NGƯỜI VỀ ĐƠN CÔI - Tác giả: Nguyễn Công Tiến (Đức)

Đặng Xuân Xuyến Thứ Bảy, tháng 2 17, 2024 Leave a Comment

NGƯỜI VỀ ĐƠN CÔI

(Chuyện biên giới 17.2.1979)

(Tác giả Nguyễn Công Tiến)

Trong khi quân dân những tỉnh biên giới đang phải căng mình ra để chiến đấu với địch, thì dưới Hà Nội, mọi người vẫn an bình với cuộc sống thường ngày nhộn nhịp. Trong khi 20 cán bộ cao cấp trong quân đội Liên Xô do Đại tướng Ghendy Ivanovich Obaturov bay tới Hà Nội để sát cánh cùng các tướng lĩnh của chúng ta lên kế hoach tác chiến chống Tàu, thì lại có một số cán bộ bỏ vị trí chỉ huy, bỏ lính chạy về tuyến sau... Đó là những góc khuất mà nhiều người không được biết.

Đầu năm 2016, nhân kỉ niệm tháng 2.1979 - ngày giặc Trung Quốc gây hấn xâm lược mấy tỉnh phiá bắc nước ta, đại tá Trần Danh Bảng (là bạn cùng khoa với tôi trên trường tên lửa và là cựu phóng viên báo Quân đội) đã viết bài trên Facebook, kể lại trận đánh giữ chốt ác liệt mà chính anh là người chỉ huy c2, d2, e119 – mặt trânh Thất Khê, Lạng Sơn: Khi bắt đầu nổ súng, đại đội của anh không hề nhận được một mệnh lệnh nào của cấp trên. Anh phải chỉ huy bộ đội độc lập tác chiến và mãi tới hai ngày hôm sau, cấp trên mới “mở miệng” (từ của anh). Câu hỏi được đặt ra là: Cấp trên có biết được rằng, địch nhất định sẽ đánh không? Lúc khẩn cấp nhất ấy, cấp trên ở đâu? Sau này tôi có đọc một bài viết trên Facebook ghi lại lời kể của ông Trung tá Quách Hải Lưộng – trưởng phòng tác chiến quân chủng phòng không. Ông Lượng kể: Sáng ngày 17.2.1979, vợ tôi lên nghe báo cáo tình hình trên Ban tuyên huấn Trung ương. Khi về, tôi hỏi bà: Tình hình thế nào? Bà bảo: Các anh trên tuyên huấn nói rằng: Cho ăn kẹo Trung Quốc cũng không dám đánh! Tôi cười: Xin thưa với bà chị, nó đánh chúng em từ sáng nay rồi ạ.

Ngày ấy ở Hà Nội, tôi có biết một số cơ quan lưu trữ những tài liệu quan trọng, họ đã đóng gói sẵn hòm xiểng để khi có lệnh là chuyển đi Hoà Bình. Khi địch chiếm thị xã Lạng Sơn, một số gia đình ở Hà Nội cũng đã có những động thái chuẩn bị sơ tán. Đấy là nhân dân. Nhưng một sĩ quan quân đội bỏ lính chạy về Hà Nội mới hi hữu, chuyện thế này: Trung uý Vân là người phụ trách đại đội sinh viên, anh thường phải lên báo cáo quân chủng tình hình của đơn vị. Một hôm, trên quân chủng trở về, anh nói với tôi: Có một ông đại uý, chẳng hiểu trên ấy đánh đấm ra sao mà ông ta bắt xe chạy một mạch suốt đêm từ Lạng Sơn về Hà Nội. Sáng ra ông ta đã đòi vệ binh cho vào gặp lãnh đạo. Quần áo thì rách rưới bẩn thỉu, đầu tóc thì bơ phờ, chỉ còn mỗi khẩu súng lục đeo sau đít là mang “thương hiệu” sĩ quan. Gặp các sĩ quan tác chiến trong quân chủng ra, ông ta la toáng lên: Chết hết rồi các anh ạ! Chúng chiếm được hết rồi!... Chẳng để nói hết câu, người ta quát vệ binh trói lại, tống ông này vào nhà tạm giam. Sau, không biết số phận ông ra sao.

Năm 1982. tốt nghiệp xong khoá học ở Hà Nội, tôi được phân công lên nhận công tác trên trường sĩ quan chỉ huy kĩ thuật tên lửa-rada (nội bộ gọi là trường 300) ở Sơn Tây. Anh Toàn tổ trưởng bộ môn dẫn tôi đến trước cái giường một, khung đóng bằng gỗ, đặt ở góc nhà rồi bảo: Đây là giường của cậu Diến, Tiến cứ nằm tạm, khi nào Diến lên hẵng hay. Cũng hơi xúc động! Vì sau 11 năm phục vụ quân ngũ, đây là lần đầu tiên tôi được quyền sử dụng một chiếc giường “xịn”. Sĩ quan chứ ít gì!

Buổi trưa trên lớp về, nhìn thấy tôi bắt chân chữ ngũ trên giường, thượng uý Thực đùa: Cậu này ghê nhỉ, dám nằm giường của người anh hùng. Hỏi ra, anh kể: Đây là giường của trung uý Diến. Giữa năm 1978, Diến được cử đi thực tế trên biên giới, làm chính trị viên đại đội (cùng đi với đợt Trần Bảng). Họ có nhiệm vụ chốt trên một dãy đồi. Khi quân Trung Quốc tấn công, chính trị viên Diến chỉ huy bộ đội đánh trả ác liệt, giữ được chốt mấy ngày. Nhưng cũng rất khó hiểu như bên trận địa của Trần Bảng, họ cũng không hề nhận được mệnh lệnh tác chiến của cấp trên. Vẫn là câu hỏi cũ: Trong lúc nước sôi lửa bỏng này, cấp trên ở đâu? Trung uý Diến cũng phải tự ra quyết định - chỉ huy bộ đội độc lập tác chiến. Mấy ngày, địch vẫn không vượt qua được chốt của các anh. Sau cùng, chúng phải dùng chiến thuật “vu hồi”, mới chiếm được trận địa.

Không có thông tin chỉ đạo gì của cấp trên, không có tiếp viện và không chịu đựng được đòn đánh vu hồi của địch, đại đội của Diến tan nát. Một số hi sinh, một số bị bắt, một số trốn thoát. Sau này, khi trao trả tù binh, các chiến sĩ thuộc đại đội của Diến về kể lại với cán bộ quân chủng rằng: Anh Diến chỉ huy rất mưu trí dũng cảm, mình anh đã bắn cháy 2 xe tăng địch. Lúc đầu địch giam chung tất cả mọi người lại với nhau, anh đã động viên anh em không run sợ, không phản bội lời thề quân đội, giữ vững khí tiết cách mạng. Sau một thời gian phân loại, địch đưa riêng các sĩ quan về trại giam phía trong. Từ đấy, anh em không biết gì về anh nữa. Liền sau đó, bên cơ quan chính trị quân chủng liên tục tuyên truyền tấm gương của Diến. Họ ca ngợi tinh thần chiến đấu kiên cường, dũng cảm của người chính trị viên đại đội. Thậm chí, bên tuyên huấn đã sáng tác (theo kiểu nghệ thuật mì ăn liền) một bài hát về anh.

Tôi về trường 300 công tác từ tháng 2.1983, vậy mà mãi đến tận gần tết nguyên đán năm ấy, Diến mới lên đơn vị để làm thủ tục giấy tờ ra quân. Diến người cao dong dỏng, gầy yếu, hai mắt sâu, rất ít nói. Hai đứa nằm gần giường nhau, tôi hỏi Diến chuyện ngày trước, anh kể sơ qua: Các đơn vị phía sau chốt hoặc đã rút, hoặc bị tan rã, nhưng các anh vẫn không nhận được lệnh gì của cấp trên (!). Đại đội anh vẫn kiên quyết bám trụ. Địch không thể vượt qua được chốt, bởi vì lính ta đánh rất kiên cường, có công sự tốt và địa hình không cho phép địch huy động đông người. Mặt khác, con đường độc đạo qua chốt rất hẹp, lại có 2 xe tăng bị anh bắn cháy nằm chắn ngang, do vậy chúng vượt qua được thằng nào là ta bắn chết thằng ấy... Địch dạt sang hướng khác, đánh sâu vào đất của ta, sau đó từ sau lưng đại đội, địch đánh thốc lên, lấy được chốt. Đêm hôm ấy, anh dẫn theo mấy chục lính chạy thoát xuống chân đồi, rồi chui vào ruộng mía. Sáng tinh mơ hôm sau, đang nằm trong ruộng mía, các anh thấy một toán lính địch đi tới, chúng gặp một bà cụ già, bà này nói bằng tiếng Tàu: Các con ơi! Mẹ chờ các con ở đây lâu lắm rồi. Lúc đó anh Diến mới biết bà này là người Việt gốc Hoa. Chúng bao vây rồi càn vào ruộng mía và bắt được hết quân ta. Lúc đầu, anh bị giam chung cùng với lính, sau một thời gian phân loại, chúng đưa anh lên xe chạy về trại giam sâu trong đất Trung Quốc. Khi còn ở tuyến 1, anh và lính mình còn bị đánh và bị o ép, nhưng khi về đến tuyến 2 rồi thì anh được đối sử khá tốt. Chúng giáo huấn bằng cả tiếng Việt và tiếng Hoa. Cho tù binh xem tivi, sách báo để tuyên truyền Trung Hoa “vĩ đại” và nói xấu lãnh đạo Việt Nam, Liên Xô.

Biết Diến đã tốt nghiệp khoa Trung văn ở đại học sư phạm Cầu Giấy, tôi hỏi: Chúng có biết ông thạo tiếng Trung không? Anh bảo: Mình giữ kín không để lộ chi tiết này, chúng mà biết là rắc rối. Sau này, quân Trung Quốc làm một hành động li gián rất thâm hiểm: Chúng đóng một cái mảng bằng tre nứa rồi đưa một mình anh lên đó, ném theo một cái ba lô, bên trong có một đèn pin, hai bộ quần áo Tô Châu. Sau đó chúng đẩy chiếc mảng trôi về bên phía Việt Nam. Khi lên được bờ, Diến lần đường về đựơc tới trường sĩ quan chính trị Bắc Ninh. Sau đó, trường tên lửa cử thượng uý Trần Danh Bảng cùng một người nữa lên đón Diến về... Nhưng tiếc thay, tổ chức quân đội lại không mở rộng vòng tay đón anh! Với tất cả những gì xảy ra trong chiến đấu và trước khi Diến bị đưa về tuyến 2, các chiến sĩ trong đại đội anh đều đã thấy và khẳng định rằng, anh xứng đáng là một anh hùng. Nhưng từ sau khi anh bị biệt giam, không có ai ở cùng để làm nhân chứng. Ai dám đảm bảo rằng anh vẫn giữ vững tinh thần “trung với nước” của mình trước quân thù? Ai dám khảng định rằng, anh đã “phản bội xưng khai”? Mặt khác, cách trao trả lén lút không theo thông lệ quốc tế, càng làm tăng tính phức tạp của của vấn đề. Phải chăng, đây là kế li gián của kẻ thù?

Quân chủng không có bất cứ lời kết luận nào, chỉ lặng lẽ làm thủ tục cho Diến ra quân!

Trong cuộc kháng chiến chống quân thù xâm lược, rất nhiều con dân nước Việt đã hiến dâng máu xương của mình cho độc lập tự do của dân tộc và họ đã được nhân dân ghi nhận như những anh hùng, nhưng cũng không ít người đã phải âm thầm chịu đựng, hi sinh cả quyền lợi và danh dự của mình cho đất nước quê hương.

Tôi đã ở cùng phòng với Trung úy Diến mấy ngày, khi ấy anh lên đơn vị để hoàn tất giấy tờ phục viên. Lãnh đạo không khen, cũng không chê mà cũng không một lời giải thích! Anh vẫn chỉ mang cấp hàm trung uý. Không một lời ca thán cho riêng mình, Diến đeo chiếc ba lô xẹp lép đã bạc mầu lên vai và vĩnh biệt đời quân ngũ. Quê anh ở Hải Dương, anh sẽ trở về một nắng hai sương trên cánh đồng đang chờ người cày ải - cánh đồng mà ngày xưa, khi anh cất bước ra đi, có tiếng

“Chiền chiện cao cùng hót

Tiếng chim nghe thánh thót

Vang vang khắp cánh đồng...”

Năm năm sau, khi tôi chuẩn bị ra quân để sang Đức lao động, trong một lần nói chuyện với Đại uý Thực về Diến, anh Thực bảo: Nghe những người cùng quê nói rằng, nó khổ lắm, đau ốm luôn, nhà lại nghèo kiết. Đâu như mới phải đi điều trị ở bệnh viện tâm thần!

Không tâm thần mới là lạ!

-------------

MỜI NHẤP CHUỘT ĐỌC THÊM:

- Cuộc chiến tranh Biên giới 1979l

- Những tấm bản đồ do Trung Quốc và Nhật Bản phát hành không ăn cướp Hoàng Sa và Trường Sa của Việt Naml

- Không được quên tội ác của bá quyền Trung Quốcl

- Trận chiến cầu Khánh Khê và giờ học lịch sửl

- Vị Xuyên ơi! Nỗi đau không quên!l

- Gạc Ma - Nỗi đau không được quênl

- Vạch trần dã tâm thâm đọc của Trung Quốc nhằm độc chiếm biển Đôngl

- Vai trò của Mao Trạch Đông trong chiến dịch tiến chiếm Hoàng Sa năm 1974l

- Cuộc chiến chống quân Trung Quốc xâm lược: Hoàng Sa năm 1974l