 |
| (Ảnh: Hoàng Tuấn Công) |
‘TRÍ THỨC VIỆT’
MÀ THẾ NÀY
SAO?
 |
| (Tác giả Hoàng Tuấn Công) |
Mấy năm gần đây, thị trường xuất hiện một loại sách
được giới thiệu là “Tủ sách Việt Nam Đất nước - con người”, phần tác giả có cái
tên gây chú ý: “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT biên soạn”.
Sao chép vô tôi vạ:
Bộ sách của “Nhóm Trí Thức Việt” gồm hàng chục cuốn
về các chủ đề khác nhau”, với những tên sách hấp dẫn, dễ tiếp cận.
Ví dụ: “Quan
hệ bang giao và những sứ thần tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam” (Nhà xuất
bản Thời Đại - 2014); “Những bậc tôn sư
nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam” (Nhà xuất bản Thời Đại-2014); “Những danh tướng trong lịch sử Việt Nam”
(Nhà xuất bản Lao Động-2013). Hay “Các
bậc vĩ nhân lập quốc trong lịch sử Việt Nam”; “Các Đại công thần trong lịch sử Việt Nam”; “Những công chúa nổi tiếng của các triều đại Việt Nam”; “Những bậc hiền nhân trong lịch sử Việt Nam”; “Những nền văn hoá cổ trên lãnh thổ Việt Nam”;
“Các di tích lịch sử văn hoá tín ngưỡng
nổi tiếng ở Việt Nam”; “100 kỳ quan
thiên nhiên Việt Nam”; “Di sản thế
giới Việt Nam”…do nhiều nhà xuất bản khác nhau ấn hành.
Danh xưng tự tin của “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT”, khiến
chúng tôi kỳ vọng sẽ tìm thấy được nhiều điều mới mẻ, bổ ích trong sách. Tuy
nhiên, mới chỉ lật giở chừng mươi phút, đã thấy sách của “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT
biên soạn” có nhiều điều không ổn.
Đầu tiên, nhiều quyển ngoài bìa ghi là “NHÓM TRÍ
THỨC VIỆT biên soạn”, nhưng trong ruột lại ghi “tuyển chọn”. Mà “tuyển chọn”
cũng không đúng. Theo chúng tôi, “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT” cóp nhặt, xào xáo, vi
phạm bản quyền thì đúng hơn.
Ví dụ cuốn “Những
bậc tôn sư nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam”, viết về 29 “bậc tôn sư”,
nhưng các bài viết thì cóp nhặt khắp nơi, “thượng vàng, hạ cám”, có bài
không rõ nguồn gốc. Xin liệt kê một số ví dụ:
- Bài “Nguyễn Thức Tự - Người đào tạo những nhân
cách lớn”, và “Sư bảo Nguyễn Đăng
Tuân”, phần tên tác giả đều ghi “Bách khoa toàn thư mở Wikipedia”.
- Bài “Hoàng Giáp Nguyễn Trù”, ghi “Theo
Wikipedia” (không rõ, giữa hai cách ghi “Bách khoa toàn thư mở Wikipedia” và
“Theo Wikipedia” có gì khác nhau?).
- Bài “Danh
sĩ Lương Đắc Bằng” không có tên tác giả.
- Bài “Thượng thư Quách Đình Bảo”, ghi “Theo
(Theohttp://thaithuy.edu.vn/) và Bách khoa toàn
thư mở Wikipedia” (không rõ ghi hai chữ “theo theo” như vậy là có ý gì. Phải
chăng “Nhóm Trí Thức Việt” lại sao chép lại một cuốn sách nào đó vốn đã đề là
“Theo http://thaithuy.edu.vn/”?).
- Bài “Bảng nhãn Nguyễn Như Đổ”, thấy phần chú
thích dấu (*) gắn với tên bài ghi là “Nguồn http://hanoimoi.com.vn: Nguyễn Như Đổ, nhà
chính trị ngoại giao kiệt xuất”, nhưng cuối bài lại thấy ghi “ST” (sưu
tầm?).
Những bài còn lại trong số 29 bài viết của cuốn
sách, đều có chung kiểu xào xáo như vậy.
