THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI ĐỊA NGỤC CÁC LINH HỒN NGƯỜI DÂM ĐÃNG - Chuyển ngữ: Phạm Trọng Chánh (Pháp)

THẦN KHÚC CỦA DANTE ALIGHIERI

ĐỊA NGỤC

CÁC LINH HỒN NGƯỜI DÂM ĐÃNG  

*

Minos – gió  - Virgile chỉ cho Dante vài người nổi tiếng :  Sémiramis, Didon, Tristan. Gặp Francesca đa Rimini -  Dante bất tỉnh.

Tôi rời xuống khỏi vòng đầu,

Tầng hai chật hẹp, nỗi đau còn nhiều.

Khóc than vang vọng tiếng kêu,

Minos đứng đó rống gào hồn kinh.*

Người mới đến, khảo tội danh,

Phán xét, xử tội theo vòng tròn xoay,

Tôi nghe một hồn đọa đầy,*

Đến đứng trước mặt cung khai tội tình.

Phán quan phán xử lỗi lầm,

Xét đầy tội trạng theo tầng ngục sâu.                               10

Vòng roi xoay tít trên đầu,

Số tầng địa ngục xuống sâu âm hồn.

Linh hồn hối hả đua chen,

Kẻ sau người trước, đợi phen tội hình.

Cung khai phán xét quỳ chân.

Ô !  người cũng đến cõi âm cực hình ?

Thấy tôi Minos ngạc nhiên,

Mà quên công việc xét cung đang làm.

Vì sao người đến, ai mang ?

Hay là cửa mở tang hoang lạc vào ?                                20

Người dẫn tôi : Sao lại gào ?

Du hành định mệnh, ai nào cản ngăn ?

Nơi ta muốn ta đến thăm,

Điều này chớ hỏi lăng nhăng sự tình ?

Lúc này tôi mới thấy rằng,

Cảnh khổ nghe thấy đến gần tận nơi.

Tiếng khóc làm xúc động tôi,

Tôi đã đến chốn tối trời âm u.

Tiếng gầm như bão biển gào,

Xé giằng luồng gió xoáy chiều cuộn xoay.                       30

Cuồng phong chẳng dứt mù bay,

Cuốn trong thịnh nộ, ngất ngây âm hồn.

Quay vòng, xua đập, quậy vang,

Khi đưa đi đến trong nguồn hoang vu.*

Tiếng gào, tiếng khóc tiếng kêu,

Mọi lời báng bổ, tréo tru thánh thần.

Tôi hiểu rằng đó cực hình,

Tội đồ xác thịt dành phần nơi đây.

Dục vọng trên lý trí này,

Như bầy sáo đá cánh bay mịt trời.*                                  40

Cuộn theo gió lạnh đến nơi,

Trận cuồng phong cuốn nổi trôi linh hồn.

Tung lên, giáng xuống cuộn cuồng,

Chẳng chi hy vọng cực hình giảm đi.

Chẳng nghỉ ngơi, chẳng giảm suy,

Và đàn sếu gọi tiếng bay thảm sầu.

Tiếng dài dằng dặc canh thâu,

Tôi nghe vang vọng trên đầu kêu than.

Họ là ai ? Tôi hoang mang,

Thưa Thầy sao bị gió đen cực hình ?                                50

Người đầu tiên con biết chăng ?

Thầy tôi cất tiếng lời rằng : Là đây,

Nữ Hoàng nhiều bộ tộc này,

Là người quỷ quyệt, lòng đầy gian manh.

Biến thành luật pháp tội dâm.

Sémiramis con hằng biết danh.*

Vợ Ninus kế vị chồng,*

Cai quản đất nước Lãnh vương trị vì.                               60

Kế kẻ tự sát tình si,

Phản bội chồng cũ, đây thì  Sichée*

Cléopâtre Nữ Hoàng dâm tà,*

Hélène con thấy, xãy ra vì nàng,*

Mười năm chiến trận vây thành,

Thảm thê cuộc chiến, đây hồn Achille.*

Lẫy lừng chiến đấu vì tình.

Tristan, Pâris con còn thấy đây.*

Hơn nghìn người, thầy chỉ tay,

Ái tình muôn thuở nơi này trần gian,                                70

Lắng nghe lời thông cổ kim,

Điểm bao tên tuổi giai nhân, anh hùng.

Tim tôi xao xuyến xót lòng,

Tôi rằng vui với thi nhân tâm tình.

Cặp nam nữ sánh bước chân,

Nhẹ nhàng đi tới như làn gió bay.

Thầy rằng : Người sẽ gặp đây,

Hãy thỉnh cầu họ ngay khi đến gần.

Họ đến, tình yêu thật chân,

Bỗng nhiên làn gió đẩy gần phía sau.                              80

Tôi rằng : Hai linh hồn đau,

Cùng tôi nói chuyện chẳng nào cản ngăn,  

Như đôi chim theo tiếng lòng,

Vượt không gian, thẳng cánh tung tìm về.

Nơi tổ ấm, tiếng đam mê,

Thế là tìm đến cận kề Didon*

Rời âm khí  đến tôi thăm,

Thật là hiệu nghiệm bao lòng thân thương.

Hỡi người nhân ái chân thành,  

Thăm chúng tôi cõi ngục hình tối tăm,                                       90

Chúng tôi nhuộm máu dương trần,

Mà đấng Thượng Đế vĩnh hằng thương thân,

Chúng tôi cầu Ngài phúc lành,

Rủ lòng thương nỗi đau dằn chúng tôi.

Ngài muốn nghe hiểu gì thôi,

Chúng tôi biện bạch những lời tâm tư.

Khi cơn gió lặng êm ru,

Nơi sinh tôi ở cạnh bờ sông trong,

Nơi sông Pô nước xuôi dòng.

Hòa cùng các nhánh vào lòng biển xanh.                        100

Ái tình nhanh chiếm tâm lành,

Vào lòng những kẻ thanh xuân đẹp người.

Đã làm xúc động hồn tôi,

Yêu thương tất cả, muốn đời được yêu.

Mãnh liệt quyến rũ biết bao,

Thấy chàng tôi chẳng phút nào muốn xa.

Yêu nhau dù chết cũng là,

Nơi Caine  bị giết  đợi qua chốn này,

Điều tôi nghe được nơi đây,

Nghe câu chuyện kể đọa đầy đớn đau.                              110

Tôi nghe cúi mặt, cúi đầu,

Nhà thơ khẽ hỏi tôi sao :  Nghĩ gì ?

Tôi rằng : Thương xót, than ôi !

Dịu dàng biết mấy những lời đam mê.

Nỗi lòng chung cuộc tái tê.

Tôi quay phía họ tỉ tê lời rằng :

Franceca tử vì tình,

Khiến ta sầu khổ khóc mình đớn đau,

Nói cùng tôi nỗi khổ nào,

Điều gì chia mối tình cao thượng này.                              120

Cùng nhau hiểu nỗi tình đây.

Nàng rằng : Không nỗi đau gì khổ hơn,

Nhớ ngày hạnh phúc vuông tròn.

Khổ đau, học giả người thương biết rành.

Nếu ngài muốn tỏ nguồn cơn,

Tình yêu chung thủy, cội nguồn ái ân.

Khóc thương nhỏ lệ tôi rằng :

Một ngày tôi mở đọc trang chuyện tình,

Lancelot, lòng cảm thông.

Chỉ hai ta biết, bao ngần ấy thôi.                                      130

Nhiều lần ngấn lệ đọc lời,

Mặt tôi tê tái, tình người thương sao !

Một lòng xúc cảm biết bao,

Nụ cười khát vọng lòng nào yêu thương.

Nụ hôn cao quý người tình,

Thế là từ đó tôi không xa chàng.

Môi hôn sung sướng rẫy run,

Galehaut sách ấy ai từng viết ra.

Tôi không dám đọc nữa là.

Người nghe người kể lời xa nỗi lòng,                                140

Người thương khóc, người tâm tình,

Lòng tôi quặn thắt như mình đi qua.

Ngã lăn như một thây ma.

CHÚ THÍCH

4. Minos (Mi Nốt) trong Thần thoại Hy Lạp là vua đảo Crète, nổi tiếng chính trực công minh, Homère đặt vào cõi Thần Hadès địa ngục để phán xét các âm hồn. Dante lấy lại từ Virgile biến thành quỷ sứ.

7. Hồn đọa đầy :  sinh ra để chịu đau khổ.

34. Dante bị chói lòa bởi ngây ngất khi  qua mỗi tầng địa ngục.

40 Tại Roma mỗi buổi chiều mùa hạ thường có bầy sáo đá hằng triệu con bay như đám mây cuồng cuốn khi tung lên, khi giáng xuống lạ lùng.

60 . Sultan Lãnh vương  người cai trị một  vương quốc vùng Á Rập Le Caire Ai Cập.

62. Sichée:(Si Sê) Didon(Đi Đông) Nữ Hoàng Carthage, Virgile kể lại nàng tự vẫn khi bị Énée bỏ rơi, bị phản bội tình yêu. Tình yêu nàng từng tự nguyện trung thành với người chồng quá cố Sichée.

63. Cléopâtre,(Clê Ô Pát) Nữ Hoàng Ai Cập, người tình của César sau đó người tình của Antoine, biểu tượng sự  cực kỳ xa hoa lộng lẫy.

64. Hélène(Hạ Lan) người phụ nữ đẹp nhất trần gian vợ vua Ménélas. Pâris vì trao quả táo cho Vénus khi tranh  ai là người đẹp nhất với Thần Héra và Thần Athéné, Pâris được thưởng công được người đẹp nhất trần gian. Thần Vệ Nữ cho Pâris mượn thắt lưng để quyến rũ Hélène, nhưng Hélène là vợ vua Ménelas, em vua Agamemnon, nên các vua Hy Lạp hợp nhau lại đánh thành Troie, là nguyên nhân cuộc chiến thành Troie trong mười năm.

65,66 Achille (An Sinh) người anh hùng cuộc chiến thành Troie, mình đồng da sắt, bách chiến bách thắng, vì tình yêu cho Polyxène, bị rơi vào bẩy bị Pâris bắn trúng gót chân tử nạn.

68. Tristan(Trít Tân) theo truyện thơ khuyết danh  Tristan và Iseult vùng Normandie nước Pháp kể mối tình hiệp sĩ Tristan cao thượng  yêu công chúa Iseult.

74. Francesca da Rimini (Făng Sét Ca Đa Ri Mi Ni) con gái Guido da Polenta, vợ Giovanni  da Malatesta năm 1275, yêu em chồng Paolo da Malatesta; Giovanni bắt gặp và giết chết cả hai.

107. La Caïne (La Ken) vòng đầu trong các vòng tầng cuối Địa Ngục : Le Cocyte nơi giam giữ người phạm tội phản bội bất hiếu với cha mẹ.

128. Lancelot (Lăng ce Lô)truyệ́n La Table Ronde kể mối tình với Genièvre vợ vua Arthur.

137. Galehaut, (Gan  Le Hô)người thân cận hoàng hậu Genievre, chứng kiến lời thề trung thành vợ vị vua quá cố,  trong các văn bản được biết, Galehaut thúc đẩy Genièvre  yêu Lancelot, Nhưng theo Dante dựa trên một văn bản không được biết : chính Lancelot yêu Genièvre.

*

PHẠM TRỌNG CHÁNH

Tiến sĩ Khoa Học Giáo Dục

Địa chỉ:, Viện Đại Học Paris V Sorbonne.

Email: phamtrongchanh@free.fr

.

…………………………………………………………………………

- Cập nhật theo nguyên bản tác giả gửi qua email ngày 28.06.2020.

- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.

- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng lại. 

.