VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC ‘LAN MAN VÀ CHUYỆN THẰNG BẠN’ - Tác giả: Đỗ Anh Tuyến (Thái Bình)

Đặng Xuân Xuyến Thứ Bảy, tháng 6 25, 2022 Leave a Comment

VÀI CẢM NHẬN KHI ĐỌC

‘LAN MAN VÀ CHUYỆN THẰNG BẠN’

LAN MAN VÀ CHUYỆN THẰNG BẠN

- Thân tặng nhà thơ Nguyễn Đăng Hành –

Bạn rủ tôi về nhà nghe hát

Lôi chiếc CD cũ mèm

Chọn Những ánh sao đêm

Bật

Âm thanh phát ra cọt kẹt

Câu được câu mất

Bạn mơ màng

Lắc lư cùng “làn gió thơm hương...”

“Dòng sông mát xanh trải quanh phố phường” (1)

Tôi đã từng sợ tiếng thạch sùng

nửa đêm tờ lạch tạch não nùng...

II.

Đêm.

Bạn dựng tôi dậy khoe tiền nhiều

Lôi từ gầm giường những tờ tiền đỏ như rưới máu

Tôi không hỏi tiền nhiều từ đâu

Bạn tránh nhắc từ đâu tiền nhiều

Cẩn thận

Vuốt vuốt những tờ tiền

Mắt lim dim

Bạn thả hồn vào khoảng không tối lịm

Quánh đêm

Rờn rợn

Khuôn mặt bạn

Vời vợi của thánh nhân

Ma lanh của ác quỷ

Tôi đã từng sợ ma.

………..

(01): Lời bài hát Những Ánh Sao Đêm

Hà Nội, đêm 19 tháng 05.2017

ĐẶNG XUÂN XUYẾN

LỜI BÌNH:

(Tác giả Đỗ Anh Tuyến)

Lan man và chuyện thằng bạn viết theo trường phái siêu thực, một phương pháp sáng tác mà lớp nhà thơ trẻ thường sử dụng khi muốn làm mới thơ, được chua dòng chữ: tặng nhà thơ Nguyễn Đăng Hành, là bài thơ đã tạo cấu tứ lạ, nét vẽ riêng trong thơ Đặng Xuân Xuyến.

Khung cảnh bài thơ là nhà “thằng bạn”, thời gian là cả ngày và đêm, được vẽ bằng gam màu u ám, rờn rợn, nhuốm đầy tử khí. Bao chùm bài thơ là không khí ngột ngạt, là tâm lý sợ hãi của nhà thơ - người dân: “Tôi đã từng sợ tiếng thạch sùng / nửa đêm tờ lạch tạch não nùng...” và “Tôi đã từng sợ ma.”... Phải chăng chính bóng đêm tội ác của chế độ đã làm nhà thơ - người dân luôn sống trong tâm trạng nơm nớp âu lo hoảng loạn?

Sự giả dối, thói tham lam và bản tính độc ác, đểu giả của “thằng bạn”, ám chỉ tầng lớp quan lại, được bóc trần nhẹ nhàng, từ từ khi thời gian là ban ngày (khổ thơ I), nhưng khi thời gian chuyển sang tối đêm (khổ thơ II) thì mặt nạ của “thằng bạn” bị lột trần trắng phớ, lộ rõ sự đểu giả, ma mãnh, độc ác. Chỉ cần hình ảnh “thằng bạn” với “những tờ tiền đỏ như rưới máu” cũng đã đủ để vạch trần đó là những đồng tiền dơ bẩn, tội lỗi, được trấn cướp từ mồ hôi, nước mắt, thậm chí là máu, là tính mạng của những người dân lương thiện. Có lẽ vì quá hiểu nguồn gốc của những đồng tiền tội ác đó nên “tôi”, nhà thơ, không hỏi “tiền nhiều từ đâu”, và “thằng bạn” cũng biết bạn mình quá rõ con người mình nên tảng lờ, “tránh nhắc từ đâu tiền nhiều”. Và, trong cái “Quánh đêm” “Rờn rợn” “tối lịm” ấy, khuôn mặt “thằng bạn” sau khi bị nhà thơ tróc bỏ hết lớp “sơn” đã hiện rõ nét là kẻ giả tạo và độc ác: Khuôn mặt bạn/ Vời vợi của thánh nhân/ Ma lanh của ác quỷ. Đến đây, chả cần xướng danh cụ thể, người đọc vẫn chắc chắn sẽ nhận ra chân tướng đích thực “thằng bạn” của nhà thơ Đặng Xuân Xuyến là ai, kẻ đấy là người thế nào, và bản chất “thằng bạn” tệ hại ra sao?...