Cuốn “Quan hệ
bang giao và những sứ thần tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam”, và “Những danh tướng trong lịch sử Việt Nam”,
cũng có cách “biên soạn” tương tự. Nghĩa là các bài viết được cóp nhặt từ trang
thông tin của các dòng họ, các báo địa phương, hoặc bất cứ một “nguồn” nào đó
sẵn có trên mạng, kể cả không rõ nguồn gốc:
- Bài “Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan”, không có
tên tác giả.
- Bài “Quan
hệ Đại Việt và Ai Lao (Lão Qua, Lạn Xạng)”, ghi “Theo Wipipedia tiếng
Việt”. Tuy nhiên, thực tế chỉ có “Wikipedia tiếng Việt”, chứ không có
“Wipipedia tiếng Việt”.
- Bài “Tư thế
của người chiến thắng trong quan hệ với thiên triều”, phần tác giả ghi là
“Tổng hợp” (không rõ “tổng hợp” từ những nguồn nào).
- Bài “Tranh
luận với sứ thần nhà Minh về nghi thức đón tiếp và phong vương”, tác giả
ghi là “Theo http//holevn. Org/” (Họ Lê Việt Nam?)
- Các bài “Hồ
Tông Thốc đọc thơ chê Hạng Võ, chữa thơ Vương Bột”; “Lưỡng quốc Trạng nguyên Đào Sư Tích”, đều ghi là “tổng hợp”, không
rõ từ nguồn nào, và theo nguyên tắc nào.
- Rất nhiều bài không ghi tên tác giả, mà chỉ ghi
tên viết tắt của trang báo, tạp chí nào đó. Ví dụ bài “Đại tướng Võ Nguyên Giáp – người làm thay đổi lịch sử”, chỉ ghi
“(Theo HNM)” (đoán là “theo báo Hà Nội Mới”?). Hay bài “Nguyễn Biểu – sứ giả can trường”, chỉ ghi “Nguồn: http://trannhuong.com/”.
Thậm chí rất phần lớn các bài viết, “Nhóm TRÍ THỨC
VIỆT” còn ngại “đánh” tên miền, mà copy nguyên xi link bài trên mạng, rồi “dán”
vào. Ví dụ bài “Trạng lợn Nguyễn Nghiêu
Tư” được ghi như sau:
“Nguồn:http://www.bacninh.gov.vn/dukhach/Trang/Tin%20chi%20ti%El%BA%BFt.aspx?newsid=121&cid=13&dt=2011-06-14 (kiểu
ghi này chiếm số lượng rất nhiều).
Sách “Những
danh tướng trong lịch sử Việt Nam” (Nhà xuất bản Thời Đại), Nhóm Trí
Thức Việt” tự tin (và thống nhất) ghi là “biên soạn”, nhưng thực tế hầu như
toàn bộ nội dung là sao chép từ cuốn “Danh tướng Việt Nam” của Nguyễn Khắc
Thuần (các bài 1. “Hiển quốc công Nguyễn Chích”; 2. “Nhập nội Đại tư mã Lê Văn An”; 3. “Nhập nội Đại tư mã Lý Triện”; 4. “Đại tư mã Ngô Văn Sở”; 5. “Phan Văn Lân”).
Những bài còn lại, sách này chép lại nguyên xi của “Bác Khoa toàn thư mở
Wikipedia”; “Tây Sơn thất hổ tướng”; “Theo Võ nhân Bình Định”; “Nguồn Quảng
Bình ẩn tích thời gian”,v.v…Thậm chí bài “Hoàng Giáp Nguyễn Tư Giản”, phần tác
giả ghi “Theo Đ.T và Hàn Thuỵ Vũ” (chẳng biết “Đ.T” là ai!).
Vi pham bản quyền nghiêm
trọng:
 |
| (Ảnh: Hoàng Tuấn Công) |
Trước tiên, phải khẳng định rằng, không ai làm sách
bằng cách copy lại Wikipedia rồi ghi là “biên soạn”, hoặc “tuyển chọn”. Vì
Wikipedia được đóng góp bởi nhiều người, và liên tục được chỉnh sửa, bổ sung.
Nghĩa là thông tin từ Wikipedia chỉ là một “kênh” tham khảo, đối chiếu nhanh,
không mang tính ổn định. Tuy tư liệu của Wikipedia phong phú, bổ ích, nhưng đòi
hỏi người sử dụng phải có trình độ nhất định mới có thể thẩm định, sử dụng được
(theo cách riêng của từng người).
