ĐỌC ‘THÌ
THẦM’
THƠ TỬ GIANG
*
THÌ THẦM
Đã nghe trong gió
heo may
Hương chi như là
hương nắng
Tiếng gì chùng
trong khoảng lặng
Như là mật ngữ yêu
thương...
Trầm khúc xao xót
hạ vương
Thu sang bẻ bàng
mắt lá
Con đường sương
quen bổng lạ
Rưng rưng ngâu hạt
giao mùa...
Ta thức cùng ánh
sao rua
Tri âm nổi lòng nhớ
bạn
Trăng ngủ giữa
quầng mây tán
Thu lịm quá mù sa
mưa...
Mơ màng rèm động
buồn khua
Thắp tim khơi lên niềm
nhớ
Tình nhau đã như
hơi thở
Tìm nhau tìm đã bao
mùa...
Tựa đêm bên cánh
song thưa
Tâm tư về cùng muôn
hướng
Thì thầm...thì thầm
độ lượng
" Lòng chợt từ
bi bất ngờ...!"
*
TỬ GIANG
LỜI BÌNH:
 |
| (Tác giả Châu Thạch) |
Sáng nay, lại một niềm vui mới đến với tôi khi
đọc một bài thơ vào thu thật hay, khi ngoài trời mùa thu vừa đến (Ngày 5 tháng7
âm lịch).
Nhà thơ Tử Giang (Hồ Viết Thắng) với tác phẩm “Thì Thầm” đã lặng lẽ đem đến tâm hồn
tôi thứ hương thu, vị thu không se lạnh vì còn chút ánh nắng cuối hè và một cảm
nhận thư thái khi thấy lòng mình cũng “chợt
từ bi bất ngờ” như tác giả ở trong thơ.
Hãy bước vào khổ thơ đầu tiên để nghe tiếng “thì thầm” của thu bằng “mật ngữ” “chùng
trong khoảng lặng” nhưng làm êm ái lòng ta:
Đã nghe trong gió heo may
Hương chi như là hương nắng
Tiếng gì chùng trong khoảng
lặng
Như là mật ngữ yêu thương...
Đa số các
thi nhân đều tả gió heo may thì se lạnh. Ngược lại, nhà thơ Tử Giang nghe có
hương nắng trong gió heo may. Nắng mùa hè thì nóng, thì gay gắt. Nắng mùa thu
thì dịu mát hơn. Ý thơ gió mùa thu mang hương của nắng mùa hè cho ta cảm nhận
được hoàn toàn thời tiết của buổi giao mùa.
Đọc khổ thơ trên, tâm hồn ta không những được thụ
hưởng mùi hương nồng thơm của buổi đầu thu mà còn nghe trong yên lặng, mật ngữ
yêu thương của thiên nhiên, của trời đất, của Thượng Đê rót vào lòng ta nữa.
Nhà thơ nói “mật ngữ” nhưng trong tôn
giáo nói đây là sự “ khải thị” cúa
Đức Chúa Trời đối với chúng ta. Ai nhận được sự khải thị ấy thì người đó đến
gần với Thương Đế.
Qua khổ thơ thứ hai, ta nghe được sự trao đổi
thầm thì giữa hai mùa hạ và thu trong những trầm khúc như ở siêu tần số, đồng
vọng vào lòng ta, khiến lòng ta có một chút “xao xót”, một chút “rưng rưng”
cùng âm hưởng đầy thi vị của thơ:
Trầm khúc xao xót hạ vương
Thu sang bẻ bàng mắt lá
Con đường sương quen bổng lạ
Rưng rưng ngâu hạt giao mùa...
Đọc khổ thơ, ta cảm nhận một cuộc chia tay đầy
lưu luyến giữa mùa hạ và mùa thu, như cặp tình nhân bin rịn nhau trong giờ đưa
tiễn.
Đọc khổ thơ, ta cũng nhớ đến đoạn văn của Thanh
Tịnh “Con đường nầy tôi đã quen đi lại
lắm lần, nhưng lần nầy tôi tự nhiên thấy lạ… Hôm nay tôi đi học.”. Thanh
Tịnh thấy lạ vì đi học lần đầu. Tử Giang thấy lạ vì con đường hôm nay có sương.
Cùng một sự thấy con đường bỗng lạ, tuổi họ khác nhau, hoàn cảnh khác nhau,
nhưng tâm hồn hồn họ vẫn trẻ và nhạy cảm như nhau khi họ đều cảm nhận được cái
lạ trên con đường không thay đổi mấy, bởi trong lòng họ đều rung động bởi tiếng
thu.
