LÀM
SAO VUI VỚI CHUYỆN THỊ PHI?
*
Xã hội là một tập hợp đa dạng bởi nhiều sắc
tộc, tôn giáo, dòng họ, gia đình mà mỗi thành phần đều có căn cơ, trình độ, nếp
sinh hoạt tình cảm và đời sống khác nhau. Do vậy việc nảy sinh xung đột phức
tạp, nhiều khi gay gắt, đến xấu ác, cũng là chuyện không thể tránh khỏi. Tục
ngữ có câu “Bá nhân-bá tánh”, vấn đề là làm sao sống giữa bá nhân-bá tánh ấy mà
lòng vẫn an bình, vui vẻ.
Những mâu thuẫn cần có giữa các cá nhân, tập
thể, tổ chức với nhau là dấu hiệu đáng trân trọng của phát triển, tiến bộ trên
lộ trình hướng về Chân, Thiện, Mỹ. Một xã hội được gọi là văn minh tiến bộ phải
luôn tôn trọng những mâu thuẫn đó, để cùng nhau góp phần xây dựng đời sống tốt
đẹp, hạnh phúc hơn.
Tuy vậy, bên cạnh những mâu thuẫn tích cực
cần thiết ấy, buồn thay lại có rất nhiều mâu thuẫn phát sinh từ cửa miệng và
lòng dạ của những kẻ xấu bụng, với những ý đồ đen tối, nhằm làm giảm uy tín,
năng lực, hay trừ hại người khác bằng những lời xấu xa, tin đồn thổi, hay
chuyện bịa đặt cho thỏa cái tâm đen tối, ác độc của mình hòng đạt được điều
mình mong muốn. Đó là chuyện thị phi.
Thị phi là chuyện phải và quấy, là lời thiên
hạ bình phẩm đúng sai - tốt xấu - thiện ác. Trong tiếng “thị” còn ngầm chỉ chỗ
tranh nhau mua bán (cãi nhau). Trong tiếng “phi” đã có nghĩa là không phải, nói
xấu người. Từ nguyên ngữ, thị phi đã có ý nghĩa không tốt thế mà vẫn còn nhiều
người dính mắc, vướng vào.
Từ xưa, nhân loại đã biết rằng: Vua tin lời
thị phi thì quan thần bị hại. Cha mẹ tin lời thị phi thì con cái bị ruồng bỏ.
Vợ chồng tin lời thị phi thì gia đình ly tán. Nhưng có mấy ai tìm ra cách vượt
thị phi để được an vui?
Nhiều ý kiến cho rằng, rất khó để có thể đối
mặt với những lời lẽ hiểm độc thị phi nên tốt hơn hết là chỉ nên im lặng.
Pittacos cho rằng “Im lặng là cấp độ cao nhất của sự khôn ngoan. Ai không biết
im lặng, tức là không biết nói”. Phương Tây cũng có câu tục ngữ “Im lặng là
vàng” nhưng im lặng cũng chỉ là sự đối diện trước lời thị phi một cách tiêu cực
mà thôi. Làm sao sự im lặng cũng là một câu trả lời có năng lực xóa tan mọi thị
phi (đem lại cho chính mình niềm an vui đích thực) - chứ không phải là sự cam
chịu, ưu phiền. Nếu không làm được vậy, đôi khi sự im lặng sẽ bị ngộ nhận như
Euripide đã nhận xét: “Sự im lặng là thú nhận”.
Sách xưa có ghi lại một câu chuyện đáng để
chúng ta suy ngẫm: “Trong một buổi nhàn hạ, vua Đường Thái Tông hỏi chuyện cận
thần là Hứa Kính Tôn rằng: Trẫm thấy khanh phẩm cách cũng không phải là phường
sơ bạc. Sao lại có nhiều tiếng thị phi chê ghét như thế? Hứa Kính Tôn trả lời:
Tâu bệ hạ, như mưa mùa xuân tầm tã, người nông phu mừng cho ruộng đất được thấm
nhuần, kẻ bộ hành lại ghét vì đường đi trơn trợt. Trăng mùa thu sáng vằng vặc,
hàng thi nhân vui mừng gặp dịp thưởng du ngâm vịnh, nhưng bọn đạo chích lại
ghét vì ánh trăng quá sáng tỏ. Trời đất kia vốn vô tư không thiên vị mà vẫn bị
thế gian trách hận ghét thương. Còn hạ thần đâu phải một người vẹn toàn thì làm
sao tránh khỏi tiếng chê bai chỉ trích?”.
Đối diện với những tiếng thị phi một cách trí
tuệ và nhân ái nhất vẫn là câu chuyện Đức Phật gặp ngoại đạo hiềm khích: “Một
lần, Phật đi giáo hóa ở vùng có nhiều người tu theo Bà-la-môn giáo. Các tu sĩ
Bà-la-môn thấy đệ tử của mình đi theo Phật nhiều quá, nên ra đón đường Phật mà
mắng chửi. Phật vẫn đi thong thả, họ đi theo sau không tiếc lời rủa sả. Thấy
Phật thản nhiên làm thinh, họ tức giận, chặn Phật lại hỏi: Ngài có điếc không?
Đức Phật đáp: Ta không điếc. Vậy Ngài không điếc sao không nghe tôi chửi? Đức
Phật nói: Này Bà-la-môn, nếu nhà ông có tiệc, thân nhân tới dự ông lấy quà tặng
mà họ không nhận thì quà đấy về tay ai? Bà-la-môn đáp: Quà ấy về tôi chứ ai!
Phật kết luận: Ông chửi Ta, Ta không nhận thì cũng như vậy”.
Đức Phật đã từng dạy: Khi bị người ác mắng
chửi (hay tìm cớ nói xấu, bịa chuyện), ta không nhận thì người ác giống như
người ngửa mặt lên trời phun nước bọt, nước bọt không tới trời mà rơi xuống
ngay mặt người phun. Có thọ nhận mới dính mắc đau khổ, không thọ nhận thì an
vui hạnh phúc!
Hiểu rõ được như vậy, trước những lời thị
phi, chúng ta cần bình tâm suy xét, chớ nên vội tin nghe, chớ nên thọ nhận mà
cần mau xa lánh và giữ tâm mình an nhiên, vui vẻ.
Chúng ta cũng đều biết rằng khẩu nghiệp là
một trong những nghiệp nặng nề nhất mà một người có thể dễ dàng tạo ra. Vết
thương gây ra trên thân thể người khác còn có ngày lành nhưng vết thương gây ra
bởi lời nói thì chẳng biết ngày nào mới lành lại được. Nghiệp lành hay dữ cũng
đều từ miệng mà sinh ra cả!
Hãy cẩn trọng với lời nói của mình, đừng gây
ra thị phi cũng đừng trách móc người khác chỉ vì lỗi lầm của họ. Bởi “Vị thánh
nào cũng có một quá khứ, và tội đồ nào cũng có một tương lai”. Hãy nên mở lòng
cảm thông, yêu thương và chia sẻ với tất cả, thì đời sống bao giờ cũng được an
vui trọn vẹn!
Mời
nhấp chuột đọc thêm:
- Các bài viết của
(về) tác giả Kiều Mai Sơn0
- Các bài viết của
(về) tác giả Đông La0
Mời nghe Đặng Xuân Xuyến đọc bài thơ TIỆC RƯỢU TRONG MƠ:
Nguyễn Thị Lan Anh giới thiệu
Tác giả: Mang
Viên Long Nguồn: Giác Ngộ
Ảnh minh họa sưu tầm từ nguồn: internet
Bài viết là quan điểm riêng của các tác giả.
0 comments:
Đăng nhận xét