THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI - CÁC LINH HỒN KHÔNG RỬA TỘI SINH TRƯỚC CHÚA JÉSUS - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

Đặng Xuân Xuyến Thứ Tư, tháng 6 03, 2020 Leave a Comment

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI

CÁC LINH HỒN KHÔNG RỬA TỘI

SINH TRƯỚC CHÚA JÉSUS

Dante thức dậy - Cõi Minh Phủ - Chúa xuống Địa Ngục - Các thi sĩ thời Cổ Đại - Lâu đài các bậc sáng suốt và hiền nhân.

Cơn mê chợt tỉnh ngỡ ngàng,

Chớp gầm, sấm sét bàng hoàng giấc say.

Như người bị sức chuyển lay,

Nghỉ ngơi đôi mắt, tôi quay đầu nhìn.

Đứng thẳng, cố hiểu chung quanh,

Cố trông nơi chốn, nơi đang chốn nào ?

Đúng, tôi đang ở ghềnh cao,

Trên thung lũng lạ, của bao thảm sầu.

Nơi nghe vọng tiếng thương đau,

Vực đen mờ mịt đỉnh cao sương mù. 10

Tôi nhìn chăm chú vực sâu,

Chẳng gì rõ rệt, biết đâu chốn nào ?

Bây giờ xuống cõi mù lòa,

Thầy tôi tái mặt bước vô hành trình.

Ta đi trước, người theo chân.

Và tôi nhận thấy sắc nghiêm mặt người.

Dám đâu, thầy cũng sợ thôi,

Thầy là chỗ dựa, chỉ lời cho con.

Thầy rằng : Nỗi khổ âm hồn,

Đớn đau này đã sang truyền cho ta 20

Động lòng, chớ hiểu lầm ra,

Đi đi, những nẽo đường xa còn nhiều.

Thế là Thầy bước, tôi theo,

Vào vòng thứ nhất vực sâu thảm sầu.

Ở đó tôi nghe biết bao,

Không kêu vang mà những tiếng sâu thở dài.

Cả bầu không khí bi ai,

Thoát ra không phải ách tai cực hình.

Cực kỳ đông đúc đám đông.

Trẻ thơ lẫn với đàn ông, đàn bà. 30

Thầy rằng : Sao không hỏi ta ?

Linh hồn con thấy, ấy là những ai ?

Muốn con tường tận đường dài,

Họ kìa không phải phận đời phạm nhân.

Công không nhiều cũng có phần.

Nhưng chưa rửa tội, đức tin con từng.

Họ sinh trước Chúa Giáng Sinh,*

Không biết thờ Chúa đúng cùng lễ nghi.

Ta cũng như họ biết chi,

Biết điều khiếm khuyết chẳng vì tội sinh. 40

Bị bỏ quên, hình phạt riêng,

Không hy vọng, sống mãi trong thèm thuồng

Tôi nghe điều ấy, xót lòng.

Hiểu rằng không ít vĩ nhân loại này.

Chốn Minh Phủ chưa định thay !

Thầy ơi, xin hỏi từ nay yên lòng .

Vì đức tin thắng sai lầm,

Thế không ai được thoát vòng nơi đây ?

Dù công đức người khác, hay

Phúc ban. Thầy đã hiểu ngay tôi bàn. 50

Thầy rằng : Ta mới vừa sang,

Đã thấy ra được : người hiền, vĩ nhân.

Trên đầu chói lọi hào quang,

Ngài sinh ra cả tổ tiên loài người.(Adam)

Abel, con, và Noé,

Cả Moise. luật sống trong hòa đồng.

Abraham và David quốc vương,

Israel với cha cùng các con,

Và Rachel ngài yêu thương,

Và bao người khác phước ân lên trời. 60

Con hiểu trước họ chẳng ai,

Chưa từng nào có một người được ân.

Thầy nói, tôi chẳng dừng chân,

Lúc ấy tôi đã đi băng qua rừng.

Trong rừng chật ních âm hồn,

Xa xa tôi thấy trên đường tôi đi,

Một vầng ánh sáng rạng soi,

Chiếu lên sáng nửa bầu trời tối đen.

Tuy rằng cách quảng xa xăm,

Nhưng tôi có thể thấy nhìn nhận ra. 70

Người hiền ở nơi đây mà,

Người tài khoa học, thơ ca danh thành.

Họ là ai được tôn vinh,

Số phần họ khác xa chăng người thường.

Thầy rằng : Danh tiếng lẫy lừng,

Còn vang vọng mãi trong lòng nhân gian,

Cho nên Thượng Đế gia ân.

Lúc đó tôi chợt nghe vang một lời.

Vinh danh thi sĩ tuyệt vời,

Người rời ta, chốn rong chơi trở về. 80

Lời vừa dứt tiếng im nghe,

Bốn vĩ nhân đã đến kề, tôi trông.

Mặt không vui cũng chẳng buồn,

Vị thầy nhân hậu tôi liền bảo ngay :

Vị cầm kiếm ở trong tay.

Dẫn đầu ba vị, vị này như vương.

Ấy là Homère Thi Vương,

Theo sau Horace thơ luôn tự trào.

Ovide, Lucain theo sau.

Bốn người xứng đáng những điều vinh danh. 100

Một tiếng nói đã xướng vang,

Thi tài, công sức xứng tầm tôn vinh.

Trước tôi Tao Đàn Thi Vương.

Chúa tể bất tử con đường thi ca.

Như phượng hoàng bay cao xa,

Họ đang trò chuyện nhau qua đôi lời.

Chợt cúi đầu quay nhìn tôi,*

Và Thầy tôi cũng mỉm cười sướng vui.

Vinh dự lớn họ ban tôi,

Được mang hân hạnh đứng nơi tao đàn. 110

Làm người thứ sáu Thi Vương,*

Chúng tôi đi tới vinh quang tận cùng.

Muốn nói, tốt nhất lặng thinh,

Cũng hay nếu phải, cùng bàn nhau thôi.

Chúng tôi đến trước lâu đài,*

Chung quanh bảy lớp tường dài thành cao.*

Một dòng sông xinh làm hào.

Giống như trên đất, tôi vào qua sông.

Qua bảy cửa, gặp hiền nhân.

Đi qua một thảm cỏ xanh tươi màu. 120

Họ trang nghiêm, điềm đạm sao,

Dáng ngoài oai vệ, đứng chào uy nghi.

Ít nói, ngôn ngữ nhu mì,

Chúng tôi vào cửa cánh đi mé ngoài.

Một vùng cao thoáng sáng tươi,

Chúng tôi nhìn thấy khắp nơi lâu đài.

Nền cẩm thạch trước mặt soi,

Anh hồn vĩ đại hiện nơi chốn này.

Thoạt nhìn lòng cảm kích ngay,

Tôi thấy Electre và này cháu con.* 130

Hector, Énée tôi trông,*

César gươm kiếm; mắt nhìn sắt đe.*

Tôi thấy Camille, Penthésilée,*

Vua Latinus ngồi kề xa xa.*

Con nàng Lavinia,*

Brutus đánh đuổi giặc nhà Taquin*

Lucrète, Julia, Martia, Cornélia*

Ngồi một góc ấy Saladin riêng mình,*

Ngước nhìn cao lên đỉnh trên,

Tôn sư danh tiếng biết tên mọi thời.* 140

Gia đình triết học đang ngồi,

Tỏ niềm tôn kính mọi người ngóng trông.

Ngồi hàng nhất, hàng tôn danh,

Platon, Socrate, tôi nhìn trước tiên,*

Trước tất cả, và sau liền,

Démocrite thế giới ngẫu nhiên hình thành.*

Anaxagone, Thalès và Diogène*

Empédocle, Héraclite, Zénon)*

Và nhà thảo dược tiếng tăm,

Dioscovide, tôi nhìn Orphée,* 150

Tullius, Linus, đạo đức là Sénèque,*

Euclide hình học và Ptolémée.*

Hippocrate, Avicenne và Galiée*

Averroès phê bình tài ba.*

Ngôn từ không diễn hết ra

Vì thơ tôi chẳng kể ra sự dài,

Cho nên tóm tắt một hai,

Sáu người thi sĩ. còn hai : tôi, Thầy.

Thầy tôi dẫn đường khác đi,

Ra khỏi, yên tĩnh, ẩm ì không gian. 160

Đến nơi ánh sáng chẳng còn.

Như người vào giấc ngủ say.

---------------------

CHÚ THÍCH

37. Theo Thánh Kinh Chúa Jésus sau khi chết, có xuống thăm địa ngục và sống lại lên cõi trời

111. Dante tự cho rằng mình là người thứ sáu sau các thi hào cổ điển Homère, Horace, Ovide, Lucain, Virgilo.(Ô Me, Ô Rát, O Vít, Lu Căn)

115,116. Lâu đài tượng trưng cho lý trí loài người không có ánh sáng thượng đế, bảy lớp thành là bảy phần triết học hay bảy ngành nghệ thuật.

130. Electre mẹ Dardanus, người sáng lập thành Troie và cháu chắt có Hector, Énée, tất cả người La Mã như César là dòng dõi Dardanus.(Ê Lec, Hải Tô, Ê Nê)

133. Camille : Nữ tướng đồng trinh, nhân vật trong truyện của Virgilo.(Ca Mi)

Penthésilée: Nữ hoàng Amazones bị đánh bại bởi Achille.(Băng Tê Di Lê)

134. Latinus vua Latium, cha của Lavinie là vợ Énée.(La Ti Nụyt)

135. Lavinia: Nữ tướng khởi nghĩa chống Tarquin le Superbe(La Vi Nút, Ta Kinh)

Lucrèce bị hiếp dâm bởi Sextus Tarquin nàng tự vẫn.(Luy Kết)

137. Julia : Con gái César. Vợ Pompée. Martie vợ Caton. Cornélia mẹ của Gracques, con gái Scipion.( Du Li A)

138. Saladin, Sahl-ad-Din một người hồi giáo duy nhất trong cõi Minh Phủ, Sultan Ai Cập từ 1174-1193 nổi tiếng là một hoàng tử và một dũng tướng.(Sa La Din)

140 Tôn sư danh tiếng biết tên mọi thời: Aristote : Dante kính phục là một triết gia vĩ đại.

144. Socrate đến Platon : Dante kính phục các nhà sáng lập Triết học đạo đức. Dante đọc qua bản dịch La tinh Timée.(So Crat. Pla Tông)

146. Démocrite Dante đọc qua bản dịch St Thomas.(Dé Mô Crit)

147. Diogène. Diogène d ́Apollonie trích dẫn bởi Aristote.(Đi Ô Gen)

Anaxagore de Clazomène(A Nát Xa Gôn)

Thalès de Milet: triết gia Hy Lạp, nổi tiếng trong Toán học với định lý Thalès.(Ta Lét)

138. Empédocle d ́ Argrigente, Dante nhắc đến lý thuyết ông trong thi ca khúc XII 41,43.(Âm Bê Đốc)

148. Héraclète d ́Éphèse người anh hùng có sức mạnh thời Cổ Đại Hy Lạp.(Hùng Anh Kiệt)

Zénon phái khắc kỷ hay Zénon d ́ Élée có thể Dante lầm là một người.(Dê Nông)

Dioscoride bác sĩ, nhà thảo mộc ở Cilicie. Tác giả một công trình nghiên cứu về thảo dược.(Đi Ốc Cô Rít)

150. Orphée : thi sĩ thần bí Hy Lạp.(Ọt Phê)

151. Thilius Cicéron một tác giả chính được Dante yêu thích. thời trẻ.(Thi Li Úyt)

Linus Thi sĩ thần bí cùng với Orphée được xem là cha của nghệ thuật thi ca. (Li Nuýt)

Dante nghĩ tới các tác phẩm triết học đạo đức của ông.Sénèque(Sê Nec)

152 Euriclite Nhà toán học nổi tiếng thành Alexandie mở đầu các danh nhân khoa học,(E Ry Clic)

Prolémée nhà thiên văn học, hình học Hy Lạp mà lý thuyết hình học trung tâm đặt nền tảng cho thiên văn học thời trung cổ.(Prồ Lô Mê)

153. Hypocrate : Nhà sáng lập ngành Y Khoa, ông tổ của ngành Y Khoa, các bác sĩ khi tốt nghiệp đều đọc lời thề Hypocrate.(Hy Pô Crat)

Avicenne Abu-Ali Ibn Sina : Bác sĩ và triết gia nổi tiếng người Á Rập được Dante nhắc tới nhiều lần.(A Vi Sen)

Galilien Bác sĩ, nhà thiên văn Hy Lạp ở Pergam. (Ga Li Liên)

144. Acervoès Triết gia Á Rập nổi tiếng 1126-1198 bình luận của ông về Aristote có ảnh hưởng lớn đến thời Trung Cổ và Dante.(A Cẹt Vô Ét)

PHẠM TRỌNG CHÁNH

Tiến sĩ Khoa Học Giáo Dục

Địa chỉ:, Viện Đại Học Paris V Sorbonne.

Email: phamtrongchanh@free.fr

…………………………………………………………………………

- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 07.05.2020.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại.

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI - CÁC LINH HỒN KHÔNG RỬA TỘI SINH TRƯỚC CHÚA JÉSUS - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

0 comments:

Đăng nhận xét