 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
ĐỌC “RU CON”
CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN
RU CON
Con mỗi ngày mỗi
lớn
Mình mỗi ngày mỗi
già
Tóc thêm dày sợi
bạc
Đêm trở mình nhiều
hơn.
Lặng nhìn con nằm
ngủ
Ngổn ngang mối tơ
vò
Ầu ơ... thương cái
ngủ
Giấu nỗi buồn trong
thơ.
Giận “người lớn”
dạy hư
Khiến con thơ phải
khổ
Con níu vào giấc
ngủ
Kiếm nụ cười trong
mơ
Con như búp non tơ
Cần đời cha bóng cả
Cha đã qua mùa hạ
Chở che con mấy
mùa?
Ầu ơ... Ơi cái ngủ
Ngủ ngoan nào con
yêu...
*.
Hà Nội, chiều 20 tháng 08 năm 2013
 |
| (Nhà thơ Nguyễn Đăng Hành) |
Thường thì người ta
hay dùng lục bát để ầu ơ ru con, có mấy ai dám dùng thể thơ ngũ ngôn để ru con.
Ấy thế mà nhà thơ Đặng Xuân Xuyến đã mang thể thơ ngũ ngôn âm dương cân đối,
nhịp điệu hùng khí để ru con. Âu cũng là cái may, cái mạnh để nhà thơ diễn đạt
cái tình của mình.
Bài thơ đi thẳng vào vấn đề, không kể lể dài
dòng, không trình bày nguyên nhân, đã dựng
được một khung cảnh chân thật, cảm động:
Con mỗi ngày mỗi
lớn
Mình mỗi ngày mỗi
già
Tóc thêm dày sợi
bạc
Đêm trở mình nhiều
hơn.
Ngay ở khổ thơ đầu,
đã khắc họa hình ảnh người cha với những đường nét đặc biệt: Đó là người cha
độc thân, gánh cả thiên chức làm cha và làm mẹ. Đó là người cha cô đơn, đang
cảm nhận sự già yếu của bản thân theo thời gian
(tóc thêm dày sợi
bạc) nên càng trăn trở, lo lắng cho tương lai của đứa
con, khiến “Đêm trở mình nhiều hơn”.
Hình ảnh người cha “lặng nhìn con nằm ngủ” trong khung cảnh
tĩnh lặng với trĩu nặng yêu thương ấy, tưởng yên bình mà lại hừng hực cái tâm
biến động:
Lặng nhìn con nằm
ngủ
Ngổn ngang mối tơ
vò
Ầu ơ... thương cái
ngủ
Giấu nỗi buồn trong
thơ.
Hành động “Giấu nỗi buồn trong thơ” không
phải trốn tránh hiện thực mà là giấu đi những nỗi buồn, để con thơ luôn được
vui tươi trong sự chở che, bảo bọc của người cha.
Bài thơ đi tiếp với
nhịp trầm trầm như tự sự:
Giận “người lớn”
dạy hư
Khiến con thơ phải
khổ
Con níu vào giấc
ngủ
Kiếm nụ cười trong
mơ
Không một lời kể
lể, không một câu đấu tố “kẻ” được gọi là “người
lớn” đã “dạy hư”, làm khổ đứa con
bé bỏng của mình, nhưng đã hiện lên hoạt cảnh đầy kịch tính, xúc động: “Con níu vào giấc ngủ/ Kiếm nụ cười trong mơ”.
Đọc đến đây tôi đã
khóc, khóc thật sự bởi hình ảnh “con níu
vào giấc ngủ” chứ không phải níu con vào giấc ngủ - “Kiếm nụ cười trong mơ” chứ không phải nở nụ cười trong mơ. Động từ
“níu” và “kiếm” sử dụng thật đắt và sống động,
gây được xúc cảm: Một đứa trẻ ở lứa tuổi rất ngây thơ trong sáng đã sớm hiểu
chuyện, ý thức được thiệt thòi của mình mà “níu
vào giấc ngủ” để “kiếm nụ cười trong
mơ”, để tự bù đắp những
thua thiệt cho mình. Và người cha, cảm được những giọt lệ âm thầm của người
con, hiểu được những khao khát, thua thiệt của người con, đã lặng nhìn con ngủ
với những xót xa trĩu nặng. Dù không vạch tội cụ thể “người lớn” nào đã làm khổ con mình nhưng người đọc vẫn nhận diện ra
kẻ đó là ai và cảm nhận được nỗi uất hận trào dâng trong lòng người cha đối với
kẻ nhẫn tâm làm khổ con mình. Đây là khổ thơ mấu chốt. Cấu tứ đặc biệt này tạo
dòng chảy sức sống của bài thơ.
Con như búp non tơ
Cần đời cha bóng cả
Cha đã qua mùa hạ
Chở che con mấy
mùa?
Nhà thơ đã dùng thủ
pháp so sánh đối tỉ để hiện lên khuôn mặt non tơ của con thơ bên gương mặt
cương nghị và bóng dáng lồng lộng của người cha dẫu đã qua mùa hạ rực lửa vẫn
vững vàng chở che cho đứa con bé bỏng của mình. Tôi hơi ngạc nhiên với dấu chấm
hỏi “?” ở cuối khổ thơ này: “Chở che con
mấy mùa?”. Phải chăng, vì sợ sức khỏe và tuổi già sẽ không thể che chở cho
con đến khi con trưởng thành nên người cha mới nặng lòng đến thế? Theo tôi, giá
cứ chấm than “!” có lẽ sẽ gợi cảm, tạo hồn thơ hơn.
Ầu ơ... Ơi cái ngủ
Ngủ ngoan nào con
yêu...
Bài thơ dừng lại
rất đúng lúc, đã khơi dòng mãn đạt tình cảm cha con, đã bừng sáng lên niềm tin
vào tương lai tốt đẹp. Dù vậy, Ru Con
vẫn chưa thật sự là bài thơ hay, mới chỉ đạt ở mức khá được.
Tiêu đề bài thơ tuy cũ, cấu tứ thơ lại hiền lành nhưng sự chân thực được cất lên từ tình yêu
thương con vô bờ của người cha đã khiến bài thơ sống động, có sức truyền cảm,
làm run rẩy, xúc động trái tim người đọc. Đấy chính là cái thành công, cái được
của Ru Con!
*
Mời nghe nhạc phẩm ĐÔI CHÂN TRẦN của
Phôn Ksor qua tiếng hát Ya Suy:
*
Hà Nội, ngày 17.04.2017
NGUYỄN ĐĂNG HÀNH
Địa chỉ: Thôn Khoan Tế, xã Đa Tốn
huyện Gia Lâm, tỉnh Hà Nội.
Điện thoại: 0166.467.78.26
.
.
……………………………………………………………………
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 17.04.2017
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
0 comments:
Đăng nhận xét