Đọc khổ thơ, ta cũng cảm nhận sự giao mùa từ cái
bao la đến từng chi tiết nhỏ. ”Trầm khúc xa xót hạ vương” là biến
chuyển trong trời đất. “Thu bẻ bàng mắt
lá”, “Rưng rưng ngâu hạt giao mùa”
là biến chuyển trong từng chi tiết. Tất cả cho ta một cảm nhận tường tận buổi
giao mùa, khiến lòng ta như chiếc kính máy ảnh, có khi như mở rộng ra, có khi
như khép nhỏ lại, thu nhận những cảm xúc lắng đọng hương vị buổi đầu thu đầy đủ
trong tâm hồn.
Qua khổ thơ thứ ba, nhà thơ đưa nỗi nhớ vào thơ,
làm bài thơ sinh động thêm khi nhân cách hóa cho trăng và mùa thu thành người:
Ta thức cùng ánh sao rua
Tri âm nổi lòng nhớ bạn
Trăng ngủ giữa quầng mây tán
Thu lịm quá mù sa mưa...
Sao Rua hay còn gọi là Cụm sao Thất Nữ, là tên
cụm sao phân tán trong chòm Kim Ngưu. Sao Rua thường quan sát được vào lúc sáng
sớm đầu muà thu. Nhìn bằng mắt thường, sao Rua là một đám nhỏ gồm nhiều sao lờ
mờ trên bầu trời đêm, rất dễ nhận thấy. Nhà thơ “Ta thức cùng ánh sao rua” nghĩa là thao thức suốt đêm.
Trong khi nhà thơ thức cùng ánh sao rua, thì nhà
thơ cho trăng ngủ, cho mùa thu lịm đi trong sương mù. Để làm gì? Để hư cấu nỗi
nhớ của mình cũng có âm thanh nổi trội, thứ âm thanh trầm ẩn bay lên, tỏa ra cùng
vạn vật, lắng đọng trong sự im lìm, trong giấc ngủ của trăng, trong sự lịm đi
của bầu trời sương mù, của bầu trời sa mưa ở một miền xa xa, bầu trời sa mưa đã
làm mờ bóng thu trong đôi mắt thi nhân. Bởi thế nhà thơ viết “Tri âm nỗi lòng nhớ bạn” là biết được âm
thanh của nỗi nhớ trong lòng mình đồng vọng trong đêm, bằng một giai tầng mà
chỉ nhà thơ nghe được.
Qua khổ thơ thứ tư, cảnh bắt đầu xao động, nhà
thơ thức dậy như qua một giấc thụy du:
Mơ màng rèm động buồn khua
Thắp tim khơi lên niềm nhớ
Tình nhau đã như hơi thở
Tìm nhau tìm đã bao mùa...
Khổ thơ đã miêu tả đúng một hiện tượng tâm lý:
Bức rèm khua động làm tỉnh cơn xuất thần. Linh hồn quay về với thân xác, nghe
được những biến chuyển trong con tim, trong hơi thở của mình, nhớ được thời
gian đã tìm nhau. Chắc chắn bây giờ nhà thơ sống bằng nội tâm mà quên hết thời
khắc bên ngoài.
Đúng vậy, vì qua khổ thơ chót, nhà thơ công nhận
tâm tư mình đã tràn đi, về muôn hướng:
Tựa đêm bên cánh song thưa
Tâm tư về cùng muôn hướng
Thì thầm...thì thầm độ
lượng
"Lòng chợt từ bi bất
ngờ...!"
Cả bài thơ như tiếng thì thầm thổ lộ niềm riêng
mà khổ thơ cuối như lời thì thầm nguyện cầu với Phật hay với Chúa của mình,
khiến cho tâm thần thoát ra và bay đến một miền độ lượng, từ bi.
Bài thơ biến chuyển bất ngờ ở khổ thơ cuối, đem
cho người đọc một hơi thở thơm mùi đạo lý, thanh thoát tâm hồn, thư thái trong
nối nhớ và hóa bướm để bay về một miền thanh tịnh.
Bài thơ khác với một bài thơ tình, khác với một
bài thơ thiền, rất lãng mạn nhưng cũng rất bất ngờ khi phút cuối, bài thơ đưa
ta vào tỉnh tọa an nhiên trên những biến chuyển của đời và của chính nội tâm
ta. Bài thơ thật hay!
*.
CHÂU THẠCH (Trương Văn Trạn)
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
…………………………………………………………………………
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 24.08.2020.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân
Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ
nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét