THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI - ĐỊA NGỤC: THI CA KHÚC XIX - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI

ĐỊA NGỤC

THI CA KHÚC XIX

*

Vòng thứ tám, túi thứ ba. Những kẻ buôn bán thần thánh. Đầu bị lộn ngược trong các hố tròn, bàn chân bị đốt cháy bởi ngọn lửa. Gặp Giáo Hoàng tham lam Nicolas III. Virgile đưa Dante trở lại cầu.

Tiên tri Simon * khốn nạn môn đồ !

Lòng tham lam đã đẩy vô giả hình.

Vì vàng, vì bạc Chúa sinh,

Điều tốt lành nhất giúp tình phu nhân.

Từ đây dóng dã tiếng kèn,

Vì đây đã xuống túi vòng  ba sâu.

Chúng tôi lên hố tiếp theo,

Đến bên tảng đá cheo leo bên bờ.

Nhìn vào đáy hố giữa hồ,

Ôi Trí Cao Cả, cảnh phô thế à!                      10

Trời đất thế giới xấu xa,

Nơi đây công lý xét qua tội hình.

Tôi nhìn tận đáy chung quanh.

Tảng đá lổ chổ, xám xanh lổ mòn.

Tròn bằng nhau chẳng lớn hơn,

Giống như đá tạc nên bồn Thánh Jean.

Làm lễ rửa tội đức tin,

Tôi từng đập vỡ một lần không lâu.*

Cứu trẻ chết đuối vì đâu,

Lời như dấu ấn tỉnh mau mỗi người.              20

Miệng lổ nhìn thấy tận nơi,

Bàn chân tội phạm, mỗi người đôi chân,

Chỉ thấy chân, thân bên trong.

Bàn chân cháy bỏng lửa hồng ngược thân.

Chỗ khớp động đậy mạnh hơn,

Như dường gân đứt dây chằng tả tơi.

Ngọn lửa dầu cháy khắp nơi,

Lửa trên cao xuống khắp người lửa lan.

Từ gót đến ngón lửa tràn,

Thưa Thầy: Ai  bị giận hơn mọi người?                  30

Đớn đau động đậy chơi vơi,

Cháy đỏ hơn cả các nơi lửa này ?

Thầy rằng : Ta sẽ dẫn đi,

Đến tận nơi đó, dốc này không cao,

Sẽ biết họ, hình phạt nào,

Tôi rằng : Con  muốn rõ bao điều này.

Thầy là Chúa của con đây,

Hiểu  lòng con,  cả lúc  Thầy lặng im.

Chúng tôi qua vòng bảy đê đường,

Đi xuống mé trái, quẹo lần lần theo.              40

Đáy hẹp, đục một lỗ sâu,

Vị Thầy tốt chẳng lúc nào rời xa,

Bên hông người dẫn tôi qua,

Đến kẻ than khóc to và  treo chân,

Ông là ai dưới hố bồn,

Linh hồn đau khổ đang trồng trụ đây.

Thầy ơi ! Con hỏi điều này

Như kẻ tu sĩ tội này phải xưng.                                

Ai kẻ phản bội sát nhân,

Trong hố nhắc nhở  xác thân chết mòn.        50

Hắn thét: Sao người vẫn còn ?

Boniface hỡi đứng chăng hỡi người .*

Diễn từ  dối  trá bao lời,

Người có thỏa thích với nơi đầy vàng.

Phản bội chẳng sợ tiếng mang.

“Phu nhân xinh đẹp “ * việc làm cưỡng dâm.

Người giống mọi người cũng lầm,

Như kẻ lơ đễnh bởi không nghĩ nào,

Điều nói biết trả lời sao !

Virgile : Hãy nói hắn mau, chẳng là,             60

Hắn tưởng lầm  hắn là ta.

Tôi đáp lời lại, điều mà thầy mong.

Trí cong vẹo, mạnh đôi chân,

Thở dài một giọng não nùng than van.

Hắn rằng : Người muốn chi chăng ?

Điều quan trọng biết ta từng là ai ?

Mục đích người xuống hố này,

Biết ta từng đã choàng vai giáo bào.*

Ta  họ Orsini sang giầu,

Nỗi tham lam đẩy từ cao con dòng.                70

Vàng và ta, một bao cùng,

Dưới đầu ta cũng nằm chung bao người.

Bán buôn thần thánh  cao vời,

Ẩn sau vết nức đá nơi thánh thần.

Như  thế  ta lúc rơi chung,

Người mà ta đã tưởng rằng là ngươi.

Câu hỏi hãy đặt nhanh thôi,

Từ lâu ta đã cháy rồi đôi chân,

Không còn cảm giác dưới trên,

Ngược như trồng với đôi chân cháy hồng.              80

Sau hắn điều xấu xa làm,

“Kẻ chăn chiên không luật” giáo  hoàng  Tây qua.*

Đã bao che hắn và ta,

Jason de Macchabées mới hắn đà mang danh.*

Vua hắn, tuân phục trước tiên,

Vua trị nước Pháp, Giáo Hoàng dễ vâng.

Hơi điên tôi đã giận lòng,

Trả lời với hắn, giọng rằng như sau :

Nói với tôi, kho tàng nào ?

Chúa đã có trước, truyền vào Thạch Ông ( St Pierre)    90

Đã trao chìa khoá quyền hành.*

Chúa không hỏi, chỉ bảo rằng : “Theo ta.”

Không Pierre cũng chẳng Mathieu *.

Có vàng có bạc khi vừa bầu lên.

Nơi đây đánh mất linh hồn,

Ông bị trừng phạt bởi mong lấy lòng.

Giữ tủ tiền, kém giữ gìn,*

Chống Charles ông đã  liều mình mà ra.

Bảo vệ  chẳng phải đâu là,

Cung kính các Thánh có chìa khoá mang.              100

Mà có cuộc đời phúc ân.

Tôi càng  nói nữa lời càng nặng hơn.

Hà tiện phiền não thế gian,

Chà đạp người tốt, vênh vang xấu lòng.

Ông chăn chiên, dưới mắt Phúc Âm

Nhưng ngôi chẳng khác ngai trên nước đùa.

Bán thân cho các vị vua,

“Bảy đầu” tận thế kẻ vừa được sinh*

Và kéo với “sức mười sừng.”

Bấy nhiêu đạo đức vừa lòng “phu nhân “*           110

Ông đắp tượng bạc, tượng vàng,

Khác chi những kẻ tôn sùng lăng nhăng.

Người thờ một, ông thờ trăm,

Constantin hỡi đau lòng mẫu thân.*

Chẳng vì đạo mà  vì hồi môn,

Giáo Hoàng giàu có đầu tiên ông là.

Điệp khúc tôi lúc hát ca,

Ông càng giận dữ hay là lương tâm,

Ông càng dẫy mạnh đôi chân,

Tôi tin lời nói vui lòng Thầy tôi,                     120

Lắng nghe vẻ mặt tươi vui,

Tiếng lòng chân thật khi lời thiết tha.

Nắm tay tôi, Thầy dẫn ra,

Đôi tay Thầy dắt tôi qua ngục hình,

Trở lại đường, bước lên dần,

Không ngừng ôm chặt trong lòng cùng chung,

Đến tận đỉnh núi vòng cung,

Nối đê bốn với đê năm một đường.

Rồi người buông xuống nhẹ nhàng,

Ở trên tảng đá dốc ngang lõm lồi.

Như lối đi bầy dê thôi,

Một thung lũng nhỏ, còn tôi thấy tìm.

---------------------

CHÚ THÍCH

1. Simon mage: Tiên tri Simon.  Nhân vật trong Thánh Kinh (Ate, Apost VIII,9,20)  dùng thuật phù thủy đòi Pierre và Jean trả tiền, nhờ Thánh Linh soi sáng bị xua đẩy và nguyền rủa bởi Thánh Pierre.

16-18. Bồn rửa tội Thánh Jean. Trong một đoạn về cuộc đời Dante kể bởi Benvenuto  d ́ Imola một đứa trẻ tên Atonio di Baldinuccio de ́ Cavicchioli bị kẹt hai chân trong một chiếc bình, Dante đã đập vỡ bồn đá để cứu nó ra.

53 Hắn thét tôi: Nicolas III Giáo Hoàng năm 1277 đến 1280. Người bị kết án tưởng lầm Dante là ông ta, là người đứng, vì ai gặp Giáo Hoàng cũng phải quỳ xuống.

54. Boniface VII được bầu làm Giáo Hoàng năm 1294

58. “Phu nhân xinh đẹp” :  tượng trưng cho  Giáo Hội Roma,

bị cưỡng dâm bởi những Giáo Hoàng tham lam.

68. Giáo bào: Áo choàng Giáo Hoàng Roma.

82. Kẻ chăn chiên không luật đến từ Tây : Boniface được thay thế bởi Clément V Bertrand de Got. được bầu làm Giáo Hoàng ngày ̀5 tháng sáu 1305, ông đã cho dời Giáo đô Thiên Chúa Giáo Toà Thánh sang Avignon.

84.  Jason, con Simon II, theo chứng nhân Thánh Kinh (II Macc. IV, 7-26)

Nhờ sự hứa hẹn tiền bạc yểm trợ của vua Antiochus để được chức  Tổng Giám Mục người Do Thái và sống cuộc đời tham nhũng. Người ta cho rằng Bertrand de Got lên ngôi Giáo Hoàng nhờ sự can thiệp của vua Philippe le Bel,  trị vì nước Pháp đương thời, đã hứa hẹn cho nhiều quyền lợi.

90. St Pierre môn đồ Chúa Jésus là vị Giáo Hoàng đầu tiên tại Roma; bị La Mã xử tội đóng đinh lộn ngược  vì truyền đạo tới Roma.

94. Mathieu được bầu làm môn đồ thay thế Judas.

97. Tủ tiền : Nicolas III luôn luôn chống lại ảnh hưởng của Charles d ́ Anjou. Vua Naples, em cũa vua Thánh Louis (Pháp). Người ta kể rằng ông đã nhận tiền của Jean de Procida để phong chức  Vêpres Siciliennes

107. Kẻ chăn chiên : Thánh Jean trong chương Tận Thế .

Bấy nhiêu đạo đức được lòng phu nhân tả bóng gió cảnh Roma ngoại đạo, có 7 ngọn đồi, 10 vua, Dante nhìn thấy Toà Thánh Giáo Hoàng tham lam, bảy đầu là bảy bí tích và mười sừng. Giáo Hoàng là chồng của Giáo Hội bị tha hoá.

104. Mẹ vua Constantin là người vào đạo đầu tiên, đã khiến nhà vua theo đạo. Constantin đã dời kinh đô đế quốc La Mã sang Byzance đặt tên là Constantinoble, (Istanbul) thủ đô Turquie ngày nay. Để lại Roma cho  Giáo Hoàng Silvestre và các Giáo Hoàng nối nghiệp. Dante nghĩ như người đương thời, quyền lực tạm thời của Giáo Hoàng không nơi Pépin le Bref mà từ chính Constantin.

*

PHẠM TRỌNG CHÁNH

Tiến sĩ Khoa Học Giáo Dục

Địa chỉ:, Viện Đại Học Paris V Sorbonne.

Email: phamtrongchanh@free.fr

.

…………………………………………………………………………

- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 02.06.2020.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại. 

.