Với những bài “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT” copy từ các báo
địa phương, các trang thông tin của dòng họ, hay trường học nào đó, phần lớn
chỉ là những bài mang tính thông tấn báo chí là chính, nội dung thường hay lẫn
lộn, đánh đồng giai thoại với lịch sử, hay đơn thuần chỉ là giai thoại, chuyện
của người này gán cho người kia. Bởi vậy, rất dễ gây nhầm lẫn, ngộ nhận cho bạn
đọc. Mặt khác, cách ghi “nguồn” (đối với sách xuất bản) cũng rất khó chấp nhận,
bởi “trannhuong.com”, hay “holevn. Org” chỉ là tên miền của trang đăng bài
(hoặc đăng lại) bài viết, chứ không phải là tên tác giả (cách ghi này chỉ có
thể chấp nhận được ở loại hình báo điện tử).
Có bài như “Chiêu
Văn Vương Trần Nhật Duật”, Nhóm Trí Thức Việt xào xáo, cóp nhặt từ 4 nguồn
dồn lại (nguyên văn phần tên tác giả: “Theo Giáo sư Vũ Ngọc Khánh – Đỗ Thị Hảo,
Nguyễn Đức Hiệp, Phùng Văn Khai và Bách khoa toàn thư mở Wikipedia”). Kiểu xào
xáo này đã tạo ra những câu văn ngồ ngộ: “Ngoài
hai mươi tuổi, Trần Nhật Duật đã được triều đình nhà Trần giao đặc trách những công việc về các dân tộc có
liên quan”; “nhãn quan
quân sự của Trần Nhật Duật rất uyên thâm”; hay “giặc luôn nể phục và trân
trọng tài năng quân sự của ông” (có giặc nào mà lại “trân trọng tài
năng” của đối phương như cách “biên soạn” của Nhóm Trí Thức Việt?).
Bài “Tiến sĩ
Thân Nhân Trung”, phần tác giả ghi: “Theo Trịnh Hoành và Giáo sư Vũ Khiêu”.
Bạn đọc không thể biết được, Trịnh Hoành, Giáo sư Vũ Khiêu, hay chính “Nhóm Trí
Thức Việt”, đã đặt ra câu hỏi “Thế nào là hiền tài?” rồi tự trả lời rất “ngộ”
như sau: “Người ấy vừa hiền lại vừa có tài…”(!).
Có những thông tin “Nhóm Trí Thức Việt” cải chính
một cách vu vơ, không dựa vào cơ sở nào, hay chú thích theo tài liệu nào. Ví dụ
bài “Nguyễn Nễ - Hai lần đi sứ Trung Quốc”,
nhóm này chú thích: “Thực ra tên của ông
phải là Nguyễn Nể (dấu hỏi?), từ nghĩa kính nể nhưng đã viết thành Nễ thành
quen thuộc từ trước tới nay” (có lẽ “Nhóm Trí Thức Việt” cho rằng, trong
tiếng Việt, chỉ có “nể” chứ không có “nễ”?). Có chỗ sách này còn nhầm công chúa
Huyền Trân thành Huyền Trang!
Trong các tập sách thuộc “Tủ sách Việt Nam Đất nước - con
người”, do “Nhóm Trí Thức Việt biên soạn”, có một số bài đề tên tác giả
cụ thể. Ví dụ bài “Quan hệ Việt - Triều từ góc độ văn hoá” của Trần Trọng Dương
(sách “Quan hệ bang giao và những sứ thần tiêu biểu trong lịch sử Việt
Nam”); bài “Thám hoa Nguyễn Đức Đạt
và trường Đông Sơn nổi tiếng cuối thế kỷ XIX” của Giáo sư Ngô Đức Thọ (sách
“Những bậc tôn sư nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam”). Bạn đọc tưởng chừng
những bài viết này được “Nhóm Trí Thức Việt” đặt bài để đưa vào sách. Tuy
nhiên, trong tất cả các lời nói đầu của cuốn sách, chúng tôi không tìm thấy bất
cứ thông tin nào nói về cách thức “biên soạn”, hay nguyên tắc “tuyển chọn” của
“Nhóm Trí Thức Việt” ra sao. Nghĩa là bạn đọc không được biết, tại sao khi bỏ
tiền ra mua sách, những gì mình nhận được, lại chính là bài vở cóp nhặt ở khắp
nơi, thậm chí chỉ cần một động tác “nhấp chuột” là đã có. Tuy nhiên, để chắc
chắn, chúng tôi đã liên hệ với tác giả bài viết “Quan hệ Việt - Triều từ góc độ văn hoá” - Trần Trọng Dương - thì
được biết, ông không hề hay biết bài của mình in trong sách này, cũng không hề
nhận được tiền nhuận bút, hay bất cứ một liên hệ nào từ “Nhóm Trí Thức Việt”
(dù sách đã phát hành được 3 năm). Tương tự, Giáo sư Ngô Đức Thọ cũng không hề
hay biết bài viết (đăng trên blog cá nhân) của mình “được” tập hợp, in thành
sách, rồi đề là “Nhóm Trí Thức Việt biên soạn”.
Theo giới thiệu ở bìa sách, thì ít nhất đã có
khoảng 30 đầu sách kiểu như trên được xuất bản, và chắc sẽ còn xuất bản thêm
nữa.
“NHÓM TRÍ THỨC VIỆT” là
ai?
Chúng tôi thấy tất cả các đầu sách thuộc “Tủ sách
Việt Nam Đất nước - con người” đều ghi tên “Công ty CP sách Trí Thức Việt - Nhà sách Đống Đa”. Phải
chăng, “NHÓM TRÍ THỨC VIỆT” chính là công ty sách “Trí Thức Việt”?
Như vậy, bước đầu có thể khẳng định, “Nhóm Trí Thức
Việt” (hay Công ty Cổ phần sách Trí Thức Việt?) đã sao chép, xào xáo, thậm chí
bê nguyên xi bài viết của người khác (đã đăng trên mạng, hoặc công bố trên các
sách báo, tạp chí) vào sách, ghi là “biên soạn”, “tuyển chọn”, rồi xin giấy
phép in ấn, phát hành. Bằng cách làm này, “Nhóm Trí Thức Việt” (thậm chí) còn
không mất tiền đánh máy, cũng không phải trả nhuận bút cho tác giả, trong khi
đó (với sự giúp sức của các nhà xuất bản), họ lại dễ dàng moi được tiền túi của
độc giả, theo đúng kiểu “buôn tận gốc, bán tận ngọn”!(*)
Xưng danh “Trí Thức Việt”, mà lấy sao chép, xào
xáo, đánh cắp bản quyền làm tôn chỉ, mục đích, thì học thuật nước nhà sẽ đi về
đâu?
----------
(*) – Dường như đã và đang hình thành một xu hướng làm sách rất
nguy hại, đó là nhà sách tự biên soạn, lấy tên công ty đặt làm tên tác giả, rồi
xin giấy phép xuất bản, phát hành. Ví như cuốn “Từ điển tiếng
Việt” (Tác giả KHANG VIỆT, NXB Thanh Niên, 2016), rất nhiều sai sót
(mà chúng tôi từng có bài viết chỉ ra rất cụ thể), chính là của Công ty Khang
Việt, với những dòng thông tin ở bìa trong như: “Bìa: Công ty KHANG VIỆT.
Trình bày: Công ty Khang Việt. Sửa bản in thử: Công ty Khang Việt”.
.
Mời thư giãn với nhạc phẩm SẮC <ÀU
của Trần Tiến, qua tiếng hát Trần Thu Hà:
*.
Thanh Hóa, tháng 12.2017
HOÀNG TUẤN CÔNG
Địa chỉ: Số 6 Hạc Thành,
phường Tân Sơn,
thành phố Thanh Hoá, tỉnh Thanh Hoá.
Email:
tuancongthuphong@gmail.com.
…………………………………………………………………………
- Cập nhật từ email: tahongtruong@yahoo.com.vn gửi: 19.04.2019.
- Bài viết không thể hiện quan điểm của trang Đặng Xuân Xuyến.
- Vui lòng ghi rõ nguồn dangxuanxuyen.blogspot.com khi trích đăng
lại.
.
0 comments:
Đăng nhận xét