 |
| (Nguồn ảnh: internet) |
ĐỌC “CHẤP CHỚI”,
THƠ ĐẶNG XUÂN XUYẾN
CHẤP CHỚI
Có người líu ríu theo chồng
Có người líu ríu theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn ngắt
Thúc nhịp trống dồn...
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ luồn kim”
Ơi người nhớn nhác đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê mải...
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
*
Làng Đá, 21 tháng
04.2017
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
LỜI
BÌNH:
Dầu tác giả Đỗ
Anh Tuyến đã viết một bài bình cho bài thơ này và
nhận xét “Chấp Chới chưa phải là một bài thơ
hay, mà chỉ là một bài thơ khá, trên mức trung bình” (xem: /chap-choi-mot-bai-tho-la-ve-cau-tu-tac.html) thì tôi vẫn đánh giá nó là một bài thơ
hay vì nó đã là “một bài thơ khá,
trên mức trung bình” thì phải là một bài thơ hay rồi. Tôi đã viết
nhiều bài cảm nhận về thơ Đặng Xuân Xuyến nên tôi không muốn viết nữa
về anh. Thế nhưng đọc “Chấp Chới” xong thì trí óc tôi
cứ ngứa ngáy như thơ anh có chất gì gây ngứa cho tôi. Ngứa thì phải gãi,
không gãi thì nó cứ ngứa. Vậy nên tôi phải viết. Đây là viết cho tôi,
như mình tự gãi cho đã ngứa mình, chớ không phải viết cho nhà thơ chút
nào.
 |
| (Tác giả Châu Thạch) |
Khổ thơ thứ nhất
vào đề cho ta liên tưởng đến hình ảnh xa xưa của cái thời hát dân ca
thịnh hành ở các miền quê Bắc bộ.
Có người líu ríu
theo chồng
Buông lơi lời hát
Bỏ ngày xuân ngăn
ngắt
Thúc nhịp trống
dồn...
Các cụm từ “líu ríu theo chồng” cho ta nghĩ đến
một đám cưới ép duyên. Rồi các câu thơ “Buông lơi câu hát/ Bỏ ngày xuân ngăn ngắt/ Thúc nhịp trống dồn”
khiến ta liên nghĩ đến vô vàn hội hè, đình đám gọi là “văn hoá phi
vật thể” của cái thời mà nông thôn còn nguyên bản sắc của nó. Ngày
nay, các hội hè đó được lập lại một cách giả tạo mà nếu đưa vào
thơ thì nó trở thành nhạt nhẽo cho thơ. Vậy nên đọc bốn câu thơ trên ta
phải nghĩ về quá khứ thì mới thấy rung động bởi vàng son của một
thời và bởi niềm đau của người phụ nữ trong thời lạc hậu xa xưa mà
ngày nay rất ít xảy ra.
Vậy khổ thơ hay
chổ nào? Hay ở chỗ nói cụt ngủn mà lại diễn đạt tràn lan. Ta đọc
thơ, hiểu được tính cách cô gái, thấy được làng quê yên bình, cảm nhận
được dáng dấp cô gái bị ép theo chồng, và tất cả tâm hồn ta như
đứng giữa cái khung cảnh yêu thương, gắn bó, cộng với nỗi buồn điểm
xuyết, làm cho thi vị trong tâm hồn được thắm thiết thêm.
Vế thơ thứ hai
diễn tả cái gì? - Thất tình và đi tìm kỷ niệm:
Se sắt buồn
Ơi người “xe chỉ
luồn kim”
Ơi người nhớn nhác
đi tìm
Đầu ghềnh cuối bãi
Lời xưa có còn mê
mải...
Người “xe chỉ luồn kim” là người vợ. Câu
thơ cho ta biết cô gái “líu ríu theo
chồng” đã thành người “xe chỉ
luồn kim” cũng buồn “se sắt”.
Còn người ở lại thì lang thang “Đầu
ghềnh cuối bãi” và mê mải trong tâm đi tìm kỷ niệm của quá khứ.
Khổ thơ với
những vần thơ có thể gọi là “cà dựt”, nghĩa là nó ngắt khúc từng
ý thơ và tứ thơ không dính dáng gì nhau, nhưng chính cái “cà dựt”
đó làm cho tiếng thơ
trở nên dập dồn, kích thích người đọc, làm căng thẳng cảm xúc và
trọn vẹn gói vào đó niềm đau của đôi trai gái thất tình.
Qua khổ thơ thứ
ba tác gỉả dùng từ ngữ như
những nhát búa đập liên tục vào điểm yếu của con tim, làm cho đau
đớn, làm cho rỉ máu, làm cho nghẹn ngào, uất ức:
Tìm ai...
Kìa ai...
Lừng chừng câu hát
Gió gằn ràn rạt
Trời mưa...
Chấp chới cánh diều.
Cuối cùng, tác
giả dùng câu thơ “Chấp chới cánh diều”
để hình tượng cho bài thơ “Chấp Chới” của mình. Đó là một
kết luận tuyệt hảo diễn đạt toàn bộ sự chao đảo, nỗi cô đơn và vẻ
đẹp lung linh của mối tình như cánh diều chấp chới giữa bầu trời.
“Chấp chới” là một bài thơ vô
cùng “chấp chới”. Nó đúng như
là cánh diều vút lên rồi chao lượn trên nền trời. Nó làm người xem
cứ ồ lên tán thán vì nhìn đã con mắt, bởi chính “Chấp chới” là một “cánh diều” vừa lạ lại vừa lả
lướt tung hoành trên bầu trời, đem lại cảm giác mãn nhãn cho người xem ./.
*
Mời nghe nhạc phẩm CHUYỆN TÌNH THẢO NGUYÊN của
Trần Tiến qua tiếng hát Thu Hà:
*
CHÂU THẠCH
(Tên thật: Trương Văn Trạn)
Địa chỉ: 75 Phan Kế Bính, Đà Nẵng.
ĐT: 0929128967 - 05113894610
Email: truongvantran@hotmail.com
…………………………………………………………………………
- © Tác giả giữ bản quyền.
- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 03.05.2017
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
0 comments:
Đăng nhận xét