự, nói : “Bầu trời,

Toàn vũ trụ thuộc về nơi điểm này.

Hãy nhìn vòng gần nhất quay,

Nhanh nhất vì chính là vì tình thương.

Lửa tình từ đó bùng lên.”

Tôi : “ Vũ trụ, bố trí thiên cầu này,

Đúng trật tự ta thấy đây,

Tôi sẽ thông suốt từ đây mọi lời.

Trông thế giới cảm nhận thôi,

Có thể thấy các bầu trời cách ngăn.                        50

Càng tuyệt diệu, càng xa trung tâm.

Do đó nếu kết luận nên một dòng,

Ngôi đền thần thánh huy hoàng,

Chỉ tình với ánh sáng làm biên cương.

Tôi muốn biết tại sao rằng,

Hình ảnh và bản gốc không khớp vào,

Tôi nghĩ chẳng biết làm sao ?”

Nàng rằng: “Những ngón tay nao của chàng,

Không đủ gỡ thắt nút trên,

Cũng không gì lạ, không quen, khó làm.”               60

“Chú ý nghe em.” Nàng rằng :

Nếu chàng muốn giảm bớt lòng nghi nan.

Cần suy nghĩ tinh tế hơn,

Vòng rộng hay hẹp ở trên Thiên Đường,

Ít nhiều tính năng được truyền,

Thấm nhuần đều khắp ở trong các phần.

Tính năng ân huệ lớn hơn,

Ân huệ càng lớn, vật truyền lớn hơn.

Bộ phận vật thể vẹn toàn,

Tính năng này kết liên cùng với nhau.                     70

Cả vũ trụ tương ứng nhau,

Vòng yêu thương, có ai nào biết hơn ?

Nếu tương ứng cách đo chàng,

Tính năng này chỉ vẻ trông bề ngoài.

Bên ngoài thực thể phơi bày,

Và chàng sẽ thấy tỷ lệ này bao nhiêu.

Giữa nhiều ít, giữa ít nhiều,

Mỗi bầu trời có riêng điều trí năng.”

Bầu không khí thật huy hoàng,

Gió Bắc Khuê thổi qua ngàn biển xanh.*               80

Làn gió mát nhất dịu êm,

Sương mù vẩn đục đã tan trong trời.

Quang đãng như đang tươi cười,

Vẻ đẹp rực rỡ các nơi khắp vùng.

Tôi cũng vậy khi phu nhân,

Trả lời tôi hỏi suốt thông rõ ràng.

Chân lý sáng như sao ngàn,

Giải thích lời hỏi, hàn huyên đã ngừng.

Giống như sắt tóe lửa nung,

Tia sáng nhấp nháy ở trên thiên cầu.                       90

Mỗi tia lửa đám cháy theo,

Số lượng tia lửa vượt cao hàng nghìn.

Như cờ vua cấp số nhân,*

Tôi nghe lời hát vui mừng vang lên.

Nơi cố định vang lâu bền,

Là nơi chổ ở thiên thần xưa nay.

Bích Chi thấy phân vân này :

“Vòng đầu tiên đó nơi đây.” Nàng rằng :

“Các Thiên thần và Thượng đẳng thần.”*

“Họ đi nhanh chóng theo đường tình yêu.              100

Cố đến gốc, có thể theo,

Họ đạt được bởi tầm cao cách nhìn.

Những thiên thần khác bay quanh,

Là những thiên chức ở trong Thiên Đình.

Để hoàn chỉnh bậc cuối cùng,

Biết rằng tất cả họ lòng sướng vui.

Tùy cái nhìn thấu tận nơi,

Vào chân lý đó hồn thời bình an.

Từ đó thấy đấng phúc ân,

Dựa trên thị giác chứ không là tình.                        110

Đến sau, thứ hai là tình,

Thị giác được tính việc mình xứng công.

Sinh bởi thiện chí phúc ân,

Như thế họ tiến theo tầng bậc lên,

Bậc khác cũng đâm chồi bông,

Đơm hoa kết trái mùa xuân vô cùng.

Chẳng rụng sao Sơn Dương đêm,*

“Hosannah” hát vang lên chúc mừng.

Theo ba giai điệu ba cung,

Thánh thót vui, hệ tam phân sinh thành.                 120

Rồi còn các bậc Nữ Thần,*

Thần Tổng Quản, Đức Hạnh Thần tiếp qua.

Thần Quản Lý bậc thứ ba,

Hai bậc áp chót ấy là  thần thiên,*

Thần Giáo Chủ, Chính Thiên Thần,

Cuối cùng là các Lễ Tân Thiên Đình.

Các bậc này hướng cao đường,

Dưới trần sức mạnh quang vinh Chúa Trời.

Tất cả thu hút cao vời,

Dïonysio ước muốn đời lớn lao.*                    130

Chăm chú ngưỡng vọng đi theo,

Phân biệt gọi đúng như tôi gọi lời.

Như Thánh Grégoire xa rời,*

Ngay khi mở mắt lên trời ngắm trông.

Ông đã tự cười chính mình,

Một người trần lại nói cùng thế gian,

Chân lý bí ẩn chớ ngạc nhiên,

Bậc thầy ông học chuyện thần nơi đây,*

Bí mật các tinh cầu này.                             139

--------------

CHÚ THÍCH :

31. Iris Thần Móng Cầu Vòng,  thần truyền tin cho Junon (Héra) vợ Thần Vương Zeus. Nếu cầu vòng hoàn chỉnh thì vẫn quá hẹp để có thể chứa được vòng thứ bảy.

80. Gió Bắc Khuê (Borea, Borée) làn gió mát thổi từ hướng cực Bắc.

93. Cờ vua cấp số nhân : Theo chuyện cổ nhân gian phương Đông : vua Ba Tư đánh cờ với người sáng chế ra trò chơi đánh cờ. Người này đưa ra điều kiện : Nếu anh ta thắng ván thứ nhất thì nhà vua thưởng cho một hạt lúa mì, thắng ván thứ hai thì nhân đôi thưởng hay hạt, ván thứ ba thì bốn hạt, cứ thế nhân đôi và tiếp tục như thế. Nhà vua đồng ý nhưng cuối cùng kho của nhà vua không đủ lúa mì để trả thưởng.

99. Các Thiên thần được chia ra ba cấp :

Serafi : Thiên Thần Thượng đẳng.

Cherubi : Thiên thần.

Troni : Thiên chức, là thần ban bố và thực thi các lệnh chỉ của Thiên Đường.

123. Các Nữ Thiên thần cũng chia làm ba cấp :

Dominazioni : Thiên thần Tổng quản.

Virtudi : Thiên thần Đức hạnh.

Podestadi : Thiên thần Quản lý.

124. Bậc áp chót có ba cấp:

Principati : Thiên thần Giáo chủ.

Arcangeli :  Tổng Thiên thần.

Argelici ludi : Thiên thần Lễ hội.

Các thiên thần này thuộc cấp bậc thấp nhất, là cư dân thiên đường còn được gọi Angeli festanti (Thiên thần Lễ hội).

132. Dionisio :  Dionigi Areopagita được nhắc đến ở TĐ X.117 được xem là tác giả quyển Di coelesti hierarchia. Dante dựa theo sự phân cấp các bậc thiên thần ở đây.

133. Gregorio. Giáo Hoàng Gregrio Magno.

138. Thánh Paulo. (Paul)

 *

PHẠM TRỌNG CHÁNH

Tiến sĩ Khoa Học Giáo Dục

Địa chỉ: Viện Đại Học Paris V Sorbonne.

Email: phamtrongchanh@free.fr

 

 

 

.............................................................................................................

- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 23.06.2021.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến. 

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.